Nangu Nalemana Nalishangila

Abashimika ili lyashi ni ba Kouamé NʹGuessan

Ine no munandi twalesunka incinga ukuninika ulupili na lumbi. Mwali ni mu November 2002, kabili kwali inkondo ya bekala calo mu Ivory Coast, mu Afrika. Kanshi mu musebo umushali bantu, fingi ifibi ifingatucitikila. Ku ntanshi sana kwali abashilika mu musebo abalececeta abalepita. Cinshi naimine ulwendo lwayafya ifi ilyo kwali ubu bwafya?

NAFYELWE mu 1978 no bulwele, kabili bwaleya bulebipilako fye. Icabalilepo, kukoma amatwi, na molu yalekalipa sana ica kuti nalefilwa no kwenda. Ilyo nalekula, balupwa lwandi balensalula, balenjeba ukuti nakwete ‘amolu yafwa na matwi ayacilika ku fiko.’ Abakalamba balinsuulile, na baice balenseka abati nalilemana no kuti amakasa yalyonaika.

Naingile sukulu ninshi ndi ne myaka 8, kabili ilyo fye naingile sukulu, abana be sukulu na bakafundisha batampile ukulancusha, ni cikanga nyingile na pa nshi. Nga bamona naumfwa umwenso, ninshi nomba kulantumfya. Nshalefuma pa ng’anda, kano fye nga ndeya ku sukulu.

‘Bushe cinshi nalwalile ubu bulwele?’ Ifi e fyo naleipusha. Bamayo balenjeba abati bandowele fye. Limo limo nalemona abantu na bambi abalwele ifi fine na ine nalwala kabili naletontonkanya nati, ‘Bushe ninshi na aba na bo babalowele fye?’

Mu 1992, inkonkoni shalitampile ukulakalipa sana. Ilyo ubukali bwanashisheko natampile ukulafilwa ukoolola amaboko. Ilyo papitile imyaka, nalilekele ukumona ku linso lyandi ilya ku kuso. Abafyashi bandi bantwele ku bantu abo abene baleti ni badokota lelo tapali nangu cimo icalecitika. Apo ubulwele bwalebipilako fye nalilekele isukulu pantu takwali mwa kulosha.

Ukufwaya Ifyasuko

Uo nalesambilila nankwe ku sukulu anjebele ukuti inkaye nankwe ku calici ku mwabo. Nangu line ukufuma ku bwaice twalepepa fye imipashi, nalitampile ukuya ku calici, kabili naileko umwaka umo.a Finono sana ifyo nasambilileko kulya ifyaba mu Baibolo, e calengele ukuti ndetwishika nga cisuma ukupepa.

Amafundisho yamo yamo aye calici yalendetela umwenso, sana sana umulilo wa pe. Nshalemona ukuti nkapooswa mu mulilo wa pe pantu nshali umuntu umubi. Kabili, naletwishika nga ndi musuma uwa kuti nayaikala ku muulu uwa nsansa pe na pe. Apo nshasangile ifyasuko fine fine ku mepusho yandi, nalisuulile amacalici.

Umwaka wakonkelepo balinjitile ku kundapwa ku Abidjan, umusumba ukalamba uwa mu Ivory Coast, uwaba bakilomita mupepi na 150 ukufuma ku mwesu ku Vavoua. Ilyo tatulaima naebele abakalamba ba icalici ukuti indalama nakwete tashakumanine, te kuti nyingilile mu calici e lyo ne sha kushitamo ifya kulya. Pa kwasuka caumfwikike kwati kwali no kuba aba kunsunga ku Abidjan, nomba te fyo cali. Nangu ca kutila kwali cinkupiti wa bantu, abali pa kati 40,000 nelyo 50,000, cali fye kwati ndi fye neka kabili nalibipilwe. Tapali uwambikileko amano.

Nabweleele ku Vavoua filya fine fye nali umulwele e lyo kabili nalifulilwe. Bashimapepo banjebele ukuti ico Lesa ashing’undapile ni co nshali na citetekelo. Ilyo line e lyo nalekele no kuya ku calici.

