Ifyebo Ififumine mu Mpapulo Shili mu Akatabo ka Imikalile no Mulimo Tubomba
MAY 2-8
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 1 SAMWELE 27-29
“Ifyo Davidi Alelwa Inkondo”
it-1-E ibu. 41
Akishi
Pa miku ibili ilyo Davidi alebutuka Shauli afulumukile mu ncende Imfumu Akishi yaleteka. Umuku wa kubalilapo, ni lintu Davidi aicitile kwati napena pantu abalwani bakwe balimwishibe kabili Imfumu Akishi yalimutamfishe pantu yamwene kwati ni cipena. (1 Sam. 21:10-15; Amalu. 34: Utulembo twa pa muulu; 56) Umuku walenga bubili, Davidi aile pamo na bashilika bakwe 600 ne ndupwa shabo, kabili Akishi abebele ukulaikala ku Siklagi. Mu mwaka umo ne myeshi 4 Davidi aleya mu kusansa abena Geshuri, abena Gisiri na bena Amaleke, Akishi ena aishibe ukuti Davidi aleya mu kusansa imisumba ya baYuda. (1 Sam. 27:1-12) Akishi taishibe nangu cimo pa fyo Davidi alecita ica kuti ilyo abaPelishiti baleya mu kulwa ne Mfumu Shauli, Akishi alengele Davidi aba uwa kulinda umweo wakwe inshiku shonse. Pali iyi ine nshita e lyo “bakateka” bambi aba baPelishiti bakoselepo fye ukuti Davidi na baume bakwe babwelelemo ku Siklagi. (1 Sam 28:2; 29:1-11) Ilyo Davidi aishileba imfumu, alilwile na Gati lelo cimoneka kwati taipeye Akishi. Akishi eko ali na lintu Solomone aleteka.—1 Isha. 2:39-41.
Mwe Balumendo, Kuti Mwacita Shani pa Kuti aba mu Cilonganino Bamucetekele?
8 Tontonkanyeni pa bwafya na bumbi ubo Davidi akwete. Ilyo bamusubile ukuba imfumu, Davidi ali no kulolela imyaka iingi pa kuti bamubike pa bufumu no kuba imfumu ya Yuda. (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4) Cinshi camwafwile ukulolela pali iyi inshita yonse? Mu cifulo ca kuti Davidi afuupuke, abikile amano ku kucita ifyo ali no kukumanisha ukucita. Ku ca kumwenako, ilyo ali imbutushi mu calo ca bapelishiti, Davidi abomfeshe ilya nshita ku kulwisha abalwani ba bena Israele. Ifi acitile fyalengele acingilile imipaka ya mukowa wa Yuda.—1 Sam. 27:1-12.
it-2-E ibu. 245 para. 6
Ubufi
Nangu ca kuti Baibolo yalilesha ukubepa ubufi, tacipilibula ukuti umuntu alingile ukweba abantu icishinka abashikwetepo insambu sha kwishiba icishinka. Yesu atile: “Mwipeela ica mushilo ku mbwa, nangu ukupoosela bakapoli bamargariti, epali bafinyantaula no kumwalukila no kumulepaula.” (Mat. 7:6) Kanshi e mulandu wine nangu ni Yesu ilyo balemwipusha akaanine ukulanda ifishinka fyonse nelyo ukwasuka mukulungatika pantu alishibe ukuti ukucita ifi kuti kwalenga aba na mafya. (Mat. 15:1-6; 21:23-27; Yoh. 7:3-10) Ukwabula no kutwishika, ici cine e calengele na Abrahamu, Isaki, Rahabu na Elisha belanda ifishinka fyonse ku bashalepepa Yehova.—Ukute. 12:10-19; icipa. 20; 26:1-10; Yosh. 2:1-6; Yako. 2:25; 2 Isha. 6:11-23.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Bushe Abafwa Kuti Ba-afwilisha aba Mweo?
Taleni tontonkanyeni pali ifi. Baibolo itila umuntu nga afwa “abwelela ku mushili” kabili ninshi “amatontonkanyo yakwe yaloba.” (Amalumbo 146:4) Shauli na Samwele balishibe ukuti Lesa alikeenye abantu bakwe ukuya ku bantu abomfwana ne mipashi. Na kuba, inshita imo ku numa Shauli wine e wali solwesolwe mu kufumya ukupepa imipashi mu calo!—Ubwina Lebi 19:31.
Nomba taleni elenganyeni. Bushe Samwele uwali ne cishinka kuli Lesa aba umutuntulu mu mupashi, nga alitobele ifunde lya kwa Lesa no kumfwana no wa mipashi pa kuti fye amonane na Shauli? Yehova alikeene ukulanda na Shauli. Bushe kwena uwa mipashi e wingapatikisha Lesa Wa Maka Yonse ukumfwana na Shauli ukupitila muli Samwele uwafwile kale? Awe nakalya. Kanshi, uyu baimishe uo baleti ni Samwele tali ni kasesema wa cishinka uwa kwa Lesa. Wali mupashi, icibanda icabipa icalebepekesha ukuba Samwele uwafwile kale.
MAY 9-15
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 1 SAMWELE 30-31
“Muleleka Yehova Lesa Wenu Alemukosha”
Muletiina Yehova E lyo Mukaba ne Nsansa!
12 Ukutiina Yehova kwalyafwile Davidi ukukanacita icabipa. Lelo te apo peka, kwamulengele no kupingula bwino ifya kucita pa fintu no kucita ifya mano ilyo aali mu bwafya. Umwaka umo ne myeshi ine, Davidi na baume bakwe abo Shauli alelunga bafiseme mu Siklagi, umushi wa mu mpanga ya baPelishiti. (1 Samwele 27:5-7) Inshita imo ilyo abaume bafumine mu mushi, abalwani abena Amaleke baishileoca umushi no kusenda abanakashi bonse na bana ne fiteekwa. Ilyo Davidi na bantu bakwe babwelele no kumona ifyacitike, balilooseshe nga nshi. Mu kuloosha mwine mulya mwaishilefuma no bukali, kabili abantu ba kwa Davidi batampile ukufwaya ukumulasa amabwe. Nangu ca kutila Davidi alyumfwile ububi sana, alishipikishe, tafuupwike iyo. (Amapinda 24:10) Akatiina ka kuli Lesa kamulengele ukucetekela Yehova, kabili “Davidi aikoseeshe muli Yehova Lesa wakwe.” Lesa alyafwile Davidi na bantu bakwe kabili bakonkele abena Amaleke no kuyapokolola fyonse ifyo basendele.—1 Samwele 30:1-20.
