From Wanem Yu Yu Save Bilif Long Baebol

Sam man oli talem se Baebol i no tru. Tede, plante man oli stat ting olsem mo oli no moa bilif long Baebol.

Be Jisas i bin mekem wan prea long God, i talem se: “Tok blong yu, hemia trutok ya.” Mo Baebol i talem se God i pulum man blong raetem ol tok blong hem.—Jon 17:17; 2 Timote 3:16.

?Yu yu ting wanem? ?Yu yu ting se yumi save bilif long Baebol no nogat? ?Yu yu ting se i gat sam samting we oli rili soemaot se Baebol i no tru? ?I gat sam tok blong Baebol we oli agensem sam narafala tok blong hem?

?Baebol i Stap Agensem Hem No Nogat?

Sam man oli talem se sam tok blong Baebol oli stap agensem sam narafala tok blong hem. ?Oli save soemaot wan tru eksampel blong samting ya? Mifala i no faenem nating wan samting olsem we i save stanap yet sipos yumi jekem. Tru, samtaem i luk olsem we sam tok oli agensem sam narafala tok blong Baebol. Be plante taem samting ya i stanap from we yumi no gat naf save long hem.

Olsem ya nao, sam man oli pulum tingting blong yumi long kwestin ya: ‘?Olsem wanem Ken i faenem woman blong hem?’ Ol man oli talem samting ya from we oli ting se Adam mo lv oli gat Ken mo Ebel nomo. Be tok blong olgeta i stap long wan rong tingting. Oli no haremsave wanem Baebol i stap talem. Baebol i talem klia se Adam “i kam papa blong sam pikinini boe mo sam pikinini gel.” (Jenesis 5:4) Taswe Ken i mared wetem wan sista no wan gel blong wan sista blong hem.

Plante taem ol man oli jes luk ol samting we oli stap agensem olgeta. Samfala oli talem se: ‘Matyu i talem se wan kapten blong ami i kam askem wan samting long Jisas, be Luk i talem se hem i sanem sam man blong hem blong askem samting ya long Jisas. ?Weswan i stret?’ (Matyu 8:5, 6; Luk 7:2, 3) ?Ol tok ya oli rili agensem olgeta?

Sam man oli save wok wanples blong mekem wan haos, be taem yumi tokbaot haos ya, maet yumi talem se: ‘Hemia man ya [bos blong kampani ya] we i wokem.’ ?Yu yu ting se i rong blong tok olsem? Nogat. Traem tingbaot: Sipos wan jif i putum tok blong oli wokem wan haos miting, ale ol man blong wok blong hem nomo oli mekem, ?yu yu ting se i stret blong talem se jif i wokem haos ya no olsem wanem? Long sem fasin, Matyu i stret nomo taem hem i tokbaot kapten ya we i askem samting ya long Jisas, mo Luk i stret tu from hem i soemaot we kapten ya i sanem sam man blong hem blong go askem samting ya long Jisas.

Taem yumi kasem moa save long Baebol, samting ya we yumi no haremsave fastaem, be biaen i kam klia nomo.

Histri Mo Sayens

Long taem bifo, plante man oli talem se Baebol i no tru long saed blong histri. Sam man oli talem se king Sagon blong Asiria, Belsasa blong Babilon mo Ponjes Paelet oli no tru man, be insaed long Baebol nomo yu yu save faenem store blong ol man ya. Be i no longtaem oli faenemaot sam samting we i soemaot se Baebol i tru. Wan man blong raetem histri, nem blong hem Moshe Pearlman, i talem se: “Wantaem nomo, ol man we tingting blong olgeta i hafhaf long histri blong OLTESTEMAN, oli jenisim tingting blong olgeta.”

Sipos yumi bilif long Baebol, hem i mas tru tu long saed blong Sayens. ?Olsem wanem? I no longtaem, ol man blong Sayens oli ting se heven mo wol oli no stat samtaem. Oli agensem ol samting we Baebol i talem. Be wan man blong stadi long ol sta, nem blong hem Robert Jastrow, i tokbaot sam nyufala save we oli kasem, i talem se: “Naoia yumi faenem plante pruf long ol sta, mo oli lidim yumi blong bilif long Baebol we i tokbaot olsem wanem wol i stat. Ol smolsmol samting oli defren lelebet, be ol bigfala haf blong store we Baebol i talem, mo long store we ol man blong stadi ol sta oli talem, oli sem mak nomo.”—Jenesis 1:1.

