Soemaot Bilif We i Stanap Long Trutok
“Sipos man i no gat bilif, hem i no save mekem God i glad long hem. Man we i wantem kam kolosap long God, hem i mas bilif we God i stap, mo we hem bambae i givim gudfala pei long ol man we oli stap traehad blong faenem hem.”—HIBRUS 11:6, “NW.”
1, 2. ?Wanem i traem bilif blong Adam bigwan? ?Mo wanem i kamaot from?
BLONG soemaot bilif, i no naf we man i bilif nomo se God i stap. Faswan man, Adam, hem i save se Jeova God i stap. God i toktok wetem Adam. Ating hem i yusum Pikinini blong hem, we hem i Waes Tok, blong mekem olsem. (Jon 1:1-3; Kolosi 1:15-17) Be from we Adam i no obei long Jeova mo i no soemaot bilif long hem, Adam i lusum jans blong kasem laef blong olwe.
2 Taem waef blong Adam, Iv, i brekem loa blong Jeova, Adam i ting se hem i no moa save hapi long fyuja. !Yes, taem hem i tingbaot we maet hem i lusum waef blong hem, samting ya i traem bilif blong faswan man ya bigwan! ?God i save stretem bisnes ya long fasin we Adam i save gohed blong harem gud long gudfala laef ya? Adam i soemaot se hem i no ting se God i save mekem olsem, from we hem i agri wetem woman blong hem, hem tu i sin. Hem i traem stretem trabol ya long fasin we hem nomo i wantem. I moa gud we hem i traehad blong lukaot rod we God i wantem lidim hem long hem. From we Adam i no soemaot bilif long Jeova, hem i ded, mo i mekem se ol man we oli kamaot biaen long hem oli mas ded tu.—Rom 5:12.
?Bilif i Olsem Wanem?
3. ?Olsem wanem mining blong bilif long Baebol i defren long mining we wan diksonari i talem?
3 Wan diksonari i talem se bilif hem i “fasin blong bilif strong long samting, nating we i no gat pruf blong hem.” Baebol i no sapotem tingting ya. Baebol i talem narafala mining. Bilif i stanap long trutok, long ol samting we oli rili stap hapen. Baebol i talem se: “Fasin ya we yumi bilif long God, hem i soemaot long yumi we olgeta samting ya we yumi stap putum tingting blong yumi i strong long hem, be oli tru. Fasin ya i soemaot long yumi we olgeta samting ya we yumi no save luk, be oli stap.” (Hibrus 11:1) Man we i gat bilif, hem i sua se ol promes blong God bambae oli kamtru. Long tingting blong hem, i olsem we oli kamtru finis. Taswe nating we hem i no luk ol promes ya oli kamtru yet, be i gat plante pruf se bambae oli kamtru. Ol pruf ya nao, hem i olsem bilif.
4. ?Olsem wanem wan buk i sapotem mining blong bilif we Baebol i talem?
4 Long New World Translation, samtaem oli tanem Hibru wod ya ʼa·manʹ i kam “soemaot bilif.” Theological Wordbook of the Old Testament, i talem se: “Stampa mining blong tok ya, hemia we man i sua. . . . Mining ya i defren long ol tingting long saed blong bilif tede. Naoia ol man oli ting se bilif i minim we samting i save hapen, oli hop se i tru, be oli no sua.” Buk ya i talem moa, i se: “[Hibru] tok ya ʼāmēn we i minim ‘tru,’ oli tanem i kam amēn [long Grik] long Nyutesteman tu. Engglis wod blong hem se ‘amen.’ Plante taem Jisas i yusum wod ya (eksampel: Mat. 5:18, 26) blong makem se wan bisnes i sua blong kamtru.” Mo tu, wod we oli tanem i kam “bilif” long Grik haf blong Baebol hem i minim bilif long samting we i stanap long trutok no ol samting we oli tru nomo.
5. ?Long ol bisnes kontrak long taem bifo, olsem wanem oli yusum Grik tok long Hibrus 11:1 we oli tanem i kam “olgeta samting ya we yumi stap putum tingting blong yumi i strong long hem, be oli tru”? ?Samting ya i minim wanem long ol Kristin man?
