Yufala i No Letem Wan Man i Spolem Ol Gudfala Fasin Blong Yufala

“Yufala i no go krangke. Ol stret man nomo, be ol fren blong olgeta we oli no stret, oli save spolem fasin blong olgeta.”​—1 KORIN 15:33.

1, 2. (a) ?Wanem filing blong aposol Pol long ol Kristin man long Korin, mo from wanem? (b) ?Wanem spesel advaes bambae yumi tokbaot?

!LAV we ol papa mama oli gat long pikinini blong olgeta i wan strong filing! Hem i pusum papa mama blong givim paoa mo taem blong tufala, mo blong tijim mo givim advaes long ol pikinini blong tufala. Maet aposol Pol i no wan papa long saed blong bodi, be hem i raet i go long ol Kristin long Korin se: “Maet yufala i gat hamas taosen man blong tijim yufala, long laef ya we yufala i joen long Kraes, be yufala i gat wan man nomo we i olsem papa blong yufala. Mi mi talemaot gud nyus long yufala fastaem, nao from samting ya, long laef ya we yufala i stap joen long Jisas Kraes, mi mi olsem papa blong yufala.”​—1 Korin 4:15.

² Bifo finis, Pol i bin go long Korin, long ples ya hem i prij long ol man Jyu mo ol man Gris. Hem i givhan blong stanemap kongregesen long Korin. Long narafala leta blong Pol, hem i soemaot fasin blong hem olsem wan mama we i stap lukaot long ol pikinini blong hem, be hem i olsem wan papa long ol man Korin. (1 Tesalonaeka 2:7) Olsem wan papa we i gat lav, Pol i givim advaes long ol pikinini blong hem long saed blong speret. Maet yu save kasem frut from advaes ya we i olsem advaes we wan papa i givim long ol Kristin man long Korin se: ‘Yufala i no go krangke. Ol stret man nomo, be ol fren blong olgeta we oli no stret, oli save spolem fasin blong olgeta.’ (1 Korin 15:33) ?From wanem Pol i raetem tok ya i go long ol man Korin? ?Olsem wanem yumi save mekem advaes ya i wok long laef blong yumi?

Advaes Blong Olgeta Mo Blong Yumi

3, 4. ?Yumi save wanem long saed blong Korin blong faswan handred yia mo namba blong ol man we oli stap long hem?

³ Long faswan handred yia, man Gris ya Strabo, we hem i wan man blong mekem stadi long saed blong ol ples i raetem se: “Oli kolem Korin se ‘rij’ from ol bisnes blong hem, from hem i stap long wan bigfala pis graon we i gat wora long tufala saed mo i kolosap long tu haba, wan we i go stret long Esia, mo narawan i go long Itali; mo i mekem i isi long ol man blong pem mo salem ol samting blong tufala kantri ya.” Evri tu yia pleplei blong ol man Gris (Ismian Gem) i pulum plante man oli kam long Korin.

⁴ ?Olsem wanem long ol man long taon ya we gavman i rul long hem mo i gat krangke wosip blong Afrodaet? Tija ya T. S. Evans i eksplenem se: “Ating namba blong olgeta man [i] kolosap 400,000. Ol man oli strong long kastom, be oli no strong long ol gudfala fasin, mo plante oli gat fasin we i nogud olgeta. . . . Yumi save makem ol man Gris we oli stap long Akaea long save we oltaem oli wantem kasem mo oltaem oli wantem tumas blong traem ol nyufala samting . . . Fasin blong tingbaot olgeta nomo i mekem i isi blong oli save seraot long ol smosmol grup.”

5. ?Ol brata long Korin oli fesem wanem denja?

