Yumi Stanap Strong Oltaem Blong Ron Long Resis Ya
“Yumi stanap strong oltaem blong ron long resis ya we i stap long fored blong yumi.”—HIBRUS 12:1, NW.
1. (a) ?Wanem i stap long fored blong yumi taem yumi givim laef blong yumi finis long Jeova God? (b) ?Wanem kaen resis wan Kristin i mas mekemrere blong ron long hem?
TAEM yumi givim laef blong yumi finis long Jeova tru long Jisas Kraes, God i putum long fored blong yumi samting olsem wan resis we yumi mas ron long hem. Bambae God i givim praes long olgeta we oli gohed kasem en blong resis ya. ?Wanem praes we oli save winim? Hemia: !Laef we i no save finis! Wan Kristin we i ron long resis ya hem i mas rere gud fastaem blong winim gudfala praes ya, from rod blong hem i no sot blong yu save ron kwik, no gat, be rod blong hem i longfala. Taswe man ya i mas stanap strong oltaem blong i gohed blong ron long longfala rod ya go kasem en blong hem. Mo tu hem i mas winim ol samting we oli traem blokem hem.
2, 3. (a) ?Wanem bambae i givhan long yumi blong gohed blong ron long Kristin resis ya go kasem en blong hem? (b) ?Olsem wanem fasin glad i givhan long Jisas blong i stanap strong oltaem blong winim resis ya?
2 ?Wanem samting bambae i givhan long yumi blong yumi ron go kasem en blong resis ya? Tingbaot, ?wanem i givhan long Jisas blong i stanap strong oltaem, taem hem i laef olsem wan man long wol ya? Fasin glad i givim strong tingting long hem. Hibrus 12:1-3 i se: “Be yumi ya, yumi gat ol wetnes ya blong God oli stap raonabaot long yumi, we kampani blong olgeta i bigfala tumas. Nao from samting ya yumi mas lego ol samting we oli stap blokem yumi, mo ol sin we oli stap holemtaet yumi, nao yumi mas mekem tingting blong yumi i strong, blong yumi resis long rod ya we i stap long fes blong yumi. Mo oltaem yumi mas stap luk long Jisas we fasin ya blong bilif blong yumi i stap kamaot long hem nomo, i stat long stat blong hem gogo i kasem en blong hem. Taem hem i go blong i ded long [pos, NW], hem i no lego rod blong hem, no gat. Hem i luksave we bambae i save harem gud, nao from samting ya, hem i no moa tingbaot se [pos, NW] ya bambae i mekem bigfala sem long hem, hem i gohed nomo. Mo naoia, hem i stap sidaon long raet saed blong God we hem i king, i stap sidaon long bigfala jea blong hem long heven. I gud yufala i stap tingbaot ol hadtaem we hem i kasem, we ol man nogud oli girap, oli agensem hem tumas. Nao bambae tingting blong yufala i save stap strong, bambae yufala i no save lego fasin ya blong bilif.”
3 Jisas i gohed blong ron long resis ya taem hem i stap prij long plante man, from fasin glad blong Jeova. (Lukluk Nehemaea 8:10.) Fasin glad ya i givhan long Jisas blong i stanap strong oltaem. Nating se hem i ded long fasin blong sem nomo long pos, biaen hem i glad tumas blong girap bakegen long ded mo gobak blong sidaon long raetsaed blong Papa blong hem long heven. Mo long ples ya bambae hem i mekem se olgeta samting we God i wantem oli mas kamtru. Taem hem i laef olsem wan man, hem i stanap strong oltaem long saed blong God. Hem i gat raet blong kasem laef ya we i no save finis mo hem i holemtaet long hem. Yes, olsem Luk 21:19 i talem se: “Bambae yufala i save sevem laef blong yufala, from we yufala i stap stanap strong.”
4. ?Wanem eksampel we Jisas i soemaot long ol man blong hem we oli ron long resis ya, mo yumi mas tingbaot wanem?