Ol man oli jenisim tingting blong olgeta long saed blong fasin blong wol. The World Book Encyclopedia i talem se: “Ol trep we ol man oli bin mekem blong faenemaot ol nyufala ples, oli soemaot we wol i raon, be i no flat olsem plante man oli ting fastaem.” !Baebol i stret nomo long samting ya! 2,000 yia bifo long ol trep ya, Aesea (40:22) i talem se: “I gat Hemia we i stap antap long raon blong wol.” Sam narafala translesen oli talem se “long raon wol.”(Moffatt)

Olsem ya nao, taem ol man oli lanem moa samting, oli luksave se oli save bilif long Baebol. Wan man we bifo i hedmasta blong British Museum, Sir Frederic Kenyon, i talem se: “Ol samting we yumi faenem oli soemaot wanem samting bilif i stap talem long yumi, se taem yumi kasem moa save be i klia we Baebol i tru.”

Hem i Talemaot Fyuja

?Yumi save rili bilif long ol samting we Baebol i talemaot long saed blong fyuja? ?Yumi save bilif long promes we i tokbaot ‘nyufala heven mo nyufala wol’? (2 Pita 3:13; Revelesen 21:3, 4) ?Oraet nao, olsem wanem long ol profet tok blong bifo? !Ol profet oli talem ol profet tok ya plante handred yia fastaem, be oli kamtru long ol smolsmol samting blong olgeta!

Tingbaot: Baebol i talem se Babilon i mas foldaon. Hem i talem samting ya 200 yia bifo. Hem i talem se ol man Midia wetem ol man Pesia oli mas winim Babilon. Saeras, wan king blong Pesia, i no bon yet long taem ya be Baebol i talem se hem nao i mas jif blong winim Babilon. Baebol i talem tu se ol wora we oli stap raon long Babilon, Yufretes reva, “oli mas kam drae,” mo “ol doa [blong Babilon] bambae oli no sat.”—Jeremaea 50:38; Aesea 13:17-19; 44:27 kasem 45:1.

Ol samting ya oli kamtru. Herodotas, wan man blong raetem histri, i agri long samting ya. Baebol i talem se Babilon i mas kam wan ples nating. Ale, samting ya i hapen. Tede Babilon i wan hip blong magas blong graon nomo. (Aesea 13:20-22; Jeremaea 51:37, 41-43) Baebol i fulap long plante narafala profet tok we oli kamtru olsem.

?Baebol i talem wanem long saed blong fasin blong wol ya tede? Hem i talem se: “Long taem blong lasdei blong wol, laef blong wol ya bambae i kam strong tumas. Bambae ol man oli save tingbaot olgeta nomo, mo bambae oli wantem mane tumas. Bambae oli man blong tok flas, we tingting blong olgeta i go antap tumas, mo oli save tok nogud long ol man. Bambae oli no save ona long papa mama blong olgeta, oli no man blong talem tangkyu, mo oli no save tingbaot God. Bambae oli no man blong sore, oli man blong mekem i strong tumas oltaem long ol narafala man. . . . Long fes blong ol man, bambae olgeta oli stap folem fasin blong Kristin man, be oli no wantem paoa blong God nating long laef blong olgeta.”—2 Timote 3:1-5.

!Tru ya, yumi stap luk profet tok ya i kamtru naoia! Be Baebol i talemaot narafala samting ya tu we i mas kamaot “long taem blong lasdei blong wol,” se: “Ol man bambae oli save mekem faet long ol narafala man. Mo ol kantri bambae oli save mekem faet long ol narafala kantri. Ol man bambae oli gat hadtaem blong kasem kakae.” “Bambae graon i save seksek bigfala. Mo olbaot long wol ol man bambae oli gat hadtaem blong kasem kakae mo bambae i gat strong sik oli kam spolem olgeta.”—Matyu 24:7; Luk 21:11.

!Yes, ol profet tok blong Baebol oli stap kamtru tede! ?Be olsem wanem nao long saed blong ol promes we oli no kamtru yet? ?Olsem wanem long promes ya: “Ol stret man ya bambae oli tekem graon ya i blong olgeta, mo bambae oli stap long hem gogo i no save finis,” mo “olgeta bambae oli wokem naef blong olgeta oli kam sisas blong wokem garen . . . , mo bambae oli no moa lanem faet”?—Ol Sam 37:29; Aesea 2:4.

Maet samfala oli save talem se: “Samting ya i gud tumas, be samting ya i no save kamaot.” Be i no gat wan samting nating blong mekem tingting blong yumi i kam hafhaf long ol promes ya blong God. !Yumi save bilif long Tok blong Hem! (Taetas 1:2) Sipos yu yu jekem Tok blong Hem, bambae yu tu yu save bilivim ol promes ya.

Sipos oli no putum wan narafala refrens, ol tok blong Baebol we oli stap long pepa ya oli kamaot long Nyutesteman long Bislama.

[Tok blong makem poen long pej 4]

“Ol samting we yumi faenem oli soemaot wanem samting bilif i stap talem long yumi, se taem yumi kasem moa save be i klia we Baebol i tru.”