⁵ Long taem ya tu, kongregesen i seraot from sam man we oli gohed blong tokbaot ol prapa tingting blong olgeta wetem flas fasin. (1 Korin 1:​10-31; 3:​2-9) Bigfala problem se samfala oli stap talem se: “Ol dedman oli no save laef bakegen long ded.” (1 Korin 15:12; 2 Timote 2:​16-18) Nating se bilif blong olgeta i olsem wanem (no i no stret), Pol i mas stretem olgeta wetem wan pruf we i klia se Kraes i bin “laef bakegen finis long ded.” From samting ya, ol Kristin oli save bilif se God bambae i “joenem yumi long Jisas Kraes, Masta blong yumi, nao oltaem hem i stap mekem yumi win.” (1 Korin 15:​20, 51-57) Sipos yu stap long taem ya, ?bambae yu yu save kasem trabol?

6. ?Hu i mas folem advaes blong Pol long 1 Korin 15:33?

⁶ Folem ol strong pruf we Pol i soemaot se man i save laef bakegen long ded, hem i talem long olgeta se: ‘Yufala i no go krangke. Ol stret man nomo, be ol fren blong olgeta we oli no stret, oli save spolem fasin blong olgeta.’ Hem i givim advaes ya from olgeta we oli stap joen wetem kongregesen be oli no bilif se man i save laef bakegen. ?Oli no sua long wan poen we oli no savegud? (Ridim Luk 24:38.) No gat. Pol i raetem se “sam long yufala i stap talem se ol dedman oli no save laef bakegen long ded,” ale olgeta ya oli stap soemaot se oli no agri, mo oli stap kam olsem man blong agensem trufala bilif. Pol i savegud se ol man ya oli save spolem gudfala fasin no tingting blong ol narafala.​—Ol Wok 20:30; 2 Pita 2:1.

7. ?Long weples yumi save folem 1 Korin 15:33?

⁷ ?Olsem wanem yumi save folem advaes blong Pol long saed blong fasin fren? Hem i no min se yumi no save givhan long olgeta long kongregesen we i had long olgeta blong kasem save long wan vas no tijing blong Baebol. Yes, Jud 22, 23 i talem long yumi blong givhan wetem fasin sore long ol man we oli no gat strong bilif olsem. (Jemes 5:​19, 20) Be, yumi mas mekem advaes blong Pol we i olsem advaes blong wan papa i wok sipos wan man i gohed blong agensem samting we yumi save se i trutok blong Baebol no oltaem hem i gat samting blong talem long fasin we i soem se hem i no bilif fulwan no long fasin we i agens. Yumi mas lukaotgud blong no fren wetem ol man olsem. Tru ya, sipos wan man i mekem apostasi,a ol man blong lukaot long sipsip long saed blong speret bambae oli wok blong lukaotgud long ol sipsip.​—2 Timote 2:​16-18; Taetas 3:​10, 11.

8. ?Olsem wanem yumi save kasem save long wan man taem hem i no agri wetem wan tijing blong Baebol?

⁸ Mo tu yumi save folem ol tok blong wan papa we Pol i talem long 1 Korin 15:33 taem yumi stap wetem ol man afsaed long kongregesen we oli stap tijim ol gyaman tijing. ?Olsem wanem yumi save stat blong fren wetem olgeta? Samting ya i save kamaot sipos yumi no luksave olgeta we oli wantem save trutok mo olgeta we oli wantem nomo blong rao blong oli save leftemap gyaman tijing. Eksampel, long wok blong yumi blong prij, maet yumi save faenem wan man we i no agri nating long sam tijing be hem i wantem se yumi tokbaot samting ya bakegen. (Ol Wok 17:​32-34) Samting ya i no mekem wan trabol, from we yumi glad blong eksplenem trutok long saed blong Baebol long olgeta we oli rili wantem save, no yumi kambak nekis taem blong givim pruf. (1 Pita 3:15) Be, maet samfala oli no rili intres blong faenem ol trutok long saed blong Baebol.

9. ?Yumi save mekem wanem taem wan man i wantem stanemap kwestin blong rao from bilif blong yumi?