Yehova Alatucingilila Pa Kuti Tukapusuke
14 Ifyabipa ifingi fyalicitikile Davidi. (1 Sam. 30:3-6) Baibolo ilanda ukuti Yehova alishibe ifyo Davidi aleumfwa. (Belengeni Amalumbo 34:18; 56:8.) Lesa alishiba ifyo na ifwe tumfwa. Nga ‘twaba ne mitima ya bulanda’ nangu nga ‘twasakamikwa,’ Yehova alapalama kuli ifwe. Nga twaishiba ukuti alapalama kuli ifwe, tulasansamuka nga filya Davidi asansamwike. Aimbile ukuti: “Nkaanga no kusekelela mu cikuuku cenu, pantu namumona ukucula kwandi; namwishiba amacushi ya mweo wandi.” (Amalu. 31:7) Yehova tapelela fye pa kumona amacushi yesu, lelo alatusansamusha no kutukoselesha. Alacita ifi ukupitila mu kulongana kwa Bwina Kristu.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Kubalilapo Ilya kwa Samwele
30:23, 24. Uku kupingulapo, ukwaba na pa Impendwa 31:27, kulangilila ukuti Yehova alicindamika ababomba imilimo ya kutungilila icilonganino. Kanshi, conse ico tulecita, ‘natucite no mweo onse nga kuli Yehova, kabili te ku bantu iyo.’—Abena Kolose 3:23.
MAY 16-22
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 2 SAMWELE 1-3
“Finshi Twingasambililako ku Lwimbo lwa Bulanda Ulwitwa Ukuti ‘Ubuta’?”
Cindikeni Abalemutungulula
9 Bushe Davidi alilungulushiwe ilintu balemucusha? Davidi alilile kuli Yehova ati, “Abatutumya bafwayo mweo wandi.” (Amalumbo 54:3) Apongolwele ifyali ku mutima wakwe kuli Yehova no kusoso kuti: “Mpokololeni ku balwani bandi, mwe Lesa wandi . . . abakosa banonganina ulubuli; te pa bupulumushi bwandi, mwe Yehova, kabili te pa lubembu lwandi. Apabula amampuulu yandi, babutuka no kuiteyanya; buukeni, mupalame kuli ine, no kumona!” (Amalumbo 59:1-4) Bushe mwalibala amuyumfwapo ifyo—ukuti uuli mu butungulushi alemulungulusha, apabula umulandu? Davidi tafililwe kucindika Shauli. Mu cifulo ca kuti ange no kusekelela ilyo Shauli afwile, Davidi ashikile ulwimbo lwa bulanda ukuti: “Shauli na Yonatani, bali abayemba kabili abasuma, mu myeo yabo . . . ba lubilo ukucila kapumpe, bakoso kucile nkalamo! Mwe bana banakashi ba kwa Israele, lileni Shauli.” (2 Samwele 1:23, 24) We ca kumwenako ulawama ica kucindika kwa cine cine ukwa wasubwa wa kwa Yehova, nangu line Davidi balimubifishe kuli Shauli!
Bushikamfutu Cishibilo Ca Nshiku Sha Kulekelesha!
8 Baibolo ilalanda pa bantu abengi abali ne cishinka. Lekeni tulande pa bantu babili, tumone ne fyo twingasambilila ku fyo bacitile. Twalabalilapo ukulanda pa mwaume uwali uwa cishinka kuli Davidi. Yonatani umwana mwaume umukalamba uwa Mfumu Shauli e wali no kupyana pa bufumu mu Israele. Mu nshita ya kusala Yonatani, Yehova asalile Davidi. Yonatani alikonkele ifyo Lesa alefwaya kabili tafimbiile Davidi no kulamumona kwati mulwani, lelo “umutima wa kwa Yonatani waikatene no mutima wa kwa Davidi” kabili amulaile ukuti akaba uwa cishinka kuli ena. Yonatani alilangile Davidi umucinshi wa ku bufumu pa ku mupeela ifya kufwala fyakwe, ulupanga, ubuta, e lyo no mushipi. (1 Sam. 18:1-4) Yonatani alicitile fyonse ku ‘kukoselesha Davidi’ ica kuti abikile fye no bumi bwakwe mu kapoosa mweo pa kulandilako Davidi kuli Shauli. Yonatani aebele Davidi mu bufumacumi ukuti: “Iwe ukaba imfumu pali Israele, na ine nkaba inkonkani yobe.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) Kanshi te kuti tupape ico Davidi ashikile ulwimbo lwa kuloosha Yonatani no kulanga ifyo amutemenwe.—2 Sam. 1:17, 26.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-1-E ibu 369 para. 2
Munyinane
Ishiwi lya kuti “munyinane” lilosha ku bantu ababombela pamo ku kufikilisha ifyo balefwaya. Ku ca kumwenako, Imfumu Hiramu iya ku Turi yaitile Solomone ukuti munyinane, te pa mulandu fye wa kuti bonse bali ni mfumu lelo nalimo ni co bonse balefwaya ukulatwala imbao ne fintu fimbi ifyalekabilwa pa kukuula itempele. (1 Isha. 9:13; 5:1-12) Amashiwi Davidi alandile pa Amalumbo 133:1 yalangilila ukuti te bantu fye abafyalwa inda imo abengaba bamunyina kabili e bengalaumfwana no kwikala mu mutende. Atile: “Moneni! Ukwikala pamo mu cumfwano ukwa ba bwananyina kwaliwama kabili kulaleta insansa icine cine!” Na kuba icalengele Davidi ete Yonatani ukuti munyinane ni co alimutemenwe kabili alimubikileko amano, te mu kuti bafyelwe inda imo iyo. (2 Sam. 1:26) Ifibusa abakwata imibele ne misango imo ine nabo kuti babeta ukuti ni bamunyina.—Amapi. 18:9.
