Mi Talem Tangkyu From Gudfala Kristin Laef We Ol Olfala Blong Mi Oli Givim Long Mi
GWEN GOOCH I TALEM STORE YA
Long skul, mifala i singim wan singsing blong jyos, we i talem se: ‘Bigfala Jeova we i sidaon long jea blong hem mo i gat bigfala paoa.’ Plante taem, mi stap tingbaot se, ‘?Hu ya Jeova ya?’
ABU man mo abu woman blong mi oli onagud long God. Jes afta long yia 1900, tufala i joen wetem ol Baebol Studen, hemia nem blong ol Wetnes blong Jeova long taem bifo. Papa blong mi i wingud long bisnes blong hem. Be, ol sas save blong Baebol we hem i kasem long papa mama blong hem, hem i no pasem i kam long mitrifala pikinini blong hem, gogo samtaem biaen.
Wan dei, hem i givim tu smol buk long mi, brata blong mi, Douglas, mo sista blong mi, Anne, nem blong tufala buk ya se, His Works mo Who Is God? Long taem ya nao, mi jes kasem save se Jeova i nem blong trufala God. (Ol Sam 83:18) !Mi glad bitim mak! Be, ?wanem i mekem se Papa i stat intres bakegen long ol samting ya?
Long 1938, Papa i luk se olgeta kantri blong wol oli stap rere blong faet bakegen. Hem i luksave se ol man oli no naf blong stretem ol problem blong wol, i nidim wan paoa we i bigwan moa. Abu woman blong mi i givim wan buk long Papa, hemia wan buk we ol Wetnes blong Jeova oli wokem, nem blong buk ya se Enemies. Taem Papa i ridim buk ya, hem i kasem save se Setan nao i bigfala enemi blong ol man, mo se Kingdom blong God nomo i save putum pis long wol.a—Daniel 2:44; 2 Korin 4:4.
Kolosap moa long taem we faet i kamaot, famle blong mi i stat joen long ol miting long Haos Kingdom blong ol Wetnes blong Jeova, long Wud Grin, Not London. Long Jun 1939, mifala i go long Aleksandra Palas, kolosap nomo long ples blong mifala, blong lesin long pablik tok ya “Gavman mo Pis,” we presiden blong Wajtaoa Sosaeti long taem ya, Joseph F. Rutherford, i givim. Hem i givim tok ya long Madison Skwea Garen long Nyu Yok Siti, be oli putum ol tok blong hem long radyo, mo ol man long London mo long sam narafala bigfala taon oli save lesin long hem tu. !Tok ya i kamtru long radyo we i kliagud nomo, mekem se taem wan stronghed grup blong man long Nyu Yok oli singaot blong agensem tok ya, mi mi tanraon blong luk sipos noes ya i stap kamaot insaed long bigfala haos we mifala i hivap long hem!
Papa i Strong Blong Leftemap Trutok Blong Baebol
Papa i strong se evri Sarede naet famle i mas joen wanples blong stadi Baebol. Stadi blong mifala i stanap long save long Wajtaoa we bambae mifala i tokbaot long miting long nekis dei. Ol stadi ya, oli rili gat paoa long mi. Kam kasem tede, mi rimemba klia wan store long Wajtaoa blong Mei 1, 1939, long saed blong taem ya we Josua i lidim ami blong hem blong raonem taon blong Ai. Store ya i pulum intres blong mi bigwan, mekem se mi jekem olgeta vas long prapa Baebol blong mi. Mi laekem tumas fasin ya blong stadi dip—mo mi stap laekem yet.
Olgeta tijing blong Baebol we mifala i lanem, mifala i talemaot long ol man raonabaot. From samting ya, ol tijing ya oli go dip long hat blong mi. Wan dei, Papa i givim wan mesin long mi we i save toktok blong talemaot wan mesej blong Baebol. Hem i givim wan smol buk tu, we mifala i stap yusum blong stadi Baebol, wetem adres blong wan olfala woman. Nao hem i askem long mi blong go visitim woman ya.
Mi askem se: “Be, ?bambae mi talem wanem long hem, mo mi mekem olsem wanem?”
Papa i ansa se: “Yu gat evri samting we yu nidim. Yu jes mekem mesin i toktok, ridim ol kwestin long buk, askem long woman ya blong ridim ol ansa, mo ridim ol vas blong Baebol we oli stap.”
Mi mekem olsem we hem i talem, mo long rod ya, mi lanem olsem wanem blong lidim wan Baebol stadi. Taem mi yusum ol vas blong Baebol long wok blong prij, mi kasem save moa long olgeta.