⁹ Bambae plante man oli save mekem tumas toktok blong sam haoa, long evri wik, be i no from se oli stap lukaot trutok. Oli wantem nomo blong spolem bilif blong narawan taem oli stap talemaot ol hae save we oli ting se oli gat long Hibru, Grik, no evolusen.b Taem ol Wetnes oli mitim ol man ya, samfala Wetnes oli harem se oli mas traem winim olgeta, ale from samting ya oli joen plante wetem ol man ya mo oli stap tokbaot ol samting olsem ol gyaman bilif blong ol skul, ol waes blong man, no ol mastik long sayens. I gud blong save se Jisas i no letem samting ya i hapen long hem, nating se hem i save winim ol lida blong skul we oli bin skul long Hibru no long Grik. Taem oli traem Jisas, hem i givim wan sot ansa long olgeta mo i tanem hem i go long olgeta we tingting blong olgeta i stap daon, ol trufala sipsip.​—Matyu 22:​41-46; 1 Korin 1:23 kasem 2:2.

10. ?From wanem i stret blong wan Kristin we i gat kompyuta mo ol program blong sanem mesej long kompyuta mo telefon i mas lukaotgud?

¹⁰ Ol kompyuta blong tede oli bin openem sam narafala rod blong joen wetem ol nogud fren. Sam bisnes oli mekem se ol man we oli agri long plan ya oli save yusum kompyuta mo telefon blong sanem wan mesej long program blong kompyuta we plante man oli save kasem long kompyuta mo long telefon; wan man i save putum wan mesej long kompyuta we ol man we oli joen long plan ya oli save kasem. Samting ya i statem samting we oli kolem, faet wetem toktok long kompyuta from ol bisnes blong jyos. Maet wan Kristin i save joenem faet ya long saed blong toktok mo i save spenem plante haoa wetem wan man blong apostasi we kongregesen i bin putumaot hem. Advaes long 2 Jon 9-11 i sapotem advaes blong Pol we i olsem advaes blong wan papa blong no joen wetem ol nogud fren.c

No Go Krangke

11. ?Ol bisnes long Korin oli mekem wanem jans i kamtru?

¹¹ Olsem yumi luk finis, Korin i wan stampa ples blong salem ol samting, we i gat plante stoa mo bisnes. (1 Korin 10:25) Plante man oli stap long haos tapolen taem oli kam from Ismian Gem mo long taem ya ol bisnes man oli save salem ol samting blong olgeta long ol smol rum we oli save muvum olgeta no smol haos we oli blokem antap. (Ridim Ol Wok 18:​1-3.) Samting ya i mekem se Pol i save faenem wok long ples ya blong somap ol haos tapolen. Mo hem i save yusum ples blong wok blong mekem gud nyus i go moa. Tija ya J. Murphy-O’Connor i raetem se: “Pol i prij long stoa we i stap long wan maket we i bisi tumas . . . long big rod we i gat plante man, i no long olgeta ya nomo we hem i wok wetem mo olgeta we oli kam blong pem ol samting, be tu long ol bigfala hif blong man we oli stap afsaed. Long taem we ol bisnes man oli no salem plante samting, hem i save stanap long doa mo i toktok long olgeta we hem i ting se maet oli save lesin . . . I isi blong luksave se prapa fasin blong Pol we i strong blong toktok long ol man mo strong bilif blong hem i mas mekem hem i kam wan ‘spesel man’ kwiktaem long tingting blong ol man raonabaot, mo samting ya i mas pulum ol man we oli wantem kasem moa save, i no ol man ya nomo we oli no mekem wan samting be tu olgeta we oli stap wantem blong kasem moa save. . . . Ol mared woman wetem ol haos gel blong olgeta, we oli bin harem nyus blong Pol, oli save kam olsem we oli wantem pem wan samting be long semtaem oli save luk Pol. Long ol had taem, taem ol man oli mekem nogud long hem no oli mekem problem long hem, olgeta we oli bilif oli save kam luk hem taem oli kam olsem ol man blong pem ol samting. Ples blong wok blong hem i mekem se ol haeman we oli lukaot long taon ya oli save hem tu.”

12, 13. ?Olsem wanem 1 Korin 15:33 i tru long ples blong wok?