MAY 23-29
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 2 SAMWELE 4-6
“Twalilileni Ukucita Ifilanga Ukuti Tamufwaya Ukukalifya Yehova”
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Bubili Ilya kwa Samwele
6:1-7. Nangu ca kuti amapange Davidi akwete yali bwino, ukwesha ukusendele Cipao pe celeta kwali kupula mu mafunde ya kwa Lesa kabili mwafumine ubwafya. (Ukufuma 25:13, 14; Impendwa 4:15, 19; 7:7-9) Filya Usa afwaile ukwikatilila Icipao na fyo filangilila ukuti amapange yasuma tayalula amafunde ya kwa Lesa.
Yehova Lyonse Acita Icalungama
20 Ibukisheni ukuti Usa afwile alishibe bwino bwino Ifunde. Icipao caleimininako ukubapo kwa kwa Yehova. Ifunde lyatile umuntu umbi tali na kwikata ku Cipao, kabili lyalandile ukwabula no kupita mu mbali ukuti uwacite co aali no kwipaiwa. (Impendwa 4:18-20; 7:89) Kanshi, umulimo wa kusenda Icipao tawali wa kwangalilako. Usa afwile aali mwina Lebi (lelo tali shimapepo), kanshi afwile alishibe Ifunde. Na kuba, Icipao casungilwe ku mwabo Usa. (1 Samwele 6:20–7:1) Cali kulya kwine imyaka nakalimo 70, ukufikila ilyo Davidi atile bafumyeko. Kanshi, ukufuma ku bwaice, Usa afwile alishibe amafunde ya Cipao.
Yehova Lyonse Acita Icalungama
21 Nge fyo tulandilepo kale, Yehova alamona mu mutima. Icebo ca kwa Lesa citila ico Usa acitile cali “kupama,” kanshi Yehova afwile alimwenemo cimo icibi mu mutima wa kwa Usa ico Baibolo tayatweba muli ili lyashi. Bushe Usa nakalimo aali muntu wa cilumba, uushaletiina amafunde? (Amapinda 11:2) Bushe Usa alyumfwile icilumba ati pantu e waleta ku cintubwingi Icipao icafishilwe ku ng’anda ku mwabo pa myake ingi? (Amapinda 8:13) Bushe nakalimo alibulishe icitetekelo ukumona kwati ukuboko kwa kwa Yehova takwali na maka ya kupususha cipao icaleimininako ukubapo Kwakwe? Nangu tatwaishiba bwino bwino icali mu mutima wa kwa Usa, tufwile ukwishiba fye ukuti Yehova tafyengele Usa. Afwile Yehova alimwenemo cimo mu mutima wa kwa Usa icalengele amuume palya pene no kumwipaya.—Amapinda 21:2.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Lyonse Poosa Pali Yehova Icisendo Cobe
Davidi pamo nge mfumu alishingemweko ne ci cacitike. Ukwankulako kwakwe kulangishe fyo nangu fye ni abo abakwata ukwampana kusuma na Yehova pa tushita tumo kuti bayankulako mu kulubana ku mibele imo iya kwesha. Pa kubalilapo Davidi alikalipe. Lyene aiketwe umwenso. (2 Samwele 6:8, 9) Ukwampana kwakwe na Yehova ukwalimo ukucetekela kwalyeshiwe icabipisha. Pano e po camoneke ukuti alifililwe ukupoosa pali Yehova icisendo cakwe pa kufilwa ukukonka amakambisho yakwe. Bushe e fyo pambi ciba na kuli ifwe inshita shimo? Bushe inshita shimo tulapeela Yehova umulandu pa mafya ayo yesako pa mulandu wa kusuula amakambisho yakwe?—Amapinda 19:3.
w05 10/1 amabu. 23-24 amapara. 14-15
“Mulelola”—Inshita ya Bupingushi Naifika!
14 Ilyo tuletwalilila abalola, finshi tule-enekela ku ntanshi? Ibuuku lya Ukusokolola lyalitantika ifintu fimo ifikakonkana ukucitika ilyo ukufwaya kwa kwa Lesa kukafikilishiwa. Ukumfwila ukusoka kwa muli ili buuku kwalicindama sana pa kuti tutwalilile abaiteyanya. Muli ili buuku, mwaba ifimonwa ifilanga bwino sana ifikacitika “mu bushiku bwa kwa Shikulu,” kabili bulya bushiku bwatendeke ilyo Kristu atekelwe pa cipuna ca bufumu ica ku muulu mu 1914. (Ukusokolola 1:10) Ibuuku lya Ukusokolola litweba na pali malaika ‘uwakwete imbila nsuma ya muyayaya iya kubila ku baikala pe sonde.’ Asosele ne shiwi likalamba ati: “Tiineni Lesa no kumucindika, pantu yaisa inshita ya bupingushi bwakwe.” (Ukusokolola 14:6, 7) Iyo ‘nshita’ ya bupingushi, ni nshita iinono fye; mwaba ukubila ubupingushi bwa kwa Lesa, e lyo no kwisa kwa bushiku bwine ubwa kupingula abantu ukwalandwapo muli kulya kusesema. Iyo nshita, e ino ine tulimo.
