Wokem Fasin Fraetgud Long God
“Fraetgud long Jeova mo tanem baksaed long samting we i nogud.”—PROVEB 3:7.
1. ?Oli raetem Proveb blong hu?
BUK blong Proveb long Baebol i fulap long ol gudfala advaes long saed blong speret. Fastaem, Jeova i givim buk ya we i save lidim ol man long ol prapa man Isrel blong tijim olgeta. Tede, buk ya i givim ol waes toktok long tabu Kristin nesen blong hem, “we oli stap laef naoia, we Lasdei blong wol i kolosap.”—1 Korin 10:11; Proveb 1:1-5; 1 Pita 2:9.
2. ?From wanem woning ya long Proveb 3:7 i stret long yumi tede?
2 Long Proveb 3:7, yumi ridim se: “Yu no kam waes long prapa ae blong yu. Fraetgud long Jeova mo tanem baksaed long samting we i nogud.” Stat long taem blong faswan papa mama blong yumi, taem Snek ya i pulum Iv wetem promes ya se bambae tufala i “save ol fasin we i gud mo ol fasin we i nogud,” ol waes blong man oli no bin fulumap ol nid blong ol man nating. (Jenesis 3:4, 5; 1 Korin 3:19, 20) I no gat wan narafala taem long histri we samting ya i kam moa klia bitim ol yia biaen long 1900—ol “las dei” ya we ol man, oli stap kasem frut blong ol tingting ya olsem se, i no gat God i stap, evolusen, mo frut ya se ol man oli seraot from laen no kala blong olgeta, fasin blong kilim man, mo olkaen rabis fasin. (2 Timote 3:1-5, 13; 2 Pita 3:3, 4) Hemia wan ‘nyufala fasin blong wol we i olbaot nomo,’ we Yunaeted Nesen mo olgeta skul blong wol tu we oli no joengud, oli no save stretem.
3. ?Wanem ol samting we profet tok i talem se bambae oli kamaot tede?
3 Profet Tok blong God i talem long yumi se paoa blong ol devel i kasem “ol king blong evri ples long wol blong tekem olgeta oli kam wanples, blong oli mekem faet long bigfala Dei blong God ya we i gat olgeta paoa . . . long ples ya we long lanwis blong ol man Isrel oli talem se ‘Amageden.’ ” (Revelesen 16:14, 16) Bambae i no longtaem, fasin fraet blong Jeova i mas kavremap ol king ya, no ol rula ya. Bambae i olsem fasin fraet ya we i kasem ol man Kenan taem Josua mo ol man Isrel oli kam blong mekem jajmen i kamtru long olgeta. (Josua 2:9-11) Be tede man ya we i olsem Josua, hemia Jisas Kraes—“King blong ol king, mo Masta blong ol masta”—hem nao bambae i ‘kilim ol man blong evri kantri mo bos long ol man ya wetem wokingstik we oli wokem long aean,’ blong soemaot se “God ya we i gat olgeta paoa, hem i kros tumas, nao kros blong hem i kasem olgeta.”—Revelesen 19:15, 16.
4, 5. ?Hu bambae oli kasem laef, mo from wanem?
4 ?Bambae hu i save kasem sef long taem ya? Olgeta we bambae oli stap sef, i no olgeta we bambae oli fraet bigwan, be olgeta nomo we oli bin wokem wan fraet long Jeova we i joen wetem fasin ona. Olgeta ya oli no waes long prapa ae blong olgeta, be oli stap “tanem baksaed long samting we i nogud.” Wetem tingting daon, oli stap putum ol gudfala samting nomo long tingting blong olgeta, mekem se i no gat ples blong ol nogud samting oli kam insaed long tingting blong olgeta. Oli tinghae tumas long gudfala respek we oli gat long Hae King mo Masta Jeova, ‘Jaj blong ful wol,’ we hem i rere blong kilim i ded olgeta man we oli holemtaet ol nogud fasin, olsem we hem i bin kilim i ded ol man Sodom we oli mekem ol rabis fasin. (Jenesis 18:25) Tru ya, long ol prapa man blong God, “fasin fraetgud long Jeova i olsem wan spring wora blong laef, blong lego ol trap blong ded.”—Proveb 14:27.
