Poen 29
Toktok Wetem Gudfala Voes
I NO samting we yu talem nomo we bambae i pulum man blong tekem aksen, be fasin blong yu blong talem i impoten tu. Sipos man we i toktok long yu i gat wan gudfala voes we i soemaot kaen fasin mo lav, ating bambae yu wantem lesin long hem. Be sipos voes blong hem i bigwan tumas mo i no kaen nating, ating bambae yu no wantem lesin long hem.
Wan gudfala voes i no dipen nomo long wanem kaen voes we yu yu bon wetem. Fasin blong yu tu i gat paoa long voes blong yu. Taem man i kasem save long trutok blong Baebol mo i mekem trutok ya i wok long laef blong hem, yumi haremsave long voes blong hem se fasin blong hem i jenis. Voes blong hem i soemaot ol fasin we God i glad long olgeta, olsem lav, glad, mo kaen fasin. (Gal. 5:22, 23) Taem man ya i wari long narafala, voes blong hem bambae i soemaot samting ya. Taem hem i no moa komplen be hem i glad long samting we narafala i mekem long hem, ol tok we hem i talem mo voes blong hem, tufala tugeta bambae i soemaot samting ya. (Krae 3:39-42; 1 Tim. 1:12; Jud 16) Maet yu luk tu man we tufala i stap storian long wan narafala lanwis. Yu no kasem save long ol tok we tufala i stap talem. Be voes blong tufala nomo i soemaot se fasin blong tufala i defdefren. Ating wan long tufala i flas, i man blong kros, i komplen, mo i strong tumas, be narawan i gat tingting daon, longfala tingting, lav, mo kaen fasin.
Sam man oli no gat wan gudfala voes from we oli kasem wan strong sik we i spolem trot blong olgeta. Sipos no, maet oli bon wetem wan problem long bodi blong olgeta. Maet trabol ya i bigwan tumas, we i no gat rod blong winim long rabis wol ya. Nating se i olsem, sipos ol man ya oli lanem blong yusum gud ol haf blong bodi we oli joen wetem voes, plante taem voes blong olgeta i save kam gud moa.
Fastaem yu mas tingbaot se voes blong ol man i defdefren. Yu no mas traem blong gat wan voes we i sem mak long wan narafala man. I moa gud yu traem mekem prapa voes blong yu i kam gud moa. ?Wanem i save givhan long yu? I gat tu bigfala samting we yu save mekem.
Yu Pulum Gud Win. Blong yusum gud voes blong yu, yu mas pulum gud win, mo yu mas lanem blong letem win i kamaot sloslo long maot mo nus blong yu. Sipos yu no mekem olsem, voes blong yu bambae i slak, mo ol tok blong yu bambae i jamjam, i no rongud.
Bighaf blong waet leva long jes blong yu i no stap long saed antap. I tru, i luk olsem se bodi i bigwan moa antap, be hemia from ol bun blong solda nomo. Waet leva i bigwan moa long saed daon, aninit long ol las reb blong yu. Long en blong ol reb, i gat sam masel (diaphragm) we oli seraotem jes mo bel blong yu.
Sipos yu pulum win we i naf blong fulumap waet leva antap nomo, bambae yu sotwin kwiktaem. Voes blong yu bambae i no gat paoa, mo bambae yu kam taed. Blong pulum gud win, yu mas sidaon stret mo stanap stret, mo yu mas stretem tufala solda blong yu. Taem yu pulum win blong toktok, yu no mas fulumap jes blong yu antap nomo. Fastaem yu mas fulumap waet leva blong yu daon. Nao ol reb blong yu daon bambae oli solap long tufala saed blong bodi. Ol masel long en blong ol reb bambae oli pusum bel mo gat blong yu i godaon. Bambae yu harem se strap blong yu no klos we i kavremap bel blong yu i taet. Be waet leva blong yu i no stap long ples ya, hem i stap aninit long ol reb blong yu. Yu save jekem yu olsem: Yu putum tufala han blong yu long tufala saed blong bodi blong yu, long ol las reb daon. Nao yu pulum win strong. Sipos yu stap pulum gud win, bambae yu no taetem bel blong yu, mo bambae yu no leftemap tufala solda blong yu. Be bambae yu harem nomo se ol reb blong yu oli solap mo oli muv i go antap smol.
