?Yu Yu Fraet Blong Trastem Narafala?
‘I NO gat wan man we mi save toktok wetem hem. Oli no kasem save. Oli bisi tumas wetem ol prapa problem blong olgeta. Oli no gat taem blong lesin long problem blong mi.’ Plante man oli gat filing olsemia, taswe oli no talemaot ol tingting blong olgeta long narafala. Taem ol narafala oli askem long olgeta sipos i gud, plante taem oli wantem talemaot problem blong olgeta, be oli no save talem. Oli no save talemaot filing blong olgeta nating.
Tru, i gat samfala we oli no wantem se wan man i givhan long olgeta. Plante narafala oli wantem samting ya tumas, be oli fraet blong talemaot ol prapa tingting mo filing blong olgeta, mo ol samting we i bin hapen long olgeta. ?Yu yu wan long olgeta ya? ?I tru se i no gat wan man we yu save trastem hem?
Kasem Save Long Fraet Ya
Naoia, long wol, ol man oli no trastem ol narafala man. Ol yangfala oli no toktok wetem papa mama blong olgeta. Ol papa mo mama oli no toktok tugeta. I gat smol man nomo we oli wantem toktok wetem ol man we oli gat paoa. Sam man we oli no save talemaot ol dip filing blong olgeta long narafala, oli ronem alkol, drag no wan rabis laef, from we oli traem blong fogetem ol problem blong olgeta.—Proveb 23:29-35; Aesea 56:12.
Ol man oli no moa trastem ol bigman, olsem ol lida blong skul, ol dokta, ol man we oli wok blong givhan long ol sikman blong kamgud bakegen, mo ol tija, from we plante long olgeta ya oli gyaman mo folem ol rabis fasin. Eksampel, wan stadi i soem se bitim 10 pesen blong ol lida blong skul oli stap mekem nogud long saed blong seks. Wan man blong raetem buk i makem se ol man ya oli “spolem tras, oli digim ol bigfala hol long fasin joengud blong ol man mo brekem fasin fren.” ?Olsem wanem long ol jyos blong olgeta? I no moa gat fasin blong trastem narafala insaed long jyos blong olgeta.
Long plante ples naoia, ol man oli no moa tinghae long ol gudfala fasin. Samting ya i mekem bigfala trabol i kamaot insaed long ol famle tu, go kasem mak we yumi no moa sapraes taem wan famle i seraot. Bifo, hom i wan ples we famle i save kasem trening mo haremgud tugeta. Tede, plante taem hem i wan ples we famle i kam blong kasem kakae nomo, olsem wan stesen blong putum bensin. Taem pikinini i gruap long wan famle we “ol man oli no gat sore,” wan samting we i save kamaot se pikinini ya i no save trastem ol narafala taem hem i kam bigwan.—2 Timote 3:3.
Mo tu, taem wol ya i stap kam moa nogud, yumi fesem moa trabol long laef we oli save mekem yumi harem nogud tumas. Profet Maeka tu i fesem samting ya taem hem i raetem se: “Yu no mas trastem ol gudfala fren blong yu.” (Maeka 7:5) Maet yu gat filing olsem, taem wan smol samting i mekem tingting blong yu i foldaon, taem narafala i spolem tras we yu gat long hem, no taem wan bigfala samting i hapen we kolosap yu lusum laef blong yu from. Biaen, yu luk se i hadwok blong trastem narafala bakegen. Ol filing blong yu oli kam olsem we oli ded nomo. Evri dei, i olsem se yu putumap wan stonwol blong blokem ol filing blong yu. (Skelem wetem Ol Sam 102:1-7.) Tru, fasin olsem i save givhan long yu blong gohed blong wok, be from we “yu harem nogud long hat blong yu,” yu no stap kasem trufala glad long laef blong yu. (Proveb 15:13) Samting we i tru se, blong stap strong long saed blong speret, filing, tingting mo bodi, yu mas brekemdaon stonwol ya mo lanem blong trastem narafala. ?I gat rod blong mekem samting ya? Yes, i gat.