4 Jisas Kraes i givim wan nambawan eksampel long ol man blong hem, blong oli folem, taem oli ron long resis ya. Mo eksampel ya blong hem i soemaot klia long yumi se yumi save win tu long resis ya. (1 Pita 2:21) Wanem we Jisas i askem long yumi, yumi save mekem. Olsem we hem i stanap strong oltaem mo i win long resis ya, yumi save mekem olsem hem tu. Mo taem yumi stap mekem olsem hem, yumi mas tingbaot ol samting we oli mekem yumi glad. (Jon 15:11, 20, 21) Fasin glad bambae i mekem se, yumi strong blong gohed blong ron long resis ya blong mekem wok blong Jeova, blong kasem gudfala praes ya, laef we i no save finis.—Kolosi 1:10, 11.
5. ?Wanem samting i save givim glad mo paoa blong yumi ron long resis we i stap long fored blong yumi?
5 Blong givhan long yumi blong gohed long resis ya, Jeova i givim paoa we i bitim paoa blong yumi. Taem ol man oli stap ronem yumi blong kilim yumi, paoa ya wetem save we yumi gat long ol risen from wanem yumi stap kasem ol trabol, oli givim strong tingting long yumi. (2 Korin 4:7-9) Ol trabol we yumi stap kasem from we yumi stap givim ona long nem blong God mo leftemap hae rul blong hem, yumi save glad from, mo i no gat man i save tekemaot fasin glad ya. (Jon 16:22) Samting ya i soemaot se, taem ol haeman blong ol man Jyu oli givim oda blong ol man oli kilim ol aposol from we oli stap tokbaot ol gudfala samting we Jeova God i mekem long saed blong Jisas, ol aposol oli stap glad nomo, “from we God i luk olgeta olsem we oli naf blong kasem sem long fes blong ol man, from nem blong Jisas.” (Ol Wok 5:41, 42) Oli no glad from ol man oli kilim olgeta, no gat. Be long tingting blong olgeta, oli haremsave se oli stap mekem Jeova mo Jisas oli glad long olgeta.
6, 7. ?From wanem wan Kristin man we i resis i save harem gud taem hem i kasem ol trabol, mo wanem frut i save kamaot biaen?
6 Narafala paoa we i save givhan long laef blong yumi, hemia hop we God i putum long fored blong yumi. Olsem Pol i talem se: “Oraet, from we yumi bilif, God i mekem yumi stret man finis long fes blong hem. Nao from samting ya, yumi gat pis wetem hem. Masta ya blong yumi Jisas Kraes, hem i putum pis ya long yumi. Mo from we yumi bilif long hem, hem i tekem yumi kam long laef ya we yumi stap long hem naoia, we God i stap givhan long yumi long gladhat blong hem. Nao tingting blong yumi i glad tumas, from we yumi stap tingbaot se bambae yumi kasem ol gudgudfala fasin blong God. Mo tingting blong yumi i save glad taem yumi gat hadtaem, from we yumi save we hadtaem i stap mekem yumi strong, nao yumi save mekem tingting blong yumi i longfala. Nao taem yumi mekem tingting blong yumi i longfala, God i save glad long yumi. Mo taem God i glad long yumi, hemia i save mekem tingting blong yumi i stap moa long God. Mo taem tingting blong yumi i stap strong long God, yumi no save sem, from we oltaem God i stap mekem yumi save we hem i laekem yumi tumas. Tabu Speret ya we God i givim finis long yumi, hem i stap mekem yumi save samting ya insaed long tingting blong yumi.”—Rom 5:1-5.
7 Yumi no glad taem yumi kasem ol trabol, be ol gudfala frut we oli kamaot biaen oli save mekem yumi glad. Ol frut ya se, yumi save stanap strong oltaem, God i save harem gud long yumi, yumi gat hop, mo yumi kasem ol samting we yumi gat hop long olgeta. Sipos yumi stanap strong oltaem bambae samting ya i save mekem se God i harem gud long yumi. Taem God i stap harem gud long yumi, yumi save gat hop se promes we hem i mekem bambae i mas kamtru. Hop ya i stap holem yumi long stret rod, mo i stap leftemap tingting blong yumi taem yumi kasem ol trabol, go kasem ol samting we yumi stap putum hop blong yumi long hem oli kamtru.—2 Korin 4:16-18.
!Olgeta We Oli Stanap Strong Oltaem Oli Save Harem Gud!
8. ?Taem yumi stap wet, from wanem samting ya i no westem taem blong yumi?