5 Long taem ya blong jajmen blong God, olgeta we oli givim olgeta fulwan long Jeova wetem fasin we oli fraet blong mekem hem i kros, bambae oli luksave trutok ya we Proveb 3:8 i talem long wan pijatok, se: “[Fasin fraetgud long Jeova] bambae i mekem nambuton blong yu i kamgud bakegen, mo bambae i mekem ol bun blong yu oli haremgud.”
Ona long Jeova
6. ?Wanem i mas pusum yumi blong obei long Proveb 3:9?
6 Fasin fraetgud long Jeova wetem fasin tangkyu blong yumi, taem i joen wetem dip lav we yumi gat long hem, i mas pusum yumi blong folem Proveb 3:9: “Ona long Jeova wetem ol sas samting blong yu, mo wetem ol fas kakae blong garen blong yu.” I no gat samting i fosem yumi blong ona long Jeova wetem ol presen we yumi givim long hem. Samting ya i mas kamaot from we yumi wantem givim, olsem we ol vas long Eksodas 35:29 go kasem Dutronome 23:23 oli talem 12 taem, long saed blong ol sakrifaes long Isrel bifo. Ol fas kakae ya we yumi givim i go long Jeova, oli mas ol beswan presen we yumi save givim, blong soem se yumi luksave ol gudfala samting mo kaengud fasin we i kamaot long Jeova, we yumi haremgud long hem. (Ol Sam 23:6) Oli mas soemaot strong tingting blong yumi blong “gohed blong lukaot kingdom mo stret fasin blong hem fastaem.” (Matyu 6:33, NW) ?Mo wanem frut i save kamaot from we yumi ona long Jeova wetem ol sas samting blong yumi? “Nao haos we yu stap kipim ol kakae long hem bambae i fulap gud wetem plante kakae. Mo wel blong yu bambae i fulap wetem nyufala waen.”—Proveb 3:10.
7. ?Wanem ol fas kakae we yumi mas givim i go long Jeova, mo wanem bambae i kamaot from?
7 Bigfala rod we Jeova i yusum blong blesem yumi hem i long saed blong speret. (Malakae 3:10) Taswe, ol fas kakae we yumi givim long hem oli mas long saed blong speret fastaem. Yumi mas yusum taem, paoa mo paoa blong laef blong yumi blong mekem wok blong hem. Samting ya bambae i mekem i gud long yumi bakegen, olsem we wok blong Jisas i olsem “kakae ya” we i mekem hem i strong. (Jon 4:34) Ol haos blong yumi blong kipim kakae long saed blong speret bambae oli fulapgud, mo glad blong yumi, we i olsem nyufala waen, bambae i fulap gogo i stap kafsaed. Antap long ol samting ya, taem yumi prea wetem ful tras blong kasem ol samting long saed blong bodi we yumi nidim evri dei, oltaem bambae yumi save givim wetem gladhat sam long ol samting we yumi kasem, blong sapotem wok blong Kingdom long olgeta ples long wol. (Matyu 6:11) Evri samting we yumi gat, wetem ol samting long saed blong bodi tu, Papa blong yumi long heven we i laekem yumi tumas, i bin givim long yumi. Bambae hem i givim moa blesing long yumi, stret long fasin blong yumi blong yusum ol sas samting ya blong presem hem.—Proveb 11:4; 1 Korin 4:7.
Fasin Stretem Long Lav
8, 9. ?Yumi mas tingbaot panis mo fasin stretem olsem wanem?
