Makemaot Klia Ol Trufala Man Blong Karem Mesej
“Mi ya . . . mi Man we i stap mekem tok blong ol man blong wok blong mi, i kamtru. Mi Man we i stap mekem se advaes blong ol man blong karem mesej blong mi i kamtru fulwan.”—AESEA 44:25, 26.
1. ?Olsem wanem Jeova i makemaot klia ol trufala man blong karem mesej, mo olsem wanem hem i soemaot klia olgeta we oli gyaman?
JEOVA GOD hem i Bigfala Man blong Makemaot Klia ol trufala man blong karem mesej. Hem i makemaot klia olgeta ya taem hem i mekem se evri mesej blong hem we oli talemaot, i kamtru. Mo tu, Jeova hem i Bigfala Man blong Soemaot Klia olgeta man blong karem gyaman mesej. ?Olsem wanem hem i soemaot klia olgeta ya? Hem i mekem se ol saen mo toktok we oli mekem blong talemaot fyuja, oli no kamtru. Long fasin ya, hem i soemaot se olgeta nomo oli putumap olgeta olsem ol man blong talemaot profet tok. Ol mesej blong olgeta oli kamaot long prapa gyaman tingting blong olgeta—!yes, ol krangke tingting, mo ol tingting long saed blong bodi nomo!
2. ?Wanem rao i kamaot bitwin ol man blong karem mesej long taem blong ol man Isrel?
2 Aesea mo Esikel tufala tugeta oli talem se oli man blong karem mesej blong Jeova God. ?Samting ya i tru? Bambae yumi luk. Aesea i talemaot ol profet tok long Jerusalem stat long 778 B.K.T.a go kasem samtaem afta long 732 B.K.T. Esikel i go kalabus long Babilon long 617 B.K.T. Hem i talemaot ol profet tok long ol manples blong hem, ol man Jyu long Babilon. Tufala profet ya oli no fraet blong talemaot se bambae Jerusalem i lus. Ol narafala profet oli talem se God bambae i no letem samting ya i hapen. ?Hu long olgeta ya oli soem se oli rili ol trufala man blong karem mesej blong God?
Jeova i Soemaot Klia Ol Gyaman Profet
3, 4. (a) ?Wanem tufala defren mesej we ol man Isrel long Babilon oli kasem, mo olsem wanem Jeova i soemaot klia ol man blong karem gyaman mesej? (b) ?Jeova i talem se wanem bambae i hapen long ol gyaman profet?
3 Taem Esikel i stap long Babilon, hem i kasem wan drim long saed blong samting we i stap hapen long haos prea long Jerusalem. Long fored blong get long is saed, i gat 25 man oli stap. Long medel blong olgeta ya i gat tu prins, Jasanaea mo Pelataea. ?Wanem tingting blong Jeova long saed blong tufala ya? Esikel 11:2, 3 i ansa se: “Pikinini blong man, olgeta ya oli ol man we oli stap mekem ol rabis plan agensem taon ya, mo oli givim advaes we i gyaman nomo. Oli stap talem se, ‘Taem blong bildim ol haos i kam kolosap nao.’ ” Ol flas man ya blong karem mesej blong pis, oli stap talem se, ‘I no gat denja long Jerusalem. !Yes, i no longtaem bambae yumi bildim plante moa haos long hem!’ Taswe, God i talem long Esikel blong talemaot profet tok agensem ol gyaman profet ya. Long vas 13 blong japta 11, Esikel i talem long yumi wanem samting i hapen long wan long olgeta ya: “Smoltaem nomo afta we mi talemaot profet tok blong mi, Pelataea pikinini blong Benaea, i ded.” Ating samting ya i hapen from we Pelataea hem i wan prins we i hae moa mo we i gat moa paoa i bitim ol narafala, mo hem i joen moa long fasin blong wosip long ol aedol. !Hem i ded wantaem nomo, mo samting ya i pruvum se hem i wan gyaman profet!