5 Long Hibrus 11:1, oli tanem Grik wok ya (hy·poʹsta·sis) i kam “olgeta samting ya we yumi stap putum tingting blong yumi i strong long hem, be oli tru.” Long taem bifo oli raetem tok ya long ol pepa blong bisnes kontrak, olsem wan promes se man bambae i kasem samting we hem i wantem. Tufala we i skul long Baebol, Moulton mo Milligan, tufala i talem olsem: “Bilif hem i pepa blong kontrak blong ol samting we man i hop se bambae hem i kasem.” (Vocabulary of the Greek Testament) I klia nomo se sipos wan man i holem pepa blong kontrak blong wan graon, hem i save ‘putum tingting blong hem i strong’ long promes ya. Hem i save bilif se long fyuja bambae i kasem graon ya, from we promes ya i stanap long samting we i tru nomo.
6. ?Wanem mining blong Grik tok ya we oli tanem i kam “i soemaot long yumi” long Hibrus 11:1?
6 Long Hibrus 11:1, oli tanem Grik wod ya (eʹleg·khos) i kam “i soemaot long yumi.” Hem i minim se i gat pruf blong soemaot wan samting. Fastaem maet man i ting se i olsem, be pruf ya i soemaot se i defren. Trufala pruf ya i save mekem samting we fastaem man i no luksave, i kam long klia ples. Olsem nao, samting we fastaem man i ting se i olsem, pruf ya i soemaot se i defren. Taswe long Hibru mo long Grik haf blong Baebol, bilif i no minim we “man i bilif strong long samting we i no gat pruf blong hem.” Defren olgeta, bilif i stanap long trutok nomo.
Hem i Stanap Long Ol Stampa Trutok
7. ?Olsem wanem Pol mo Deved tufala i tokbaot ol man we oli no bilif se God i stap?
7 Aposol Pol i tokbaot God we i wokem yumi, i se: “Yumi no save luk fasin ya blong hem stret long ae blong yumi. Hem i God we i blong stap oltaem, mo paoa blong hem i no save finis. Be i stat long taem ya we God i mekem wol ya fastaem, i kam kasem naoia, hem i bin mekem ol fasin ya blong hem oli klia, blong yumi luk. Yumi save faenemaot long ol samting blong wol ya, we hem i bin mekem. From samting ya, ol man [we oli agensem trutok] oli no gat wan tok nating blong talem.” (Rom 1:20) Yes, “skae i stap talemaot bigfala paoa blong God,” mo “wol ya i fulap long ol samting ya we [hem i mekem].” (Ol Sam 19:1; 104:24) ?Be olsem wanem sipos man i no wantem luksave ol pruf ya? Deved we i raetem ol Sam i talem se: “Man nogud i no kea long yu nating, [“hem i flas tumas,” The New English Bible] hem i no stap lukaotem yu. Hem i stap tingting se: ‘I no gat God i stap.’ ” (Ol Sam 10:4; 14:1, NW) Wan stampa trutok we bilif i stanap long hem se God i laef i stap.
8. ?Olgeta we oli soemaot bilif oli save sua long wanem? ?Mo oli save luksave wanem?
8 Be i no naf blong talem nomo se Jeova i stap. Antap long samting ya, yumi save trastem hem, mo yumi save dipen long ol promes blong hem. Hem i talem se: “Tru ya, bambae i kamaot olsem mi talem finis. Advaes we mi givim finis, bambae i kamtru.” (Aesea 14:24; 46:9, 10) Hemia i no ol toktok we i no gat mining. No gat. Plante samting i pruvum klia se plante handred profet tok long Baebol oli kamaot tru finis. From laet ya we oli kasem finis, ol man we oli soemaot bilif oli luksave se plante narafala profet tok long Baebol oli stap kamaot tru. (Efesas 1:18) Wan eksampel: Oli luk ol haf blong “saen ya” we i pruvum se Jisas i stap finis. Wan haf blong saen ya hemia we wok blong talemaot Kingdom i stap kam antap moa. Mo tu, profet tok i talem finis se trufala wosip i mas gru i kam bigwan moa. (Matyu 24:3-14; Aesea 2:2-4; 60:8, 22) Olgeta oli save se i no longtaem ol nesen bambae oli singaot se: “!Pis mo seftaem!” Mo oli save se i no longtaem biaen God bambae i “spolem olgeta we oli stap spolem wol ya.” (1 Tesalonaeka 5:3, NW; Revelesen 11:18) !I wan bigfala blesing blong gat bilif we i stanap long ol profet tok ya we i tru nomo!
