Bushe mulebukisha ilyo mwaipuntwile no kupona pa nshi ninshi muli abaice? Nalimo mwaliicenene ku kuboko nelyo ukuikwebulula pe kufi. Bushe mulebukisha ifyo banyinenwe bamusansamwishe? Nalimo balimuwamishe pa cilonda no kumukakapo insalu. Mwalililile, lelo amashiwi ayasuma ayo bamwebele ne fyo bamukumbatile fyalengele mwaumfwako bwino. Pali ilya nshita, mwalikwete abakumusansamusha.

Nomba ilyo tulekula ifintu filatendeka ukwaluka. Amafya yalafulilako, kabili cilafya ukusanga abakutusansamusha. Ku ca bulanda, amafya ayo abakalamba bakwata te kuti yapwe nga filya yengapwa nga ca kuti nyina akaka umwana icisalu pa cilonda no kumukumbatila. Moneni ifya kumwenako.

• Bushe balimutamfyapo incito? Ba Julian batile ilyo babantamfishe incito, balisakamene sana. Baleyipusha abati, ‘Bushe nkasunga shani ulupwa lwandi? Kuti bantamfya shani, pa numa ya kubombesha pa myaka iingi?’

• Nalimo mulomfwa sana ubulanda pantu icupo cenu calipwa. Ba Raquel batile, “Napapita umwaka umo ne myeshi 6 ukutula apo abena mwandi banshilile, kabili ilyo banshile nali sana no bulanda. Nshaishibe ifya kucita. Nalilwele, umutima walekalipa kabili nali no mwenso.”

• Tutile mulalwalilila. Nalimo kulaba inshita shimo ilyo mumfwa nga filya fyaumfwile Yobo, uwailishenye ati, “Nakaana umweo; nshakekale no mweo umuyayaya.” (Yobo 7:16) Nalimo mumfwa kwati ni filya ba Luis abali ne myaka ukucila pali 80 abalandile ukuti, “Inshita nshimo mfwayafye ukufwa.”

• Nalimo mulafwaya abakumusansamusha pantu lupwa nelyo cibusa wenu alifwa. Ba Robert batile: “Ilyo umwana wesu afwile mu busanso bwa mu ndeke, pa kubala nalemona kwati bufi. Lyena naumfwile kwati ulupanga ulutali lwapula muli ine kwati ni filya Baibolo yalanda.”—Luka 2:35.

Ba Robert, ba Luis, ba Raquel, na ba Julian balisansamushiwe lintu bali na mafya. Balisangile uwalebasansamusha, no uyu ni Lesa wa Maka Yonse. Bushe Lesa asansamusha shani abantu? Bushe na imwe kuti amusansamusha

Umutumwa Paulo alandile ukuti Yehova ani “Lesa wa cisansamushi conse, uutusansamusha mu macushi yesu yonse.” (2 Abena Korinti 1:3, 4) Baibolo ilatweba ukuti tapali umuntu uwingafwa umunankwe nga ali na mafya nga fintu Lesa engacita, kabili Shifwe wa mu muulu kuti atusansamusha nangu twingakwata ubwafya ubwabipa shani.

Nomba tufwile ukucitapo fimo ngatulefwaya Lesa atusansamushe. Bushe dokota kuti atwafwa shani nga tatwile ku cipatala? Kasesema Amose aipwishe ukuti: “Bushe abantu babili kuti baendela pamo nga tabapangene?” (Amose 3:3) E ico amalembo yatweba ukuti: “Palameni kuli Lesa, na o akapalama kuli imwe.”—Yakobo 4:8.

Kuti twashininkisha shani ukuti Lesa akapalama kuli ifwe? Ica kubalilapo, Yehova alatweba lyonse ukuti alafwaya ukutwafwa? (Moneni akabokoshi akali muli cino cipande.) Ica bubili, twalyumfwa amalyashi ya bantu bakale elyo na babako pali ino nshita abo Lesa asansamwishe.

