Givhan Long Ol Yangfala Blong Naoia

TEDE ol fasin blong wol ya we ol yangfala oli stap gruap long hem, oli save mekem olgeta oli fraet bigwan. Sam yangfala oli luk we papa mama blong olgeta tufala i seraot no divos, be olgeta oli no gat paoa blong blokem samting ya. Samfala oli luk we ol fren blong olgeta long skul oli stat tekem drag, stil, mo kilim narafala. Plante yangfala oli kasem traem ya we sam narafala yangfala, ol boe mo ol gel tu, oli traem pulum olgeta blong slip wetem olgeta. Mo sam samtaem, klosap olgeta yangfala oli harem nogud from we oli ting se ol narafala oli no kasem save long olgeta, oli harem se oli no gat fren, mo tingting blong olgeta i foldaon.

?Ol yangfala oli nidim wanem blong winim ol traem ya? Dokta Robert Shaw i talem se: “Ol pikinini oli nidim ol klia rul long saed blong stret fasin we oli save folem. Olsem nao, tingting blong olgeta i no olbaot mo oli naf blong jusum ol gudfala fren, tekem ol stret desisen, mo kasem save long filing blong narafala.” Baebol nao i beswan stamba blong ol klia rul ya, from we hem i fulap long ol tingting blong God. I no gat wan man we i save moa bitim Jeova God, wanem samting we yumi nidim blong stanap strong agens long ol trabol we yumi kasem long laef naoia.

Advaes We i Stret Long Laef Mo i Wokgud

Ol rul blong Baebol oli stret long ol samting we i kamaot long laef blong yumi, mo oli wokgud. Oli givhan bigwan long ol papa mama, mo long ol narafala bigman we oli traem halpem ol yangfala blong jusum stret rod blong folem long laef.

Olsem nao, Baebol i talem samting we i tru tumas long saed blong ol yangfala, i se: “Oltaem [pikinini] i save mekem ol krangke samting we i no save tingbaot.” Baebol ya Today’s English Version, i tanem vas ya olsem: “Fasin blong pikinini hemia blong mekem samting we i no waes, mo we i no tingting gud long hem fastaem.” (Ol Proveb 22⁠:15) Maet yumi ting se sam yangfala oli kam bigman finis long tingting blong olgeta. Nating se i olsem, oli yangfala yet, mo oli no winim plante trabol yet. From samting ya, sam samtaem oli harem se oli fraet, oli wantem samting we i no stret, mo oli harem nogud. Hemia ol filing we yumi evriwan i kasem taem yumi stap gruap. (2 Timoti 2⁠:22) ?Olsem wanem yumi save givhan long ol yangfala ya?

Baebol i pulum ol papa mama blong storian gud oltaem wetem ol pikinini blong olgeta. Hem i givim advaes ya long ol papa mama se: “Oltaem, yufala i mas tijim ol pikinini blong yufala long [ol rul blong God]. Sipos yufala i stap long haos, no yufala i stap wokbaot, no yufala i go blong slip, no yufala i girap bakegen, be yufala i mas tokbaot ol samting ya.” (Dutronome 6⁠:​6, 7) I gat tu gudfala samting i kamaot from ol storian olsem. Faswan, se oli tijim yangfala long ol rod blong God. (Aesea 48⁠:​17, 18) Seken samting, se ol storian olsem oli mekem se ol papa mama oli toktok oltaem wetem ol pikinini blong olgeta. Hemia i impoten tumas taem ol pikinini oli stap pastru long ol yia blong yangtaem, from we long taem ya oli save sem blong toktok mo oli save harem se oli no gat fren.

Klosap olgeta yangfala oli harem nogud sam samtaem, oli harem olsem we oli no gat fren. Be samfala oli gat filing ya oltaem. Wan buk we i tokbaot ol yangfala i se: “Ol yangfala ya oli talem se i hadwok long olgeta blong faenem ol fren long skul, se oli no gat fren blong storian wetem olgeta, oli harem se oli stap olgeta nomo, oli no save pulum ol narafala blong laekem olgeta, mo i no gat wan man we oli save askem long hem blong givhan long olgeta.”a

Ol papa mama mo ol narafala bigman we oli kea long ol yangfala, oli save soemaot se oli tingbaot olgeta, mo oli save traem givhan long olgeta blong winim ol hadtaem. ?Olsem wanem oli save mekem olsem? Wan woman we i stap raetem niuspepa long saed blong ol yangfala, i talem se: “Wan rod nomo blong faenemaot wanem tingting blong ol yangfala, i blong askem olgeta.” I tru, i nidim taem mo longfala tingting blong pulum ol yangfala blong talemaot ol wari we i stap long tingting blong olgeta. Be hadwok ya i no blong nating nomo, i gat gudfala frut i save kamaot from.​—⁠Ol Proveb 20⁠:⁠5.

