Ukupeelwa kwa Fikuulwa fya pa Watchtower Educational Center—Umutebeto Kuli Yehova

UKUTULA fye ku kale, imitebeto ya buseko yaliba lubali lwa kupepa kwa cine. Imitebeto imo iyalecitwa mu Israele wa pa kale yalesenda inshiku ishingi kabili yalesefiwa na bakapepa ba kwa Yehova abengi nga nshi. Ukupeelwa kwe tempele lya kwa Solomone kwasendele inshiku 7 kabili pakonkele Umutebeto wa Nsakwe uwasendele umulungu umo. Ici capayanishishe abena Israele ishuko lya kwetetula pa fintu fyawamisha ifyo Yehova abacitile. E ico babwelele ku sha myabo “nabasamwa kabili ne mitima iyasekela pa busuma ubo Yehova acitile.”—1 Ishamfumu 8:66.

Icacitike pa Watchtower Educational Center mu Patterson, New York, ku United States, pa May 17-22, 1999, caibukishe abatandashi pa lwa ilya mitebeto ya nsansa iya pa kale. Uyu wali mulungu wa kusefya kwaibela ukwa kupeelwa kwa cifulo ica fikuulwa 28 icakuulilwe ku kulundulula amasomo ya mu Baibolo mwi sonde lyonse. Calitantikwe ukuti ababombela pa maofesi yakalamba aya Sosaite ku Brooklyn, Wallkill, na Patterson, bonse pamo 5,400 bengatandalila ifikuulwa fyonse ifya pa Patterson muli ulya mulungu waibela. Pa beni bambi abalaalikwe pali bakabomba ukucila pali 500 abakuulileko ici cifulo ca masomo, abeminishi ba maofesi 23 aya Watch Tower Society, na bambi abafumine mu filonganino fya mupepi—bonse pamo bali nalimo 8,100.

Ifintu Balangishe Abatandashi Fyalibasambilishe

Pa kuti abatandashi bengeshiba ici cifulo ca masomo, kwalitantikwe ukubalangisha ifintu fyaibela, amaprogramu ya kusambilisha aya vidio, na batandashi abene ukuitandasha. Ilyo fye abatandashi baingile mu muputule umufikilila abeni, bacebushiwe ku cimpashanya ce tempele ilya mu Yerusalemu ilyaliko mu nshita ya butumikishi bwa kwa Yesu ubwa pe sonde. Fimbi ifyo abatandashi balangilwe fyali pa fyo isukulu lya Watchtower Bible School of Gilead lyatendeke, amabungano ayacindama, ukulongana kwa cilonganino, ifyo amasambililo ya Baibolo aya mu ng’anda aya muno nshiku yatendeke—iminshipendwa ya aya masambililo yaletungululwa nomba cila mulungu—no mulimo uulebombwa na Legal Department ku kwafwilisha umulimo wa musango yo. Kabili ifi ficitwa mu kumfwila ikambisho lya kwa Yesu.—Mateo 28:19, 20.

Mu ciyanda icabela mupepi umo abantu 1,700 bengekala bwino, abatandashi abaishile ku kusefya ukupeelwa kwa fikuulwa batambile vidio wa maminiti 33 uwa mutwe uwaleti “Te ku Maka—Kano ku Mupashi Wandi!” Uyu vidio alangishe ifyo Watchtower Educational Center yatendeke ukukuulwa. Abaipushiwe bashimike fimo ifyacitike ifilanga bwino bwino ukuti Yehova e watungulwile no kupaala ukubombesha pa kuti uyu mulimo wa myaka 15 wingapwishishiwa. Abengi nga nshi balikuulileko ici cifulo. Pa nshita imo mu 1994, kwali bakabomba 526 pa cifulo ca bukuule, abasanshishemo bakabomba ba kuitemenwa aba nshita yonse 350, bakabomba bakwafwilisha 113, na bambi 63 abalefuma ku mayanda cila bushiku ukwisa mu kwafwilishako. Na bambi abengi batungilile uyu mulimo ukupitila mu misangulo. Aba bonse balishiba ukuti umupashi wa kwa Yehova e walengele ukuti uyu mulimo ubombwe bwino.—Sekaria 4:6.

Abatandashi baliimwenene ukuti umulimo uubombwa pali ici cifulo ca masomo mulimo wa kulundulula amasomo ya bulesa. Icipampa pa mwinshi we Sukulu lya Gileadi pa ntunti ya kubalilapo mu cikuulwa ce sukulu calangishe ubupyani bwa ku mupashi ubwacindama ubwe sukulu na fintu lyatendeke. Ukutula mu 1943 ilyo ikalasi lya kubalilapo lyatendeke pa cifulo ca kubalilapo mu South Lansing, New York, Isukulu lya Gileadi lyalikansha abana be sukulu ukucila pali 7,000 mu mulimo wa bumishonari. Ifipampa pa ntunti ya cibili mu cikuulwa ce sukulu fyalangishe apabela Isukulu lya baba muli Komiti wa Musambo na Isukulu lya Bakangalila Benda. Ukutula apo lyatendekele mu November 1995, isukulu lya musambo lyalikansha sana abaume 360 ababa muli Bakomiti ba Misambo abafumine ku fyalo 106.

Ilyo abatandashi baletandala, mu kwangufyanya balimwene ukuti mu ncende ishingi tabaletamba fye ifikope. Baleingila fye na mu madipartimenti, mu maofesi na mumbi umubombelwa incito, pa kuti bengeshiba bwino umulimo uubombwamo. Mu cikuulwa ca Audio/Video Services e mo bamwene ifyo batemenwe sana. Mwandi ici cikuulwa calikwata ifibombelo ifisuma ifibomfiwa ku kulundulula amasomo ya mu Baibolo! Ukupitila mu fintu babalangishe na mavidio ayepi, abatandashi balyafwilishiwe ukwishiba bwino ifyo amashiwi yakopwa ne fyo amavidio yapangwa. Basambilile fimo pa lwa mulimo wakosa uubombwa pa kupekanya ifisolobelo ne fya kufwala fya mu filangililo. Balimwene ifyo babomfya indalama ishinono pa kupanga ifisolobelo fya mu filangililo lelo ukwabula ukushako fyonse ifilekabilwa. Kabili balimwene ifyo inyimbo shibomfiwa ku kulenga abantu ukusendwa ku fyo baletamba. Ukutendeka mu 1990 Sosaite yalipanga amavidio 10 mu ndimi 41, ayalanda pa mitwe yalekanalekana iya mu Baibolo, ukusanshako na mavidio yambi aya bantu babomfya American Sign Language.

Abatandashi abengi batandalile ifikuulwa fya Photo Lab, Art Department, na Information Services, uko basambilisha no kutungilila imibombele ya bakompyuta. Kabili batandalile Service Department, uko baangalila umulimo wa filonganino 11,242 na bakangalila benda 572, e lyo na Writing Correspondence, uko cila mwaka bapokelela bakalata 14,000 aba fipusho. Balitemenwe pa kumona ifyo basapika ilyo bashilatuma bakalata na fintu bayangwako icine cine kuli abo abepusha ifipusho abalangilila ukuti baleshako ukwikala na mafya yabipisha.