8 Long vas 11 mo 12, Proveb japta 3 i toktok bakegen long saed blong gudfala fasin fren bitwin papa mo boe blong hem, we i stap long ol famle we oli stap obei long God, mo tu i stap bitwin Jeova mo ol pikinini blong hem long saed blong speret we hem i laekem olgeta tumas, we oli stap long wol ya. Yumi ridim se: “Pikinini blong mi, taem Jeova i stretem yu, yu no mas sakem fasin ya, mo taem hem i tok blong stretem yu, yu no mas tingting nogud long ol tok ya blong hem, from we taem Jeova i laekem wan man, hem i stap stretem hem, olsem wan papa we i haremgud long pikinini blong hem, i stap stretem hem.” Ol man long wol ya oli no laekem nating fasin stretem. Ol man blong Jeova oli mas wantem samting ya. Aposol Pol i talem bakegen ol tok ya blong Proveb, hem i se: “Pikinini blong mi, mi mi Hae God. Taem mi mi panisim yu, yu yu mas stap rere blong lan. Taem mi tok strong long yu, bambae yu no harem nogud, olsem we tingting blong yu i foldaon. Mi mi Hae God, mi save panisim olgeta ya we mi laekem olgeta tumas, . . . Yumi save finis, se sipos God i panisim wan man, bambae panis ya i no save mekem man ya i haremgud, i mas mekem hem i harem nogud. Be biaen, olgeta we God i panisim olgeta, blong stretem olgeta, oli save faenem frut blong panis ya blong hem. Bambae oli gat kwaet laef we i stret nomo long fes blong God.”—Hibrus 12:5, 6, 11.
9 Yes, panis mo fasin blong stretem yumi, oli wan haf blong trening blong yumi we yumi nidim, nating se yumi kasem long ol papa mama blong yumi, tru long Kristin kongregesen, no taem yumi tingting dip long Baebol long prapa stadi blong yumi wanwan. Sipos yumi akseptem fasin stretem ya, samting ya i save sevem laef blong yumi, olsem Proveb 4:1, 13 tu i talem: “Ol pikinini boe, yufala i lesin long fasin stretem blong wan papa mo yufala i mas tingtinggud long hem, blong yufala i kasem save. Holemtaet fasin stretem; no lego long hem. Lukaotgud long fasin ya, from we hemia nao i laef blong yufala.”
Glad We i Bigwan Olgeta
10, 11. ?Wanem sam haf blong ol gudfala toktok long Proveb 3:13-18?
10 !Naoia ol toktok we oli naes tumas oli kam biaen, tru ya, hemia ‘ol gudfala tok mo stret tok blong trutok’! (Eklesiastis 12:10) Ol tok ya we tabu speret i pusum Solomon blong raetemdaon i eksplenem trufala fasin glad. Hemia ol tok ya we yumi mas raetem olgeta long hat blong yumi. Yumi ridim se:
11 “Man we i faenem waes, hem i hapi, mo man we i kasem fasin luksave, hem tu i hapi. From we i moa gud wan man i winim samting ya, i bitim we hem i winim selva. Mo i moa gud wan man i gat fasin ya, i bitim we hem i gat gol. Samting ya i moa gud bitim ol sas ston, mo olgeta samting we yu glad long hem oli no save kasem mak blong hem. Longfala dei blong laef i stap long raethan blong hem. Long lefhan i gat ol rij samting mo ol gudfala samting. Ol rod blong hem oli rod blong haremgud, mo oli givim pis. Hem i wan tri blong laef long olgeta we oli kasem, mo olgeta we oli holemtaet long hem oli save hapi.”—Proveb 3:13-18.
12. ?Olsem wanem fasin waes mo luksave i save givhan long yumi?
12 !Fasin waes—buk blong Proveb i tokbaot fasin ya plante taem, 46 taem evriwan! “Fasin fraetgud long Jeova i stat blong fasin waes.” Hemia nao waes ya we i kamaot long God, we i save wok long laef blong yumi, waes ya i stanap long save long saed blong Tok blong God we i mekem se ol man blong Hem oli save wokbaot long wan sef rod tru long ol trabol mo denja we oli fulap long wol blong Setan. (Proveb 9:10) Fasin luksave, we Proveb i tokbaot 19 taem, i stap wok mo yumi nidim samting ya blong wokem fasin waes, fasin ya bambae i givhan long yumi blong blokem ol trik blong Setan. Bigfala Enemi ya i gat ekspiryens blong plante taosen yia finis blong wokem ol gyaman trik blong hem. Be yumi gat wan samting we i moa gud bitim ekspiryens blong tijim yumi—fasin luksave we i kamaot long God, hemia se yumi naf blong luksave wanem i stret mo wanem i no stret mo jusum stret rod blong folem. Hemia wanem Jeova i tijim yumi long hem tru long tok blong hem.—Proveb 2:10-13; Efesas 6:11.