Wan Frut Blong Tabu Speret
9. ?Olsem wanem bilif mo tabu speret tufala i joen?
9 Trutok we bilif i stanap long hem, hem i stap long Baebol. Mo Baebol hem i kamaot long tabu speret blong God. (2 Samuel 23:2; Sekaraea 7:12; Mak 12:36) Yes tabu speret i mas wok long man blong hem i save gat bilif. Taswe Pol i talem se: “[Wan long ol] frut blong speret, hemia . . . bilif.” (Galesia 5:22, NW) Be plante man oli sakem trutok blong Baebol. Oli mekem laef blong olgeta i doti wetem ol samting we bodi blong olgeta nomo i wantem mo ol tingting we oli agensem tabu speret blong God nomo. Olsem nao, “i no olgeta man evriwan we oli [gat] bilif,” from we oli no gat wan faondesen we oli save wokem bilif long hem.—2 Tesalonaeka 3:2; Galesia 5:16-21; Efesas 4:30.
10. ?Olsem wanem sam man blong Jeova bifo oli soemaot bilif?
10 Be sam long ol man we oli kamaot biaen long Adam, oli soemaot bilif. Hibrus japta 11 i tokbaot Ebel, Inok, Noa, Ebraham, Sera, Aesak, Jekob, Josef, Moses, Rehab, Gideon, Barak, Samson, Jepta, Deved, mo Samuel, mo plante narafala man blong Jeova we Baebol i no talem nem blong olgeta. “From we olgeta ya oli stap bilif long God olsem, hem i givim gud nem long olgeta, we bambae i no save lus samtaem.” Makem gud we hem i mekem samting ya “from we olgeta ya oli stap bilif.” From bilif blong hem nomo, Ebel “i givim wan presen i go long God.” Mo from bilif nomo, Noa “i wokem bigfala sip.” Mo from bilif nomo, Ebraham “i obei long God long taem ya we God i singaot hem blong go long wan narafala ples. Ples ya, God i promes finis long hem se bambae i givim long hem.” Mo from bilif nomo, Moses “i aot long Ijip.”—Hibrus 11:4, 7, 8, 27, 29, 39.
11. ?Ol Wok 5:32 i talem wanem long saed blong ol man we oli obei long God?
11 I klia se ol man blong Jeova oli no bilif nomo se God i stap. Oli soemaot bilif, oli trastem God se hem “bambae i givim gudfala pei long ol man we oli stap traehad blong faenem hem.” (Hibrus 11:6, NW) Oli mekem samting we speret blong God i lidim olgeta blong mekem. Mo tu, ol samting we oli mekem i stanap long stret save blong trutok we oli gat long taem ya, nating we oli no gat plante save. !Fasin blong olgeta i defren olgeta long fasin blong Adam! Hem i no soemaot bilif we i stanap long trutok mo hem i no mekem samting we tabu speret blong God i lidim hem blong mekem. God i stap givim speret blong hem long olgeta we oli obei long hem nomo.—Ol Wok 5:32.
12. (a) ?Ebel i bilif long wanem? ?Olsem wanem hem i soemaot bilif ya? (b) ?Nating we oli gat bilif, be ol wetnes blong Jeova bifo long Kraes oli no kasem wanem?
12 Adam i sot long bilif. Be pikinini blong hem, Ebel, hem i gudfala man blong God we i gat bilif. Ating papa mama blong Ebel tufala i talemaot faswan profet tok blong God long hem, we i olsem: “Bambae mi [Jeova God] mi mekem we yu mo woman ya, yutufala i enemi blong yutufala, mo laen blong yu mo laen blong hem, tufala i enemi blong tufala. Hem bambae i smasem hed blong yu, mo yu bambae yu smasem bak blong leg blong hem.” (Jenesis 3:15, NW) Long profet tok ya, God i promes blong spolem rabis fasin, mo blong mekem stret fasin i stanap bakegen. Ebel i no save olsem wanem bambae God i mekem promes ya i kamtru. Be hem i bilif strong se God bambae i givim gudfala pei long ol man we oli stap traehad blong faenem hem. Samting ya nao i pusum hem blong givim presem i go long God. Ating hem i tingting plante long profet tok ya. Mo ating hem i bilif se blad i mas ron blong mekem promes blong God i kamtru mo blong mekem ol man oli kam stret gud olgeta. Taswe sakrafaes no anamol we Ebel i givim i go long God, hem i stret nomo. Be Ebel mo ol narafala wetnes blong Jeova bifo long taem blong Kraes, nating we oli gat bilif, “oli no kasem ol gudfala samting yet we God i promes blong givim long olgeta.—Hibrus 11:39.