Abatandashi abengi batandalile amaofesi ya Translation Services ukwabulo kuleka. Balipapile pa kumfwo kuti mu myaka isano iyapita, indimi na shimbi 102 shalilundilweko ku mpendwa ya ndimi isho Sosaite ipayanishishamo impapulo sha Baibolo. Mwi sonde lyonse, amapesenti nalimo 80 aya Nte sha kwa Yehova tababelenga impapulo sha Sosaite isha mu ciNgeleshi. Pa kuti bengakwata impapulo mu ndimi shabo, kwaliba bakabomba ba kuitemenwa ukucila pali 1,700 ababomba umulimo wa kupilibula mu fyalo 100. Ifipampa fyalangishe Ulupungu lwa kwa Kalinda mu ndimi sha ku Amerika, ku Bulaya, Asia, na Afrika. Abatandashi bamwene Baibolo wa New World Translation mu ndimi 31 umo yasabankanishiwa. Baishileumfwa ukuti pali ndakai kwalibako impapulo sha Watch Tower mu ndimi 332 kabili broshuwa wa Cinshi Cintu Lesa Afwaya Kuli Ifwe? alisabankanishiwa mu ndimi 219 isha shene.

Abatandashi abatandalile amaofesi ya Legal Department babalangile imilandu yalekanalekana ikabila ukubombelwapo mwi sonde lyonse. Pa vidio, batambile icilye icalepingula umulandu umo umwali ndubulwila Inte uwalelanda pa mulandu wa kukanabikwamo umulopa. Na kabili baumfwile pa mulimo uulebombwa ku kulenga imbila nsuma ukushimikilwa ku cintubwingi. (Abena Filipi 1:7) Baumfwile pa mulandu uwapingwilwe mu March uno mwaka, mu cilye ce boma, icakambishe iboma lya Oradell, New Jersey, ku United States, ukwalula amafunde pa kuti bengafumyapo icipope icitila Inte sha kwa Yehova shifwile ukukwata ifitupa na mabaji pa kubomba mu butumikishi bwa ku cintubwingi ubwa ku ng’anda ne ng’anda muli ico citungu.

Kwena te ifyo fyeka abatandashi bamwene. Bamwene ifimpashanya fya makuule mu Precast Shop kabili batandalile ifikuulwa fya Wastewater Treatment, Powerhouse, Water-Softening Facility, no mwa kulungishisha ifintu umwingi, ne fikuulwa fimbi. Lyali lishuko lyaibela nga nshi.

Programu wa Kupeelwa kwa Fikuulwa Akomaila pa Masomo ya Bulesa

Programu wa kupeelwa kwa fikuulwa aali pali Citatu, pa May 19, ukutendeka pa 16:00 hrs. Kwali cinkupiti wa bantu abasansamuka 6,929 abasangilweko abasanshishemo ababombela pa maofesi yakalamba aya Sosaite, na bambi 372 abalongene ku maofesi ya ku Canada abaletambila programu pali televishoni.

Ibumba lyalitemenwe icine cine pa kumfwa amashiwi ya kubasengela aya kufuma ku mutima aya kwa Milton G. Henschel, uuli ni presidenti wa Watch Tower Society. Lyene Theodore Jaracz, uwa mwi Bumba Litungulula kabili uwali ceyamani wa mutebeto aitile William Malenfant. Pa kulanda ilyashi ilyaleti “Ifyacindama Ifya Muli Programu wa Bukuule,” William Malenfant alanshenye na bamunyina batatu ababimbilwemo sana mu mulimo uwa kulundulula, ukulenga amaplani, no kukuula Watchtower Educational Center. Pa kulanshanya, basosele ukuti mu myaka ya bukuule, bakabomba abakwafwilisha ukucila pali 8,700 balibombeleko umulimo wa bukuule ukubomfya indalama shabo. Mwandi bwali bunte busuma ubwa kwikatana na bukapekape ifyacitilwe ukupitila mu masomo ya bulesa!

Ilyashi lyakonkelepo lyaleti “Amasomo ya Bulesa Mwi Sonde Lyonse.” Lyalandilwe na bane ababa mwi Bumba Litungulula. John E. Barr akomailepo ukuti amasomo ya bulesa yafuma mu Cebo ca kwa Lesa, Baibolo, icikoselesha Abena Kristu ukuti ‘mu mulimo onse usuma babe abatwale fisabo, kabili abalekula mu kwishiba Lesa.’ (Abena Kolose 1:10) Daniel Sydlik alandile pa fyo amasomo ya bulesa yateyanishiwa mu nshila ya teokrasi ukufuma ku mutwe wa cilonganino ca Bwina Kristu, Yesu Kristu, ukufika pa nshi kuli onse uwa bwananyina bwa mwi sonde lyonse. (1 Abena Korinti 12:12-27) Imbali shibili isha kulekelesha mwi lyashi lya kukonkana, shalandilwe na Gerrit Lösch na Carey Barber, kabili shalangishe ifyo amasomo ya bulesa yalenga abatumikishi ukuba abafikapo ukushimikila abantu ukuli konse no kubakansha pa kuti nabo bene bengenda mu nshila ya kwa Lesa.—Esaya 2:1-4; 2 Abena Korinti 3:5.

Pa kulenga ibumba ukwishiba ifyo amasukulu yalekanalekana yabomba pali ici cifulo ca masomo, kwali ukwipusha no kulanshanya na bakafundisha ukusanshako na bambi ababombelapo. Balandile pa mulimo we sukulu limo na limo ku kwafwilisha programu wa masomo ya bulesa mwi sonde lyonse. Balondolwele ukuti Isukulu lya Gileadi lisambilisha ibuuku limo na limo ilya mu Baibolo, ilyashi lya muno nshiku ilya bantu ba kwa Yehova, no kupekanishisha umulimo wa bumishonari. Isukulu lya musambo lyabelako ku kusambilila sana imilimo yalekanalekana iya baba muli Bakomiti ba Misambo. Isukulu lya Bakangalila Benda lyabelako ku kukansha bakangalila benda no kubapangasha pa kuti bengapayanya ubwafwilisho bwa ku mupashi ubwinganonsha maka maka ifilonganino.

Pa kusondwelela programu musuma, Lloyd Barry uwa mwi Bumba Litungulula alandile ilyashi lya kupeelwa kwa fikuulwa ilyaleti “Ukukuula Capamo na Kalenga Wesu Uwakulisha.” Alondolwele ukuti Kalenga, Yehova, alitemwa ububumbo bwakwe bonse kabili alatulaalika ukusekelela pamo nankwe. (Esaya 65:18) Apantu “uwakuulile ifintu fyonse ni Lesa,” tuletasha Yehova Lesa pali ifi fyonse ifikuulwa. (AbaHebere 3:4) Pa numa ya kulanda ifi fyebo, kalanda apepele ipepo lya kufuma ku mutima, ilya kupeela ifikuulwa fya pa Watchtower Educational Center kuli Yehova, Kalenga Wakulisha.a

Ukwabulo kutwishika bonse abasangilweko tabakalabe imitebeto iyacitilwe mu mulungu onse. Na imwe kuti mwatandalila Watchtower Educational Center. Natushininkisho kuti nga mwatandalila ici cifulo mukakoseleshiwa ukutukuta ukusambilila ifingi pa lwa kwa Kalenga wesu uwa kutemwa no kukonka ifipimo fyakwe ifyalungama.

