Ukulingana Na Baibolo

Bushe Ukucilikilo Bufyashi Cibi Kuli Lesa?

BUSHE imwe mutontonkanyapo shani? Bushe calilubana abaupana ukucilikila ukwimita? Kwena nalimo kuti mwayasuka ukulingana ne fyo mwasambilila uko mupepa. Icalici lya Katolika lisambilisha ati, “cibi sana” ukubomfya icili conse ku kucilikila ubufyashi. Litila takufwile ukuba icili conse icilingile ukubomfiwa pa kuti umwanakashi eimita nga apange cupo no mulume wakwe. Kanshi baKatolika bena basumina ukuti, ukucilikila ubufyashi “cibi kuli Lesa.”

Abengi balafilwa ukumfwikisha uyu mulandu. Mu nyunshipepala ya Pittsburgh Post-Gazette mwali ilyashi ilyalelanda pali uyu mulandu ilyatile, “baKatolika abengi sana mu United States baleti icalici lilingile ukusuminisha abantu ukubomfya ifya kucilikila ubufyashi. . . . Kabili lyatile abengi sana balatoba ili funde cila bushiku.” BaLinda na bo ni baKatolika kabili bakwata abana batatu. Bena balasumina fye apabuuta ukuti balabomfya imiti ya kucilikila ubufyashi. Kabili basosa no kuti: “Nshasumina ukuti ifi mbomfya imiti ya kucilikila ubufyashi, ndalufyanya kuli Lesa.”

Bushe cinshi Icebo ca kwa Lesa cisosa pali uyu mulandu?

Ubumi Bwalicindama

Lesa amona ubumi bwa mwana ukuti bwalicindama nangu ni lilya line fye umwana atendeka ukupangika mwi fumo. Davidi, imfumu ya Israele yapuutilwemo ukulemba ukuti: “Mwampikile mwi fumo lya kwa mayo. . . . Amenso yenu yalimwene, kabili mwi buuku lyenu e mo shalembelwe, shonse shiine, inshiku shandi.” (Amalumbo 139:13, 16) Ubumi butendeka lilya line fye akana katampa ukupangika, kabili Amafunde ya kwa Mose yalangilila ukuti umuntu kuti alubulwilapo pa kucena akanya akali mwi fumo. Na kuba ilembo lya Ukufuma 21:22, 23 lyalilondolola mu kulungatika aliti, nga ca kuti abaume abalelwa basunka umwanakashi uuli pa bukulu e lyo afwa nelyo umwana uuli mwi fumo lyakwe afwa, baletwala umulandu ku bapingushi basalilwe. Abapingushi balemona icalengele e lyo no kumona nga ni ku mufulo bacitile nelyo iyo. Lelo ukulingana ne fyo basanga, ubupingushi bwaleba kupeela “umweo pa mulandu wa mweo.”

Calicindama ukulatontonkanya pa fyo ili lembo lyalandapo, pantu inshila shimo ishibomfiwa ku kucilikila ubufyashi, shilenga akana akatendeke ukupangika kaonaika. Ababomfya ishi nshila sha kucilikilamo ubufyashi ishonaula ubumi, tabacindika ubumi ubo Lesa atila bwalicindama. Kwena ifingi ifyo abantu bacita ku kucilikila ubufyashi, tafilenga ifumo ukupona. Bushe ukubomfya inshila ishishonaula ubumi pa kucilikila ubufyashi kwalilubana?

Baibolo tapaba nangu pamo apo yapeela Abena Kristu ifunde lya kutila bafwile ukulafyala abana. Lesa aebele Adamu na Efa e lyo no lupwa lwa kwa Noa ukutila: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde.” Lelo tabwekeshepo ili funde ku Bena Kristu. (Ukutendeka 1:28; 9:1) Kanshi, abaupana e balingile ukupingula abene nga ca kuti bakakwata abana, ne mpendwa ya bana bengatemwa ukukwata, e lyo ne nshita bengatemwa ukukwata abana. Amalembo na kabili tayalesha ukucilikila ubufyashi. Kanshi ukulingana ne fyo Baibolo ilanda, umulume no mukashi nga basalapo ukucilikila ubufyashi, kutemwa kwabo, kulila fye babomfya inshila ishishilenga ifumo ukupona. Nomba mulandu nshi Icalici lya Katolika lilandila ukuti tacawama ukucilikila ubufyashi?

Amano ya Bantu Yalipusana na Mano ya kwa Lesa

Icitabo cimo ica baKatolika cilondolola ukuti ku kupwa kwa myaka ya ba 100 C.E. e ko abaleyita ukuti Bena Kristu batampile ukukonka ifunde lya bena Stoiki ilya kuti, ifyo ukupange cupo kwabelako fye, kukwata abana. Ili lyali fye lifunde lya bantu, te lya mu Baibolo. Kanshi lyafumine ku mano ya bantunse te ya kwa Lesa iyo. Ici cifundisho calitwalilile pa myanda ya myaka iingi, casuka cafika na ku nshita ilyo baKatolika abalesambilila ifya mapepo batendeke ukusambilishako bambi ici cifundisho.a Lelo, pa mulandu wa ici cifundisho, abantu batendeke ukumona kwati ukupange cupo ku kufwaya fye ukuisekesha epela, lubembu. Basumine no kuti cibi kuli Lesa ukupange cupo nga ca kutila abalepange cupo balicilikila ubufyashi bwabo. Lelo ifi te fyo Baibolo isambilisha.

Baibolo ibomfya amashiwi ya manshoko mwi buuku lya Amapinda pa kulondolola ifyo ukupange cupo kuletela umulume no mukashi insansa. Itila: “Nwa amenshi aya mu ca kutapilamo cobe, na yakonkoloka aya mu kati ka cishima cobe. . . . Leka akamfukumfuku kobe kabe kobe we mwine, saminwo mukashi wa ku bulumendo bobe, insebula nkota iya kutemwa, imbushi ya mpanga ya busaka; leka amabele yakwe yakusekeleshe mu nshita yonse, upumbukile pe ku kutemwa kwakwe.”—Amapinda 5:15, 18, 19.

Ukupange cupo ukwa bantu abaupana bupe ukufuma kuli Lesa. Lelo ukufyala abana te mulandu weka fye uo abaupana bapangile cupo. Ukupange cupo pa bantu abaupana mwi funde kulenga batemwana no kuitentemba. E ico abaupana nga bapingulapo ukuti balebomfya ifya kucilikila ubufyashi pa kuti umukashi eimita, kutemwa kwabo, kabili takuli uufwile ukubapeela umulandu.—Abena Roma 14:4, 10-13.

[Futunoti]

BUSHE MWALITALA AMUTONTONKANYAPO?

◼ Bushe lubembu ku bantu abaupana mwi funde ukupange cupo?—Amapinda 5:15, 18, 19.

◼ Cinshi ico Abena Kristu balingile ukwibukisha ilyo balebomfya ifya kucilikila ubufyashi?—Ukufuma 21:22, 23.

◼ Bushe bambi balingile ukumona shani abaupana ababomfya ifya kucilikila ubufyashi?—Abena Roma 14:4, 10-13.

[Amashiwi pe bula 11]

Lesa aebele Adamu na Efa e lyo no lupwa lwa kwa Noa ukutila: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde.” Lelo tabwekeshepo ili funde ku Bena Kristu