Man We i Luksave Ol Stret Rul Blong Folem, Hem i Bigman Long Saed Blong Tingting
OL RABIS fren oli save spolem gudfala fasin blong yumi. Wanem sid we yu planem, be frut blong hem nao bambae yu kakae. (1 Korin 15:33; Galesia 6:7) Tufala tok ya antap, oli soemaot tu stampa trutok—tu rul. Tufala ya oli olsem stampa blong sam loa. Maet wan loa i stap blong smoltaem nomo, mo i talem wan klia oda. Be, ol rul oli defren. Oli kavremap plante moa samting, mo oli save stap olwe. Taswe, Tok blong God i pulum yumi blong traem luksave ol stret rul blong folem oltaem.
Webster’s Third New International Dictionary i talem se, wan rul i wan “stampa trutok, no wan we i stret long plante samting: wan stampa loa, tijing, no tingting, we plante narafala loa, tijing, mo tingting oli stanap no kamaot long hem.” Eksampel, maet papa mama i givim wan loa long pikinini blong tufala se, “Yu no mas tajem faea.” Be long wan bigman i naf nomo sipos narafala i talem long hem se, “Faea i hot.” Laswan tok ya i no givim wan klia oda. Tok ya i gat paoa long samting we man ya bambae i mekem—ating bambae hem i kukum wan samting no kilim faea. Taswe, tok ya i olsem wan rul nomo.
Ol bigfala rul blong folem long laef, oli long saed blong speret. Oli gat paoa long wosip blong yumi mo glad we yumi kasem. Be, samfala oli no wantem traem luksave stret rul blong folem from i hadwok lelebet. Oli laekem moa sipos i gat wan klia loa we i talem stret long olgeta wanem disisen blong mekem. Samting ya i no waes, mo i defren olgeta long fasin blong ol man blong bilif long taem blong Baebol.—Rom 15:4.
Ol Man We Oli Luksave Ol Rul Blong God
Afta we sin i kasem ol man, Ebel i faswan man we i luksave ol rul blong God. Ating hem i tingting plante long promes blong God long saed blong “laen,” mo hem i luksave se i nidim wan sakrifaes we i gat blad long hem blong kasem fogif blong sin. (Jenesis 3:15, NW) Taswe, hem i givim sam “fasbon blong ol sipsip blong hem” oli go long God olsem sakrifaes. Tok ya, ‘ol gudfala mit we i gat gris,’ i soem se Ebel i givim beswan samting we hem i gat i go long Jeova. Be, bitim tu taosen yia afta we Ebel i ded, God i jes talemaot klia wanem we hem i wantem long saed blong ol sakrifaes. Ken i defren olgeta long brata blong hem Ebel, we i onagud long God mo i luksave ol rul blong folem. Ken tu i folem fasin ya blong givim sakrifaes i go long God. Be tingting blong hem i no stret, mo sam samting long saed blong sakrifaes we hem i givim oli soem se hem i no luksave long hat blong hem ol gudfala rul blong folem.—Jenesis 4:3-5.
Noa tu i luksave ol rul we God i wantem man blong folem. Baebol i soem se God i givim wan klia oda long hem blong bildim wan sip. Be i no gat wan tok blong soem se God i givim oda long hem blong prij long ol narafala man. Nating se i olsem, Baebol i talem se Noa i “wan prija blong talemaot stret fasin.” (2 Pita 2:5) Ating i tru se God i talem long Noa blong prij. Be i sua se fasin blong hem blong luksave ol rul we oli stret blong folem, mo lav we hem i gat long ol man raonabaot long hem, i pusum hem tu blong mekem wok ya. Taem ya we yumi stap long hem naoia i sem mak olsem taem blong Noa. Taswe, i gud we yumi folem gudfala tingting mo eksampel blong hem.