Ibukisheni Kalenga Wenu Uwakulisha!

“Ibukisha Kalenga obe . . . ilyo inshiku sha bubi tashilaisa.”—LUKALA MILANDU 12:1.

1. Abacaice baipeela kuli Lesa balingile ukubomfya shani ubwaice bwabo na maka?

YEHOVA alapeela ababomfi bakwe amaka ya kucita ukufwaya kwakwe. (Esaya 40:28-31) E fyo caba ku muntu uuli onse te mulandu no mushinku wakwe. Lelo abacaice abaipeela kuli Lesa balingile maka maka ukufwaya ukubomfya ubwaice bwabo na maka mano mano. E co bomfwila ukufunda kwa kwa “lukala milandu,” Imfumu Solomone iya kwa Israele wa pa kale. Akonkomeshe ukuti: “Lelo ibukisha Kalenga obe mu nshiku sha bulumendo bobe, ilyo inshiku sha bubi tashilaisa, ne myaka tailafika ilyo ukatila, Tapaba kuli ine ukucankilwamo.”—Lukala Milandu 1:1; 12:1.

2. Abana ba Bena Kristu baipeela balingile ukucita cinshi?

² Solomone akonkomeshe intanshi abalumendo na bakashana ba mu Israele ukwibukisha Kalenga Wakulisha mu bwaice bwabo. Balefyalilwa mu luko lwaipeela kuli Yehova. Ni shani pa lwa bana ba Bena Kristu baipeela ilelo? Ukwabula no kutwishika, balingile ukwibukisha Kalenga wabo Uwakulisha. Nga bacite co, bakamucindika kabili bakacenjela.—Esaya 48:17, 18.

Ifya Kumwenako Fisuma Ifya ku Kale

3. Fya kumwenako nshi Yosefe, Samwele, na Davidi baimike?

³ Abacaice abengi abalembwa mu Baibolo baimike ifya kumwenako fisuma mu kwibukisha Kalenga wabo Uwakulisha. Ukutula ku bwaice, Yosefe, mwana Yakobo aibukishe Kalenga wakwe. Lintu umukashi wa kwa Potifari atunkile Yosefe ukuti balale nankwe, alikeene no kutila: “Kanshi ningacita shani ububi ubu bukulu, no kubembukila Lesa?” (Ukutendeka 39:9) Samwele umwina Lebi aibukishe Kalenga wakwe mu bwaice bwakwe na mu bumi bwakwe bonse. (1 Samwele 1:22-28; 2:18; 3:1-5) Davidi wacaice uwa ku Betlehemu ukwabula ukutwishika aibukishe Kalenga wakwe. Icitetekelo muli Lesa calimoneke lintu alolenkene ne paka Galyati umuPelishiti no kutila: “Iwe waisa kuli ine no lupanga ne fumo na kafumo; lelo ine naisa kuli iwe mwi shina lya kwa Yehova wa milalo, Lesa wa mitande ya kwa Israele, uo waseebanya. Ubwa lelo Yehova alekupeela mu minwe yandi; ndekuuma, ndeputula no mutwe obe; . . . na bonse aba mu calo baleishibo kuti mwaba Lesa muli Israele, no lukuta ulu lonse luleishibo kuti te ku lupanga kabili te kwi fumo Yehova atuulila; pantu ubulwi bwa kwa Yehova, kabili alepeela imwe mu minwe yesu.” Tapakokwele Galyati alifwile, na baPelishiti balifulumwike.—1 Samwele 17:45-51.

4. (a) Finshi filangilila ukuti umukashana umwina Israele mu Aramu ne Mfumu Yoshia iyacaice baibukishe Kalenga wesu Uwakulisha? (b) Lintu Yesu ali ne myaka 12 alangilile shani ukuti aleibukisha Kalenga wakwe?

⁴ Uwacaice na umbi uwaibukishe Kalenga Wakulisha mukashana nkole umwina Israele. Alishimikile bwino sana ku mukashi wa kwa Naamani mushika wa mulalo uwa bena Aramu ica kuti uyu Naamani aile kuli kasesema wa kwa Lesa, aposhiwe ku fibashi, no kutendeka ukupepa Yehova. (2 Ishamfumu 5:1-19) Yoshia Imfumu yacaice mu kushipa atungilile ukupepa kwasanguluka ukwa kwa Yehova. (2 Ishamfumu 22:1–23:25) Lelo ica kumwenako cawamisha ica waibukishe Kalenga wakwe Uwakulisha mu bwaice bwakwe ca kwa Yesu wa ku Nasarete. Bebeteni icacitike lintu ali ne myaka 12. Abafyashi bakwe bamutwele ku Yerusalemu ku ca Kucilila. Ilyo balebwela, baishilemona ukuti Yesu tali na bo; e co babwelele ku kumufwaya. Pa bushiku bwa citatu, bamusangile alelanshanya ifipusho fya mu Malembo na bakafundisha pe tempele. Ilyo aleyasuka icipusho ca banyina, Yesu atile: “Ico mulemfwaila cinshi? Bushe tamwishibe ukuti ndi no kuba mu ng’anda ya kwa Tata?” (Luka 2:49) Yesu ali no kunonkelamo mu kwishiba ifyebo fya ku mupashi ifyacindama ifya pe tempele, ‘ing’anda ya kwa Wishi.’ Ilelo, Ing’anda ya Bufumu iya Nte sha kwa Yehova cifulo cawamisha ica kunonkelapo ukwishiba kwa kwa Kalenga Wakulisha.

Ibukisheni Yehova Nomba!

5. Mu mashiwi yenu, kuti mwalondolola shani ifyo lukala milandu alandile nga fintu calembwa pali Lukala Milandu 12:1?

⁵ Umuntu uupepa Yehova no mutima onse afwaya ukutendeka ukubomba umulimo Wakwe ilyo line fye no kubombela Lesa ubumi bwakwe bonse. Lelo, lisubilo nshi umuntu uushabomfeshe bwino ubwaice bwakwe pa mulandu wa kukanaibukisha Kalenga engakwata? Lukala milandu apuutilwemo kuli Lesa ukusosa ukuti: “Lelo ibukisha Kalenga obe mu nshiku sha bulumendo bobe, ilyo inshiku sha bubi tashilaisa, ne myaka tailafika ilyo ukatila, Tapaba kuli ine ukucankilwamo.”—Lukala Milandu 12:1.

6. Bushinino nshi bulanga ukuti abakoloci Sumeone na Ana baibukishe Kalenga wabo Uwakulisha?

⁶ Takwaba uucankilwa mu “nshiku sha bubi” isha bukote. Lelo, abakoloci abebukisha Lesa balaba aba buseko. Ku ca kumwenako, Sumeone umukoloci apakatile Yesu pe tempele ilyo ali akanya kabili mu buseko atile: “Nomba, we Mwine Lubanda, muleke umusha wenu aye, aye umutende umwabele shiwi lyenu; pa kuti amenso yandi yamone pusukilo lyenu ilyo mwapekanisha ku cinso ca bantu na bantu, ku kubo lubuuto lwa kusokolwela Abena fyalo, no bukata bwa bantu benu abena Israele.” (Luka 2:25-32) Ana uwa myaka 84 na o aibukishe Kalenga wakwe. Lyonse alesangwa kwi tempele kabili eko ali lintu Yesu uwali akanya atwelwe kulya. “Wene pa kubako mu nshita ilya ine aletoota kuli Lesa, no kulando lwa wene kuli bonse abalelolelo kulubulwa kwa Yerusalemu.”—Luka 2:36-38.