8 Taem yumi stap wet long God blong hem i givim ol praes long ol man we oli resis, yumi gat jans ya blong mekem sam jenis long laef blong yumi. Yumi save kam strong long saed blong speret taem yumi stap winim ol traem, mo God i save harem gud long yumi. Ol traem ya oli soemaot sipos yumi save stanap strong oltaem, no no gat, mo oli givim jans long yumi blong mekem ol gudfala fasin olsem ol man blong bilif bifo, we Jisas Kraes i wan long olgeta. Jemes, wan disaepol blong Kraes i talem se: “Ol brata mo sista, taem plante samting oli stap kam blong traem yufala, bambae yufala i save luk olgeta olsem samting blong harem gud from. From we yufala i save, taem bilif blong yufala i strong, nao yufala i winim ol samting ya blong traem yufala, bambae yufala i save kam strong moa blong stanap longtaem. Mo yufala i mas stanap strong olwe gogo kasem en blong rod, blong bambae yufala i stret gud, yufala i no sot long wan samting, mo yufala i gat olgeta samting blong Kristin laef blong yufala.” (Jemes 1:2-4) Maet yumi save kasem olkaen traem, be ol traem ya oli save mekem se yumi stap gat ol gudfala fasin. From samting ya yumi stap soemaot se bambae yumi stap long resis ya go kasem en blong winim praes, nating se ol samting oli stap traem blokem yumi long rod.
9, 10. (a) ?From wanem olgeta we oli winim ol traem oli stap glad, mo olsem wanem yumi save winim ol traem? (b) ?Hu ya olgeta we oli harem gud bifo, mo from wanem yumi save harem gud tu?
9 Taswe Jemes i talem se: “Man we taem ol samting oli kam blong traem hem, be hem i stap holem stret fasin, hem i save harem gud. From we taem hem i winim ol samting ya we oli traem hem, God bambae i flasem hem olsem we oli flasem man we i win long faet. Mo presen we God bambae i givim long hem, hemia laef ya we hem i promes finis blong givim long olgeta we oli laekem hem tumas.” (Jemes 1:12) I gud se oltaem yumi fesem ol traem, mo yumi putum ol klos blong faet olsem ol gudfala fasin blong bambae oli givim paoa long yumi blong winim ol traem ya.—2 Pita 1:5-8.
10 Ol rod we God i stap yusum oli no nyuwan no oli narakaen. From, “ol wetnes ya blong God oli stap raonabaot long yumi,” we bifo God i stap mekem i sem mak nomo long olgeta mo olgeta oli holemstrong bilif blong olgeta long God. (Hibrus 12:1) Tok blong God i soemaot we God i glad long olgeta, mo tu yumi save talem se olgeta oli harem gud from we oli stap winim ol traem. Jemes i talem se: “Ol brata mo sista. I gud yufala i stap tingbaot ol profet ya bifo we oli stap tok long nem blong Hae God [Jeova, NW]. Ol man oli mekem olgeta oli harem nogud tumas, be tingting blong olgeta i no foldaon. Long fasin ya, olgeta oli soemaot wan gudfala rod long yumi. Mo from we olgeta oli stap stanap strong longtaem, yumi talem se God i mekem olgeta oli harem gud. Mo yufala i harem tok finis blong fasin blong Job, we hem i mekem tingting blong hem i longfala. Mo yufala i save finis ol samting we Hae God i mekem long hem biaen. Hae God i kaen tumas, mo hem i gat sore long man.” (Jemes 5:10, 11) Baebol i tokbaot finis se long ol las dei taem laef i kam strong tumas, i gat sam man we bambae oli mekem wok blong Jeova we tingting blong olgeta i strong, olsem ol profet blong bifo. ?Olsem wanem, yumi harem gud from we yumi stap mekem olsem profet tok ya i talem?—Daniel 12:3; Revelesen 7:9.
Harem Gud From Tok Blong Jeova
11. ?Olsem wanem Tok blong God i save givhan long yumi blong stanap strong oltaem, mo from wanem yumi no mas kam olsem ples ya blong ston we Jisas i tokbaot long parabol blong hem?