4 Nating se Jeova i kilim i ded Pelataea, samting ya i no stopem ol narafala gyaman profet blong talemaot ol gyaman tok long nem blong God. Ol man ya blong gyaman oli gohed long krangke rod blong olgeta, we oli stap talemaot ol samting agensem tingting blong God. Taswe, Jeova God i talem long Esikel se: “!Sore long ol profet we oli krangke, we oli stap wokbaot folem prapa tingting blong olgeta, we oli no luk wan samting nating!” Sem mak olsem Pelataea, olgeta ya bambae oli “no moa” stap, from we oli no fraet blong talem se oli luk wan drim long saed blong Jerusalem, “wan drim blong pis, be i no gat pis nating.”—Esikel 13:3, 15, 16.
5, 6. Nating se i gat plante man blong karem gyaman mesej, ?olsem wanem i kam klia nomo se Aesea i wan trufala profet?
5 Long saed blong Aesea, olgeta mesej blong God we hem i talemaot long saed blong Jerusalem, oli kamtru. Long hot taem blong 607 B.K.T., ol man Babilon oli spolem taon ya, mo oli tekem olgeta man Jyu we oli laef yet i stap, oli go kalabus long Babilon. (2 Kronikel 36:15-21; Esikel 22:28; Daniel 9:2) ?Ol trabol ya oli stopem ol gyaman profet blong oli no moa sakem ol tok nating i go long ol man blong God? No gat, !ol man ya blong karem ol gyaman mesej oli gohed nomo!
6 Antap long samting ya, ol man Isrel we oli kalabus long Babilon oli stap long medel blong ol man long taon ya we oli stap tok flas, oli talemaot laki mo fyuja blong ol man, mo oli lukluk ol sta tu blong talemaot fyuja. Be, Jeova i pruvum se olgeta man ya blong talemaot ol gyaman mesej, oli krangke man blong lus nomo, from we oli talemaot ol samting we oli no stap kamtru. Samtaem biaen, hem i soem se Esikel i trufala man blong karem tok blong hem, olsem Aesea. Jeova i mekem olgeta tok blong hem we tufala ya i talemaot, oli kamtru, folem promes blong hem se: “Mi stap spolem ol saen blong ol man we oli stap toktok blong nating nomo, mo mi mi Man ya we i mekem olgeta ya blong talemaot fyuja oli go krangke. Mi Man we i mekem ol waes man oli tanraon oli gobak biaen, mo mi Man we i stap tanem ol prapa save blong olgeta i kam olsem krangke samting nomo. Mi Man we i stap mekem tok blong man blong mi i kamtru, we i mekem olgeta advaes blong ol man blong karem mesej blong mi i kamtru fulwan.” —Aesea 44:25, 26.
Sam Bigfala Mesej Long Saed Blong Babilon Mo Jerusalem
7, 8. ?Wanem mesej blong God we Aesea i talemaot long saed blong Babilon, mo ol tok blong hem oli minim wanem?
7 Blong 70 yia, Juda mo Jerusalem oli kam olsem draeples, we i no gat wan man i laef long hem. !Be, Jeova i yusum Aesea mo Esikel blong talemaot se bambae taon ya i stanap bakegen, mo ol man bambae oli kam stap long kantri ya bakegen long stret taem we hem i bin talemaot! Hemia wan tok we i mekem plante man oli sapraes. ?From wanem? From we olgeta man oli savegud se ol man Babilon oli neva lego ol man we oli tekem olgeta oli go kalabus. (Aesea 14:4, 15-17) ?Taswe hu man we i naf blong mekem ol presina ya oli gofri? ?Hu man we i naf blong daonem strongfala kantri ya Babilon, wetem ol bigfala stonwol blong hem, mo reva we i stap blokemgud taon ya? !Jeova nomo we i gat Olgeta Paoa! Mo hem i talem se bambae hem i mekem olsem: “Mi mi . . . Man ya we i talem long ol dip wora [hemia, reva we i stap blokem taon ya] se, ‘Bambae yu lus; mo olgeta reva blong yu bambae mi mekem oli kam drae.’ Mi Man we i talem long saed blong Saeras se, ‘Hem i man blong lukaot long sipsip blong mi, mo olgeta samting we mi mi wantem bambae hem i mekem oli kamtru fulwan.’ Mo mi talem tu long saed blong Jerusalem se, ‘Bambae oli bildimap hem bakegen,’ mo long saed blong haos prea, ‘Bambae oli putum faondesen blong yu.’ ”—Aesea 44:25, 27, 28.