15 Nomba, pali ino nshita, ilyo inshita ya bupingushi tailapwa, Baibolo yatukonkomesha aiti: “Tiineni Lesa no kumucindika.” Bushe ico calola mwi? Akatiina ka kuli Lesa kafwile ukutulenga ukutaluka ku bubi. (Amapinda 8:13) Nga tulacindika Lesa, mucinshi mucinshi, tukomfwila ifyo atweba. Tatwakabe abapamfiwa sana ne milimo imbi ica kuti twafilwa ukubelenga Icebo cakwe Baibolo lyonse. Tatwakamone kwati ifunde lyakwe ilya kuti tulesangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu talyacindama sana. (AbaHebere 10:24, 25) Tukamona ukuti umulimo twapeelwa uwa kubila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa ubukatekwa na Mesia, walicindama nga nshi kabili tukaibikilishako ukubomba uyu mulimo. Lyonse fye tukacetekela Yehova no mutima onse. (Amalumbo 62:8) Apo twalishiba ukuti Yehova e Mulopwe, tulamucindika pa kumunakila nga Kateka mu mikalile yesu. Bushe muli ifi fyonse mulatiina Lesa no kumucindika?
MAY 30–JUNE 5
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 2 SAMWELE 7-8
“Yehova Alipangene Icipangano na Davidi”
‘Ubufumu Bobe Bukatwalilila Umuyayaya’
Yehova alitemenwe sana pa fyo Davidi alefwaisha ukumukuulila ing’anda. Ukuipeelesha kwakwe kwalengele Lesa ukupanga icipangano ca kuti mu lupwa lwakwe e mukafuma uukalateka umuyayaya kabili ici caumfwene no kusesema ukwaliko kale. Natani aebele Davidi ukufwaya kwa kwa Lesa, atile: “Ing’anda yobe no bufumu bobe fikatwalilila umuyayaya; icipuna cobe ica bufumu cikapampamikwa umuyayaya.” (Icikomo 16) Bushe nani uyu uwali no kuba Imfumu umuyayaya?—Amalumbo 89:20, 29, 34-36.
‘Ubufumu Bobe Bukatwalilila Umuyayaya’
Yesu umwina Nasarete afyalilwe mu lupwa lwa kwa Davidi. Ilyo malaika alelanda pa kufyalwa kwa kwa Yesu atile: “Yehova Lesa akamupeela icipuna ca bufumu ica kwa Davidi wishi, kabili akaba imfumu umuyayaya pa ng’anda ya kwa Yakobo, no bufumu bwakwe tabwakabe ne mpela.” (Luka 1:32, 33) Kanshi cilya cipangano Lesa apangene na Davidi cafikilishiwe muli Yesu Kristu. E mulandu wine Yesu abela Imfumu, te bantunse bamusala lelo ni Lesa nge fyo umwine alaile, e calenga ukuti akwate amaka ya kuteka umuyayaya. Natuleibukisha ukuti ifyo Lesa alaya filafikilishiwa lyonse.—Esaya 55:10, 11.
Mwilatwishika Ukuti Ubufumu Bukafikilisha Ubufwayo bwa kwa Lesa
14 Natulande pa fyo Yehova alaile Imfumu Davidi ukubomfwa icipangano apangene na Davidi. (Belengeni 2 Samwele 7:12, 16.) Yehova apangene ici cipangano na Davidi ilyo Davidi aleteka mu Yerusalemu, amulaile ukuti Mesia akafyalwa mu lupwa lwakwe. (Luka 1:30-33) Kanshi Yehova alandile mu kulungatika umo umwana ali no kufyalilwa no kulanda ukutila uukapyana Davidi ali no kukwata “insambu” isha kuteka pa Bufumu bwa kwa Mesia. (Esek. 21:25-27) E ico, Yesu alenga ubufumu bwa kwa Davidi ‘ukubelelela umuyayaya.’ Ukwabula no kutwishika, umwana wa kwa Davidi ‘akabako umuyayaya, ne cipuna cakwe ica bufumu cikaba nga filya akasuba kaba.’ (Amalu. 89:34-37) Kanshi ukuteka kwa kwa Mesia takwakabale akubipa kabili ne fyo kukacita fikatwalilila umuyayaya!
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-2-E ibu. 206 para. 2
Inshiku sha Kulekelesha
Ubusesemo bwa kwa Balaamu. Ilyo abena Israele bashilaingila mu Calo ca Bulayo, kasesema Balaamu aebele Balaki imfumu ya moabu ukuti: “Isa, pa kuti nkwebe ifyo aba bantu [abena Israele] pa numa bakacita ku bantu bobe mu nshiku sha kulekelesha. . . . Ulutanda lukafuma muli Yakobo, ne nkonto ikema muli Israele. Kabili akapusha mu mutwe wa kwa Moabu na mu cipanga ca bana ba bulwi bonse.” (Impe. 24:14-17) Umuku wa kubalilapo ilyo ubu busesemo bwafikilishiwe, “ulutanda” lwaleimininako Imfumu Davidi uwacimfishe abena Moabu. (2 Sam. 8:2) Kanshi “inshiku sha kulekelesha” isho ubu busesemo bwalandapo shatendeke ilyo Davidi aishileba imfumu. Apo Davidi aleimininako Yesu imfumu ya Bufumu bwa kwa Mesia, ubu busesemo bukafikilishiwa ilyo Yesu akonaula abalwani bakwe.—Esa. 9:7; Amalu. 2:8, 9.
JUNE 6-12
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 2 SAMWELE 9-10
“Davidi Ali ne Cikuuku no Kutemwa”
Ukwabula no Kutwishika, Kuti Mwaba ne Nsansa
Davidi alembele ukuti: “Alipaalwa onse uwafwilisha umupiina.” Kabili atwalilile ukusosa ukuti: “Mu bushiku bwa bubi Yehova akamupususha. Yehova akamulinda no kumupususha. Akebwa ukuti alipaalwa.” (Amalumbo 41:1, 2 NW) Ifyo Davidi aafwile Mefiboshete uwalemana, umwana wa kwa cibusa wakwe uwatemwikwa Yonatani, fyaba ca kumwenako cisuma pa fyo twingafwa abalanda.—2 Samwele 9:1-13.