11 Pol i talemaot wan narafala samting we i save givhan long yumi blong stanap strong oltaem. Hem i se: “From longfala tingting blong stanap strong oltaem mo from ol tok we i kamaot long Baebol blong leftemap tingting, yumi save holemstrong long hop we yumi gat.” (Rom 15:4, The Twentieth Century New Testament) Trutok, hemia Tok blong God i mas gat rus long yumi blong oltaem yumi save gat ol stret tingting. Yumi no save kasem ol gudfala samting nating sipos, yumi kam olsem ol ston we Jisas i tokbaot long parabol blong hem. Hem i se: “Mo i gat sam man oli kasem tok ya, we oli olsem ples ya blong ston we sid i foldaon long hem. Hemia olgeta we oli harem tok ya mo wantaem oli glad long hem. Be oli olsem gru we rus blong hem i no naf. Oli save stap blong smoltaem, be taem oli gat hadtaem, no taem sam man oli ronem olgeta from tok ya, bambae oli foldaon wantaem.” (Mak 4:16, 17) Trutok we i kamaot long Tok blong God i no gat inaf rus long ol man ya. Taswe long taem blong ol trabol, oli no save dipen long tok blong God olsem trufala stampa blong paoa mo hop.
12. ?Taem wan man i akseptem gud nyus, wanem tingting hem i no mas gat?
12 Wan man we i akseptem gud nyus blong Kingdom i no mas gat tingting se laef bambae i isi nomo biaen. No gat. Hem i tekem wan rod we long laef blong hem, hem i save kasem ol trabol no ol man oli save ronem hem blong kilim hem. (2 Timote 3:12) Be hem i mas tingbaot ol samting ya, “olsem samting blong harem gud from.” Hem i gat jans ya blong kasem ol defren kaen traem from hem i stap holemstrong long Tok blong God mo hem i stap talemaot long ol narafala man.—Jemes 1:2, 3.
13. ?Olsem wanem mo from wanem Pol i glad long fasin blong ol Kristin long Tesalonaeka?
13 Long faswan handred yia, ol man we oli agensem wok blong Pol oli stap pulum grup blong ol man blong mekem trabol long Tesalonaeka. Pol i go long Berea, ol man ya oli folem hem blong mekem moa trabol long hem. Pol i raet long ol man Tesalonaeka we oli stap stanap strong taem trabol ya i kamaot, i se: “Ol brata mo sista. Oltaem mifala i stap harem se mifala i mas talem tangkyu long God from yufala. Mo i stret nomo blong mifala i mekem olsem, from we oltaem, bilif blong yufala i stap kam strong moa, mo oltaem yufala evriwan i stap laeklaekem yufala moa. From samting ya, mifala i stap tok flas from yufala long fes blong ol memba blong jyos blong God long evri ples. From we ol man afsaed oli stap ronem yufala, mo oltaem yufala i stap kasem plante trabol, be yufala i stap stanap strong, yufala i stap bilif strong yet. Ol trabol ya we yufala i stap kasem, oli stap soemaot we fasin blong God blong jajem olgeta man i stret nomo. Naoia yufala i stap harem nogud long bodi blong yufala from we God i king blong yufala, be stampa blong fasin ya, i blong soemaot we yufala i stret blong God i king blong yufala.” (2 Tesalonaeka 1:3-5) From we ol Kristin long Tesalonaeka oli no lego bilif blong olgeta taem ol enemi blong olgeta oli mekem trabol long olgeta, oli stap soemaot fasin olsem blong Kraes mo namba blong olgeta i stap gru. ?Olsem wanem samting ya i save kamaot? Oli kasem paoa from Tok blong God. Oli obei long ol tok blong Masta mo oli stanap strong oltaem blong ron long resis ya.—2 Tesalonaeka 2:13-17.
Ol Narafala Man Oli Kasem Sef
14. (a) ?Wanem risen i mekem se yumi stap yet long wok blong talemaot gud nyus, nating se i gat hadtaem? (b) ?Yumi prea from wanem, mo from wanem yumi mekem olsem?