¹² Nating se i olsem, Pol i savegud samting we i save kamaot long ples blong wok from “ol fren we oli no stret.” Yumi mas savegud samting ya tu. Wan impoten samting, Pol i talemaot wan tingting we plante man oli gat, se: “I gud yumi gohed, yumi kakae, yumi dring, from we tumora bambae yumi ded.” (1 Korin 15:32) Biaen long tok ya hem i givim advaes ya we i olsem wan papa i givim advaes se: ‘Yufala i no go krangke. Ol stret man nomo, be ol fren blong olgeta we oli no stret, oli save spolem fasin blong olgeta.’ ?Olsem wanem ples blong wok mo fasin blong lukaot gladtaem i save mekem wan denja i kamaot?

¹³ Ol Kristin oli wantem frengud wetem ol man we oli wok wetem olgeta, mo plante ekspiryens i soemaot olsem wanem fasin ya i gat paoa blong openem wan rod blong prij. Be, man we i wok wetem yumi i save tekem fasin fren blong yumi long wan fasin we i no stret, olsem we yumi wantem joen wetem hem blong haremgud wanples. Man no woman ya i save askem yumi blong go kakae wetem hem long medel dei, blong spel smol afta long wok blong dring smol alkol, no blong spel long ol wiken. Maet man ya i soemaot se hem i gat kaen fasin mo hem i klin, mo i luk olsem i no gat trabol i save kamaot from bisnes ya. Be, Pol i givim advaes long yumi se: “Yufala i no go krangke.”

14. ?Olsem wanem sam Kristin oli bin go krangke from ol fren?

¹⁴ Samfala Kristin oli bin go krangke. Sloslou oli wantem fren moa wetem olgeta we oli wok wetem. Maet samting ya i kamaot from intres we oli gat long wan pleplei no wan samting we oli stap mekem long fri taem. No man ya long ples blong wok blong yumi we i no Kristin i save soemaot se hem i kaen no i gat fasin blong tingtinggud, we i mekem se yumi stap spenem moa taem wetem man ya, mo ating yumi jusum fasin fren ya moa bitim olgeta we oli stap long kongregesen. Ale biaen maet fasin fren ya i save mekem se yumi mestem wan miting. Maet yumi stap let long wan naet mo yumi no joen long wok blong prij long moning. Maet yumi bin lukluk wan sinema no wan video we i no stret blong wan Kristin man i luk. Maet yumi gat tingting se ‘I oraet nomo, mi no save mekem samting ya.’ Be plante long olgeta we oli bin go krangke oli bin talem olsem. Yumi mas askem long yumi wanwan se, ‘?Tingting blong mi i strong olsem wanem blong folem advaes blong Pol?’

15. ?Wanem stret tingting yumi mas gat long ol man we oli stap raonabaot long yumi?

¹⁵ Samting we yumi jes tokbaot long saed blong fasin fren long ples blong wok, i save kamaot tu wetem ol man we oli stap raonabaot long yumi. Tru ya, i gat ol man we oli stap raonabaot long ol Kristin long Korin bifo. Long sam ples i stret blong fren mo blong givhan long ol man we oli stap raonabaot long yumi. Long ol ples afsaed long taon ol man oli dipen long narawan from oli stap olgeta nomo. Antap moa, ol fasin fren insaed long famle oli strong long sam kantri, plante taem oli asaskem olgeta blong go kakae wetem olgeta. I klia nomo, se i impoten blong gat wan stret tingting, olsem Jisas i soemaot. (Luk 8:​20, 21; Jon 2:12) Taem yumi stap wetem ol man we oli stap raonabaot long yumi mo ol famle, ?olsem wanem, yumi stap mekem ol fasin ya we yumi gat bifo taem yumi no kam ol Kristin yet? I gud we naoia yumi tingtingbak long ol taem olsem mo wetem strong tingting, putum sam stret mak we yumi no mas bitim.

16. ?Wanem mining blong tok blong Jisas long Matyu 13:​3, 4?