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Bubili Ilya kwa Samwele
9:1, 6, 7. Davidi alifishishepo ubulayo bwakwe. Na ifwe bene tufwile ukulafishapo ico twasosa.
Bashipikishe Imyunga mu Mibili Yabo
10 Ilyo papitile imyaka, Imfumu Davidi yabelele uluse Mefiboshete pa mulandu wa fyo yatemenwe Yonatani. Davidi apeele impanga ya kwa Shauli yonse kuli wene no kupeela kalume wa kwa Shauli Siba umulimo wa kusakamana iyi mpanga. Kabili Davidi aebele Mefiboshete ati: “Wakulalya pe icilyo pe tebulo lyandi.” (2 Samwele 9:6-10) Cine cine uluse lwa kwa Davidi lwasansamwishe Mefiboshete no kumwaafwa ukucefyako ubukali bwa bulema bwakwe. Ala lisambililo ilisuma! Na ifwe tufwile ukubelelo luse abalecula no muunga mu mubili.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-1-E ibu. 266
Umwefu
Ku nshiku sha ku numa abantu abengi abaleikala ku kabanga, ukubikako fye na bena Israele balitemenwe ukuteka umwefu ku kulangilila ukuti baume bene bene. Mu Mafunde Lesa apeele abena Israele alibaleseshe ukubeya “umushishi wa mu mbali ya matwi” e lyo no mwefu. (Lebi 19:27; 21:5) Icalengele abaleshe ni co ukubeya umwefu lwali lutambi lwa mapepo ulo inko shimo ishalepepa tulesa twa bufi shalekonka.
JUNE 13-19
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 2 SAMWELE 11-12
“Mwilakonkelela Ifyabipa Ifyo Umutima Wenu Ufwaya”
w21 06 ibu. 17 para. 10
Ifyo Mwingacita pa Kuti Mufume mu Fiteyo fya kwa Satana!
10 Ubufunushi bwalengele Imfumu Davidi ilabe ifyo Yehova aipaalile. Ali-ipeele ifyuma, alilengele yalumbuka, kabili aliyafwile ukucimfya abalwani baiko abengi. Davidi aletasha pa fyo Lesa amupeele kabili atile ‘fyalifulishe ica kutila te kuti mfipende.’ (Amalu. 40:5) Lelo Davidi aishileba umufunushi. Alefwaisha ifingi ukucila na pa fyo Lesa amupeele. Nangu ca kuti Davidi alikwete abakashi abengi, atendeke ukukumbwa muka mwine. Alekumbwa Batisheba, muka Uria umwina Hiti. Davidi alicitile ubucende na Batisheba kabili Batisheba alimiite. Nangu ca kuti ifyo acitile fyalibipile, alundilepo no kwipaya Uria! (2 Sam. 11:2-15) Finshi Davidi aletontonkanya? Bushe aletontonkanya ukuti Yehova talemona ifyo alecita? Nangu ca kuti Davidi alibombeele Yehova pa myaka iingi, aishileba umufunushi kabili ali-iletelele. Lelo mu kupita kwa nshita Davidi aliyebelele imembu kabili alilapiile. Alitemenwe sana ilyo Yehova amubelele uluse.—2 Sam. 12:7-13.
Finshi Filenga Tulenakila Yehova Kabili Tumunakila Shani?
15 Yehova asontele Davidi ukuba umutwe wa lupwa kabili umutwe wa luko lwa bena Israele. Apo Davidi ali ni mfumu, alikwete sana amaka. Inshita shimo Davidi alebomfya amaka yakwe bubi bubi kabili ifi fyalelenga alecita ifilubo ifikalamba. (2 Sam. 11:14, 15) Lelo alenakila Yehova pantu aleumfwa nga amulungika. Nga alepepa aleeba Yehova fyonse ifyali mu mutima. (Amalu. 51:1-4) Kabili aleesha na maka yonse ukukonka ifyo Yehova alemufunda. Na kabili Davidi ali uwaicefya pantu aleumfwa na banakashi nga bamupanda amano. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Davidi alisambilileko ku filubo apangile, kabili abikile sana amano ku kubombela Yehova.
Mulebomfya Amafunde na Mashinte ya Mafunde ya kwa Lesa pa Kusambilisha Kampingu Yenu
7 Kwena tatulingile ukupula mu mafunde ya kwa Lesa pa kuti twishibe ububi bwaba mu kukanakonka amafunde yakwe. Kuti twasambililako ku filubo ifyo abantu bambi bacitile ifyalembwa mu Cebo ca kwa Lesa. Pa Amapinda 1:5 patila: “Uwa mano akomfwa no kulundako ukusambilila.” Lesa alatusambilisha bwino sana. Inshila imo atusambilishishamo ni lintu tulebelenga no kutontonkanya pa malyashi ya bantu abalembwa mu Baibolo. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa fyo Imfumu Davidi yaumfwile ububi pa mulandu wa kuti yalicitile ubucende na Bati-sheba pantu tayakonkele amafunde ya kwa Yehova. (2 Sam. 12:7-14) Ilyo tulebelenga ili lyashi, nalimo kuti twalayipusha atuti: ‘Finshi Imfumu Davidi yalingile ukucita pa kuti iba na mafya ayafumine mu kucita ubucende na Bati-sheba? Bushe nga nine natunkilwe, nga nalikwete amaka ya kukaana ukucita ubucende? Bushe nga nalifulumwike nga filya Yosefe acitile nelyo nga nalicitile ubucende nga fintu Davidi acitile?’ (Ukute. 39:11-15) Nga tuletontonkanya pa fyabipa ififuma mu kucita ifyabipa, kuti ‘twapata ububi.’