8 !Tingbaot samting ya! Reva Yufretes i wan bigfala fenis we i stap blokem ol man. Be long tingting blong Jeova, hem i olsem wan drop wora nomo we i foldaon long wan faea. !Wantaem nomo, bambae fenis ya i lus! Babilon bambae i foldaon. Nating se taem ya i 150 yia bifo we Saeras blong Pesia i bon, be Jeova i pulum Aesea blong talemaot samting ya finis. Bambae King Saeras ya i winim Babilon, mo ol man Jyu bambae oli gofri from oda we hem i givim, se bambae oli bildim Jerusalem mo haos prea blong hem bakegen.
9. ?Jeova i talem nem blong wanem man we bambae hem i yusum blong panisim Babilon?
9 Yumi faenem profet tok ya long Aesea 45:1-3: “Hemia wanem we Jeova i talem long man we hem i jusumaot, long Saeras, we raethan blong hem i holem hem, blong go winim ol nesen, . . . blong openem tufala bigfala doa long fored blong hem, blong bambae ol get oli no sat nating: ‘Mi wan bambae mi go fastaem long yu, mo bambae mi mekem olgeta smosmol hil long fored blong yu oli kam flat. Ol doa we oli wokem long kopa bambae mi mi brebrekem olgeta, mo ol aean bambae mi katem olgeta. Mo bambae mi mi givim olgeta sas samting blong tudak mo olgeta sas samting we oli haedgud, oli go long yu, blong bambae yu yu save se mi mi Jeova, Hemia we i singaot yu long nem blong yu.’ ”
10. ?Olsem wanem God i “jusumaot” Saeras, mo olsem wanem Jeova i save toktok long hem bitim wan handred yia bifo we hem i bon?
10 Makem se Jeova i tokbaot Saeras olsem se hem i laef finis i stap. Samting ya i stret folem tok blong Pol se Jeova “i save mekem ol samting we oli no stap, oli kamtru, oli stap.” (Rom 4:17) Mo tu, God i makemaot Saeras olsem “man we hem i jusumaot.” ?From wanem hem i talem olsem? Hae pris blong Jeova i neva kafsaedem tabu oel i go long hed blong Saeras, olsem wan man we God i jusumaot. I tru, be hem i jusumaot Saeras long profet tok blong hem. Hem i givim wan spesel wok long Saeras blong mekem. Taswe, taem God i givim wok ya long Saeras bifo we hem i bon, Hem i save talem se Hem i jusumaot Saeras.—Skelem wetem 1 King 19:15-17; 2 King 8:13.
God i Mekem Ol Tok Blong Ol Man Blong Karem Mesej Blong Hem Oli Kamtru
11. ?From wanem ol man Babilon oli harem olsem se oli stap sef?
11 Long taem we Saeras i girap i agensem Babilon, ol man blong taon ya oli harem se oli stap sef mo i no gat problem. I gat wan bigfala hol we i dip mo i fulap long wora, i raonem taon ya, blong blokemgud hem, hemia wora blong Yufretes Reva. Long ples we reva i pastru long taon ya, i gat wan longfala wof i folem is saed blong reva ya. Blong seraotem ples ya long taon, Nebukadnesa i bildim samting we hem i kolem “wan bigfala stonwol, we i olsem wan bigfala hil we i no save muf . . . Top blong hem, [hem] i mekem i hae olsem wan bigfala hil.”b Stonwol ya i gat ol get wetem ol bigfala doa we oli wokem long kopa. Blong gotru long ol doa ya, man we i aot long reva i mas klaemap long saed blong reva i go antap kasem ol doa. !Taswe ol man we oli kalabus long Babilon oli no save gat tingting se bambae oli kam fri samtaem!