Mekem Bilif i Stret Olgeta
13. (a) ?Ebraham mo Deved tufala i lanem wanem long saed blong promes we i mas kamtru? (b) ?Olsem wanem “trutok i kamtru long Jisas Kraes”?
13 Wanwan taem long ol handred yia we oli pas finis, God i talem sam trutok we i soemaot moa olsem wanem promes blong ‘laen blong woman’ bambae i kamtru. Hem i talem long Ebraham se: “From laen blong yu, olgeta nesen long wol bambae oli blesem olgeta nomo.” (Jenesis 22:18, NW) Biaen, God i talem long King Deved se Laen blong woman i mas kamaot long famle blong hem, we hem i laen blong ol king. Long 29 K.T.,a Jisas Kraes we hem i Laen blong woman ya, hem i kamtru. (Ol Sam 89:3, 4; Matyu 1:1; 3:16, 17) Faswan Adam i sot long bilif. Be “laswan Adam” hemia Jisas Kraes, hem i defren. Hem i givim nambawan eksampel olsem wanem blong soemaot bilif. (1 Korin 15:45) Hem i yusum laef blong hem fulwan long wok blong Jeova. Mo hem i mekem plante profet tok long saed blong Mesaea oli kamtru. Olsem nao, Jisas i mekem trutok long saed blong laen we God i promes finis i kam klia moa. Ol samting we Loa blong Moses i olsem sado blong ol nomo, Jisas i mekem olgeta oli kamtru. (Kolosi 2:16, 17) From samting ya, i stret blong talem se “trutok i kamtru long Jisas Kraes.”—Jon 1:17, NW.
14. ?Olsem wanem Pol i soemaot long ol Kristin long Galesia se bilif blong olgeta i gat nyufala mining blong hem?
14 Taem trutok i kamtru long Jisas Kraes, i gat wan faondesen we i strong moa blong mekem bilif long “promes ya” i stanap long hem. I olsem we bilif ya i kam bigwan moa, mo i kasem wan nyufala mining blong hem. Long saed ya, Pol i talem long ol tabu Kristin brata blong hem se: “Baebol i talem finis se olgeta samting i stap aninit long paoa blong sin. Nao ol promes we oli save kamaot from bilif long Jisas Kraes, oli save kamtru long olgeta we oli soemaot bilif nomo. Be taem we fasin blong bilif i no kamtru yet, Loa ya i stap holem yumi evriwan, olsem we yumi kalabus finis. Yumi stap olsem, kam kasem taem we God i soemaot fasin ya blong bilif. Taswe Loa ya i olsem tija blong yumi, blong lidim yumi i go long Kraes, blong yumi save kam olsem stret man from bilif. Be naoia bilif i kamtru finis, taswe yumi no moa stap aninit long han blong wan tija. Yufala evriwan i pikinini blong God, from we yufala i bilif long Jisas Kraes.”—Galesia 3:22-26, NW.
15. ?Fasin blong bilif i save kam stret olgeta long wanem rod ya nomo?
15 Ol man Isrel bifo oli soemaot bilif long ol samting we God i mekem from kontrak blong Loa ya. Be i gat nid blong paoa blong bilif ya i kam strong moa. ?Olsem wanem? Oli mas soemaot bilif long Jisas. Oli mas bilif we God i makemaot hem wetem tabu speret, mo Loa i lidim olgeta long hem. Long rod ya nomo, fasin blong bilif we oli holem bifo we Kraes i kamtru, i save kam stret olgeta. Taswe i impoten tumas we ol faswan Kristin ya oli ‘lukluk i go nomo long Jisas, we fasin blong bilif blong olgeta i kamaot long hem nomo. !Hemia Man ya we i mekem bilif blong olgeta i kam stret olgeta!’ (Hibrus 12:2, NW) Tru ya, ol Kristin tede tu oli mas mekem olsem.