Oli Nidim Ol Rul We Oli No Strong Tumas

Antap long fasin ya blong storian gud oltaem wetem ol yangfala, oli nidim mo wantem we papa mama i putum ol rul we oli no strong tumas blong folem. Baebol i talem se ‘pikinini we papa blong hem i letem hem i stap mekemhed, mo i stap folem tingting blong hem nomo, hem bambae i mekem mama blong hem i sem bigwan.’ (Ol Proveb 29⁠:15) Ol man we oli gat save long bisnes ya, oli ting se taem ol yangfala oli no save ol klia rul blong folem, oli kam stronghed mo raf. Masta Shaw we yumi ridim plante toktok blong hem finis, i talem se: “Sipos papa mama i letem pikinini i mekem olsem hem i wantem, mo tufala i neva talem ‘no’ mo blokem hem long sam samting, bambae hem i no gat janis blong lanem se ol narafala tu oli gat prapa laef, filing, nid, mo tingting blong olgeta. Sipos pikinini i no lanem blong kasem save long tingting mo filing blong narafala, bambae hem i no save filim mo soemaot lav.”

Dokta Stanton Samenow we plante yia finis hem i wok blong givhan long ol yangfala we oli kasem trabol, i talemaot semfala tingting, i se: “Sam papa mama oli ting se ol pikinini blong olgeta oli mas fri blong mekem eni samting we oli wantem. Ol papa mama olsem oli no waes, oli ting se sipos oli putumap sam rul mo givim sam wok long ol pikinini, bambae oli mekem i hevi tumas long olgeta, mo bambae oli blokem olgeta blong haremgud long yangtaem blong olgeta. Be bigfala trabol i save kamaot sipos oli no putumap sam rul. Oli mas luksave se sipos oli no stretem boe no gel blong olgeta, bambae i hadwok long yangfala ya blong lanem blong stretem hem wan bakegen.”

?Hemia i min se ol papa mama oli nidim nomo blong mekem i strong long pikinini blong olgeta? Nogat. Taem oli putumap ol rul, hemia wan haf nomo blong wok blong olgeta. Sipos papa mama i strong bitim mak, fasin blong evriwan long famle i save kam strong, nao bambae oli no moa gat sore. Baebol i talem se: “Ol papa . . . Bambae yufala i no mas mekem ol samting long ol pikinini blong yufala we i save mekem olgeta oli kros.”​—⁠Kolosi 3⁠:21; Efesas 6⁠:⁠4.

Taswe, sam samtaem ol papa mama oli mas skelem bakegen fasin blong olgeta blong tijim mo stretem ol pikinini blong olgeta. Hemia i impoten moa, taem ol pikinini oli stap gruap nao oli stat soemaot se oli stap kam bigman long tingting blong olgeta. Maet papa mama i save slakem no jenisim sam rul, blong mekem oli laenap wetem fasin blong yangfala we i stat kam naf blong tekem ol prapa desisen blong hem.​—⁠Filipae 4⁠:⁠5.

Wokem Brij

Olsem yumi luk long laswan stori long magasin ya, Baebol i talem se bifo we God i tekem aksin blong spolem ol rabis fasin blong wol ya, ‘laef bambae i kam strong tumas.’ Ol samting we i stap hapen i soemaot se naoia yumi stap laef long taem ya​—⁠“klosap long Lasdei.” Klosap nao, ol rabis fasin blong wol ya bambae oli finis. I no isi long ol bigman mo ol yangfala tu blong stap laef long medel blong ol man we “oli save tingbaot olgeta nomo, . . . oli no man blong gat sore, . . . mo oli man blong lusum hed.”​—⁠2 Timoti 3⁠:​1-5.b

Ol papa mama we oli harem se oli no moa klosap long yangfala blong olgeta, oli mas traem wokem wan brij we i joenem filing blong olgeta wetem filing blong yangfala. Oli save mekem samting ya sloslo, long ol wanwan storian blong olgeta. I gud tumas we plante papa mama oli stap traehad blong givhan long ol pikinini blong olgeta mo soemaot intres long laef blong olgeta.

Baebol i nambawan tul blong halpem olgeta. Baebol i givhan finis long plante papa mama blong oli mekemgud wok blong olgeta, mo hem i givhan long plante yangfala tu blong oli no foldaon long ol trap we i save spolem olgeta. (Dutronome 6⁠:​6-9; Ol Sam 119⁠:⁠9) Baebol i kamaot long God we i Wokem yumi, Jeova. Taswe yumi save gud se hem i beswan samting blong givhan long ol yangfala tede.c

[Futnot]

[Tok blong pija long pej 22]

Tokbaot ol wari blong yu wetem wan bigman we yu luk se hem i kea long yu