12, 13. ?Olsem wanem ol tok blong Jeova we Aesea, man blong karem mesej blong hem i talemaot, oli kamtru taem Saeras i winim Babilon?
12 !Be ol man Jyu we oli kalabus long taon ya oli bilif long Jeova, taswe oli no gat wan narafala tingting! Oli gat wan hop we i kliagud. God i yusum ol profet blong hem blong talemaot promes se bambae hem i mekem olgeta oli gofri. ?Olsem wanem God i mekem promes ya blong hem i kamtru? Saeras i givim oda long ol ami blong hem blong jenisim rod blong reva Yufretes, long wan ples we i stap sam kilomita not long Babilon. Ale, bigfala reva ya we hem i faswan samting blong blokemgud taon ya, i kam wan ples we i draegud. Long impoten naet ya, ol man blong mekem lafet long Babilon oli drong, mo oli fogetem blong satem tufala bigfala doa we oli stap long saed blong reva Yufretes. Jeova i no rili brebrekem ol doa blong kopa ya, mo hem i no rili katem ol aean we oli blokem ol doa ya. Be nambawan rod we hem i yusum blong mekem se ol doa ya oli no lok mo oli open nomo i stap, i olsem se hem i brekem olgeta. Ol stonwol blong Babilon oli no givhan long taon ya nating. Ol ami blong Saeras oli no nid blong klaem antap long olgeta blong go insaed long taon. Jeova i go long fored blong Saeras, mo i stap mekem “ol smosmol hil” oli kam flat ples, yes, hem i karemaot olgeta samting we oli blokem Saeras. Ol samting ya oli pruvum se Aesea hem i trufala man blong karem mesej blong God.
13 Taem Saeras i winim taon ya fulwan, olgeta sas samting blong taon ya oli go long han blong hem, wetem ol sas samting tu we oli haed i stap long ol rum we oli haedgud mo we oli tudak. ?Blong wanem Jeova God i mekem olsemia long Saeras? Blong bambae Saeras i save se Jeova, ‘Hemia we i stap singaotem hem long nem blong hem,’ hem i God blong ol trufala profet tok, mo hem i Haefala Masta mo King blong heven mo wol. Bambae hem i save se God nao i mekem plan ya blong hem i kasem paoa mo mekem ol man blong Hem, Isrel, oli gofri.
14, 15. ?Olsem wanem yumi save se Jeova nomo i mekem Saeras i naf blong winim Babilon?
14 Lesin long tok blong Jeova we i go long Saeras: “From man blong wok blong mi, Jekob, mo from Isrel, nesen ya we mi jusumaot, ale, mi mi singaotem yu long nem blong yu. Mi mi givim wan nem blong ona long yu, nating se yu yu no save mi. Mi mi Jeova, mo i no gat narawan. I no gat wan narafala God i stap, mi nomo. Bambae mi mi mekem yu yu reregud, nating se yu no save mi, blong bambae olgeta man oli save se stat we san i kam antap go kasem we i godaon, i no gat wan narawan i olsem mi. Mi mi Jeova, mo i no gat wan narawan. Mi stap mekem laet mo wokem tudak, mi stap putum pis [hemia long ol man blong hem we oli kalabus] mo mi stap mekem trabol i kamaot [long Babilon]. Mi, Jeova, mi stap mekem olgeta samting ya.”—Aesea 45:4-7.
15 Jeova nomo i mekem se Saeras i naf blong winim Babilon. Yes, Hem nao i givim paoa long Saeras blong mekem samting we Hem i wantem mekem agensem rabis taon ya, mo blong mekem ol man blong Hem oli gofri long kalabus. Taem God i mekem olsem, hem i singaot i go long heven we i blong hem, blong i mekem ol gudfala samting mo paoa oli kamdaon. Hem i singaot i go long graon we i blong hem, blong i open mo i mekem ol gudfala samting oli kamaot nao ol man blong hem oli save gofri long kalabus. Mo ol samting we oli pija blong heven mo graon ya, oli obei long oda blong hem. (Aesea 45:8) !Bitim wan handred yia afta we Aesea i ded, ol samting we oli kamaot oli soemaot se hem i rili trufala man blong karem tok blong Jeova!