14 Yumi wantem leftemap nem blong God. Taswe taem yumi kasem ol hadtaem mo ol man oli stap ronem yumi blong kilim yumi, yumi no lego bilif blong yumi mo yumi no toktok smol from. I gat narafala risen tu we i soem se yumi no stap tingbaot yumi nomo, hemia: Yumi save gat jans blong talemaot gud nyus blong Kingdom long ol narafala man blong yumi kam plante moa blong talemaot Kingdom blong God nao, “yumi talemaot tok ya long maot blong yumi, [mo] God i stap sevem yumi.” (Rom 10:10) Olgeta we oli stap mekem wok blong God oli mas prea long Masta we i lukaot long wok blong karem kakae, blong hem i blesem wok blong olgeta blong i gat moa man blong talemaot Kingdom. (Matyu 9:38) Pol i raet long Timote i se: “Yu yu harem finis ol toktok blong mi we mi stap talemaot long fes blong plante man. Nao yu mas putum ol toktok ya long han blong sam man we yu save trastem olgeta, se oli naf blong tijim ol narafala man bakegen long ol toktok ya. Yu yu mas rere blong harem nogud from gud nyus ya, olsem we yu wan prapa soldia blong Jisas Kraes.”—2 Timote 2:2, 3.
15. ?From wanem yumi mas gat fasin olsem ol soldia mo man we i resis blong winim praes?
15 Wan soldia i mas folem sam rul blong soem se laef blong hem i defren long laef blong ol man we oli no soldia. Taswe, yumi no mas gat ol fasin we i sem mak long laef blong ol man ya we oli no stap insaed long ami blong Masta. Olgeta oli stap long saed blong enemi blong Masta. Pol i gohed blong raet long Timote i se: “Long taem blong faet, man we i soldia, hem i no save mekem ol bisnes blong hem. Hem i mas stap traehad oltaem blong mekem kapten blong hem i harem gud long hem. Mo man we i resis blong winim praes, hem i no save kasem praes sipos i no obei long ol rul blong resis ya.” (2 Timote 2:4, 5) Taem ol man oli stap traehad blong win long resis ya blong kasem “laef we i olsem hat blong king,” ol man ya oli mas tren blong bos long tingting blong olgeta. Mo oli no mas gat ol hevi samting we oli no nidim, mo oli no mas gat sam fasin we i save blokem olgeta long resis ya. Oli putum tingting blong olgeta fulwan blong tekem gud nyus blong God blong sevem ol man, i go long ol narafala man.—Jemes 1:12, NW; lukluk 1 Korin 9:24, 25.
16. ?Wanem samting we oli no save blokem, mo hu oli kasem blesing taem yumi stanap strong oltaem?
16 Yumi laekem God tumas mo ol man we oli olsem sipsip oli stap lukaotem hem. Taswe yumi glad blong stap traehad blong faenem ol narafala man mo talemaot gud nyus long olgeta blong oli kasem sef. Ol enemi maet oli stap traem blokem yumi blong yumi no talemaot Tok blong God. Be Tok ya blong God ol man oli no save blokem. Fasin blong talemaot long ol narafala man blong oli kasem sef, ol man oli no save putum jen blong stopem. Pol i talem long Timote from wanem hem i stap wantem kasem ol traem. Hem i se: “Long gud nyus ya we mi mi prij long hem, mi talem se ‘I gud yumi stap tingbaot Jisas Kraes, we hem i kamaot long laen blong Deved, mo i laef bakegen long ded.’ From gud nyus ya we mi stap talemaot, ol man oli stap mekem mi mi harem nogud, mo oli stap fasem mi long jen olsem wan man blong brekem loa. Be tok blong God, jen i no save fasem. From samting ya, mi mi stap harem nogud long evri samting be tingting blong mi i no save foldaon. Mi mi wantem givhan long olgeta we God i jusumaot olgeta finis. Long fasin ya, bambae olgeta ya oli save faenem rod we God i yusum blong sevem olgeta we oli joen long Kraes, mo bambae oli go joen long hem bakegen long gudfala laef ya long heven, we i no save finis samtaem.” (2 Timote 2:8-10) Tede yumi no stap tingbaot nomo smol kampani blong kasem Kingdom blong heven, be yumi stap tingbaot tu bigfala hif blong ol narafala sipsip, blong Nambawan Man blong lukaot sipsip ya, Jisas Kraes. Olgeta ya bambae oli kasem laef long Paradaes long wol ya aninit long Kingdom blong Kraes.—Revelesen 7:9-17.
17. ?From wanem yumi no mas lego long resis ya, mo wanem frut yumi save kasem sipos yumi gohed blong ron long resis ya go kasem en?