Nao yu mas lanem blong letem ol win i kamaot sloslo long nus mo maot blong yu. Yu no letem i kamaot wantaem nomo. Yu no taetem trot blong yu blong traem mekem se win i kamaot sloslo. Sipos yu taetem trot, bambae voes blong yu i olsem we yu stap fosem yu nomo blong toktok. Sipos no, bambae voes blong yu i antap we i antap. Ol masel blong bel blong yu mo ol masel bitwin ol reb oli mekem win i kamaot. Ol masel long en blong ol reb oli mekem se win i kamaot kwik no slo.
Wan man blong resis i mas tren blong hem i save rongud. Long sem fasin, man we i wantem toktok gud i mas tren blong hem i save pulum gud win. Yu mas stanap stret mo stretem tufala solda blong yu, nao yu pulum win blong fulumap waet leva blong yu daon. Taem yu letem win ya i kamaot, yu kaontem ol namba i go, blong luk se yu save kasem wanem namba bifo we yu mas pulum win bakegen. Nao yu traem rid long bigfala voes long semtaem we yu pulum win long fasin ya.
Yu Slakem Ol Masel. Wan narafala samting we yu mas mekem blong gat wan gudfala voes, hemia se yu mas slakem ol masel. Bambae yu sapraes se voes blong yu i kam gud moa, sipos yu lanem blong slakem ol masel long bodi blong yu taem yu toktok. Antap long hemia, yu mas gat kwaet tingting, from we sipos yu wari, samting ya i save mekem se ol masel oli taet.
Yu save mekem tingting blong yu i stap kwaet sipos yu gat stret tingting long ol man we oli stap lesin long yu. Maet yu bin stadi Baebol sam manis nomo nao yu stat blong joen long wok blong prij. Nating se yu no stadi longtaem yet, yu mas tingbaot se yu yu gat save finis long stamba tingting blong Jehova, mo yu save serem ol save ya wetem ol man. Mo yu mas tingbaot tu se, yu yu stap go luk ol man from we oli nidim help, nating sipos oli luksave no nogat. Sipos yu stap givim wan tok long Haos Kingdom, bighaf blong olgeta we oli lesin long yu oli ol man blong Jehova. Olgeta ya oli ol fren blong yu, mo oli wantem se yu givim wan gudfala tok. Oli glad long yu mo oli lavem yu, oli defren olgeta long ol man olbaot taem oli lesin long wan man blong wol we i givim wan tok long olgeta.
Yu mas tingbaot ol masel long trot blong yu, mo yu mas lanem blong slakem olgeta. Taem win i stap pas long ol string blong voes, ol string ya oli seksek. Taem yu taetem no slakem ol masel long trot blong yu, voes blong yu bambae i jenis, olsem taem yu taetem no slakem ol string blong gita blong jenisim ki blong hem. Taem yu slakem ol string blong voes, voes blong yu bambae i godaon moa. Mo tu, sipos yu slakem ol masel ya long trot, bambae oli no blokem rod blong win i kamaot long nus. Ale hemia bambae i mekem voes blong yu i gud moa.
Yu mas slakem olgeta haf blong bodi blong yu, hemia tufala leg, han, solda, mo nek. Samting ya bambae i givhan blong mekem voes blong yu i naf blong kasem ol man we oli stap longlongwe. Ful bodi blong yu i mas wok blong gat wan voes olsem, be bodi i no save mekem wok ya sipos hem i taet tumas. Taem yu toktok, voes blong yu we i kamaot long trot (larynx), i go pas long ol bun long nus, ol bun long jes, ol tut, top blong maot, mo ol bun long hed. Taem voes blong yu i pas long olgeta, voes ya i seksek smosmol, nao samting ya i givhan blong mekem i go kasem ol man longwe. Yu save tingbaot wan gita. Sipos yu putum wan ston antap long wan gita, bambae voes blong hem i no moa goaot longwe, i olsem se i ded. I no mas gat wan samting i tajem gita ya, olsemia ol haf blong hem oli save seksek smol blong mekem voes i go longwe. Sem samting i hapen long ol bun long bodi blong yu we ol masel oli holemtaet. Sipos ol masel oli slak, ol bun ya oli save seksek taem yu toktok, ale yu save jenjenisim voes blong yu. Nating se yu toktok long wan bigfala grup blong man, be bambae yu no nid blong toktok strong tumas blong oli harem yu.