7. Caba shani ku bakotela mu mulimo wa kwa Lesa?

⁷ Inte sha kwa Yehova isha nomba abakotela mu kubombela Lesa kuti bacululuka ku mafya no kupelebela kubako mu bukote. Lelo, ba nsansa, kabili tulatasha pa mulimo wabo uwa busumino! ‘Basekelela muli Yehova,’ pantu balishiba ukuti alikwata amaka pe sonde kabili alibika Yesu Kristu ukuba Imfumu ya maka iya mu muulu. (Nehemia 8:10) Ku bacaice na bakalamba ino ni nshita ya kumfwila ukukonkomesha kwa kuti: “Mwe balumendo na bakashana kumo, mwe baume bakote na baice. Lekeni fitashe ishina lya kwa Yehova; pantu ishina lyakwe lyeka lyalisansuka, bukatebebe bwakwe bwapula pano isonde na mu muulu.”—Amalumbo 148:12, 13.

8, 9. (a) Ni bani abo “inshiku sha bubi” shishaiwamina, kabili mulandu nshi cibele fi? (b) Kuti mwalondolola shani Lukala Milandu 12:2?

⁸ “Inshiku sha bubi” isha bukote tashilambula—napamo shilakalifya nga nshi—kuli abo abashapoosa amano kuli Kalenga wabo Uwakulisha kabili abashaishiba icili conse pa lwa mifwaile yakwe iishaiwamina. Tabaishiba ifya ku mupashi ifinganashako amesho ya mu bukote na malanda ifyatebelela abantunse ukutula apo Satana apooselwe ukufuma mu muulu. (Ukusokolola 12:7-12) E co, lukala milandu atukonkomesha ukwibukisha Kalenga wesu “ilyo akasuba takalafiita, no lubuuto, no mweshi, ne ntanda, na makumbi yafutika pa numa ya mfula.” (Lukala Milandu 12:2) Bushe aya mashiwi yalola mwi?

⁹ Solomone apalanya inshita ya bwaice ku lusuba lwa mu Palestine lintu akasuba, umweshi ne ntanda fisanika ulubuuto mu muulu ulwacelebuka. Ilya nshita ifintu filamoneka bwino. Lelo, mu bukote, inshiku sha muntu shiba nga mainsa ya mpepo, amafya yakonkana fye nge mfula. (Yobo 14:1) Kuti caba ca bulanda ukwishiba pa lwa kwa Kalenga lelo ukufilwa ukumubombela lintu umo ali na maka! Mu nshita ya kunakuka kwa mubili, ifintu filafiita, na kucilisha kuli balya abalekeleshe amashuko ya kubombela Yehova mu bwaice bwabo pa mulandu wa kukonkelela ifya fye. Lelo, te mulandu no mushinku wesu, ‘natukonke Yehova no mutima onse,’ nga fintu Kalebu wa busumino acitile, cibusa wa cishinka uwa kwa kasesema Mose.—Yoshua 14:6-9.

Ifyaba mu Bukote

10. Cinshi cimininako (a) “abalinde ng’anda”? (b) “abaume ba bulamba”?

¹⁰ Solomone nomba alanda pa mafya “mu bushiku ilyo abalinde ng’anda batutuma, bainama na baume ba bulamba, na banakashi abapela baleka pantu ni mpendwa fye, na banamukolo abalengelela mu nsolokoto baba na kafifi.” (Lukala Milandu 12:3) “Ing’anda” imininako umubili wa muntu. (Mateo 12:43-45; 2 Abena Korinti 5:1-8) “Abalinda” iyi ng’anda maboko ne minwe, ayacingilila umubili no kuupeela ifyo ulekabila. Mu bukote ilingi amaboko ne minwe filatutuma ku kunakuka, umwenso no bulebe. “Abaume ba bulamba”—amolu—ayo nomba ayaleka ukuba ni nceshi shakosa lelo yalinaka no kongama ica kuti baikula fye ku makasa. Lelo bushe tamutemwa ukumona abasumina banenu abakoloci pa kulongana kwa Bwina Kristu?

11. Mu mampalanya “abanakashi abapela” na “banamukolo abalengelela mu nsolokoto” ni bani?

¹¹ “Abanakashi abapela baleka pantu ni mpendwa fye”—lelo ni shani cingabe fyo? Pambi ameno yalibola nelyo yalisokoka, napamo mwashala fye ayanono. Cilafya ukusheta ifilyo fyakosa nelyo balaleka fye no kusheta. “Banamukolo abalengelela mu nsolokoto” e kuti amenso pamo no muntontonkanya wesu tumwenako filaba na kafifi, nelyo ukulekelela fye ukumona.

12. (a) ‘Ifiibi fya mu musebo fyaisalwa’ shani? (b) Mutontonkanyapo shani pa bakoloci ababilisha Ubufumu?

¹² Lukala milandu akonkanyapo ukuti: “Kwaisalwa ne fiibi fya mu musebo, pa kupoopooteka kwa congo ca kupela, ilyo ishiwi lya cuni lyaba akashiminishi, na bana banakashi ba lwimbo bafwama.” (Lukala Milandu 12:4, 5) Mu bukote abashibombela Lesa ifiibi fibili ifya kanwa e kuti imilomo tafiisuka sana nelyo ukulanda ifili mu “ng’anda,” nelyo umubili wabo. Tapali ifitumwa mu “musebo” wa cintubwingi. Lelo, ni shani pa lwa bakabilisha ba Bufumu abakoloci abapimpa? (Yobo 41:14) Pambi kuti baleenda panono panono ku ng’anda ne ng’anda kabili bamo pambi cilabafya ukulanda, lelo cine cine balalumbanya Yehova!—Amalumbo 113:1.

13. Lukala milandu alondolola shani amafya yambi aya bakoloci, lelo caba shani ku Bena Kristu abakoloci?

¹³ Icongo ca kupela cilapoopooteka ilyo ifilyo fileshetwa mu kanwa mushili meno. Pa busanshi abakote tabalala bwino. No kulila kwa cuni kulabapumfyanya. Bemba fye inyimbo ishinono, kabili tabemba na maka. “Abana banakashi ba lwimbo” e kuti inyimbo—‘shilafwama.’ Abakoloci tabakutikisha nyimbo. Lelo, abakoloci abasubwa pamo na banabo bamo abo bali bakalamba na bo, batwalilila ukwimya amashiwi mu nyimbo sha kulumbanya Lesa pa kulongana kwa Bwina Kristu. Fintu tusekelela ukulumbanya Yehova capamo na bo mu cilonganino!—Amalumbo 149:1.