13. ?Wanem samting i save lukaotgud long yumi long ol hadtaem long saed blong ekonomi, mo olsem wanem?
13 Ol trabol long saed blong ekonomi long wol tede i olsem wan saen we i soemaot se kolosap nao profet tok blong Esikel 7:19 bambae i kamtru: “Bambae oli sakem selva mane blong olgeta long ol rod, mo bambae oli no laekem nating ol gol blong olgeta. Ol selva mane no gol blong olgeta bambae oli no sevem olgeta long dei blong kros blong Jeova.” Olgeta mane mo ol samting blong wol oli nating nomo, taem yumi skelem wetem paoa blong fasin waes mo fasin luksave we i save sevem yumi. Waes King Solomon i talem long wan narafala taem bakegen se: “Waes i blong lukaotgud long man olsem we mane i blong lukaotgud long man. Be save i moa gud i winim mane, from we waes i save sevem laef blong man we i kasem hem.” (Eklesiastis 7:12) !Tru ya, ol man tede we oli save hapi, hemia olgeta we oli wokbaot long ol rod blong Jeova we yumi haremgud from, mo we oli waes nao oli jusum ol “longfala dei blong laef,” hemia laef blong olwe we hem i presen blong God long olgeta man we oli soemaot bilif long ransom sakrifaes blong Jisas!—Proveb 3:16; Jon 3:16; 17:3.
Wokem Trufala Fasin Waes
14. ?Wanem ol rod we Jeova i yusum blong soem eksampel long fasin waes?
14 I stret nomo we yumi ol man, we God i wokem yumi olsem stret pija blong hem, yumi mas traehad blong wokem fasin waes mo luksave, ol fasin ya we Jeova hem wan i bin soemaot taem hem i mekem olgeta samting long nambawan fasin. “Jeova i yusum waes fasin blong hem blong stanemap wol. Wetem fasin luksave, hem i putumgud heven long ples blong hem.” (Proveb 3:19, 20) Hem i gohed blong mekem ol laef samting, i no long fasin haed no wan fasin we yumi no save eksplenem olsem evolusen, be hem i wok stret blong mekem evri samting, ‘folem prapa kaen blong olgeta’ mo wetem wan waes risen blong mekem olgeta. (Jenesis 1:25) Biaen, taem hem i wokem man wetem save mo waes we i bigwan moa bitim olgeta anamol ya, ol enjel pikinini blong God long heven oli mas singaot strong mo klapem han blong olgeta bakegen mo bakegen. (Skelem wetem Job 38:1, 4, 7.) Fasin blong Jeova blong lukluk i go long fyuja wetem fasin luksave, mo waes blong hem, mo lav blong hem, yumi save luk klia long olgeta samting we hem i bin wokem long wol.—Ol Sam 104:24.
15. (a) ?From wanem i no naf blong wokem fasin waes nomo? (b) ?Proveb 3:25, 26 i mas wekemap wanem strong tingting long yumi?
15 Yumi nidim blong wokem ol fasin blong Jeova olsem fasin waes mo luksave, be i no hemia nomo, yumi mas holemtaet olgeta tu, yumi neva mas kam slak blong stadi long Tok blong Hem. Hem i givim advaes ya long yumi se: “Pikinini blong mi, yu mas putum ae blong yu i stap stret long olgeta oltaem. Holemtaet fasin waes we i save wokgud mo fasin blong tingtinggud, mo bambae oli givim laef long yu mo oli flasem nek blong yu.” (Proveb 3:21, 22) Olsem nao, yumi save wokbaot long fasin we i sefgud mo wetem pis long tingting blong yumi, nating se dei blong ‘bigfala trabol blong spolem ol man’ we bambae i kamtru wantaem long wol blong Setan, i stap kam kolosap nao olsem wan stilman. (1 Tesalonaeka 5:2, 3) Stret long taem ya blong bigfala trabol, “bambae yu no nid blong fraet long eni nogud samting we i save kamaot kwiktaem, no long bigfala win we i stap kam blong kasem ol rabis man. From we Jeova hem wan bambae hem i olsem strong hop blong yu, mo hem bambae i blokem leg blong yu blong i no fas long wan samting.”—Proveb 3:23-26.
