ilibu lya nama ye lambo. . . . Ukusela kwa kasuba, umweshi na maplaneti yasano kwamwenwe nge Fileimininako imibombele ya balesa basano balelangulukwapo, pamo pene na lesa mweshi Sin na lesa kasuba Shamash, mu kupekanya ukucitikako pe sonde.”—Encyclopædia Britannica (1911), Vol. II, ibu. 796.

Mimwene nshi iya kwa Kabumba wa mutundu wa muntu ukulola kuli ici cibelesho?

Amala. 18:10-12: “Ekasangwa muli imwe . . . uubuke mbuko, nangu uucite cimpa, nangu uupendula, nangu uucita amalele, . . . Pantu wa muselu kuli Yehova onse uucite fi fintu.”

Ku bena Babiloni asosele ukuti: “Leka abalengule ntanda bobe, abatambe ntanda bobe abasobela inshita yobe iya ku ntanshi umweshi no mweshi, batwalilile no kupususha! Lelo lolesha, baya nge misungu . . . Nafifula ku bamalele bobe abo washitishanya na bo ubumi bobe bonse: na baipununa, umo na umo mu nshila yakwe, kabili takuli nangu umo uwa kukupususha.”—Esa. 47:13-15, NE.

Isonde

Ubulondoloshi: Ishiwi “isonde” libomfiwa ukucila pa bupilibulo bumo mu Malembo. Ilingi line tutontonkanya ulwa lyene ukulosha kuli planeti iine, iyo Yehova muli bukapekape apangeshe pa kuti lingakosha ubumi bwa buntunse mu kuba ne cilolwa ca kulenga ubumi bwesu ukubo bwa kwikusha mu kufumba. Cilingile ukwishibwa, nangu cibe fyo, ukuti “isonde” na kabili kuti lyabomfiwa mu mano ya cimpashanya, ukulosha, ku ca kumwenako, ku bantu abekala pali uyu planeti nelyo kuli sosaite wa buntunse uwakwata imibele imo.

Bushe planeti we Sonde akonaulwa ku nkondo ya manyukiliya?

Cinshi cintu Baibolo ilanga ukuba imifwaile ya kwa Lesa ukukuma kwi sonde?

Mat. 6:10: “Ubufumu bwenu bwise. Ukufwaya kwenu kucitwe pano [isonde] nga mu mulu.”

Amalu. 37:29: “Abalungama bakapyaninine [sonde], no kwikalamo inshiku pe.”

Mona na kabili Lukala Milandu 1:4; Ilumbo 104:5.

Bushe kwabako ukucitikako kwa kuti, apantu inko shilanga umucinshi unono ku mifwaile ya kwa Lesa, pambi kuti baonaula isonde umupwilapo ica kukanaikalwamo mu nshila iili yonse?

Esa. 55:8-11: “[Icisemo ca kwa Yehova ni ci:] Ifyo imyulu yasansamo kucile calo, e fyo imibele yandi yapulamo ukucile mibele yenu, na mapange yandi ukucila amapange yenu. . . . Icebo candi . . . tacakabwelele ibusha kuli ine, kano cacite co natemwa, no kushuka muli ico nacitumina.”

Esa. 40:15, 26: “Moneni, [Ukufuma ku mimwene ya kwa Yehova Lesa] inko shili nge toni ilipona ku ca kutapilamo, kabili shitungwa ngo bungululu bwa pa cakulingilo kufina. . . . Inwineni amenso yenu mu mulu, kabili moneni [akasuba, umweshi, na mabilioni ya ntanda]; Ni ani uwalengele intanda ishi? Untu afumya umulalo wa shiko mu mpendwa, shonse shiine eta mwi shina ne shina. Pa kuti afulisho kukosa na maka ayengi, takubulapo nangu lumo.” (Amaka ya manyukiliya ayalundululwa ne nko ya kutiinya ku abantu. Lelo amabilioni ya ntanda yakwatamo amaka ya manyukiliya pa cipimo cacila pa maka yesu aya kumfwikisha. Ni ani abumbile no kulama ifi fintu fyonse ifya mu mulu? Bushe te kuti Acilikile inko ukufuma ku kubomfya kwabo ifyanso fya manyukiliya mu nshila iingacilima imifwaile yakwe? Ukuti Lesa kuti acite ci calilangililwa ku konaula kwakwe amaka ya fita aya Egupti lintu Farao afwaile ukucilima ukulubulwa kwa kwa Israele.—Ukufu. 14:5-31.)

Ukus. 11:17, 18: “Twatoota kuli imwe, mwe [Yehova] Lesa, wa maka yonse uulipo kabili uwalipo; ico mwabuula amaka yenu yakalamba, no kube Mfumu. Kabili inko shalikalipe, no bukali bwenu nabwisa; yaisa ne nshita . . . iya konaula abaleonaule [sonde].”

Bushe Lesa akonaula isonde ku mulilo?

Bushe 2 Petro 3:7, 10 (KJ) alafwilisha iyo mimwene? “Imyulu ne sonde, ifya nomba, ku cebo cimo cine fyalibakwa, ukupembelela umulilo no bushiku bwa bupingushi no kusenukwa, kwa pe [“ubonaushi,” RS] ukwa bantu bashipepa. . . .