14. Finshi abakoloci batiina?

¹⁴ Ca bulanda ku bakoloci abengi, na kucilisha kuli balya abasuula Kalenga! Lukala milandu atila: “Ilyo abakote batiino musansama, na mu nshila muli amatentula, umualmonde wafwala amabuula ayabuuta bu, ne cipaso cilekankatika, ne ndyabatemi yakoloba; pantu umuntu aleya ku ng’anda yakwe ya muyayaya, na baloosha baleendauka mu musebo.” (Lukala Milandu 12:5) Ilyo bali pa muulu pa matabo, abakote abengi balatiina ukupona. No kulolesha fye pa cili pa muulu kulabaletela ulunshingwa. Lintu baya mu misebo umuli cinkupiti, balatiina ifyo kuti bacenwa nelyo ukusanswa ku bapuupu.

15. ‘Umualmonde ufwala shani amabuula,’ kabili icipaso ‘cikankatika’ shani?

¹⁵ Ku bakote, ‘umualmonde ufwala amabuula ayabuuta bu,’ ukulangilila ukuti umushishi wabo ulabalula no kwisabuuta. Imfwi shipona nga mabuula yabuuta aya mualmonde. Ilyo ‘balekankatika,’ napamo nabenama na maboko yalelebela fye nelyo iminwe ili pa musana ne nkonkoni shilolele mu muulu, bamoneka nge cipaso. Lelo nga ca kuti ifwe bamo e fyo tumoneka, lekeni bambi beshibe ukuti twaba mu mulalo wa kwa Yehova uwa bamakanta uubutukisha, kabili uwa maka!—Moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa May 1, 1998, amabula 8-13.

16. (a) ‘Ukukoloba kwa ndyabatemi’ kulangilila cinshi? (b) “Ing’anda . . . ya muyayaya,” iya muntunse cinshi kabili finshi filangilila ukuti imfwa naipalama?

¹⁶ Abakote balaleka ukulya sana, nangu fye ifya kulya babaletele fiweme nge ndyabatemi. Ishi ndyabatemi ni kale shatendeka ukubomfiwa ku kulenga umo ukulya sana. ‘Ukukoloba kwa ndyabatemi’ kulangilila ukuti lintu abakote baleka ukulya sana, ne ci cisabo cilafilwa ukubalenga ukuti balye sana. Ifya musango yu filangilila ukuti balepalamina ‘ing’anda yabo iya muyayaya,’ inshishi. Ikaba ni ng’anda yabo ku ciyayaya nga ca kuti tabaibukishe Kalenga wabo kabili nga bakonkelele incitilo shabipa ica kuti Lesa takabebukishe mu kubuushiwa. Ifishibilo fya mfwa ilepalamina filamonekela mu kuilishanya no kuteta kufuma mu fiibi fya kanwa ka bakoloci.

17. “Umwando wa silfere” ufumishiwapo shani, kabili “umusashi wa golde” kuti waimininako cinshi?

¹⁷ Tukonkomeshiwa ukwibukisha Kalenga wesu ‘pa nshita ilyo ushilaputuko mwando wa silfere, ushilatobeka no musashi wa golde uwa nyali, ushilatobaulwa no mutondo pa kamfukumfuku, ushilafunika no mupeto wa kutapila ku cishima.’ (Lukala Milandu 12:6) “Umwando wa silfere” kuti waba mongololo. Nga ca kuti iyi nshila ishaiwamina iitwala kuli bongobongo iilenga ukuti tulecita ifintu yaonaulwa umupwilapo ninshi imfwa yapalama. “Umusashi wa golde” kuti waimininako bongobongo, uwaba mu cipanga capala umusashi, uko umongololo walundanishiwa. Nangu cingati bongobongo aba nga golde pa mulandu wa kucindama, lintu aleka ukubomba aleta imfwa.

18. “Umutondo pa kamfukumfuku” uwa mampalanya wimininako cinshi, kabili cinshi cicitika lintu watobwa?

¹⁸ “Umutondo pa kamfukumfuku” mutima, uupokelela umulopa no kuusalanganya na kabili ukuti uleenda mu mubili. Ilyo umuntu afwa, umutima uba ngo mutondo utobaike pa kamfukumfuku pa mulandu wa kuti tawingapokelela, ukusunga no kupompa umulopa ukabilwa pa kuti umubili ube no mulyo no kupembesulwa. ‘Umupeto wafunika uwa kutapila pa cishima’ ulaleka ukushinguluka, na muli fyo umulopa uusungilila ubumi ulaleka ukwenda mu mubili. E co, Yehova asokolwele ukwenda kwa mulopa mu mubili kuli Solomone kale sana lintu dokota wa mu mwanda wa myaka uwalenga 17 William Harvey talalangilila ukuti ulenda mu mubili.

19. Amashiwi ya pali Lukala Milandu 12:7 yabomba shani pa mfwa?

¹⁹ Lukala milandu akonkanyapo ukuti: “No lukungu lwabwelela pa nshi ifyo lwali, no mupashi wabwelela kuli Lesa uwaupeele.” (Lukala Milandu 12:7) Lintu “umupeto” wafunika, umubili wa muntu uwapangilwe ku lukungu lwa mushili, ubwelela ku lukungu. (Ukutendeka 2:7; 3:19) Umweo ulafwa pa mulandu wa kuti umupashi, nelyo amaka ya bumi, ayo Lesa apeela yabwelela no kushala kuli Kalenga.—Esekiele 18:4, 20; Yakobo 2:26.

Bushe Cikaba Shani ku Ntanshi Kuli Balya Abebukisha Kalenga?

20. Cinshi Mose alelomba lintu apepele nga fintu calembwa pa Amalumbo 90:12?

²⁰ Solomone alilangilile bwino ifyo cacindama ukwibukisha Kalenga wesu Uwakulisha. Ukwabula ukutwishika ubumi ubwipi kabili ubwa mafya te bumi bwabako bweka kuli balya abebukisha Yehova no kucita ukufwaya kwakwe no mutima onse. Nangu baice nelyo bakalamba, bakwata imibele yakwete Mose, uwapepele ukuti: “E fyo tulengeni ukwishibo kupende nshiku shesu, no kuleka tumone umutima wa mano.” Kasesema wa kwa Lesa uwaicefya alefwaisha Yehova ukumulanga, nelyo ukusambilisha wene na bena Israele ukubomfya amano mu kucindamika ‘inshiku sha myaka yabo’ no kushibomfya mu nshila Lesa asuminisha.—Amalumbo 90:10, 12.

21. Nga ca kuti tuli no kupenda inshiku shesu ku kulumbanya Yehova cinshi tulingile ukucita?

²¹ Na kucilisha abacaice ba Bwina Kristu balingile ukupampamina pa kumfwila ukufunda kwa kwa lukala milandu ukwa kwibukisha Kalenga. Mwandi bakwata amashuko yashaiwamina aya kubomba umulimo washila kuli Lesa! Lelo, te mulandu no mushinku wesu, nga twasambilila ukupenda inshiku shesu ku kulumbanya Yehova muli ino “nshita ya ku mpela,” kuti twatwalilila ukushipenda kuli pe na pe. (Daniele 12:4; Yohane 17:3) Kwena, pa kucite co, tulingile ukwibukisha Kalenga wesu Uwakulisha. Tufwile no kubomba umulimo wesu onse kuli Lesa.

Kuti Mwayasuka Shani?

◻ Mulandu nshi abacaice bakonkomeshiwa ukwibukisha Kalenga wabo?

◻ Fya kumwenako nshi fyaba mu Malembo ifya baibukishe Kalenga wabo Uwakulisha?