Laekem Blong Mekem Gudfala Wok
16. ?Ol Kristin oli mas mekem wanem moa antap long fasin blong wok strong long minista wok?
16 Naoia i taem blong soemaot fasin blong wok strong blong talemaot gud nyus blong Kingdom olsem wan wetnes long olgeta nesen. Be ol narafala Kristin wok oli mas sapotem wok ya blong prij, olsem Proveb 3:27, 28 i talem se: “Yu no holembak samting we i gud long olgeta we oli nidim, taem han blong yu i gat paoa blong mekem olsem. Yu no mas talem long narafala man se: ‘Yu go, yu kambak mo tumora bambae mi givim,’ taem yu gat samting we yu save givim.” (Skelem wetem Jemes 2:14-17.) From we plante kantri long wol ya oli pua mo plante man oli hanggri, i bin gat sam taem we ol man oli singaot yumi blong givhan long olgeta kwiktaem, antap moa ol brata blong yumi long saed blong speret. ?Ol Wetnes blong Jeova oli bin mekem wanem long ol taem olsem?
17-19. (a) ?Oli fulumap wanem nid we i kamaot kwiktaem long 1993, mo olsem wanem ol brata oli talem tangkyu from? (b) ?Wanem i soemaot se ol brata blong yumi we oli stap trabol oli ‘stap winim olgeta samting ya oltaem’?
17 Tingbaot eksampel ya: Long yia ya we i jes pas, oli singaot from help kwiktaem long kantri ya we bifo hem i Yugoslavia. Ol brata long ol kantri kolosap oli ansa long nambawan fasin. Long ol manis blong koltaem las yia, oli faenem rod blong sanem plante plante trak wetem ol samting we ol man oli nidim, oli go insaed long ples we i gat faet, oli karem ol nyufala buk, klos blong koltaem, kakae, mo meresin, long ol Wetnes we oli nidim. Wan taem, taem oli kasem mak blong go insaed long kantri ya, ol brata oli askem sipos oli save tekem 15 tan blong ol samting we ol man oli nidim, mo taem oli kasem pepa we i givim raet long olgeta blong mekem olsem, hem i talem 30 tan! Ale kwiktaem nomo ol Wetnes blong Jeova long Ostria oli sanem tri moa trak. 25 tan evriwan i kasem ples we oli wantem sanem i go long hem. !Ol brata blong yumi oli haremgud tumas blong kasem fulap samting olsem long saed blong speret mo bodi!
18 ?Olgeta we oli kasem ol samting ya oli mekem wanem? Long stat blong yia ya, wan elda i raetem se: “Ol brata mo sista long Sarajevo oli laef i stap mo oli strong long bodi, be samting we i moa impoten, mifala i stap strong long saed blong speret yet blong gohed blong stanap strong long krangke faet ya. Ol samting i bin had long saed blong kakae. Jeova bambae i blesem mo givim pei long yufala from ol hadwok we yufala i bin mekem blong givhan long mifala. Ol haeman oli gat bigfala respek long ol Wetnes blong Jeova from ol gudfala fasin we oli soemaot long laef blong olgeta mo from we oli gat respek long ol haeman ya. Mifala i talem tangkyu tu from ol kakae long saed blong speret we yufala i karem i kam long mifala.”—Skelem wetem Ol Sam 145:18.
19 Ol brata ya we oli stap long denja oli soem fasin tangkyu tu, from hadwok blong olgeta long wok blong prij. Plante man we oli stap raonabaot long olgeta oli stap kam blong askem wan Baebol stadi long haos blong olgeta. Long taon ya Tusla, we oli bin karem faef tan blong kakae long olgeta, wanwan long ol 40 pablisa oli sanem ripot blong 25 haoa long wok blong prij, olsem medel namba blong wok blong olgeta long manis ya, oli sapotem gud ol naen paenia blong kongregesen ya. Oli gat wan bigfala namba blong 243 man long Memoriol blong ded blong Jisas. Ol gudfala brata ya, oli rili ‘winim olgeta samting ya oltaem tru long hemia we i laekem yumi tumas.’—Rom 8:37.