Ol Traem Long Ol Yia Blong Faet
Long 1939, Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol i stat. Wan yia biaen, mi tekem baptaes blong soemaot se mi givim laef blong mi blong mekem wok blong Jeova. Mi mi gat 13 yia nomo long taem ya. Mi tekem disisen blong kam wan paenia, hemia se mi mekem wok blong prij fultaem. Long 1941, mi finis long skul, mo long wan asembli long Lesta, mi joen wetem Douglas blong mekem wok blong prij fultaem.
Wan yia biaen, Papa i go kalabus from we hem i no wantem joen long faet. Mifala ol pikinini i halpem Mama blong lukaot long haos, long hadtaem ya we i gat faet. Ale, smoltaem afta we Papa i kamaot long kalabus, oli singaot Douglas nao blong joen long ami. Wan nyuspepa long ples blong mifala i raetem wan store, nem blong hem se: “?From Wanem Wan Pikinini i Jusum Kalabus Olsem Papa Blong Hem?” Samting ya i givim wan gudfala wetnes, i givim jans long mifala blong eksplenem from wanem ol trufala Kristin oli no kilim narafala man i ded.—Jon 13:35; 1 Jon 3:10-12.
Long ol yia blong bigfala faet ya, plante Wetnes we oli mekem wok blong prij fultaem, oli stap kam long haos blong mifala. Tok long saed blong Baebol we oli serem blong leftemap tingting blong mifala, hemia samting we mifala i neva save fogetem. Tu long ol gudfala Kristin brata ya, hemia John Barr mo Albert Schroeder, we naoia tufala i memba blong Hed Kampani blong ol Wetnes blong Jeova. Papa mama blong mi oli soemaot kaengud fasin oltaem blong tekem ol man oli kam long haos, mo tufala i tijim mifala blong gat semfala fasin ya.—Hibrus 13:2.
Rere Blong Givim Ansa
Smoltaem afta we mi stat long wok blong paenia, mi mitim Hilda taem mi stap prij long ol haos wanwan. Hem i kros tumas i se: “!Hasban blong mi i stap faet naoia blong sevem ol man olsem yu! ?Weswe yu tu yu no traem mekem wan samting blong sapotem faet ya?”
Mi askem se: “?Yu yu savegud ol samting we mi mi stap mekem? ?Yu save from wanem mi mi kam luk yu tede?”
Hem i ansa se: “Ale, i moagud yu kasem insaed mo talem long mi.”
Mi gat jans blong eksplenem se mifala i stap givim trufala hop long ol man we oli harem nogud long ol rabis samting we oli stap kamaot—mo plante man we oli talem se oli man blong God oli stap joen long ol rabis samting ya. Hilda i lesingud mo i laekem storeyan ya. Hem i faswan we mi stadi Baebol wetem hem. Naoia, hem i bin wok strong olsem wan Wetnes blong bitim 55 yia.
Long en blong faet, oli askem long mi blong go mekem wok blong paenia long Dorjesta, wan taon we i stap long saotwes blong Engglan. Hemia faswan taem we mi go stap longwe long famle blong mi. Smol kongregesenb long ples ya i mekem miting long wan restoron, hem i wan olfala haos we oli wokem afta long yia 1500, we oli kolem “Olfala Haos Blong Dring Ti.” Evri taem we mifala i mekem miting, mifala i mas stretem ol tebel mo jea fastaem. Hem i defren olgeta long Haos Kingdom we mi lan long hem finis. Nating se i olsem, long ol miting ya, mifala i kasem semfala kakae long saed blong speret, mo mifala i haremgud long nambawan kampani blong ol Kristin brata mo sista we oli gat lav.
Long taem ya, papa mama blong mi i muf i go long Tanbrij Wels, long saot blong London. Mi mi go stap wetem olgeta bakegen, blong mekem se mi, Papa, mo Anne i save joen long wok blong paenia tugeta. I no longtaem, kongregesen blong mifala we fastaem i gat 12 Wetnes nomo long hem, i gru gogo i gat 70 Wetnes. Taswe, oli askem mifala blong muf i go long Braeton, wan ples long saot kolosap long solwora, we i nidim moa man blong talemaot Kingdom. Plante oli joen long wok blong prij wetem mifala ol paenia, mo Jeova i blesem wok blong mifala bigwan. !Kongregesen we i stap long ples ya i gru gogo i gat tri kongregesen!