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-1-E ibu. 590 para. 1
Davidi
Yehova alemona fyonse ifyalecitika, kabili alisokolwele ulubembu lonse. Nga ca kuti Yehova alilekeele abapingushi ukupingula umulandu wa kwa Davidi na Bati-sheba ukubomfya Amafunde ya kwa Mose, bonse babili nga balibepeye. Kabili umwana uwali talafyalwa na o wine nga afwilile pamo na nyina Bati-sheba. (Amala. 5:18; 22:22) Lelo Yehova umwine e wapingwile uyu mulandu no kubelela Davidi uluse pantu alipangene nankwe icipangano ca Bufumu. (2 Sam. 7:11-16) Na kabili cimbi icalengele ni co Davidi na o alebelela abantu uluse. (1 Sam. 24:4-7; linganyeniko Yako. 2:13.) Lesa alimwene ukuti Davidi alyumfwile ububi pa fyo acitile kabili alilapiile. (Amalu. 51:1-4) Na lyo line Yehova talekelepo fye ukwabula ukubakanda. Atumine kasesema Natani ukweba Davidi ukuti: “Mona nkalenga ubucushi ukwisa pali iwe ukufuma mu ng’anda yobe.”—2 Sam. 12:1-12.
JUNE 20-26
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 2 SAMWELE 13-14
“Mwalifumine Ifyabipa Muli Filya Amnone ali na Bukaitemwe”
it-1-E ibu. 32
Abishalomu
Ifyo baipeye Amnone. Tamari nkashi ya kwa Abishalomu ali uwayemba kabili ici calengele Amnone amutemwe. Amnone ali mukalamba pali Abishalomu kabili tabafyelwe inda imo. Amnone abepele ukuti alilwele no kulomba ukuti Tamari aye ku ng’anda ku mwakwe no ku mupekanishisha ifya kulya, lyena alimwikete no kumucenda. Pa numa ya kumucenda, Amnone alipatile Tamari icine cine kabili alimutamfishe. Tamari alilepwile ica kufwala ca mindoloshi ico abana ba mfumu banacisungu balefwala no kuikuba imito pa mutwe. Lyena ilyo aleya alikumenye Abishalomu. Amashiwi Abishalomu alandile yalangilila ukuti alishibe ukuti Amnone alitemenwe nkashi yakwe Tamari, ici calengele amutungenye ukuti e wamucendele. Abishalomu alisendele nkashi yakwe ku ng’anda ku mwakwe kabili amwebele ukukanabika icintu ku mutima.—2 Sam. 13:1-20.
Sambilileni Ukuilama
11 Baibolo yalilanda pa bantu abashailamine kabili abacitile ubulalelale. Ilalanda na pa fyabipa ifyacitike pa mulandu wa kuti tabailamine. Bonse abakwata ubwesho nga bulya bwakweteko Kim balingile ukulatontonkanya pa mulumendo uwabula amano uwalembwa mu Amapinda 7. Muletontonkanya na pa fyacitile Amnone ne fyabipa ifyafuminemo. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Abafyashi kuti bayafwa abana babo ukulailama no kuba na mano nga balelanshanya nabo pa malyashi ya kwishishanya ilyo bali pa mapepo ya lupwa ukubomfya amalembo ayo tulandilepo.
it-1-E ibu. 33 para. 1
Abishalomu
Ilyo papitile myaka ibili, inshita ya kubeya amasako ya mpaanga iyalebako cila mwaka yalifikile. Abishalomu apekenye umutebeto mu musumba wa Baali-hasore apalepele amakilomita nalimo 22 ukufuma mu Yerusalemu, kabili aitile abana ba mfumu na Davidi wishi. Ilyo wishi akeene ukukonka, Abishalomu alimupatikishe ukuti aleke Amnone umwana wakwe ibeli ukuti aye nankwe. (Amapi. 10:18) Ilyo bali pa mutebeto, Abishalomu aebele ababomfi bakwe ukuti bepaye Amnone nga bamona fye ‘umutima wakwe walasekelela ku mwangashi.’ Abana baume aba mfumu bambi balibwelelemo ku Yerusalemu na Abishalomu abutukiile kuli wishikulu umwina Siria uwaleikala ku Geshuri ku kabanga ka Bemba wa Galili. (2 Sam. 13:23-38) Nga filya kasesema Natani alandile “ulupanga” lwalingile mu “ng’anda” ya kwa Davidi kabili talwali na kufumamo mpaka ne mfwa yakwe.—2 Sam. 12:10.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
g04-E 12/22 8-9
Ukuyemba Ukwacindama
Pa kuti tumone ukuyemba ukwacindama, natulande pali Abishalomu umwana wa kwa Davidi. Nangu ca kuti alemoneka bwino sana, alikwete imibele yabipa. Na kuba Baibolo itila: “Nomba mu Israele monse tamwali umuntu uwatashiwa ku kuyemba nga Abishalomu. Ukufuma pa nyantilo sha lukasa lwakwe ukufika ku mutwe, tamwali kalema muli ena.” (2 Sam. 14:25) Na lyo line Abishalomu alefwaisha ifintu ifikalamba, ici calengele apondokele wishi no kumupoka ubufumu. Na kabili alisendeme na bakanakashi ba kwa wishi. Ifi acitile fyalikalifye Yehova kabili alifwile imfwa iibi.—2 Sam. 15:10-14; 16:13-22; 17:14; 18:9, 15.
Bushe kuti mwatemwa ukuba cibusa wa kwa Abishalomu? Kwena te kuti mutemwe, pantu ali umuntu umubi umutima. Nangu ca kuti ali uwayemba, ubusuma bwakwe tabwalengele imibele iyabipa iyo akwete pamo nga icilumba no kukanaba na cishinka yaleka ukumoneka iibi kabili ubusuma bwakwe tabwalengele bemukanda. Lelo Baibolo yalilanda pa bantu abengi abali aba mano kabili abali ne mibele iisuma abo ishalanda pa fyo balemoneka. Kanshi kuti twamona ukuti icacindama mibele iisuma iyo bakwete.