◻ Finshi fimo ifyaba mu bukote ifyo Solomone alondolwele?

◻ Bushe cikaba shani ku ntanshi ku bebukisha Yehova?

[Ifikope pe bula 15]

Davidi, umukashana nkole umwina Israele, Ana, na Sumeone baibukishe Yehova

[Ifikope pe bula 16]

Inte sha kwa Yehova abakoloci mu buseko babomba umulimo uwashila uwa kwa Kalenga wesu Uwakulisha

Bushe Mulecita Fyonse Ifyo Lesa Afwaya?

“Pantu umulimo onse Lesa akauleta mu bupingushi ubwa pali conse icafiswa, napamo icisuma napamo icibi.”—LUKALA MILANDU 12:14.

1. Finshi Yehova apayanishisha abantu bakwe?

YEHOVA alatungilila abamwibukisha nga Kalenga Wakulisha. Icebo cakwe icapuutwamo cibapeela ukwishiba kukabilwa ku kumutemuna. Umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa ubatungulula mu kucita ukufwaya kwa bulesa na mu ‘kutwale fisabo mu mulimo onse uusuma.’ (Abena Kolose 1:9, 10) Na kabili, Yehova apayanya ica kulya ca ku mupashi no butungulushi bwa teokrasi ukupitila mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45-47) E co, mu nshila ishingi, abantu ba kwa Lesa bakwata amapaalo yafuma ku muulu ilyo balebombela Yehova no kubomba umulimo wacindama uwa kushimikila imbila nsuma iya Bufumu.—Marko 13:10.

2. Pa lwa mulimo kuli Yehova, fipusho nshi twingepusha?

² Abena Kristu ba cine balitemwa ukobelwa mu mulimo washila uwa kwa Yehova. Lelo bamo kuti bafuupulwa no kutontonkanya ukuti tapali ifyo bacita. Ku ca kumwenako, inshita shimo, Abena Kristu baipeela kuti baletwishika nga ca kuti imilimo yabo yalicindama. Lintu umutwe wa lupwa uletontonkanya pe sambililo lya lupwa ne milimo imbi, ifipusho nge fi filesa: ‘Bushe Yehova alatemunwa ku fyo ncita? Bushe tulecita fyonse ifyo Lesa afwaya?’ Amashiwi ya mano aya kwa lukala milandu kuti yatwafwa ukwasuka ifipusho fya musango yu.

Bushe Conse Cine Mupu?

3. Ukulingana na Lukala Milandu 12:8 umupu wine wine cinshi?

³ Bamo kuti batontonkanya ukuti amashiwi ya wa mano tayakoselesha uuli onse, uwacaice nelyo umukalamba. “Mupu wa mipu, e fyo Lukala Milandu asosa, conse cine mupu.” (Lukala Milandu 12:8) Na kuba ukusuula Kalenga Wakulisha mu bwaice, ukukota ukwabula ukumubombela, no kunonkako fye ubukote mupu wine wine. Ku muntu wa musango yu fyonse mupu, nelyo fya fye, nangu cingati afwa ne cuma no kulumbuka muli cino calo icalala mu maka ya mubifi, Satana Kaseebanya.—1 Yohane 5:19.

4. Mulandu nshi twingasosela ukuti te fyonse ifyaba umupu?

⁴ Ku bailonganikila ifyuma mu muulu pamo nga babomfi ba busumino aba kwa Yehova te fyonse ifyaba mupu. (Mateo 6:19, 20) Balikwata ifingi ifya kucita mu mulimo ulambula uwa kwa Shikulu, kabili ukwabula no kutwishika imilimo ya musango yu te ya fye. (1 Abena Korinti 15:58) Lelo nga ca kuti tuli Bena Kristu baipeela, bushe tuli abapamfiwa mu mulimo Lesa atupeela muli shino nshiku sha kulekelesha? (2 Timote 3:1) Nelyo bushe tulekonka imikalile iishipusene sana ne ya bantu bonse? Kuti nalimo bapepa ku mipepele iyalekanalekana kabili napamo baliipeela, ukulaaya uko bapepela lyonse no kwesha ukucita ifyo imipepele yabo ikabila. Kwena, tababilisha ubukombe bwa Bufumu. Tabakwata ukwishiba kwalungika ukwa kuti ino ni “nshita ya ku mpela” kabili tabaishiba ukuti shino nshiku tuleikalamo shili ishe pamfya.—Daniele 12:4.

5. Nga ca kuti twatangishako ifya mikalile, cinshi tulingile ukucita?

⁵ Pa lwa nshita shesu ishayafya Yesu Kristu atile: “Ifyo inshiku sha kwa Noa shali, e fyo kukaba no kwisa kwa Mwana wa muntu. Pantu ifyo cali mu nshiku shilya pa ntanshi ya lyeshi, abantu balelya no kunwa, baleupa no kuupwa, ukufika pa bushiku Noa aingile mu cibwato, kabili tabaishibe lyasukile ilyeshi lyaisa no kusenda bonse; e fyo kukaba no kwisa kwa Mwana wa muntu.” (Mateo 24:37-39) Nga filecitwa mu kulinga ukulya no kunwa tafyabipa, kabili icupo kutantika kwa kwa Lesa umwine. (Ukutendeka 2:20-24) Lelo nga twaibukila ukuti ifya mikalile e fyo tutangishako, mulandu nshi tushingapepela pali ci? Yehova kuti atwafwa ukutangisha umulimo wa Bufumu, ukucita icalungama, no kucita conse ico afwaya.—Mateo 6:33; Abena Roma 12:12; 2 Abena Korinti 13:7.

Ukuipeela no Kucita Ifyo Lesa Afwaya

6. Ni mu nshila nshi iikalamba umo bamo ababatishiwa balefililwa ukucita ifyo Lesa afwaya?

⁶ Abena Kristu bamo ababatishiwa bakabila ukupepa no mukoosha pa mulandu wa kuti tabalebomba imilimo ya butumikishi iyo batendeke lintu baipeele kuli Lesa. Pa myaka iingi nomba ababatishiwa cila mwaka na bacila pali 300,000, lelo impendwa ya Nte sha kwa Yehova ishibomba mu butumikishi lyonse taingilishiwako ukulingana ne mpendwa ya babatishiwa. Bamo abaali bakabilisha ba Bufumu balileka ukushimikila imbila nsuma. Lelo, umuntu umo umo alingile ukubomba bwino mu butumikishi bwa Bwina Kristu ilyo ashilabatishiwa. E co balishiba pa lwa mulimo Yesu apeele abakonshi bakwe uwa kuti: “Kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya Mupashi wa mushilo: mulebasambilisha ukubaka fyonse ifyo namwebele.” (Mateo 28:19, 20) Abantu babatishiwa abaleka ukuya mu butumikishi nge Nte sha kwa Lesa na Kristu balileka ukucita fyonse ifyo Kalenga Wakulisha afwaya kano nga ca kuti balalwalilila nelyo fimbi e fibalesha ifyo bashikwetepo amaka.—Esaya 43:10-12.

