?Yu Yu Soem Respek Long Ol Narafala?

OL WAETMAN oli mekem long ol man Afrika olsem we oli anamol. Oli hivimap olgeta long ol bot, lokem olgeta long ples we i doti tumas mo i smel nogud, mo oli sanem olgeta i go long Amerika. Oli save se bitim stret haf blong olgeta bambae oli ded bifo we oli kasem Amerika. Oli no gat sore, oli seraotem ol famle we oli neva gat jans blong luk olgeta bakegen. Bisnes ya blong pem mo salem ol slef i wan fasin we i nogud moa i bitim ol narafala rabis fasin we ol man oli mekem long ol narafala man. Plante fasin olsem oli kamaot bakegen taem ol man we oli gat paoa oli yusum ol raf fasin bitim mak blong winim ol manples we oli no naf blong blokem olgeta.

Taem yu no soem respek nating long wan man, hemia i save mekem i nogud moa long hem i bitim we yu kilim man ya. Samting ya i save mekem tingting blong hem i foldaon olgeta. Nating se bighaf blong ol kantri oli putum tabu long wok slef, be fasin ya blong no soem respek long man i stap gohed yet, maet long fasin we plante man oli no luksave.

Ol trufala Kristin oli traehad blong mekem fasin we i defren, mo folem advaes blong Jisas Kraes se ‘oli mas laekem ol man raonabaot long olgeta, mo mekem i gud long ol man ya olsem oli stap mekem i gud long olgeta wan.’ Taswe, oli tingtinggud long kwestin ya se ‘?Mi mi gat respek long ol narafala?’​—Luk 10:27.

Wan Eksampel Blong Respek

Folem wan diksonari, respek i minim se man i gat raet blong kasem ona mo blong narafala i tinghae long hem. !Mining ya i stret long Haefala King blong heven mo wol, Jeova God! Yes, plante taem Baebol i joenem Jeova mo hae rul blong hem wetem ona we hem i gat raet blong kasem. Moses, Aesea, Esikel, Daniel, aposol Jon, mo sam narafala man oli kasem blesing ya blong luk ol vison blong God ya we i Antap Olgeta mo ples blong hem long heven. Mo ol vison ya oli soemaot bigfala haenem blong Jeova mo respek we hem i mas kasem from. (Eksodas 24:​9-​11; Aesea 6:1; Esikel 1:​26-​28; Daniel 7:9; Revelesen 4:​1-3) Taem King Deved i prea long Jeova blong presem Hem, hem i talem se: “Jeova, yu yu hae tumas yu yu gat paoa, yu yu naes tumas, haenem blong yu i nambawan, mo i stret we yu kasem bigfala ona. Evri samting long heven mo long wol oli blong yu.” (1 Kronikel 29:11) Tru tumas, i no gat man we i stret moa blong kasem ona mo respek i bitim Jeova God.

Taem Jeova i wokem man i olsem pija blong Hem, hem i putum wan fasin long hem, blong tinghae long hem wan, gat respek long hem wan we hem i naf blong kasem ona. (Jenesis 1:​26) Taswe, yumi mas soem ona mo respek long ol narafala. Sipos yumi mekem olsem, yumi soem se yumi luksave Jeova God olsem Stampa blong fasin ya we man i gat respek long hem wan mo long ol narafala.​—Ol Sam 8:4-9.

Fasin Blong Gat Respek Long Ol Wanwan Memba Blong Famle

Tabu speret i pusum aposol Pita, we hem i mared, blong givim advaes long ol Kristin hasban se oli mas ‘ona long ol woman blong olgeta, from we oli no strong olsem olgeta.’ (1 Pita 3:7; Matyu 8:​14) Aposol Pol i gohed i se: “Mo woman i mas onagud long man blong hem.” (Efesas 5:​33) Taswe hasban mo waef oli mas soem respek mo ona long tufala wanwan from we hemia i wan rul blong Baebol. ?Olsem wanem oli save mekem samting ya?

Olsem we wora i givim laef long wan flaoa we i stap gru, ol gudfala tok mo kaen fasin we hasban mo waef i mekem long tufala long fored blong plante man mo taem tufala i stap tufala nomo, i save mekem fasin fren blong tufala i kam strong moa. Defren nao, ol tok olsem yumi harem long televisin, we oli strong, nogud, oli no soem respek, mo oli daonem narafala, oli save spolem fasin fren. Oli save mekem wan man i harem se hem i nogud, oli save mekem tingting blong hem i foldaon, mo hem i save kam kros. Mo tu, ol tok olsem i save spolem filing blong hem bigwan we i no isi nating blong mekem i kamgud bakegen.