JUNE 27–JULY 3
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 2 SAMWELE 15-17
“Icilumba Calengele Abishalomu Apondoka”
it-1-E ibu. 860
Abalebutuka ku Ntanshi ya Maceleta ya Mfumu
Ulutambi lwa bena kabanga lwali lwa kuti amaceleta ya mfumu nga yaleya, kwali abalebutuka ku ntanshi ya maceleta abaleya mu kubilisha ukuti imfumu ileisa e lyo no kuyafwa mu fyo ilekabila. (1 Sam. 8:11) Ifi fine e fyo Abishalomu na Adoniya bacitile, pa kuti baicindamike na pa kuti bamoneke kwati tabalingile ukukandwa pali bucipondoka bwabo, babikile abaume 50 aba kubutukila pa ntanshi ya maceleta yabo.—2 Sam. 15:1; 1 Isha. 1:5.
Mulebombela Lesa Uupeela Ubuntungwa
5 Baibolo ilalanda pa bantu abasongele bambi ukucita ifyabipa. Ica kumwenako cimo ni Abishalomu, umwana wa Mfumu Davidi. Abishalomu ali uwayemba nga nshi. Nga filya Satana acitile, ulunkumbwa lwa kufwaya ukulumbuka lwalimwingilile nangu ca kuti tali pa mutande wa kupyana pa bufumu bwa kwa wishi. Pa mulandu wa kufwaisha ubufumu, Abishalomu alengele abena Israele banankwe ukusumina ukuti imfumu tayalefwaya ukubafwa kano ena. Nga filya fine Kaseebanya acitile mu Edeni, Abishalomu alengele abantu baletontonkanya ukuti alefwaya ukubafwa e lyo pa nshita imo ine alibepele no bufi ubukalamba nga nshi pali wishi.—2 Sam. 15:1-5.
it-1-E amabu. 1083-1084
Hebrone
Pa numa ya myaka, Abishalomu umwana wa kwa Davidi alibwelelemo ku Hebrone kabili atendeke ukulwisha ukupoka wishi ubufumu. (2 Sam. 15:7-10) Nalimo ico Abishalomu asalilepo ukuya ku Hebrone no kuyaicita imfumu ni co uyu musumba pa nshita imo wali e musumba ukulamba mu Yuda, e lyo kabili e ko afyalilwe. Mu kupita kwa nshita Imfumu Rehoboamu umwishikulu wa kwa Davidi alikulile umusumba wa Hebrone cipya cipya. (2 Imila. 11:5-10) Pa numa abena Babiloni baonaula umusumba wa Yuda kabili na baYuda babwela ukufuma muli bunkole, abaYuda bamo ababwelele baileikala mu Hebrone (nelyo Kiriat-arba).—Nehe. 11:25.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Bushe Namwishiba Ifishinka?
11 Muno nshiku nalimo kuti batufyenga pa mulandu ne lyashi abantu basalanganya pali ifwe ukwabula ukwishiba ifishinka fyonse. Natulande pa Mfumu Davidi na Mefiboshete. Davidi ali kapekape kabili ali ne cikuuku kuli Mefiboshete, alimubweseshe impanga yonse iya kwa Shauli wishikulu. (2 Sam. 9:6, 7) Lelo pa numa Davidi alyumfwile ilyashi pali Mefiboshete ilyo ashatemenwe. E ico Davidi alipokele Mefiboshete fyonse ifyo akwete ukwabula no kufwailisha ifishinka. (2 Sam. 16:1-4) Ilyo Davidi alandile na Mefiboshete aishileiluka ukuti alilufyenye pa fyo acitile kabili alimubweseshe ifyo amupokele. (2 Sam. 19:24-29) Davidi nga tafyengele Mefiboshete abalilapo ukufwailisha ifishinka ilyo ashilacita nangu cimo.
Pashanyeni Bucishinka bwa kwa Itai
“IKALAMBA kabili yalipesha amano imilimo yenu, mwe Yehova Lesa, Uwa Maka Yonse. Yalilungama kabili ya cine imibele yenu, mwe Mfumu ya muyayaya. Nani uushakamutiine, mwe Yehova, no kucindika ishina lyenu, apo ni mwe fye mweka mwe ba cishinka?” Ulu lwimbo, ulo “abacimfishe iciswango ne cimpashanya ca ciko” baimbile mu muulu, lulanda pa fyo Lesa aba ne cishinka. (Ukus. 15:2-4) Yehova afwaya abamupepa na bo ukuba ne yi mibele isuma.—Efes. 4:24.
Lelo Satana Kaseebanya ena, aiminina fye pa kufumya ababomfi ba kwa Lesa aba pe sonde ku kutemwa kwa kwa Lesa wabo. Na lyo line, abengi balitwalilila ukuba ne cishinka kuli Lesa, nangu fye ni lintu ifintu fyababipila. Tulatasha nga nshi ukwishiba ukuti Yehova alamona ukuipeelesha kwa musango uyu! Ukwabula no kutwishika twalicetekela nga nshi amashiwi yatila: “Yehova atemwa umulinganya, kabili takashe aba cishinka bakwe.” (Amalu. 37:28) Pa kuti atwafwilishe ukuba ne cishinka, alibika mu Cebo cakwe amalyashi ya bantu abengi abali ne cishinka. Ilyashi limo pali aya, lya kwa Itai umwina Giti.
‘Umwina Fyalo Kabili Imbutushi’
Cimoneka kwati Itai afyalilwe mu musumba wa Gati, umusumba wa baPelishiti uwalumbwike, umwaleikala na Galyati icipokapoka na balwani ba bena Israele bambi abakali nga nshi. Umuku wa kubalilapo ukumfwa pali Itai umushilika wine wine, ni pa nshita Abishalomu apondokele Imfumu Davidi. Itai na baume abaPelishiti 600 abamukonkele bali ni mbutushi mupepi na Yerusalemu.
Ifyacitikile Itai na bantu bakwe nalimo fyalengele Davidi ukwibukisha inshiku ali imbutushi ilyo ena na bashilika 600 abena Israele babutukiile mu ncende ya baPelishiti no kwingila mu calo ca kwa Akishi, imfumu ya Gati. (1 Sam. 27:2, 3) Cinshi Itai na bantu bakwe bali no kucita ilyo cipondoka Abishalomu aimine ukuti apoke ubufumu bwa kwa Davidi wishi? Bushe bali no kuba ku lubali lwa kwa Abishalomu? Bushe bali no kulatambako fye, nelyo bushe bali no kwafwilisha Davidi na bantu bakwe?