Jisas i defren long ol lida blong skul long taem blong hem, from we hem i tijim ol man blong traem luksave stret rul blong folem. Bigfala Toktok Blong Hem Antap Long Hil i soem samting ya. I olsem se, long fulwan toktok ya, hem i traem pulum ol man blong luksave ol stret rul blong folem. (Matyu, japta 5-7) Jisas i yusum fasin ya blong tijim ol man from we hem i savegud God, olsem Ebel mo Noa bifo. Taem Jisas i wan yangfala nomo, hem i folem stampa trutok ya: “Kakae nomo i no save mekem man i laef. Evri tok we God i talem, hemia nao samting blong mekem man i laef.” (Dutronome 8:3; Luk 2:41-47) Yes, blong luksave ol stret rul we God i wantem yumi blong folem, yumi mas savegud Jeova, ol samting we hem i laekem mo i no laekem, mo ol stampa tingting blong hem. Taem yumi folem ol stampa fasin ya blong God long laef blong yumi, i olsem we oli kam ol rul we oli laef.—Jeremaea 22:16; Hibrus 4:12.
Ol Rul Mo Hat Blong Man
Maet yumi obei long wan loa nating se yumi no rili wantem. Maet yumi obei from we yumi fraet blong kasem panis sipos yumi no obei. Be wan tingting olsem i no save joen wetem ol rul. Hemia from we, taem wan man i luksave wan rul we i stret blong folem, hem i obei from we hem i wantem obei long hat blong hem. Tingbaot Josef. Olsem Ebel mo Noa, hem i laef bifo we God i givim loa long Moses. Taem waef blong Potifa i traem pulum Josef blong slip wetem hem, Josef i talem se: “?Weswe mi save mekem rabis samting ya we i wan sin agens long God?” Yes, Josef i luksave stret rul ya se hasban mo waef tufala i “olsem wan bodi nomo.”—Jenesis 2:24; 39:9, NW.
Tede, ol man blong wol oli no folem ol stret rul. Oli fulumap tingting blong olgeta wetem ol raf fasin mo rabis fasin long saed blong seks. Wan denja se, wan Kristin tu i save kakae smol long ol rabis kakae ya, maet long fasin haed. Samting ya i save hapen taem hem i lukluk ol sinema, video, no buk we oli fulap long ol rabis fasin ya. Taswe, i gud tumas taem yumi mekem fasin olsem Josef, mo tanem baksaed long ol nogud fasin from we yumi luksave se oli no stret. Yumi mas tingbaot se, God bambae i sevem olgeta we oli stap tru long hem nomo, oli aot long “bigfala trabol” we i stap kam. (Matyu 24:21) Yes, samting we yumi mekem long fasin haed, i soemaot moa bitim samting we yumi mekem long fored blong ol man, se yumi rili wanem kaen man long hat blong yumi.—Ol Sam 11:4; Proveb 15:3.
Ale, sipos ol rul blong Baebol oli lidim yumi, bambae yumi no traem faenem wan rod blong no obei long ol loa blong God. Mo bambae yumi no traem blong go kasem wan mak we kolosap nomo yumi brekem loa blong Hem. Tingting olsemia i no save givhan long yumi nating. Bambae i spolem yumi biaen.
Luksave Tingting We i Stap Biaen Long Loa
I tru se, ol loa oli impoten long laef blong ol Kristin. Oli olsem ol soldia long saed blong speret we oli gad long yumi. Mo plante impoten rul oli joen wetem ol loa ya. Sipos yumi no luksave ol rul ya, maet yumi no moa wantem obei long ol loa. Samting ya i hapen long nesen blong Isrel bifo.
God i givim Ten Komanmen long ol man Isrel. Faswan long ol loa ya i putum tabu long wosip blong ol narafala god, oli mas wosip long Jeova nomo. Stampa trutok biaen long loa ya, se Jeova nao i wokem olgeta samting. (Eksodas 20:3-5) ?Be trutok ya i gat paoa long laef blong ol man Isrel? Jeova hem wan i ansa long kwestin ya i se: “[Ol man Isrel] oli talem long wan wud se ‘Yu yu papa blong mifala,’ mo [oli singaot] long wan ston se ‘Mama.’ Be oli tanem baksaed blong olgeta long mi [Jeova] mo oli tanem fes blong olgeta i gowe long mi.” (Jeremaea 2:27, The New English Bible) !Fasin ya i no kaengud nating mo i soem se oli no luksave ol gudfala rul blong folem! !Mo fasin ya i mekem Jeova i harem nogud tumas long hat blong hem!—Ol Sam 78:40, 41; Aesea 63:9, 10.