Nga fintu abantu abengi abakwata mafya pali ino nshita balomba ubwafwilisho kuli Lesa, Imfumu Davidi nayo yalilombele ukuti Yehova aisansamushe. Yatile: “Umfweni ishiwi lya kupapaata.” Bushe Lesa alyaswike Davidi? Ee. Davidi atile, “nalyafwiwa, ica kuti umutima wandi ulaanga.”—Amalumbo 28:2, 7.

IFYO LESA ABOMFESHE YESU UKUSANSAMUSHA ABALELOOSHA

Lesa alefwaya ukuti Yesu alesansamusha abantu. E ico pa milimo iyo amupeele pali no mulimo wa “ku kukakilila abali no bulanda,” no “kusansamusha bonse abaloosha.” (Esaya 61:5) Nga fintu casobelwe, Yesu alibikile sana amano ku bantu “abalecula kabili abafininwa.”—Mateo 11:28-30.

Yesu alesansamusha abantu ilyo alebapanda amano, ilyo alebalanga icikuuku, na lintu alebondapa amalwele. Bushiku bumo uwa fibashi alombele Yesu ukuti: “Kuti mwamposha, nga mulefwaya.” Awe aumfwile uluse no kutila: “Ee ndefwaya. Pola.” (Marko 1:40, 41) No wa fibashi alipolele.

Pali lelo, Umwana wa kwa Lesa taba pano calo, kanshi teti atusansamushe nga filya alecita ilyo ali pano calo. Na lyo line, Wishi, Yehova, “Lesa wa cisansamushi conse,” alafwilisha bonse abali na mafya. (2 Abena Korinti 1:3) Natulande pa ifintu 4 ifyo Lesa abomfya sana pa kusansamusha abantu.

• Baibolo. “Fyonse ifyalembelwe kale fyalembelwe ku kutufunda, pa kuti mu kushipikisha kwesu na mu cisansamushi ca mu Malembo tube ne subilo.”—Abena Roma 15:4.

• Umupashi wa Mushilo uwa kwa Lesa. Pa numa fye ya mfwa ya kwa Yesu, Abena Kristu baikele mu mutende. Mulandu nshi? “Batwalilile ukuba na katiina kuli Yehova no kusansamushiwa no mupashi.” (Imilimo 9:31) Umupashi wa mushilo, maka ya kwa Lesa ayabomba, kabili waliba sana na maka. Lesa kuti aubomfya ukusansamusha umuntu uuli onse uukwete amafya.

• Ipepo. Baibolo itila: “Mwisakamikwa nangu kamo, lelo muli fyonse lekeni ifyo mulelomba fishibikwe kuli Lesa mu kupepa no kupapaata pamo no kutootela; no mutende wa kwa Lesa uwacila amatontonkanyo yonse ukalinda imitima yenu na matontonkanyo yenu muli Kristu Yesu.”—Abena Filipi 4:6, 7.

• Abena Kristu banensu fibusa fyesu kabili balatusansamusha. Umutumwa Paulo alandile pa Bena Kristu banankwe ukuti, “e bankoselesha” mu nshita ya ‘mafya na macushi.’—Abena Kolose 4:11; 1 Abena Tesalonika 3:7.

Na lyo line, kuti mwatontonkanya ukuti, bushe ifi fyonse fitwafwa shani? Lekeni tumone ifyo Lesa asansamwishe abantu bamo abakwetepo amafya abo tulandilepo mu cipande ca kubalilapo. Nga mwamona ifyo Lesa abafwile, mwalaishiba ukuti acili alafikilisha filya alaya ukuti: “Ngo muntu uo nyina alesansamusha, e fyo na ine nkalamusansamusha.”—Esaya 66:13.

INCITO NGA YAPWA

Ba Setha batile: “Ine no mwina mwandi incito yapwilile pa nshita imo ine. Pa myaka ibili, balupwa e baletupeela ifyo twalekabila kabili twalebomba fye incito ya kuwayawaya. Ici calengele umwina mwandi Priscilla abe sana no bulanda kabili naleumfwa kwati ndi wacabecabe fye.”