16. ?Olsem wanem tabu speret i kam long olgeta long fasin we i bigfala moa? ?From wanem?
16 Oraet, save long trutok blong God i stap kam bigwan moa. Mo from samting ya, fasin blong bilif i stap kam stret olgeta. ?Samting ya i min se tabu speret tu i mas kam fulap moa long olgeta? Yes. Long Pentekos long 33 K.T., God i kafsaedem tabu speret long ol disaepol blong Jisas. Hem i fulumap promes we Jisas i bin mekem long olgeta se bambae i sanem wan samting blong givhan long olgeta. (Jon 14:26; Ol Wok 2:1-4) Nao tabu speret i wok long olgeta long fasin we i nyufala olgeta, from we nao oli tabu brata blong Kraes. Bilif blong olgeta, we hem i wan frut blong tabu speret, i kam strong moa. Samting ya i mekem olgeta oli naf blong finisim bigfala wok we i stap fored long olgeta, hemia blong mekem fulap moa disaepol.—Matyu 28:19, 20.
17. (a) ?I stat long 1914, olsem wanem trutok i kamtru mo bilif i kam stret olgeta? (b) ?I stat long 1919, wanem i soemaot we tabu speret i stap wok?
17 Bitim 1,900 yia finis, God i makemaot Jisas se bambae hem i kam King. Long taem ya nao, fasin blong bilif i kamtru. Naoia hem i rul finis long heven olsem King. From samting ya, trutok we i kam long klia ples moa, we hem i faondesen blong bilif blong yumi, i kam strong moa bigwan. Olsem nao, bilif blong yumi i stap kam stret olgeta. Mo tu, tabu speret i stap wok long fasin we i bigfala moa. Samting ya i kam klia long 1919, taem tabu speret i givim paoa long ol man blong God we oli givim laef blong olgeta long God, nao oli girap, oli no moa slak, oli wok strong long wok blong God bakegen. (Esikel 37:1-14; Revelesen 11:7-12) Long taem ya God i putum faondesen blong paradaes blong speret. Long ol yia we oli ron biaen long taem ya, paradaes ya i kam moa klia, mo i kam moa naes evri yia. ?I gat wan pruf we i moa gud blong soemaot se tabu speret blong God i stap wok long olgeta? No gat.
?From Wanem Yumi Mas Skelem Bilif Blong Yumi?
18. ?Olsem wanem ol 12 man Isrel we oli go long fasin haed blong lukluk graon blong ol man Kenan oli no sem mak evriwan long saed blong bilif?
18 Smoltaem biaen we ol man Isrel oli aot long kalabus long Ijip, 12 man oli go long fasin haed blong lukluk ples blong ol man Kenan. Be ten long olgeta ya oli sot long bilif. Oli no bilif fulwan se Jeova hem i naf blong mekem promes blong hem i kamtru se bambae i givim graon ya long ol man Isrel. Ol ten man ya oli bilif long ol samting we oli luk nomo. Josua mo Keleb, tufala nomo i soemaot se tufala i wokbaot from bilif, i no from samting we tufala i luk. (Skelem wetem 2 Korin 5:7.) From we tufala i soemaot bilif, tufala nomo long ol 12 man ya oli stap laef gogo nesen ya i kasem graon ya we God i promes long olgeta.—Namba 13:1-33; 14:35-38.
19. ?Olsem wanem faondesen blong bilif tede i bigfala moa i bitim ol taem bifo? ?Be yumi mas mekem wanem?
19 Tede, yumi stap rere blong go insaed long nyufala wol blong God, we stret fasin nomo bambae i stap long hem. Blong go insaed long hem, yumi nidim bilif. I gud tumas we trutok we hem i faondesen blong bilif ya hem i bigfala moa naoia i bitim ol taem bifo. Yes, naoia yumi gat olgeta Tok blong God, Baebol. Eksampel blong Jisas Kraes mo ol tabu man blong hem i stap blong yumi folem olgeta. Mo yumi gat plante milyan brata mo sista long saed blong speret we oli stap sapotem yumi. Mo tu, neva bifo tabu speret blong God i fulap olsem naoia, mo i givhan long yumi olsem naoia. Be i gud we yumi skelem bilif blong yumi. Long smol taem we i stap yet, i gud yumi traehad blong mekem bilif blong yumi i kam strong moa.