Ol Kristin tu oli gat sam loa we God i givim long olgeta. Eksampel, oli mas stap longwe long wosip blong ol aedol, rabis fasin long saed blong seks, mo fasin blong yusum blad long rod we i no stret. (Ol Wok 15:28, 29) Taem yumi tingtinggud, yumi save luksave ol rul biaen long ol loa ya, olsem: I stret we yumi wosip long God nomo from we hem i hae tumas, yumi mas stap tru long hasban no waef blong yumi, mo Jeova i givim laef long yumi. (Jenesis 2:24; Eksodas 20:5; Ol Sam 36:9) Sipos yumi luksave mo tinghae long ol tingting biaen long ol loa ya, bambae yumi luksave se fasin blong obei long olgeta bambae i mekem i gud long yumi. (Aesea 48:17) Yumi save se ‘ol loa blong God oli no strong tumas blong yumi folem.’—1 Jon 5:3.
Ol man Isrel bifo oli no wantem obei long ol loa blong God. Be long taem blong Jisas, “ol dokta blong loa,” hemia ol tija blong loa, oli go bitim mak long narafala fasin. Oli mekemap plante tumas loa mo kastom, we oli mekem i had blong wosip long trufala fasin, mo oli kavremap ol rul we God i wantem yumi blong luksave. (Matyu 23:2, NEB) Ol man oli harem se oli no naf, oli nogud, no oli gat fasin tu fes. (Matyu 15:3-9) Mo plante long ol loa we ol man ya oli mekemap oli had long ol man. Jes bifo we Jisas i mekem wan man we i no save stretem han blong hem i kamgud, hem i askem long ol Farisi we oli stap kolosap, i se: “?Long Sabat dei, wanem fasin i stret long Loa? ?I stret blong mekem sam gudfala samting?” Ol Farisi oli no toktok, hemia i min se oli ansa ‘no’ long kwestin ya. Jisas “i harem nogud from we hed blong olgeta i strong tumas.” (Mak 3:1-6) Maet ol Farisi oli halpem wan anamol we i foldaon long hol no i kasem kil long Sabat dei (oli winim mane from). Be oli no save halpem wan man no woman, nomo sipos man no woman ya i save ded. Yes, oli tingting bitim mak long ol smosmol loa we man nomo i stanemap. Oli olsem ol anis we oli stap wokbaot olbaot long wan bigfala pija, oli no save lukluk fulwan pija ya—hemia ol stret rul we God i wantem olgeta blong luksave.—Matyu 23:23, 24.
Taem wan yangfala i rili wantem mekem i stret long hat blong hem, hem tu i save givim ona long Jeova from fasin blong hem blong luksave ol rul blong Baebol. Rebecca i gat 13 yia, nao tija long skul i askem long klas blong hem hu bambae oli glad blong joen blong plei laki. Bighaf blong ol pikinini oli talem se bambae oli no joen long samting ya. Be taem tija i storeyan long sam eksampel, i kam klia se olgeta evriwan oli rere blong plei laki long wan rod no narawan. Rebecca nomo i no agri blong mekem ol samting we tija i tokbaot. Nao tija i askem long Rebecca sipos bambae hem i agri blong pem wan tiket blong 20 vatu long loteri, blong halpem sam man we oli trabol. Rebecca i talem ‘no,’ mo i yusum sam vas blong Baebol blong soem se fasin ya i olsem plei laki nomo. Ale, tija i talem long fulwan klas se: ‘Long tingting blong mi, Rebecca nomo i “luksave ol rul we oli stret blong folem.” Ating fastaem, Rebecca i save talem long tija se, “Plei laki i agensem jyos blong mi.” Be hem i tingting dip moa long poen ya. Hem i talem from wanem plei laki i rong mo from wanem hem i no wantem joen long samting ya.
Ebel, Noa, Josef, mo Jisas, oli soem olsem wanem “fasin blong tingtinggud” mo ‘paoa blong tingting’ i save givhan bigwan long yumi, long wosip we yumi mekem i go long God. (Proveb 2:11; Rom 12:1) I gud sipos olgeta Kristin elda oli traehad blong folem fasin blong Jisas, taem oli stap ‘lukaotgud long ol man blong God, olsem we man blong lukaot long sipsip i stap lukaotgud long ol sipsip blong hem.’ (1 Pita 5:2) Olsem Jisas i soemaot, ol man we oli laekem tumas ol rul blong Jeova, bambae oli glad tumas blong stap laef aninit long haefala rul blong Hem.—Aesea 65:14.