?From Wanem Stonwol Ya i Mas Kamdaon?
Sipos yu talemaot ol filing blong yu long narafala, samting ya i save mekem yu yu haremgud long hat blong yu. Hemia i olsem Hana. Hem i gat wan gudfala mared, wan haos we i sef, be hem i harem nogud tumas. Nating se “tingting blong hem i konkon,” long waes fasin, “hem i prea long Jeova.” I no gat voes i kamaot, be hem i prea wetem fulhat blong hem, gogo maot blong hem i seksek. Yes, hem i talemaot ol filing blong hem long God. Biaen, hem i talemaot ol samting we i stap long hat blong hem, long man blong God, Elae. ?Wanem risal blong samting ya? “[Hana] i gowe mo i kakae, mo fes blong hem i kamgud, i no moa wari.”—1 Samuel 1:1-18.
Long kolosap olgeta kantri, ol man oli save se i gud blong talemaot ol dip filing blong olgeta long narafala. Eksampel, i save givhan long yumi sipos yumi serem ol tingting mo ol samting we oli bin hapen long yumi wetem olgeta we semfala samting i bin hapen long laef blong olgeta. Sam man blong stadi oli talem se: “Fasin we man i haedem ol filing blong hem oltaem i save mekem hem i kam sik—yumi nidim blong talemaot ol samting, olsem nao, bambae yumi no kam krangke long tingting blong yumi.” Ol man blong sayens oli stap faenemaot plante samting blong soem se proveb ya i tru: “Hemia we i stap hem wan nomo bambae i tingbaot hem wan nomo. Bambae hem i mekem samting we i agensem waes fasin.”—Proveb 18:1.
?Sipos yu no talemaot ol filing blong yu long ol narafala, olsem wanem oli save halpem yu? Jeova God i save luk ol samting long hat blong yu. Be ol famle mo ol fren blong yu, oli no save ol dip tingting mo filing blong yu—sipos yu no talemaot. (1 Kronikel 28:9) Taem problem i kamaot from we yu brekem loa blong God, bisnes ya bambae i kam nogud moa sipos yu no talemaot.—Proveb 28:13.
I tru se, sipos yu talemaot ol trabol blong yu long narafala, i gat denja i stap se maet oli save spolem filing blong yu. Be denja ya i smol nomo taem yu tingbaot olsem wanem i save givhan long yu sipos yu talemaot ol samting. Samting ya i no minim se yumi mas talemaot olbaot, olgeta samting long laef blong yumi. No gat. (Skelem wetem Jajes 16:18; Jeremaea 9:4; Luk 21:16.) Proveb 18:24 i givim woning ya se: “Samfala oli gat fasin blong spolem ol fren blong olgeta,” be hem i gohed olsem: “I gat sam man we oli fasgud long ol fren blong olgeta moa, i bitim wan stret brata.” ?Weples yu save faenem ol fren olsem?
Trastem Famle Blong Yu
Sipos yu gat wan problem, ?yu bin traem blong tokbaot samting ya wetem waef no hasban blong yu, no wetem papa mama blong yu? Wan man we i wok plante yia finis blong givim advaes long ol man we oli gat trabol, i talem se: “Long saed blong plante problem, i jes nidim nomo we ol man oli tokbaot ol problem ya fulwan, wetem narafala.” (Proveb 27:9) Ol Kristin hasban we oli ‘laekem mo lukaotgud long waef blong olgeta, olsem we oli stap lukaotgud long bodi blong olgeta nomo,’ ol waef we oli ‘ona long man blong olgeta,’ mo ol papa mama we oli tinghevi long wok we God i givim long olgeta blong ‘trenem tingting blong ol pikinini blong olgeta olsem we Jeova i wantem,’ bambae oli traehad blong wokem fasin we oli lesin wetem sore, mo givim ol gudfala advaes. (Efesas 5:22, 33; 6:4) !Nating se Jisas i no gat wan waef mo ol pikinini, hem i bin soem wan nambawan eksampel long saed ya!—Mak 10:13-16; Efesas 5:25-27.