¹⁶ Wan taem Jisas i talem se tok blong Kingdom i olsem ol sid we “oli foldaon long rod. Biaen, ol pijin oli kam oli kakae evriwan.” (Matyu 13:​3, 4, 19) Long taem ya, graon long wan rod i save kam strong taem ol man oli stap wokbaot i go mo wokbaot i kam long rod ya. Samting ya i stret long plante man. Oltaem i gat man we i stap kolosap, ol famle, mo ol narafala we oli stap go mo kam long haos blong olgeta, oltaem oli bisi. Samting ya i mekem graon blong hat blong olgeta i kam strong, mekem se i hadwok long sid blong trutok blong putum rus blong hem. Sem samting i save hapen long wan man we i Kristin finis.

17. ?Olsem wanem fasin fren wetem ol man we oli stap raonabaot long yumi mo ol narafala man oli save gat paoa long yumi?

¹⁷ Maet sam man we oli stap raonabaot long yumi mo ol famle blong wol oli save frengud mo givhan long yumi, nating se oli no soemaot intres nating long ol samting long saed blong speret mo lav long stret fasin. (Mak 10:​21, 22; 2 Korin 6:14) Taem yumi kam Kristin, hemia i no min se yumi no save fren, no mekem i gud long ol man we oli stap raonabaot long yumi. Jisas i givim advaes long yumi blong soemaot trufala intres long ol narafala man. (Luk 10:​29-37) Be advaes ya tu we Pol i givim se yumi mas lukaotgud long fasin fren blong yumi, God i givim mo yumi nidim. Taem yumi stap folem advaes blong Jisas, yumi no mas fogetem tok blong Pol. Sipos yumi no holem tufala rul ya long tingting blong yumi, bambae yumi kasem trabol long fasin blong yumi. ?Stret fasin mo fasin blong yu blong obei long loa blong Sisa i olsem wanem taem yu skelem wetem ol man we oli stap raonabaot long yu mo ol famle blong yu? Eksampel, oli save harem se long taem blong pem takis, i oraet blong talem se oli no winim tumas mane no bisnes i no gat profit, mo oli save ting se oli mas mekem olsem blong stap gohed. Maet oli save talemaot ol tingting blong olgeta long yu taem yu stap dring kofe wetem olgeta no long smol taem we oli kam visitim yu. ?Olsem wanem samting ya i save gat paoa long tingting mo ol gudfala fasin blong yu? (Mak 12:17; Rom 12:2) ‘Yufala i no go krangke. Ol stret man nomo, be ol fren blong olgeta we oli no stret, oli save spolem fasin blong olgeta.’

Ol Fasin Blong Yangfala Tu

18. ?From wanem 1 Korin 15:33 i go long ol yangfala tu?

¹⁸ Plante taem ol samting we ol yangfala oli lukluk mo oli harem oli gat paoa long laef blong olgeta. ?Yu bin makemgud ol pikinini we tingting no fasin blong olgeta i olsem fasin blong papa mama no brata sista blong olgeta nomo? From samting ya, yumi no mas sapraes se ol fren long skul no ol fren we ol pikinini blong yumi oli pleplei wetem i gat paoa long ol pikinini blong yumi. (Ridim Matyu 11:​16, 17.) Sipos boe no gel blong yu i stap wetem ol yangfala we oli no gat respek long ol tok we oli stap talem long papa mama blong olgeta, ?olsem wanem yu save ting se samting ya i no mas gat paoa long laef blong ol pikinini blong yu? ?Olsem wanem sipos plante taem ol pikinini blong yu oli stap harem tok swea we ol narafala yangfala oli stap talem? ?Olsem wanem sipos ol fren blong olgeta long skul no we i stap kolosap long olgeta i laekem wan nyufala stael blong sus no blong werem ol flas gol jen? ?Yumi stap gat tingting se ol samting olsem bambae oli no save gat paoa long ol yangfala Kristin? ?Pol i talem se 1 Korin 15:33 i stap tokbaot nomo sam man we oli kasem wan stret yia?

19. ?Wanem tingting ol papa mama oli mas tijim long ol pikinini blong olgeta?