Nasanga Icisansamushi

Mu 1996 Nte ya kwa Yehova umo atandalile aba pa ng’anda pa mwesu. Nshatalile nandapo na Nte, lelo naleumfwa ifyo balelanshanya no mukalamba wandi. Umukalamba wandi talefwaya ba Nte, ine nalebafwaya. Icebo conse ico Nte alandile calimfikile pa mutima.

Nte alondolwele ukuti ulubembu ulo abantu bonse bakwata lwafumine ku muntu wa ntanshi uushali na cumfwila. Ukupondoka kwakwe kwalengele abantu ukuba no lubembu no kulafwa. Nomba, Yesu atuulile ubumi bwakwe nge icilubula pa kuti imembu shesu shifuutwe na pa kuti tukeseikala umuyayaya. (Abena Roma 3:23; 5:12, 17-19) Kabili, Nte abelengele mu Baibolo ukuti mu kwangufyanya Yehova Lesa akabomfya Ubufumu bwakwe ukusangula isonde paradaise kabili ali no kufumayapo ulubembu na fyonse ifyabipa ifyo lwaleta.—Esaya 33:24; Daniele 2:44; Ukusokolola 21:3, 4.

Ifyo Baibolo isambilisha ifyalondoloka fyalimfikile sana pa mutima. Nalyumfwene na ulya Nte, uwe shina lya Robert, ukuti twakulasambilila nankwe Baibolo imiku ibili cila mulungu. Mu myeshi fye iinono, nalishibe Baibolo, ica kuti nalifikilepo ukutampa ukulaya na baNte mu kushimikila abantu mu mayanda. Pa kuti fye ncite fi, ala bwali bwafya, pantu nalekabila ukupwisha umwenso wa kuba pa bantu.

Amafya Yaima

Balupwa lwandi tabatemenwe ukuti nalesambilila Baibolo. Pa kuti umukalamba wandi ankalifye, ubushiku alepeepela fwaka ku kati uko twalesendama. Nga bwaca ulucelo nalebuka no mutwe kabili naleumfwa ukulwala. Cimbi na co, fya kulya twalelya. Batata bali bapalu abene bene, kabili inama baleipaya e fya kulya twalelya sana. Nabalondolwelele ukuti Baibolo yalilesha ukulya inama iyabula ukusuumyamo umulopa. (Imilimo 15:28, 29) Awe batata bakaaninine fye ukulasuumyamo mulopa mu nama. Limo limo bamayo balendetela fye umupunga waipikwa uwabulamo nangu cimo, kabili ilingi line nshalelya no kulya.

Nangu ca kutila Ing’anda ya Bufumu iya mu Vavoua yabelele ukutali, nshalefilwa ukusangwa ku kulongana konse, kabili nangu tabuceele bwino naleya. Nabatishiwe mu September 1997 mu Ivory Coast pa Kulongana kwa Citungu ukwali no mutwe waleti “Icitetekelo mu Cebo ca kwa Lesa.” Umuye nshiku nalilundileko imibombele yandi mu mulimo wa Bwina Kristu, kabili nalifikilepo ukutendeka ukubomba nga painiya. Ifi e fyo Inte sha kwa Yehova beta uwaipeelesha ukulabila mbila nsuma inshita ikalamba.

Amafya na Yambi

Ubwafya bwali mu calo bwalengele kube inkondo ya bana calo mu September 2002. Mu milungu fye iinono, abashilika ba calo balepalamina ku Vavoua. Apo abantu bamo, ukubikako fye na baNte abengi, baletiina ukufwa, balifulumwike. Ilyo papitile inshiku shisano, abashilika balipokele umusumba wesu kabili balibindile na fyonse ifyo abantu ba mu musumba balebombela pamo. E calengele ukuti abekashi abengi abashele mu Vavoua bafulumuke, na baNte abasheleko na bo baliile.

Apo takwali bamotoka ba kuninamo pa lwendo, abantu baleenda na makasa intamfu iikalamba pa kuti bafike ku misumba imbi. Nshakwete amaka ya kwenda intamfu yalepa ifyo, kanshi pali baNte bonse nine fye nasehele neka mu musumba. Nalitwalilile ukubila imbila nsuma, no kulongana nalelongana kabili abekala mushi bambi balesangwako.