?Olsem wanem sipos problem i bigwan tumas we famle i no save stretem? Insaed long Kristin kongregesen,a i no nid blong yumi stap yumi wan nomo oltaem. Aposol Pol i talem se: “Taem wan man i no strong, be mi tu mi harem we mi mi no strong.” (2 Korin 11:29) Hem i givim advaes ya se: “Yufala i mas stap givgivhan long yufala long ol trabol blong yufala.” (Galesia 6:2; Rom 15:1) Long medel blong ol brata mo sista blong yumi long saed blong bilif, yumi no faenem wan brata nomo, be yumi save faenem plante ‘brata we oli rere blong givhan long taem blong trabol.’—Proveb 17:17.
Trastem Kongregesen
Long bitim 80,000 kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova long olgeta ples long wol, i gat ol man wetem tingting daon we oli ‘wantem wok wetem yu, blong mekem yu yu haremgud moa.’ (2 Korin 1:24) Hemia ol elda. Aesea i talem se: “Olgeta wanwan oli mas soem se oli olsem wan ples blong haed long taem we i gat bigfala win, mo olsem wan sefples taem bigfala ren i foldaon. Oli olsem ol wora we i ron long drae ples, mo olsem sado blong bigfala ston long ples we i hot tumas.” Ol elda oli traehad blong folemgud vas ya.—Aesea 32:2; 50:4; 1 Tesalonaeka 5:14.
Ol elda oli mas kasem ol mak we Baebol i talem, bifo we ‘tabu speret i putumap olgeta.’ Taem yu tingbaot samting ya, bambae i mekem se yu trastem olgeta moa. (Ol Wok 20:28; 1 Timote 3:2-7; Taetas 1:5-9) Ol samting we yu talem long wan elda, bambae hem i no talemaot long ol narafala. Wan fasin we hem i mas gat blong kam wan elda, hemia se ol narafala oli save trastem hem.—Skelem wetem Eksodas 18:21; Nehemaea 7:2.
Ol elda long kongregesen “oli stap lukaot long Kristin laef blong yufala, we oli no save spel, mo bambae oli mas talemaot long God we oli holem wok ya blong olgeta olsem wanem.” (Hibrus 13:17) ?Samting ya i pusum yu blong trastem ol man ya? I tru se, ol gudfala fasin oli no kamaot sem mak long olgeta elda evriwan. I gat samfala we i isi moa blong toktok wetem olgeta, we oli moa kaen no we oli kasem save moa long filing blong narafala. (2 Korin 12:15; 1 Tesalonaeka 2:7, 8, 11) ?From wanem yu no talemaot ol filing blong yu long wan elda we yu no fraet long hem?
Ol man ya oli no kasem pei from wok ya. Be, oli ‘ol presen we oli go nomo long ol man,’ we Jeova i givim blong halpem yu. (Efesas 4:8, 11-13; Galesia 6:1) ?Olsem wanem oli mekem olsem? Oli yusum Baebol long gudfala fasin, mekem se hem i gat paoa blong mekem yu yu haremgud bakegen, long saed blong problem ya we yu bin kasem. (Ol Sam 107:20; Proveb 12:18; Hibrus 4:12, 13) Bambae oli prea wetem yu mo from yu. (Filipae 1:9; Jemes 5:13-18) Help we i kamaot long ol man ya we oli givim advaes wetem lav, i save mekem se wan tingting we i trabol i haremgud bakegen, mo i save givim pis long tingting bakegen.
?Olsem Wanem Blong Wokem Fasin Blong Trastem Narafala?