¹⁹ Sipos yu wan papa no mama, ?yu stap tingtinggud long advaes ya taem yu stap toktok mo mekem ol desisin long saed blong ol pikinini blong yu? Ating i gud moa blong save se i no olgeta yangfala we oli stap raonabaot long ol pikinini blong yu mo long skul oli nogud. Maet sam long olgeta oli naes mo oli gat gudfala fasin, olsem fasin blong sam man we oli stap raonabaot long yu, sam famle, mo sam man we yumi wok wetem olgeta. Traem blong givhan long pikinini blong yu blong luksave samting ya mo blong savegud se yu yu gat stret tingting blong folem waes advaes blong Pol, advaes we i givim long ol man Korin, olsem advaes we wan papa i givim. Taem oli luksave fasin blong yu blong skelem ol samting, samting ya i save givhan long olgeta blong folem fasin blong yu.​—Luk 6:40; 2 Timote 2:22.

20. ?Ol yangfala, yufala i stap fesem wanem traem?

²⁰ Yu we yu yangfala yet, traem luksave olsem wanem yu save folem advaes blong Pol, yu mas save se advaes ya i impoten long evri Kristin, ol yangfala mo ol olfala. Samting ya i no isi, be yu mas rere blong fesem ol traem ya. Yu mas save se from yu bin savegud ol nara yangfala stat long taem we oli smol, samting ya i no min se oli no save spolem fasin blong yu, no i no save spolem fasin we yu stap kasem olsem wan Kristin yangfala.​—Proveb 2:​1, 10-15.

Strong Wok Blong Lukaotgud Long Fasin Blong Yumi

21. (a) ?Yumi nidim wanem long saed blong fasin fren? (b) ?Olsem wanem yumi kasem save se sam fren oli denja?

²¹ Yumi evriwan yumi nidim ol fren. Be, yumi mas lukaotgud long samting ya se ol fren blong yumi oli save gat paoa long yumi, long gudfala rod no long rod we i nogud. Samting ya i tru long saed blong Adam mo long evriwan long ol handred yia we i pas kasem tede. Eksampel, Jeosafat, wan gudfala king blong Juda, i haremgud long ol gudfala samting mo blesing blong Jeova. Be taem hem i letem boe blong hem blong maredem gel blong King Ehab blong Isrel, Jeosafat i stat blong frengud wetem Ehab. Rabis fasin fren ya i mekem se kolosap nomo Jeosafat i lusum laef blong hem. (2 King 8:​16-18; 2 Kronikel 18:​1-3, 29-31) Sipos yumi no mekem waes disisen blong jusum ol fren blong yumi, samting ya bambae i save mekem semkaen trabol i kamaot long yumi.

22. ?Yumi mas tingbaot wanem samting, mo from wanem?

²² Naoia, i gud yumi putum advaes we Pol i givim wetem lav long 1 Korin 15:33 long hat blong yumi. Hemia i no ol tok nomo we yumi harem plante taem finis we yumi save talem bakegen from we yumi stap holem olgeta long tingting blong yumi. Oli soemaot filing we Pol i gat olsem wan papa long ol brata mo sista blong hem long Korin, mo i go moa, kam kasem yumi. Mo yumi save se oli givim ol advaes we Papa blong yumi long heven i givim from hem i wantem se ol traehad blong yumi oli mas gat frut.​—1 Korin 15:58.

[Ol futnot]

?Yu Yu Tingbaot?

◻ ?Wanem spesel risen i mekem se Pol i raetem 1 Korin 15:33?

◻ ?Olsem wanem yumi save folem advaes blong Pol long ples blong wok?

◻ ?Wanem stret tingting yumi mas gat long ol man we oli stap raonabaot long yumi?

◻ ?From wanem advaes blong 1 Korin 15:33 i stret moa long ol yangfala?

[Tok Blong Pija Long Pej 17]

Pol i yusum ples blong wok blong mekem gud nyus i go moa

[Tok Blong Pija Long Pej 18]

Ol narafala yangfala oli save spolem ol Kristin fasin blong yu