Ukufwaya Ukusangwa ku Kulongana

Ukulongana kwaibela ukwa Nte sha kwa Yehova kwali no kubako mu November mu musumba wa Daloa. Nalipepele kuli Yehova ukuti ndefwaya ukusangwako. Naishilemona fye Nte uwafulumwike mu musumba abwela. Nalimwipwishe ukuti ansendeko pa ncinga yakwe ku kulongana, ukwalepele bakilomita 50. Nangu line na o alelwalilila takeene nangu panono.

Apo takwali umutende tayali ni nshita isuma iya kwima ubulendo. Balibindile imyotoka ukwenda ukufuma ku Vavoua ukuya ku Daloa. Abashilika nga bamona umuntu uo bashishibe balemwipaya ku mfuti. Nangu cali fi, twalimine ukufuma ku Vavoua pa ncinga ukuya ku Daloa pa Cibelushi ulucelo, pa 9 November, 2002, nga filya nondolwele pa ku kutendeka.

Tapapitile ne nshita twalifikile apali abashilika abalececeta abalepita. Balitupikite sana, kabili cilya bapwisha batwebele ukukonkanyapo no bulendo. Ulwendo lwali lutali kabili ulwaafya. Twaleti pa kutumbika ulupili twaika pa ncinga, nga twafika pa muulu e lyo twalenina pa ncinga bonse babili no kutentemuka.

Twasukile twasanga uwa ncinga na umbi uwatile kuti atwafwilishako. Naikele pali ka kaliashi ku numa yakwe. Ilyo uyu muntu wa mutima usuma alecofa incinga, nalemushimikila pa Bufumu bwa kwa Lesa. Namulondolwelele ukuti ubuteko bwa kwa Lesa bwaba ku muulu kabili nomba line buli no kuleta umutende pano isonde. Alipapile nga nshi pa fyo nalandile kabili anjipwishe ifipusho ifingi. Ilyo twafikile mu Daloa, alitushitiile ifya kulya kabili atwebele no kuti akasangwako ku kulongana kwaibela ulucelo.

Twafikile mu Daloa icungulo bushiku, ninshi natunaka lelo twali aba nsansa pa kuti twalifikile. Ala ulu lwendo lwa maawala 9 lwalyafishe icibi. Pa ng’anda ya baNte apo twafikilile mu Daloa balitusekelele kabili batwebele ukuti nga tulefwaya kuti twaikala na bo mpaka mu calo mukabeko bwino. Ku ca bulanda, batile takwabe ukulongana pa mulandu wa bwafya bwali mu calo. Lelo ulwendo lwena talwali lwa fye. Lwalengele impeelwe amashuko na yambi aya kubombako umulimo na Bena Kristu banandi mu Daloa.

Ukushangila Kwalindetela Amapaalo

Nalipeelwa umulimo mu cilonganino ca Daloa uwa butumikila e lyo na bupainiya bwa nshita yonse. Kabili ndafwilishako ukuwamya icikuulwa cikalamba ica kulonganinamo ukulongana kukalamba ukwa Nte sha kwa Yehova mu Daloa. Pa kuti indeikalila, ndabasa ifipelebesha fya fimuti e lyo no kulenga ifya kulengalenga.

Imyaka ya ku numa, nshalefuma pa ng’anda kano fye nga ndeya ku sukulu, nomba ino nshita ndenda sana mu kufwaya ababa ne cilaka ca kumfwa icine no kubeeba icalenga ukuti ukulwala no kucula fibeko. Ilyo ndelolela Ubufumu bwa kwa Lesa ubukesafumyapo ukulwala konse fye apo kwapela, muno Ivory Coast ndetwalilila ukubila imbila nsuma ku bantu pa co Lesa afwaya.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 29]

Pa bulendo bwa kuya ku kulongana ku Daloa

[Icikope pe bula 29]

Ndeafwilisha ukuwamya Icikuulwa ca Kulonganinamo Ukulongana Kukalamba mu Daloa

[Icikope pe bula 29]

Ndabasa ifipelebesha fya fimuti no kufishitisha pa kuti ndeishitila uto ndekabila