!Man Blong Karem Tok Blong God i Talemaot Gud Nyus Long Saeon!
16. ?Wanem gudfala nyus we ol man oli save talemaot long emti taon blong Jerusalem taem Babilon i lus?
16 Be i gat sam moa samting bakegen. Aesea 52:7 i tokbaot wan gudfala nyus blong Jerusalem: “Samting we i naes tumas long ol hil, hemia leg blong man we i wokbaot blong karem gud nyus. Hem i talemaot pis, i karem gud nyus ya se bambae laef i kam moagud, mo i stap talemaot rod blong sevem laef. Hem i talem long Saeon se: ‘!God blong yu i kam king!’ ” !Tingbaot olsem wanem ol man oli haremgud taem oli luk wan man blong karem mesej i stap kamdaon long ol hil, i stap wokbaot i kam long Jerusalem! Man ya i mas gat wan nyus blong talemaot. ?Wanem nyus ya? Hem i wan gudfala nyus blong Saeon. Wan nyus blong pis, yes, nyus blong talemaot se God bambae i mekem i gud long ol man. !Jerusalem mo haos prea blong hem bambae oli stanap bakegen! Mo man ya blong karem mesej i talemaot wetem bigfala glad se: “!God blong yu i kam king!”
17, 18. ?Taem Saeras i winim Babilon, samting ya i mekem wanem long nem blong Jeova?
17 Taem Jeova i letem ol man Babilon oli spolem jea blong hem we ol king long laen blong Deved oli bin sidaon long hem, maet i luk olsem se Hem i no moa King. Ating i luk olsem se Madak, jif god blong ol man Babilon, i stap king long ples blong hem. Be, taem God blong Saeon i winim Babilon, hem i soemaot hae rul blong hem antap long heven mo wol—se hem i King we i hae olgeta. Mo blong pruvum samting ya moa, bambae Jerusalem, “ples blong Hae King,” i mas stanap bakegen wetem haos prea blong hem tu. (Matyu 5:35) !Long saed blong man we i karem gud nyus ya i kam, nating se leg blong hem i doti from ol smok blong rod, mo i soa, be long ae blong ol man we oli laekem Saeon mo God blong hem, ol leg blong man ya oli rili naes tumas!
18 Olsem wan profet tok, taem Babilon i foldaon, samting ya i soemaot se kingdom blong God i stanap, mo man we i talemaot samting ya, hem i wan man blong karem gud nyus. Mo tu, man blong karem mesej long taem bifo we Aesea i tokbaot, hem i pija blong wan man blong karem mesej we bambae i talemaot nyus we i moa gud i bitim nyus ya long taem bifo. Nyus ya i moa gud from we tok blong hem i hae moa, mo from we stampa tok blong hem, i long saed blong Kingdom. Mo tu, olgeta man blong bilif oli save kasem nambawan blesing from.
19. ?Wanem mesej long saed blong graon blong Isrel we Jeova i givim long Esikel blong talemaot?
19 God i givim long Esikel tu, ol nambawan profet tok se ol man blong God bambae oli stanap strong bakegen. Hem i talem profet tok olsem se: “Hemia tok blong Haefala Masta Jeova, ‘. . . Mo tu, bambae mi mekem olgeta taon oli gat man long olgeta, mo olgeta ples we oli brobrok nogud bambae ol man oli mas bildimap bakegen. Mo ol man bambae oli talem se: “Graon ya longwe, we oli bin spolem bifo, naoia hem i kam olsem garen blong Iden.” ’ ”—Esikel 36:33, 35.
20. ?Wanem profet tok we Aesea i talemaot wetem glad long Jerusalem?