20. ?Wanem sam kwestin we i gud yumi askem long yumi wanwan?
20 Maet yu talem se: ‘Be mi mi bilif se hemia i trutok.’ ?Yes, be bilif blong yu i strong olsem wanem? Traem askem long yu wan: ‘?Long tingting blong mi, Kingdom blong Jeova long heven hem i rili stap, olsem we ol gavman blong man oli rili stap long wol? ?Mi mi luksave mo mi mi stap sapotem fulwan ogenaesesen blong Jeova long wol mo Hed-Kampani blong hem? ?Mi mi luksave from bilif blong mi se ol nesen oli stap kam rere long laswan ples blong faet long Amageden? ?Bilif blong mi i sem mak olsem “bigfala kampani blong ol wetnes” we Hibrus japta 11 i tokbaot?’—Hibrus 12:1, NW; Revelesen 16:14-16.
21. ?Bilif i pusum ol man blong mekem wanem? ?Mo wanem ol blesing we oli kasem from? (Tokbaot sam poen long bokis long pej ya.)
21 Bilif we i stanap long trutok i pusum ol man we oli holem bilif ya blong mekem sam samting. Olsem we God i glad long presen we Ebel i givim long hem, God i glad tu long ol samting we ol man ya oli mekem blong presem hem. Hemia i olsem presen we oli givim i go long God. (Hibrus 13:15, 16) Oli olsem Noa bifo, we hem i prija blong stret fasin we i obei long God. Ol man tede we oli gat bilif oli folem stret rod, oli talemaot Kingdom. (Hibrus 11:7; 2 Pita 2:5) Ebraham bifo i obei long Jeova, nating we i hadwok long hem mo i gat sam samting we oli kam blong traem hem bigwan. Sem mak long ol man tede we bilif blong olgeta i stanap long trutok. (Hibrus 11:17-19) Yes, olsem ol gudfala man blong Jeova long taem bifo, olgeta we oli gat bilif tede oli kasem fulap blesing. Mo Papa blong olgeta long heven we i laekem olgeta tumas i stap lukaot gud long olgeta.—Matyu 6:25-34; 1 Timote 6:6-10.
22. ?Olsem wanem yumi save mekem bilif blong yumi i strong moa?
22 Sipos yu yu man blong Jeova be yu harem se bilif blong yu i slak, ?yu save mekem wanem? Yu save traehad moa blong stadi long Tok blong God blong mekem bilif blong yu i kam strong moa. Mo yu save letem trutok we i fulap long hat blong yu i kamaot long maot blong yu, olsem wora we i boel. (Proveb 18:4) Sipos yu no stap mekem bilif blong yu i strong oltaem, hem i save kam slak, we i no gat paoa, mo maet hem i ded olgeta. (1 Timote 1:19; Jemes 2:20, 26) Yu mas gat strong tingting blong no letem samting ya i hapen long bilif blong yu. Askem strong long Jeova blong givhan long yu. Prea long hem se: “!Plis, yu givhan long mi, from we bilif blong mi i smol!”—Mak 9:24, NW.
[Futnot]
a K.T. i min se Kristin Taem.
?Bambae Yu Yu Ansa Olsem Wanem?
◻ ?Bilif i olsem wanem?
◻ ?From wanem man we i no gat tabu speret wetem trutok i no save gat bilif?
◻ ?Olsem wanem Jisas Kraes i kam Man blong mekem bilif blong yumi i stret gud olgeta?
◻ ?From wanem yumi mas skelem bilif blong yumi blong luksave sipos hem i strong?
[Bokis blong pija long pej 13]
OLGETA WE OLI GAT BILIF . . .
◻ Oli stap tokbaot Jeova.—2 Korin 4:13.
◻ Oli mekem ol wok olsem Jisas.—Jon 14:12.
◻ Oli stap toktok gud blong leftemap tingting blong ol narafala.—Rom 1:8, 11, 12.
◻ Oli winim wol ya.—1 Jon 5:5.
◻ Oli no gat risen blong fraet.—Aesea 28:16.
◻ Oli naf mo oli rere blong kasem laef blong olwe.—Jon 3:16.