20. ?Wanem fasin ‘blong serem’ ol samting i kamaot long ples ya we bifo oli kolem Soviet Yunion?
20 Gladhat blong givim we i mekem se ol bigfala trak oli save karem ol kakae mo klos oli go long ples we bifo oli kolem Soviet Yunion, i soemaot tu long strong tingting blong ol brata long ples ya blong wokhad. Eksampel, long Mosko i gat 7,549 man oli kam long Memoriol long yia ya, taem yumi skelem wetem 3,500 man we oli kam las yia. Long sem yia ya, namba blong ol kongregesen long taon ya i go antap long 12 kasem 16. Long olgeta ples long kantri ya we hem i Soviet Yunion bifo, (i no ol Baltik Stets) namba blong ol kongregesen i go antap 14 pesen, ol pablisa blong Kingdom 25 pesen, mo ol paenia 74 pesen. !Samting ya i soem wan nambawan tingting blong wok strong mo livim plante samting we olgeta nomo oli wantem! Samting ya i pulum yumi blong tingbaot faswan handred yia, long taem ya ‘olgeta we oli gat plante samting oli givhan long olgeta we oli sot.’ Ol Kristin we oli gat sam samting long saed blong speret mo bodi oli gat gladhat blong givim presen i go long olgeta we oli stap long ol ples we oli no gat plante samting, mo strong tingting mo hadwok blong olgeta we oli trabol oli givim glad mo leftemap tingting blong ol brata ya bakegen we oli bin givim presen long olgeta.—2 Korin 8:14.
!No Laekem Nating Ol Nogud Samting!
21. ?Olsem wanem lastok blong Proveb japta 3 i soem se ol waes man oli defren olgeta long ol krangke man?
21 Namba tri japta blong Proveb i talem samting we i defdefren long olgeta, nao lastok blong hem i finis wetem advaes ya: “Yu no mas wantem blong folem man we i mekem raf fasin, no jusum wan long ol rod blong hem. From we man we i mekem ol gyaman plan hem i samting we Jeova i no laekem nating, be Hem i frengud wetem olgeta we oli mekem stret fasin. Jeova i tok nogud long haos blong rabis man, be haos blong ol stret man hem i blesem. Sipos i wan samting long saed blong ol man blong jikim man, hem wan bambae i laf long olgeta; be bambae hem i soem kaengud fasin long ol man we tingting blong olgeta i stap daon. Ol waes man bambae oli kasem ona, be ol krangke man oli stap leftemap fasin blong no soem ona.”—Proveb 3:29-35.
22. (a) ?Olsem wanem yumi save mekem se yumi no stap wetem ol krangke man ya? (b) ?Wanem samting ol waes man oli no laekem nating, mo oli wokem wanem fasin, mo oli kasem wanem pei from?
22 ?Olsem wanem yumi save mekem se yumi no stap wetem ol krangke man? Yumi mas lanem blong no laekem nating ol nogud samting, yes, no laekem nating ol samting we Jeova i no laekem nating—olgeta gyaman plan blong wol ya we i raf mo i gat fol from blad blong fulap man. (Lukluk tu long Proveb 6:16-19.) Defren nao, yumi mas wokem ol fasin we oli gud—folem ol stret rul, mekem ol stret fasin, soem kwaet fasin—olsemia nao wetem tingting daon mo fasin fraetgud long Jeova yumi save “kam rij, bambae yumi save kasem haenem mo laef.” (Proveb 22:4) Samting ya bambae i olsem pei blong yumi evriwan we i folem advaes ya wetem strong bilif, se: “Trastem Jeova wetem ful hat blong yu.”
?Wanem Ansa Blong Yu?
◻ ?Olsem wanem stampa vas blong stadi ya i stret long yumi tede?
◻ ?Olsem wanem yumi save ona long Jeova?
◻ ?From wanem yumi no mas ting nating long fasin stretem?
◻ ?Olsem wanem yumi save faenem glad we i bigwan olgeta?
◻ ?Olsem wanem yumi save laekem ol samting we oli gud mo no laekem nating ol samting we oli nogud?
[Tok Blong Pija Long Pej 18]
Olgeta we oli givim ol beswan samting olsem sakrifaes long Jeova bambae oli kasem fulap blesing