Wan Sapraes
Long hot taem blong 1950, famle blong mifala i joen wetem ol 850 Wetnes we oli aot long Briten blong go long Intenasnal Asembli long Yanki Stadium long Nyu Yok Siti, nem blong asembli ya se, “Tiokratik Wok i Kam Antap.” Plante paenia blong ol defren kantri we oli kam long asembli ya, oli kasem wan leta blong singaot olgeta blong joen long Wajtaoa Baebol Skul blong Gilead, we i stap kolosap long Saot Lansing, Nyu Yok. !Mi wetem Douglas, mo Anne, mitrifala i kasem wan leta tu! Mi rimemba tingting blong mi taem mi go long postofis blong sanem leta blong talem se mi agri blong joen long kos ya. Mi tingting se: ‘!Saye, mi tekem disisen ya finis! ?Bambae laef blong mi i olsem wanem naoia?’ Nating se i olsem, tingting blong mi i strong se: “!Mi mi stap! Yu sanem mi.” (Aesea 6:8) Mi glad tumas taem mi kasem ansa se mi mas stap afta long asembli ya blong joen long namba 16 klas blong Gilead, wetem Douglas mo Anne. Mitrifala i save se oli save sanem mitrifala i go long eni ples blong wol blong mekem wok blong misinari.
Afta we famle blong mifala i haremgud tugeta long asembli ya, taem i kam blong papa mama blong mifala i gobak long Engglan—tufala nomo. Mitrifala pikinini i saksakem han blong mitrifala blong talem tata, taem tufala i aot long sip ya Mauritania. !Mifala i harem nogud tumas long filing blong mifala!
Wok Blong Misinari
Long namba 16 klas blong Gilead, i gat 120 studen we oli kamaot long ol defren ples blong wol, mo sam long olgeta oli bin safa long ol rabis kalabus blong ol Nasi. From we klas blong mifala i lanem lanwis blong Spen, mifala i ting se bambae oli sanem mifala i go long wan kantri long Saot Amerika, we ol man oli toktok lanwis blong Spen. Be, long dei we oli givimaot stefeket long mifala, mifala i sapraes tumas we oli sanem Douglas i go long Japan, mo mi wetem Anne i go long Siria. Taswe, mi wetem sista blong mi i mas lanem lanwis Arab. Biaen, oli jenisim ples we mitufala i mas go wok long hem i kam Lebanon, ale, mitufala i gohed nomo blong lanem lanwis Arab. Taem mitufala i stap wet long visa blong mitufala, wan brata, nem blong hem George Shakashiri, i givim lesen long mitufala tu taem long wan wik blong lanem lanwis Arab. Brata ya i wok blong Wajtaoa Sosaeti, i mekemrere Wajtaoa long lanwis blong Arab, blong oli prentem.
!Mi glad tumas se bambae mitufala i go long wan kantri we Baebol i tokbaot, mo we mifala i bin stadi long hem long klas blong Gilead! Keith mo Joyce Chew, Edna Stackhouse, Olive Turner, Doreen Warburton, mo Doris Wood, oli go wetem mitufala. !Mifala i joengud olsem wan famle blong ol misinari! Wan Wetnes blong Lebanon i stap kam long misinari haos blong givim moa lesen long mifala long saed blong lanwis. Evri dei we mifala i mekem lesen, mifala i lanem smol tok blong talem long wok blong prij, nao biaen, mifala i go prij mo yusum tok ya.
Mifala i stap tu yia long Tripoli, we i gat wan kongregesen finis. Mi mo Joyce, wetem Edna, Olive, Doreen, Doris mo Anne, i givhan long ol woman mo yangfala gel we oli Wetnes, blong oli kam naf blong joen long ol miting mo long wok blong prij. Bifo we mifala i kam, ol Kristin brata mo sista long ples ya oli neva sidaon tugeta long ol miting, mo i no gat plante Kristin sista we oli joen long wok blong prij, from kastom blong kantri ya. Mifala i nidim we oli givhan long mifala wetem lanwis Arab taem mifala i go prij, mo long rod ya, mifala i pulum olgeta tu blong joen long wok blong prij.
Biaen, mi mo Anne i go givhan long wan smol grup blong ol Wetnes long olfala taon ya blong Saedon. I no longtaem, mitufala i gobak long Beirut, we hem i bigfala taon blong kantri ya. Sam sid blong trutok blong Baebol oli bin foldaon long hat blong ol man Amenia long ples ya, mo mitufala i lanem lanwis blong olgeta blong halpem olgeta.
Jenisim Ples Blong Wok
Bifo we mi aot long Engglan, mi bin mitim Wilfred Gooch. Hem i wan brata we i wok wetem strong tingting, mo i gat kaengud fasin. Hem i wok long Betel blong London. Wilfred i joen long namba 15 klas blong Gilead. Olgeta ya oli kasem stefeket blong olgeta long 1950, long taem blong asembli long Yanki Stadium. Wilfred i go olsem misinari long Naejeria, mo i wok long ofis blong Wajtaoa Sosaeti longwe. Mitufala i stap raetem leta long mitufala. Long 1955, mitufala evriwan i go long asembli ya “Kingdom i Win,” long London. Smoltaem biaen, mitufala i tekem disisen blong mared. Wan yia biaen, mitufala i mared long Gana, mo mi joen wetem Wilfred long Lagos, Naejeria, ples we hem i stap wok olsem misinari.
