ICALO CA SIERRA LEONE NE CA GUINEA
Icalo ca Sierra Leone ne ca Guinea
Impanga Muli ifi fyalo fyonse fibili, mwaliba amalungu, impanga ishabatama, amanika ayalimwamo e lyo ne mpili. Mu Guinea e mwaba intulo ya mimana itatu iikalamba iyaba ku kapinda ka ku kuso aka Africa, iyi imimana ni Gambia, Niger, na Sanegal.
Abantu AbaMende na baTemne e mitundu yakulisha pa mitundu 18 iyaba mu Sierra Leone. Aba Krio abatuntuka ku fikolwe ifyalubwike mu busha ku America e bafula mu musumba wa Freetown. Mu Guinea mwaba imitundu iyalekanalekana 30, kabili abafulishamo baFulani, baMandingo, e lyo na baSusu.a
Imipepele Mu Sierra Leone abantu abengi baShilamu, e lyo abanono fye e batila Bena Kristu. Cimo cine na mu Guinea, abantu abengi, baShilamu. Na kabili, abengi muli ifi fyalo baliba mu mipepele ya busenshi.
Ifitundu Imishobo yonse yalikwata indimi balanda. Ululimi lwaishibikwa sana mu Sierra Leone ciKrio, icasakanamo ne ciNgeleshi, ifitundu fya ku Bulaya e lyo ne mitundu imbi iya mu Africa. Ululimi ululandwa sana mu Guinea, ciFrench. Nalimo abantu ukucilako panono pali hafu muli ifi fyalo fyonse fibili tabaishiba ukulemba no kubelenga.
Ubwikalo Abantu abengi balima fye. Nalimo mupepi na hafu wa fintu ifyo icalo ca Sierra Leone cishitisha ku fyalo fimbi pa kuti cikwate ubunonshi, mabwe ya Diamondi. Icalo ca Guinea e cakwatisha amabwe ukufuma umutofwe pano calo conse.
Ifya kulya Abantu batemwa ukulanda abati, “Nga nshiliile umupunga cimo no kuti nshilile!” Kalundwe iya kwipika balaitwa yaba kwati bwali e lyo balatobela ku nama, ku mulembwe na ku muto uwa kantuka. Ubwali bwa musango uyu ebo beta ukuti fufu.
Imiceele Incende ishaba mu lulamba lwa bemba shalikaba e lyo kabili kwaliba umutonshi sana. Incende sha ku mulundu shena shalitalala. Mu lusuba, umwela wa Harmattan uufuma ku Sahara ulakuuka pa nshiku ishingi. Ulalenga kuletalala kabili ulemya no lukungu sana.
a Imitundu imo yakwata amashina ayengi.
SIERRA LEONE |
GUINEA |
|
---|---|---|
ICALO (Ama sq. km) |
27,699 (71,740 sq km) |
94,926 (245,857 sq km) |
ABANTU |
6,092,000 |
11,745,000 |
BAKASABANKANYA MU 2013 |
2,039 |
748 |
KASABANKANYA UMO ALINGILE UKUSHIMIKILA ABANTU |
2,988 |
15,702 |
ABASANGILWE KU CIBUKISHO MU 2013 |
8,297 |
3,609 |