“Bushe twashipikishe shani? Ba Priscilla baletontonkanya sana pa mashiwi Yesu alandile ayaba pali Mateo 6:34. Pali ili ilembo Yesu alandile ukuti tatulingile ukulasakamikwa pa bushiku bwa mailo, pantu ubwa mailo bukaba na masakamika ya buko. Amapepo balepepa nayo yalibafwile sana ukushipikisha. Ine ilembo lyangafwile sana ukushipikisha lya Amalumbo 55:22. Nga filya fyacitile kemba wa malumbo, nalipoosele amasakamika yandi pali Yehova, kabili alingafwile. Nangu ca kuti pali ino nshita ndabomba, twalyangusha imikalile nga fintu Yesu alandile pali Mateo 6:20-22. Icawamisha ca kuti twalipalama sana kuli Lesa kabili twalitemwaninako.”

Ba Jonathan batile: “Nalisakamene sana pa fyali no kucitika ku ntanshi ilyo ubukwebo bwesu bwawile. Ilyo kwali ubwafya bwa ndalama mu calo, fyonse ifyo nabombeele pa myaka 20 fyaile fye mu menshi. Twalitendeke ukulapusana no mwina mwandi pa mulandu wa ndalama. Twalefilwa fye no kukongola pantu twaletiina ukuti limbi balatukanina.”

“Lelo Icebo ca kwa Lesa no mupashi wakwe fyalitwafwile ukusala bwino ifya kucita. Nalisambilile ukusumina ukubomba incito ishalekanalekana, kabili twalyangwishe imikalile. Apo tuli Nte sha kwa Yehova, aba bwananyina baletwafwilishako. Baletukoselesha kabili balitwafwile ilyo ifintu fyayafishe.”

ICUPO NGA CAPWA

Ba Raquel batile: “Ilyo abalume bandi banshile, nalifulilwe kabili nalyumfwile sana ububi. Nali no bulanda nga nshi. Na lyo line, nalipaleme sana kuli Lesa kabili alinsansamwishe. Nga napepa, naleba no mutende wa kwa Lesa. Nalimwene ukuti Lesa e walensansamusha.”

“Ndatasha sana pa fyo atupeela Icebo cakwe, Baibolo, pantu calingafwile ukukanaba sana no bukali no lupato. Nalitemenwe sana amashiwi ayo umutumwa Paulo alandile pa Abena Roma 12:21. Atile: ‘Wileka ububi bukucimfye, lelo ulecimfisha ububi pa kucita ifisuma.’”

“Mpanda mano umo alingafwile ukulabako kuli fyonse ifyacitike. Anangile amashiwi yaba pali Lukala Milandu 3:6 no kunjeba ukuti kwaliba inshita yakulabako. Ifyo anjebele tafyayangwike ukucita, lelo e fyo nalingile fye ukucita. Pali ino nshita, kwaliba ifyo napanga ukulacita ifilenga ndelaba ku fyacitike.”

Ba Elizabeth batile: “Icupo nga capwa, tulakabila abakutwafwa. Nalikwete cibusa wandi uwalengafwa cila bushiku. Alelilila pamo na ine, alenkoselesha, kabili alenanga ukuti te bantu bonse abashantemwa. Nalishininkisha ukuti Yehova e wamubomfeshe pa kuti angafwe ukukanalaumfwa sana ububi.”

NGA MWALWALA NELYO MULI BAKOLOCI

Ba Luis abo tulandilepo mu cipande ca kubalilapo, balilwala ubulwele bwa ku mutima, kabili pa miku ibili balilwalishe ica kuti baali mupepi no kufwa. Pali nomba bapemena kuli fimashini pa maawala 16 cila bushiku. Batile, “Lyonse ndapepa kuli Yehova, kabili nga napepa kuli Lesa, umupashi wakwe ulampela amaka. Ukupepa kulangafwa ukushipikisha pantu nalicetekela Lesa kabili nalishiba ukuti alansakamana.”