20 Taem ol man blong God oli stap kalabus long Babilon, oli stap krae from Saeon. (Ol Sam 137:1) Naoia, oli save glad. Aesea i talem se: “Yufala i haremgud, yufala evriwan i singaot wantaem from glad, yufala ol ples long Jerusalem we oli spolem finis, from we Jeova i mekem ol man blong hem oli haremgud bakegen, hem i pemaot Jerusalem. Jeova i soemaot tabu han blong hem long fored blong olgeta nesen. Mo long ol laswan ples blong wol, oli mas luk se God blong yumi i sevem ol man blong hem.”—Aesea 52:9, 10.
21. ?Olsem wanem tok blong Aesea 52:9, 10 i kamtru afta we Babilon i lus?
21 Yes, ol man ya blong Jeova long taem bifo, oli gat bigfala risen blong glad. Oli save gobak bakegen long ol ples we oli emti, mo mekem oli kam olsem garen blong Iden. Jeova i “soemaot tabu han blong hem” long olgeta. Hemia i olsem wan pijatok we i soem se, hem i tekem aksin blong karem olgeta oli gobak long ples blong olgeta we oli laekem tumas. Samting ya i no jes wan smol samting we i no impoten, we i kamaot plante yia bifo. No gat. Olgeta man we oli laef long taem ya oli luk se God i ‘soemaot han’ blong hem, taem hem i yusum paoa blong hem blong jenisim ol bisnes blong man, nao hem i sevem wan nesen long fasin we i mekem olgeta man oli sapraes. Ol man oli luk klia pruf se Aesea mo Esikel, tufala i rili ol trufala man blong karem mesej blong Jeova. Olgeta man oli luksave klia se, long ful wol ya, God blong Saeon nomo i trufala God we i laef i stap. Long Aesea 35:2, yumi ridim se: “I gat olgeta we bambae oli luk paoa blong Jeova, nambawan fasin blong God ya blong yumi.” Olgeta we oli bilif long pruf ya se Jeova i trufala God, oli stat mekem wosip long hem.
22. (a) ?Yumi save talem tangkyu from wanem samting tede? (b) ?From wanem yumi mas gat bigfala tangkyu long Jeova we i soemaot klia ol man blong karem gyaman mesej?
22 !Yumi mas talem bigfala tangkyu long Jeova from we hem i makemaot klia ol trufala man blong karem mesej blong hem! Hem i rili ‘Man ya we i mekem tok blong man blong hem i kamtru, mo Man ya we i mekem advaes blong ol man blong karem mesej blong hem i kamtru fulwan.’ (Aesea 44:26) Ol profet tok we hem i givim long Aesea mo Esikel se bambae ol man blong hem oli stanap strong bakegen, oli rili soemaot bigfala lav blong hem. Mo tu, oli soemaot se hem i kaengud, mo hem i sore long ol man blong hem. !Tru ya, i stret nomo we yumi presem Jeova fulwan from samting ya! Mo yumi ya tede, yumi mas talem tangkyu tumas long hem from we hem i soemaot klia ol man blong karem gyaman mesej. I gat plante blong olgeta oli stap naoia long wol. Long ol bigbigfala mesej blong olgeta, oli no tokbaot nating ol stampa tingting we Jeova i talem se bambae hem i mekem oli kamtru. Nekiswan stadi bambae i halpem yumi blong makemaot ol man ya blong karem gyaman mesej.
[Ol futnot]
a B.K.T i minim Bifo Kristin Taem.
b The Monuments and the Old Testament, we Ira Maurice Price i raetem long 1925.
?Yu Yu Save Eksplenem?
◻ ?Olsem wanem Jeova i makemaot klia ol trufala man blong karem mesej blong hem?
◻ Tru long Aesea, ?Jeova i talemaot nem blong wanem man we hem i yusum blong winim Babilon?
◻ ?Olsem wanem ol profet tok blong Aesea se Babilon bambae i lus, oli kamtru?
◻ ?Taem Babilon i lus, samting ya i mekem wanem gudfala samting i kamaot long saed blong nem blong Jeova?
[Tok blong pija long pej 9]
Long tingting blong ol nesen long taem blong Esikel, i no gat wan man we i naf blong winim Babilon