7. Mulandu nshi tulingile ukulongana lyonse ku kupepa?

⁷ Abena Israele ba kale bali luko lwaipeele kuli Lesa, kabili umwabela icipingo ce Funde, abantu ba lulya luko bali no kulacita ifyo Yehova afwaya. Ku ca kumwenako, abaume bonse bali no kulongana imiku itatu cila mwaka ku mitebeto, kabili umuntu uyo ku mufulo aleka ukucita ica Kucilila ‘alesukulwa’ mu mfwa. (Impendwa 9:13; Ubwina Lebi 23:1-43; Amalango 16:16) Ku kucita ifyo Lesa afwaya pamo nga bantu bakwe abaipeela, abena Israele bali no kulongana pamo ku kupepa. (Amalango 31:10-13) Amalango tayatile, ‘Mulecite ci nga ca kuti imikalile yenu ilesuminisha.’ Kuli abo nomba abaipeela kuli Yehova, ukwabula no kutwishika ili funde lya kulongana ku kupepa lilekosha amashiwi ya kwa Paulo aya kuti: “Twetetule umwa kucincimushanisha ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma; twiba abaleko kulongana, ifyo wabo musango wa bamo, lelo tukonkomeshanye, pali bufi apo mulemono Bushiku bulya bulepalama.” (AbaHebere 10:24, 25) Ukulongana lyonse na basumina banensu caba kucita ico Lesa afwaya ku Mwina Kristu waipeela.

Mulelingulula Bwino Ifyo Mupingulapo!

8. Mulandu nshi uwacaice uwaipeela alingile ukupepela pa mulimo wakwe uwashila?

⁸ Napamo uli wacaice uwaipeela kuli Yehova. Ukapaalwa nga nshi nga ca kuti watangisha umulimo wa Bufumu. (Amapinda 10:22) Nga ca kuti wapepelapo no kupekanya bwino, kuti wabomfyako ubwaice bobe mu mulimo wa nshita yonse—e nshila ishaiwamina iya kulangishishamo ukuti ulebukisha Kalenga obe Uwakulisha. Nga te ifyo, ifya ku mubili kuti fyatendeka ukukusendela inshita yobe iikalamba kabili e fyo wingatendeka ukupoosako sana amano. Ukupala icintubwingi, kuti waupa bwangu no kuba mu nkongole pa kuti ukwate ifipe. Umulimo uleta sana indalama kuti wakusendela inshita yobe iikalamba na maka. Nga wakwata abana, ukakabila ukusakamana ulupwa pa myaka iingi. (1 Timote 5:8) Pambi kuti tawalaba Kalenga obe Uwakulisha, lelo cisuma ukwishiba ukuti ukupekanishisha libela, nelyo ukukanaipekanya, kuti fyatungulula ubumi bobe lintu wakula. Ku ntanshi, kuti watendeka ukwibukisha no kufuluka ukuti kanshi nga walibomfesheko ubwaice bobe mu mulimo washila uwa kwa Kalenga wesu Uwakulisha. Mulandu nshi ushingapepela ili line pa fyo ulesubila, ku kuleka ukasekelele mu kubomba umulimo washila kuli Yehova mu bwaice bobe?

9. Cinshi cingacitika ku muntu uukotele kabili uyo kale uwalebomba umulimo ukalamba mu cilonganino?

⁹ Bebeteni imibele na imbi—iya mwaume uwali umucemi wa “mukuni wa kwa Lesa.” (1 Petro 5:2, 3) Pa mulandu umo, alekulwike mu mashuko ya musango yu. Nomba nakota, kabili kuti camukosela sana ukutwalilila mu mulimo wa kwa Lesa. Lelo ni shani nga ca kuti na kabili atinamina amashuko ya bufumu? Kuti cawamina bambi nga ca kuti umuntu wa musango yu abombako imilimo iingi mu cilonganino! Na kabili apo takwaba uwiikalila no mweo, ifibusa na batemwikwa kuti basekelela nga ca kuti aingilishako umulimo wakwe, ku kulumbanya Lesa. (Abena Roma 14:7, 8) Pali fyonse, Yehova takalabe ico uuli onse acita mu mulimo wakwe. (AbaHebere 6:10-12) E co, cinshi cingatwaafwa ukwibukisha Kalenga wesu Uwakulisha?

Ifingatwafwa Ukwibukisha Kalenga Wesu Uwakulisha

10. Mulandu nshi lukala milandu ali uwalinga ukupayanya ubutungulushi pa lwa kwibukisha Kalenga wesu Uwakulisha?

¹⁰ Lukala milandu alilingile nga nshi ukupayanya ubutungulushi pa lwa kwibukisha Kalenga wesu Uwakulisha. Yehova ayaswike amapepo yakwe aya kufuma pa mutima ukupitila mu kumupeela amano ya kusungusha. (1 Ishamfumu 3:6-12) Solomone alisapike nga nshi mu fya buntunse. Na kabili Lesa alimupuutilemo ukulemba ifyo asapike ku kuleka bambi basambilileko. Alembele ukuti: “No kucilapo, Lukala Milandu pa kubo wa mano, asambilishe kabili abantu ukwishiba; alingulula no kufwayafwaya, alondolole milumbe iingi. Lukala Milandu afwaile ukusange fyebo fya kutemuna, no kulembo kwalondoka ifyebo fya cine.”—Lukala Milandu 12:9, 10.

11. Mulandu nshi tulingile ukupokelela ukufunda kwa mano ukwa kwa Solomone?

¹¹ Septuagint wa ciGriki wena apilibula aya mashiwi muli yi nshila, atila: “Na kabili, kashimikila pa kubo wa mano, pa kuti asambilishe abantunse amano; ukuti amatwi yomfwe ifisuma mu milumbe, kashimikila asapike nga nshi ku kusanga ifyebo fitemuna no kulembo kwalondoloka—ifyebo fya cine.” (The Septuagint Bible, iyapilibulwa na Charles Thomson) Solomone alefwaya ukufika bakabelenga bakwe pa mitima ukupitila mu kubomfya ifyebo fya kutemuna na malyashi yasuma kabili ayacindama. Apo amashiwi yakwe ayasangwa mu Malembo yapuutwamo no mupashi wa mushilo, kuti twapokelela ifyo asapike no kufunda kwakwe ukwa mano.—2 Timote 3:16, 17.

12. Mu mashiwi yenu, kuti mwalondolola shani ifyo Solomone asosele nga fintu calembwa pali Lukala Milandu 12:11, 12?

¹² Nangu cingati takwali inshila sha kupulintilamo isha nomba, mu nshiku sha kwa Solomone mwali ifitabo ifingi. Bushe impapulo sha musango yu shali no kumonwa shani? Atile: “Ifyebo fya ba mano fili nge fya kusoswelako, kabili nge nsunga ishapampaminwa bwino kuli bacibinda ba fyebo ifyalonganikwa, ifipeelwa ukufuma kuli kacema umo. No kucilapo pali ifi, we mwana wandi, cenjela; ku kucita amabuuku ayengi takuli mpela, no kwetetulamo ukwingi kufunshika kwa mubili.”—Lukala Milandu 12:11, 12.

13. Ni shani fintu ifyebo fya bakwata amano ya bukapepa fingaba nge fya kusoswelako, kabili ni bani bapala “insunga ishapampaminwa”?