Ba Petra abali ne myaka ukucila pali 80 batile: “Ndafwaya ukucita ifintu ifingi, lelo ndafilwa. Cilankalipa ukumona uko amaka yandi yalepwilako fye. Ndomfwa sana ukunaka kabili imiti fye e ingafwa. Lyonse ndatontonkanya pa fyo Yesu alombele Wishi ukuti nga cingacitika epita mu mafya yamo. Lelo Yehova alipeele Yesu amaka, kabili na ine alankosha. Ipepo lyaba kwati muti wa cila bushiku kuli ine. Ndomfwa bwino sana nga nalanda na Lesa.”—Mateo 26:39.

Ba Julian abalwala ubulwele ubulenga imicincili ukukosa no kufimba ubo beta ukuti sclerosis pa myaka 30, nabo batile: “Nalileka ukwikala pa cipuna icisuma ica mutengo ico natemwenwe, lelo natendeka ukwikala pa ncinga ya kwendelapo abalemana. Na lyo line, naliba ne nsansa pantu ndafwako abantu bambi. Ukupeelako abantu bambi kulalenga umuntu aba ne nsansa kabili Yehova alafikilisha ifyo atulaya ukuti akulatukosha mu nshita sha macushi. Na ine ndalanda nga filya umutumwa Paulo alandile ukuti: ‘Muli fyonse ndi na maka pantu kuli uulenkosha.’”—Abena Filipi 4:13.

NGA MWAFWILWA

Ba Antonio batile: “Ilyo batata bafwile mu busanso bwa pa musebo, pa kubala namwene kwati bufi. Nalyumfwile ububi pantu abene baleyendelafye mu musebo. Lelo tapali ifyo nali no kucitapo. Ilyo bashilafwa, baikeele inshiku 5 mu cipatala. Nshalefwaya ukulila ninshi bamayo balemonako, lelo nga naba neka nalelila sana. Naikalile fye ukuyipusha umulandu batata bafwilile.

“Pali ilya nshita, naikalile fye ukulomba Yehova ukuti angafwe ukushipikisha pa kuti nilaumfwa sana ububi. Panono panono nalitampile ukumfwako bwino. Naibukishe ukuti Baibolo ilanda ukuti ifintu ‘fyabula ukwenekela’ ficitikila fye umuntu uuli onse. Apo Lesa tabepa, nalishininkisha ukuti nkamona batata na kabili nga babuushiwa.”—Lukala Milandu 9:11; Yohane 11:25; Tito 1:2.

Ba Robert abo tulandilepo mu cipande ca kubalilapo nabo batile: “Ine na bena mwandi twalikwete umutende uo Baibolo yalandapo pa Abena Filipi 4:6, 7. Ukupepa kuli Yehova e kwalengele tukwate uyu umutende. Uyu umutende walilengele twakwata amaka ya kulanda pe subilo lya kubuuka, ku bafumine ku mulabasa. Nangu ca kuti umwana wesu alifwile mu busanso bwa mu ndeke, tulebukisha ifintu ifisuma ifyo twacitile lintu twali pamo nankwe kabili tulatontonkanya sana pali ifi fintu.

“Ilyo ba Nte banensu batwebele ukuti balimwene ifyo twalelondolola ifyo twasuminamo pa TV ukwabula ukulila, twabebele ukuti icalengele ni co baletupepelako. Nalicetekela ukuti Yehova aletukoselesha ilyo abantu baletutumina amashiwi ya kutusansamusha pa foni.”

Nga fintu twamona muli ifi fya kumwenako, Lesa kuti atusansamusha ilyo tuli na mafya ayalekanalekana. Bushe na imwe kuti amwafwa? Nangu ubwafya bwingakula shani, Lesa kuti amwafwa ukushipikisha.b Kanshi mufwile ukupepa kuli Yehova ukuti amwafwe pantu ni “Lesa wa cisansamushi conse.”—2 Abena Korinti 1:3.