17 Sipos yumi stap livim rod ya, yumi no save givhan long yumi wanwan no ol narafala man blong kasem laef. Sipos yumi stanap strong oltaem long resis ya blong ol Kristin man, nating se yumi kasem ol trabol long laef, yumi stap gohed long stret rod ya blong kasem praes. Mo yumi save givhan long ol narafala man blong oli kasem sef, mo tu eksampel blong yumi i save mekem ol narafala man i kam strong. Nating se hop blong yumi i blong go long heven no blong wol ya nomo, i gud blong folem fasin blong Pol blong “resis i go stret long mak, we i gat praes blong man we i win.”—Filipae 3:14, 15.
Gohed Long Resis Ya
18. ?Yumi dipen long wanem blong winim praes, be blong gohed long resis kasem en, yumi mas lukaot long wanem?
18 Yumi save winim Kristin rod blong yumi blong leftemap hae nem blong Jeova mo kasem praes we hem i rere long yumi finis, sipos yumi strong blong gohed kasem en blong resis ya. Yumi no save gohed go kasem en blong resis ya sipos yumi gat ol hevi samting we oli agensem stret fasin. Nating se yumi lego ol samting ya finis, ol rul we yumi nidim oli stap yet blong givhan long yumi blong stanap strong blong gohed. Pol i talem se: “Nao from samting ya yumi mas lego ol samting we oli stap blokem yumi, mo ol sin we oli stap holemtaet yumi, nao yumi mas mekem tingting blong yumi i strong, blong yumi resis long rod ya we i stap long fes blong yumi.” (Hibrus 12:1) Yumi mekem olsem Jisas. Yumi no mas ting se ol trabol we yumi mas winim oli bitim mak. Ol trabol ya oli smol nomo taem yumi tingbaot gudfala praes we bambae yumi kasem.—Lukluk Rom 8:18.
19. (a) ?Wanem tingting Pol hem i gat long tok blong hem bifo we hem i ded? (b) ?From naioa yumi stap kolosap long taem we resis ya bambae i finis, wanem tingting yumi mas gat long praes we God i promes blong givim?
19 Smoltaem bifo we Pol i ded, hem i talem se: “Mi mi faet strong finis long gudfala faet ya we yumi stap faet long hem. Mi mi kamtru finis long en blong resis ya, mo mi stap holem yet fasin blong bilif. Nao praes blong ol man we oli win, hem i stap wet blong mi go tekem. Praes ya we Masta blong yumi bambae i givim long mi blong ona long mi, hemia we hem i talem se mi mi wan stret man.” (2 Timote 4:7, 8) Yumi stap long resis naoia blong stanap strong oltaem blong winim praes, hemia laef we i no save finis. Sipos yumi no moa gohed long resis ya from we maet long tingting blong yumi resis i tekem longtaem tumas, bambae yumi save mestem praes ya, from naoia kolosap bambae yumi kasem. Yumi no mas mekem mastik long samting ya. I gat praes i stap.
20. ?Wanem strong tingting we yumi mas gat blong gohed go kasem en blong resis?
20 Yumi no mas letem ol ae blong yumi oli taed blong luk bigfala trabol we bambae i stat, fastaem bambae i smasem Bigfala Babilon mo biaen ol narafala ogenaesesen blong Devel Setan. (2 Pita 3:11, 12) Taem yumi stap luk ol saen i stap kamaot raonabaot long yumi, yumi mas lukluk i go long fored wetem strong bilif. Yumi putum strap blong yumi olsem paoa, blong yumi stanap strong oltaem. Mo yumi gohed blong putum tingting blong yumi i strong blong ron long resis ya we Jeova God i putum long fored blong yumi gogo kasem en blong hem taem yumi kasem praes ya we bambae yumi harem gud long hem, mo leftemap haenem blong Jeova tru long Jisas Kraes.
?Yu Yu Ansa Olsem Wanem?
◻ ?Wanem kaen resis ol Kristin man oli mas rere from?
◻ ?From wanem fasin glad i impotem tumas taem yumi gohed long resis ya?
◻ ?Wanem impoten risen yumi gat blong stap long wok blong Jeova nating se yumi kasem ol traem?
◻ ?From wanem yumi no mas stop long resis ya we God i putum long fored blong yumi?
[Tok Blong Pija Long Pej 15]
Olsem wan longfala resis, ol Kristin oli mas stanap strong oltaem go kasem en
[Tok Blong Pija Long Pej 17]
Ol man we oli stap ron blong kasem “laef we i olsem hat blong king,” oli mas bos long tingting blong olgeta.