¹³ Ifyebo fya ba mano ya bukapepa fyaba nge fya kusoswelako. Mu nshila nshi? Ficincisha bakabelenga nelyo bakakutika ukulunduluka mu kumfwana ne fyebo fya mano ifyo babelenga nelyo ukumfwa. Na kabili, abobelwa no ‘kulonganika ifyebo,’ nelyo ifyebo fya mano kabili ifyacindama, baba nge “nsunga ishapampaminwa,” nelyo ishapopelwa bwino. Kuti cabe fi pa mulandu wa kuti ifyebo fisuma ifya bantu ba musango yu filangilila amano ya kwa Yehova kabili kuti fyakosha no kutungilila bakabelenga nelyo bakakutika. Nga ca kuti muli bafyashi abatiina Lesa, bushe tamufwile ukubombesha ukufunda umwana wenu ukuti amano aya musango yu yabe mu muntontonkanya wakwe na mu mutima?—Amalango 6:4-9.

14. (a) Mabuuku ya musango nshi yashawama ‘ukwetetulamo sana’? (b) Ni ku mabuuku nshi tulingile ukwangwa sana kabili mulandu nshi?

¹⁴ Lelo mulandu nshi Solomone asosele fi pa lwa mabuuku? Ukulinganya ku Cebo ca kwa Yehova, iminshipendwa ya mabuuku ya cino calo yakwata imipelulwile ya bantunse. Ilingi imintontonkanishishe ya musango yu ilangilila amano ya kwa Satana Kaseebanya. (2 Abena Korinti 4:4) E co, ‘ukwetetulamo sana’ mu mabuuku ya ku calo takunonsha sana. Na kuba, ukwetetulamo sana kuti kwaonaula bumupashi. Ukupala Solomone, tuleetetula pa fyo Icebo ca kwa Lesa cisosa pa lwa bumi. Ici cikakosha icitetekelo cesu no kutupalamika kuli Yehova. Ukupoosa sana amano ku mabuuku yambi nelyo ukufunda ukufuma kumbi kuti fyatulenga ukufunshika. Amabuuku ya musango yu yalibipa kabili yalonaula icitetekelo muli Lesa na mu fyo afwaya maka maka nga mwaliba amano ya ku calo ayashumfwana na mano ya bukapepa. E co kanshi natuleibukisha ukuti ifyebo fyalembelwe ifyali ifisuma sana mu nshiku sha kwa Solomone kabili ifisuma sana na mu nshiku shesu ni filya ifyakwata amano ya kwa “kacema umo,” Yehova Lesa. Alipayanya amabuuku 66 aya Amalembo ya Mushilo, kabili aya e yo tulingile ukupoosako amano sana. Baibolo ne mpapulo ishitwafwa isha ‘musha wa cishinka’ fitulenga “ukwishiba Lesa.”—Amapinda 2:1-6.

Ica Buntunse Bonse ico Lesa Afwaya

15. (a) Kuti mwalondolola shani ifyebo fya kwa Solomone pa lwa “ca buntunse bonse”? (b) Finshi tulingile ukucita nga tuli no kucita ico Lesa afwaya?

¹⁵ Ilyo alesupula ukufwailisha kwakwe konse, lukala milandu, Solomone atile: “Ukusupula kwa mulandu onse; fyonse nafyumfwika. Bela Lesa akatiina, baka amafunde yakwe; pantu ici e ca buntunse bonse. Pantu umulimo onse Lesa akauleta mu bupingushi ubwa pali conse icafiswa, napamo icisuma napamo icibi.” (Lukala Milandu 12:13, 14) Akatiina ka kuli Kalenga wesu Uwakulisha kakatucingilila, tulesubila ne ndupwa shesu ku kukonkelela imikalile ya buwelewele iingaleta amafya yashaikulila no bulanda kuli ifwe na batemwikwa besu. Akatiina ka kuli Lesa kalisanguluka kabili e kutendeka kwa mano no kwishiba. (Amalumbo 19:9; Amapinda 1:7) Nga ca kuti twakwata ukushilimuka kwashimpwa pa Cebo ca kwa Lesa icapuutwamo no kubomfya ukufunda kwa ciko muli fyonse, kuti twafishapo ‘ica buntunse bonse’ ico Lesa afwaya. Te kutantika fye imilimo. Lelo, icikabilwa ca kuti tulekonka Amalembo ilyo tulekalulula amafya ya mu bumi no kucita fyonse mu nshila ya kwa Lesa.

16. Pa lwa bupingushi, cinshi Yehova akacita?

¹⁶ Tufwile ukwishiba ukuti Kalenga wesu Uwakulisha alamona fyonse. (Amapinda 15:3) ‘Umulimo onse akauleta mu bupingushi.’ Uwapulishamo akapingula fyonse, ukusanshako ne fyafiswa ku menso ya bantunse. Ukwishiba ifishinka fya musango yu kuti kwatucincisha ukunakila amafunde ya kwa Lesa. Lelo icilingile ukutucincisha sana kutemwa Shifwe uwa mu muulu, pantu umutumwa Yohane alembele ukuti: “Uku e kutemwa Lesa, ukuti tunakile amafunde yakwe. Kabili amafunde yakwe tayayafisha.” (1 Yohane 5:3) Kabili apo amafunde ya kwa Lesa yabelako ku busuma bwesu ubwa ciyayaya, ukwabula no kutwishika ukuyanakila kwalilinga kabili e mano yene yene. Ici te cisendo ku batemwa Kalenga Wakulisha. Bafwaya ukucita ifyo afwaya.

Mulecita Fyonse Ifyo Afwaya

17. Cinshi tukacita nga ca kuti cine cine tulefwaya ukucita conse ico Lesa afwaya?

¹⁷ Nga ca kuti twalikwata amano kabili tulafwaisha ukucita fyonse ifyo Lesa afwaya, ukulunda pa kunakila amafunde yakwe, tukalatiina ukumukalifya. Cine cine, “akatiina ka kuli Yehova e kutendeka kwa mano,” kabili abanakila amafunde yakwe bakwata “ukushilimuka kusuma.” (Amalumbo 111:10; Amapinda 1:7) E co natubombe mano mano no kunakila Yehova muli fyonse. Ici cili icacindama maka maka nomba, pantu Imfumu Yesu Kristu epo ili, kabili ubushiku bwa kupingula kwa iko pamo nga kapingula wasontwa na Lesa nabupalama.—Mateo 24:3; 25:31, 32.

18. Cinshi cikatucitikila nga ca kuti tulecita fyonse ifyo Yehova Lesa afwaya?

¹⁸ Nomba umo umo uwa ifwe aleceeceetwa kuli Lesa. Bushe twakongamina ku fya ku mupashi, nelyo bushe twalilekelela ifya calo ukunenuna bucibusa bwesu na Lesa? (1 Abena Korinti 2:10-16; 1 Yohane 2:15-17) Nangu cingati tuli baice nelyo abakalamba, natucite apo twingapesha ukutemuna Kalenga wesu Uwakulisha. Nga ca kuti twaumfwila Yehova no kunakila amafunde yakwe, tukasengauka ifya fye ifya calo cikote icileya. Lyene kuti twakwata isubilo lya mweo wa muyayaya mu bwikashi bwa kwa Lesa ubupya ubo atulaya. (2 Petro 3:13) Mwandi ifisuma filolela abacita fyonse ifyo Lesa afwaya!