“Oltestemany” No “Hibru Haf Blong Baebol”—?Weswan?
TEDE, hem i wan kastom long ol skul blong Krisendom blong yusum ol tok ya “Oltesteman” mo “Nyutesteman” blong talem ol haf blong Hibru/Aramaek mo Grik lanwis long Baebol. ?Be Baebol i givim sam pruf blong yusum ol tok ya? ?Mo from wanem ol Wetnes blong Jeova oli no yusum ol tok ya long ol buk blong olgeta?
I tru, long King James Version mo sam nara olfala Baebol, olsem Septembertestament blong Jemani, faswan Baebol blong Martin Luther (1522), i luk olsem se 2 Korin 3:14 i sapotem fasin blong yusum ol tok ya. Long King James Version, yumi ridim vas ya olsem: “Be maen blong olgeta i blaen finis: kam kasem tede samting ya we i olsem kaliko i stap yet, nating se oli stap ridim oltestamen; Kraes nao i save tekemaot kaliko ya.”
?Be yu ting se long vas ya, aposol Pol i stap tokbaot ol 39 buk we plante man oli kolem “Oltesteman”? Long ples ya, Grik wod we oli tanem i kam testeman, hem i di.a.the’ke. Theologische Realenzyklopädie (Volyum 7, pej 408, 1981), wan insaeklopedia blong Jemani long saed blong bilif, we plante man oli ridim, i tokbaot 2 Korin 3:14, se ‘fasin blong ridim vas ya long olfala di.a.the’ke’ i sem mak olsem we ‘yumi ridim Moses’ long vas we i kam biaen. Taswe buk ya i talem se, ‘olfala di.a.the’ke’ i minim Loa blong Moses, no antap moa, Pentatuk. Hem i no rili minim fulwan Baebol bifo long Kristin taem. Aposol Pol i stap tokbaot wan haf nomo blong Hibru haf blong Baebol. Hemia olfala kontrak blong Loa, we Moses i raetemdaon long Pentatuk. Hem i no tokbaot fulwan Hibru mo Aramaek haf blong Baebol. Mo tu, hem i no min se ol Kristin raeting blong faswan handred yia K.T., we oli kamaot from tabu speret, oli wan “nyutesteman.” From we tok ya i no stap long Baebol.
Yumi makemgud tu se Grik wod ya di·a·theʹke, we Pol i yusum long vas ya, i rili minim “kontrak.” (Blong kasem moa save, lukluk New World Translation of the Holy Scriptures—With References, Apendiks 7E, pej 1585, we Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1984, i prentem.) From samting ya, i stret nomo we plante Baebol long taem blong yumi, oli yusum tok ya “olfala kontrak” bitim we oli yusum “ol testeman.”
From samting ya, “National Catholic Reporter,” i talem se: “Tok ya ‘Oltesteman’ i mekem se man i tingbaot wan haf blong Baebol se i no impoten, mo i no moa gud.” Be Baebol i rili wan nambawan wok, mo i no gat wan haf we i no moa gud, no i ‘olfala.’ Ol mesej blong hem oli laenapgud, stat long faswan buk long Hibru haf, i go kasem laswan buk long Grik haf. (Rom 15:4; 2 Timote 3:16, 17) Ale, yumi gat gudfala risen blong no yusum ol tok ya we oli stanap long rong tingting. Mo yumi laekem moa blong yusum ol tok ya “Hibru haf blong Baebol” mo “Kristin Grik haf blong Baebol,” we oli moa stret.