Elenganyeni Davidi alefulumuka mu Yerusalemu, aiminina pa ncende beta ati Bete-merhaki, icalola mu kuti “Ing’anda ya Kutali.” Napamo e ng’anda ya kupelako mu Yerusalemu nga muleya ku Lupili lwa Miolife ilyo mushila-abuka umumana wa Kidrone. (2 Sam. 15:17) Pano e po Davidi nomba atendeka ukuceeceeta abashilika bakwe ilyo balepita. Moneni! Tali fye na bena Israele ba cishinka lelo ali na bena Kerete bonse na bena Pelete bonse. Kabili pali ili ibumba, pali na bena Giti bonse, e kutila Itai na bashilika bakwe 600.—2 Sam. 15:18.
Davidi aumfwilako Itai uluse kabili amweba ati: “Cinshi ico na iwe uletukonkela? Bwelelamo uleikala ne mfumu [e kutila Abishalomu]; pantu uli wa ku calo cimbi, kabili wafulumuka fye mu calo ca ku mwenu. Waishile fye mailo kabili lelo nkusende ulelulumba na ifwe, ukuya apo ndeya na konse fye uko ndeya? Bwelelamo, senda na bamunonko bonse, kabili Yehova abe ne cikuuku ne cishinka kuli iwe!”—2 Sam. 15:19, 20.
Itai alanda amashiwi yalelanga ukuti wa cishinka kuli Davidi. Ayasuka ati: “Na pali Yehova na pali shikulu imfumu, ukukaba shikulu imfumu, uko kwine e kukaba umubomfi wenu, ninjiteyanya no kufwila pamo na imwe!” (2 Sam. 15:21) Aya mashiwi napamo yalengele Davidi ukwibukisha amashiwi yasosele Ruti nakulu wa kwa wishi. (Ruti 1:16, 17) Apo amashiwi Itai alandile yalifika pa mutima wa kwa Davidi, amwebele ati: “Akuya, abuka” umumana wa Kidrone. Apo pene fye, “Itai umwina Giti alyabwike, na bantu bakwe bonse na baice bonse abali nankwe.”—2 Sam. 15:22.
“Fyalembelwe ku Kutufunda”
Pa Abena Roma 15:4 paba amashiwi ayatila: “Fyonse ifyalembelwe kale fyalembelwe ku kutufunda.” Kanshi nacilinga ukuipusha ati, Finshi twingasambililako kuli Itai? Tontonkanyeni nalimo pa calengele ukuti abe ne cishinka kuli Davidi. Nangu ali mwina fyalo kabili imbutushi ukufuma ku calo ca baPelishiti, Itai alishibe ukuti Yehova ni Lesa wa mweo no kuti Davidi e wali uwasubwa wa kwa Yehova. Itai asalilepo ukulabako ku bulwani bwali pa bena Israele na baPelishiti. Talemona fye Davidi ati e waipeye Galyati, icipokapoka ca baPelishiti, e lyo na bantu abengi aba mu calo cakwe. (1 Sam. 18:6, 7) Lelo Itai alemona Davidi ukuti muntu uwatemenwe Yehova kabili tatuletwishika ukuti alimwene ne mibele isuma iyo Davidi akwete. Ne ci calengele ukuti Davidi acindike nga nshi Itai. Kabili, Davidi ayakenye abashilika bakwe mu mabumba yatatu, ne bumba limo ‘lyaletungululwa na Itai’ mu bulwi bwa kulwisha abashilika ba kwa Abishalomu!—2 Sam. 18:2.
Na ifwe bene tatufwile ukubika sana amano ku fyo twapusana mu ntambi, ifyo twapusana inkanda, nelyo ifyo twapusana imitundu kabili tatufwile ukuba ne mpatila, lelo tufwile ukulamona imibele isuma muli bambi. Ukutemwa kwali pali Davidi na Itai kutulanga ukuti nga twaishiba Yehova no kumutemwa kuti twacimfya ifi fipindami.
Ilyo twatontonkanya pa fyacitile Itai, kuti twaipusha atuti: ‘Bushe na ine naliba ne cishinka kuli Kristu Yesu uwacila pali Davidi? Bushe ndalanga ukuti ndi wa cishinka ukupitila mu kuba uwacincila mu mulimo wa kushimikila pa Bufumu no kupanga abasambi?’ (Mat. 24:14; 28:19, 20) ‘Bushe kuti nashipikisha ukufika pi pa kuti nange bucishinka bwandi?’
Imitwe ya ndupwa na yo nga yatontonkanya pali bucishinka bwa kwa Itai kuti yasambililako ifingi. Bucishinka bwa kwa Itai kuli Davidi no kupingulapo kwakwe ukuya pamo ne mfumu yasontwa iya kwa Lesa fyalikumine abaume ba kwa Itai. Ifyo imitwe ya ndupwa na yo ipingulapo ku kwafwilisha ukupepa kwa cine filakuma indupwa shabo kabili limo kuti fyalenga no lupwa ukupita mu mafya pa nshita inono. Na lyo line, twaebwa ukuti: “Ku wa cishinka [Yehova akaba uwa] cishinka.”—Amalu. 18:25.
Pa numa ya bulwi bwa kwa Davidi na Abishalomu, Amalembo tayalandapo nangu cimo pali Itai. Ili lyashi lya kwa Itai ilipi ilisangwa mu Cebo ca kwa Lesa lilalenga twaishiba bwino bwino imibele akwete pa nshita ifintu fya-afishe kuli Davidi. Ifi Itai alumbulwa mu Baibolo bushininkisho bwa kuti Yehova alamona umuntu uwaba ne cishinka no kumulambula.—Heb. 6:10.