Afta we mi lego Anne long Lebanon, hem i maredem wan gudfala Kristin brata we i bin lanem trutok blong Baebol long Jerusalem. Papa mama blong mifala oli no save kam long mared blong mitrifala, from we mi, Douglas, mo Anne, mitrifala i mared long ol defren ples blong wol. Nating se i olsem, tufala i haremgud se mitrifala i stap glad long wok blong God blong mifala, Jeova.
Wok Long Naejeria
Long ofis blong ol Wetnes long Lagos, mi klinim rum blong ol eit memba we oli wok long ples ya, mi kukum kakae blong olgeta, mo mi wasem klos blong olgeta tu. !Long tingting blong mi, i olsem se mi kasem wan hasban wetem wan bigfala famle tu!
Mi mo Wilfred i lanem sam sotfala tok long lanwis blong Yoruba blong mitufala i save storeyan wetem ol man long Baebol, mo mitufala i kasem blesing from traehad blong mitufala. Mitufala i prij long wan yangfala man, we naoia, boe mo gel blong hem oli wok long bigfala Betel blong Naejeria, we i gat 400 memba blong hem.
Long 1963, Wilfred i kasem wan leta we i singaot hem blong mekem wan kos blong ten manis long Bruklin, Nyu Yok. Mi mi stap long Naejeria. Afta we hem i finisim kos ya, hem i sapraes blong kasem nyus se bambae hem i gobak long Engglan. Mi harem nyus ya 14 dei nomo bifo we mi mas joenem hem long London. Mi harem nogud blong aot long Naejeria, from we mitufala i bin laekem tumas blong wok long ples ya. I hadwok blong lan long laef long Engglan bakegen, afta we mi bin stap 14 yia long ol narafala kantri. Be, mitufala i glad blong kam stap kolosap long papa mama blong mitufala we oli olfala finis, mo blong givhan blong lukaot long olgeta.
Hop Blong Mifala i Givim Paoa Blong Stanap Strong
Stat long 1980, mi kasem blesing blong folem Wilfred i go long plante kantri, taem hem i mekem wok blong son elda. Mi glad tumas taem mitufala i gat jans blong go visitim Naejeria bakegen. Biaen, mitufala i go long Skandinavia, Wes Indis, mo Medel Is—wetem Lebanon tu. Mi kasem wan spesel glad blong gobak long ples ya we mi bin wok long hem bifo, mo blong luk bakegen samfala we oli yangfala taem mi bin save olgeta, be naoia oli wok olsem ol Kristin elda.
Sore tumas, gudfala hasban blong mi i ded long 1992, kolosap long hot taem. Hem i gat 69 yia nomo. Mi mi harem nogud tumas from we ded blong hem i wan samting we mi no bin tingbaot. Mitufala i mared blong 35 yia, taswe i tekem longtaem blong mi lan long laef we mi mas stap mi wan bakegen. Be, Kristin famle blong mi olbaot long wol i givhan bigwan, mo i soemaot bigfala lav long mi. I gat plante gudfala taem we mi save tingtingbak long olgeta.
Papa mama blong mi i bin soemaot nambawan eksampel long saed blong Kristin fasin blong stanap strong. Mama i ded long 1981, mo Papa long 1986. Douglas mo Anne i stap gohed strong yet long wok blong Jeova. Douglas mo waef blong hem Kam, oli kambak long London blong lukaot long olfala papa blong mifala, mo tufala i stap long ples ya afta we Papa i ded. Anne mo famle blong hem oli stap long Yunaeted Stet. Mifala evriwan i gat bigfala tangkyu from hop we God i givim, mo long Kristin laef we ol olfala blong mifala oli tijim mifala blong folem. Mifala i gohed blong “stap wet” mo tingting long taem ya we ol man we oli laef, wetem ol famle blong olgeta we oli laef bakegen long ded, bambae oli wok wanples olsem famle blong Jeova long wol ya.—Lamentesin 3:24.
[Ol futnot]
a Store blong papa blong mi, Ernest Beavor, mo laef blong hem, i stap long Wajtaoa (Engglis mo Franis), Maj 15, 1980.
b Wan grup blong man we oli joen wanples blong wosip.
[Tok Blong Pija Long Pej 23]
Stat long lefsaed antap, i go long raetsaed:
Gwen i mekem wan pleplei long Haos Kingdom long Enfil, taem hem i gat 13 yia, blong soemaot wan Baebol stadi
Ol misinari long Tripoli, Lebanon, 1951
Gwen wetem hasban blong hem Wilfred, we i ded finis