Taem yu askem narafala blong halpem yu, givim advaes long yu, no jes lesin long yu, hemia i no minim se yu slak mo yu no naf blong mekem samting. Fasin ya i soemaot wan trufala samting, se yumi no stretgud olgeta, mo se i no gat wan man we i no nidim help samtaem. Tru, bigfala man blong givim advaes we i bitim ol narafala man, mo we yumi save talemaot filing blong yumi long hem, hemia Papa blong yumi long heven, Jeova God. Yumi agri wetem man we i raetem Ol Sam taem i talem se: ‘Jeova i paoa blong mi mo hem i stap lukaot long mi. Mi mi trastem hem. Hem i stap givhan long mi.’ (Ol Sam 28:7) Enitaem, yumi save prea blong ‘talemaot olgeta trabol blong yumi long hem,’ mo yumi save bilif strong se hem i lesin mo hem i tingbaot yumi.—Ol Sam 62:7, 8; 1 Pita 5:7.
?Be, olsem wanem yu save wokem fasin blong trastem ol elda mo ol narafala long kongregesen? Fastaem, skelem yu wan. ?Yu yu gat risen blong fraet? ?Yu yu stap ting se wan nogud tingting i stap pusum ol narafala? (1 Korin 13:4, 7) ?I gat wan rod blong daonem fasin ya we narafala i spolem ol filing blong yu? Yes. ?Olsem wanem? Taem yu stap mekem ol samting long saed blong speret wetem ol narafala, traem savegud wanwan blong olgeta we maet yu jusum blong talemaot ol tingting blong yu long olgeta. Toktok wetem olgeta long ol miting blong kongregesen. Prij wetem olgeta long ol haos wanwan. Blong man i kasem respek mo tras long narafala, hem i mas mekem ol fasin we oli pulum narafala blong trastem mo respektem hem. Taswe, yu mas gat longfala tingting. Olsem nao, taem yu save moa wan man blong lukaot long sipsip long saed blong speret, bambae yu trastem hem moa. Sloslou, yu save stat talemaot ol wari blong yu long hem. Sipos hem i ansa long fasin we i stret, i gat sore, mo i waes, yu save talemaot moa.
Ol man we oli wosipim Jeova, antap moa ol Kristin elda, oli traehad blong folem ol gudfala fasin blong God, mo mekem ol fasin ya long ol narafala. (Matyu 5:48) From samting ya, i gat fasin tras insaed long kongregesen. Wan brata we hem i wan elda longtaem finis, i talem se: “Ol brata oli mas save samting ya se: Nomata wanem fasin wan man i mekem, ol elda oli no lusum Kristin lav we oli gat long brata ya. Maet oli no laekem fasin we brata ya i mekem, be oli stap laekem brata blong olgeta yet mo oli wantem halpem hem.”
Taswe, i no gat nid blong harem se yu mas winim wan problem, yu wan nomo. Toktok wetem wan man we ‘speret blong God i stap long hem.’ Hem i save halpem yu blong karem ol baden blong yu. (Galesia 6:1) Rimemba se, “wari long hat blong man, bambae i mekem hat i harem nogud,” be “gudfala tok i olsem eg blong sugabag, we i swit long bodi mo i mekem ol bun oli haremgud.”—Proveb 12:25; 16:24.
[Futnot]
a Wan grup blong man we oli joen wanples blong wosip.
[Bokis blong pija long pej 26]
Eni Kristin man i save givhan long wan famle, wan fren, no wan brata blong hem long saed blong speret, we i gat wan problem. ?Yu save rod blong givhan long narafala?
Wan Gudfala Man Blong Givim Advaes
i wan man we narafala i no fraet blong toktok wetem hem: Matyu 11:28, 29; 1 Pita 1:22; 5:2, 3
hem i jusum wan stret taem blong toktok: Mak 9:33-37
hem i traehad blong kasem save long problem blong narafala: Luk 8:18; Jemes 1:19
hem i no kros long narafala: Kolosi 3:12-14
hem i halpem narafala blong winim ol filing we oli stap spolem hem: 1 Tesalonaeka 5:14; 1 Pita 3:8
hem i luksave se hem i no naf blong winim olgeta problem: Galesia 6:3; 1 Pita 5:5
hem i givim advaes we i klia: Ol Sam 19:7-9; Proveb 24:26
hem i no talemaot bisnes blong narafala olbaot: Proveb 10:19; 25:9