Soem respek long narafala i minim tu se yumi agri long hem wetem olgeta fasin we hem i gat finis, yumi no traem blong mekem hem i kam olsem we yumi wantem, mo yumi no skelem hem wetem ol narafala blong daonem hem. I impoten tumas we ol hasban mo waef oli lukaotgud long samting ya. Bambae tufala i frengud moa sipos tufala i save toktokgud tugeta, sipos i isi nomo blong tufala i talemaot evri samting long tufala, mo sipos tufala i no fraet se narawan bambae i toktok agensem hem no i daonem hem. Taem hasban mo waef i no fraet blong soemaot prapa fasin blong tufala insaed long mared, haos i rili save kam wan ples blong stap sefgud mo haed long ol strong mo nogud fasin blong wol ya afsaed.

Baebol i givim oda long ol pikinini blong ona mo obei long papa mama blong olgeta. Mo i gud we ol papa mama tu we oli waes mo oli laekem pikinini blong olgeta oli luksave se pikinini ya i gat raet blong kasem respek. Sipos tufala i talem ol gudfala toktok long pikinini taem hem i mekem gudfala fasin, mo tufala i stretem hem wetem longfala tingting taem hem i nidim, samting ya bambae i mekem se trening we tufala i givim, “olsem we Jeova i wantem,” i gat moa paoa long pikinini. Sipos papa mama i toktok agensem olgeta oltaem, singaot strong, mo yusum ol tok blong daonem olgeta olsem “krangke,” be bambae ol pikinini oli kam kros nomo.​—Efesas 6:4.

Wan Kristin elda mo papa we i gat tri boe mo tri gel, i talem se: “Long Haos Kingdom, mitufala i stretem ol pikinini long kwaet fasin. Plante taem, i naf we mitufala i jes tajem olgeta wetem han blong mifala, no lukluk strong long olgeta blong givim woning. Sipos i gat nid blong stretem olgeta long fasin we i strong moa, mitufala i mekem samting ya taem mifala i stap long haos mo i no wetem ol narafala pikinini. Naoia we ol pikinini oli bigfala moa, blong stretem olgeta, mitufala i givim waes advaes blong Baebol we i soem lav, folem samting we olgeta wanwan oli nidim. Mitufala i traem blong no talemaot long ol narafala long famle ol samting ya we i blong wanwan pikinini nomo. Long rod ya, mitufala i soem respek long ol wanwan pikinini, mo luksave raet blong olgeta blong no talemaot samting we i blong olgeta nomo.”

Yumi no mas fogetem ol gudfala fasin insaed long famle mo ol gudfala toktok tu. From we yumi stap tugeta oltaem, samting ya i no mas mekem se yumi fogetem blong talem ol tok olsem “plis,” “tangkyu,” “skyusmi,” mo “mi sore.” Ol gudfala fasin oli impoten tumas blong holem respek we yumi gat long yumi wan mo long ol narafala.

Long Kristin Kongregesen

Jisas i talem se: “Yufala evriwan we yufala i stap hadwok tumas, yufala i stap karem ol hevi samting, yufala i kam long mi. Bambae mi mi givim spel long yufala.” (Matyu 11:28) Ol man we oli stap safa, ol man we tingting blong olgeta i foldaon, mo ol smol pikinini tu, oli no save blokem filing ya we i pulum olgeta blong kam long Jisas. Ol lida blong jyos mo ol haeman long taem ya, we oli ting se oli stret man, mo oli gat flas tingting, oli daonem ol man ya. Be Jisas i soem respek long olgeta olsem oli gat raet blong kasem.

Yumi tu i mas folem fasin blong Jisas mo mekem ol Kristin brata mo sista blong yumi oli haremgud. Samting ya i minim se yumi lukaot ol jans blong leftemap tingting blong olgeta long ol toktok mo fasin blong yumi. Taem yumi storeyan wetem olgeta, i gud se oltaem yumi talem ol gudfala toktok we i rili kamaot long hat blong yumi mo i soem kaengud fasin. (Rom 1:​11, 12; 1 Tesalonaeka 5:​11) Yumi soem se yumi keagud long filing blong narafala taem yumi lukaotgud long wanem we yumi talem mo olsem wanem yumi talem. (Kolosi 4:6) Mo tu, taem yumi werem ol stret klos mo soem ol gudfala fasin long ol Kristin miting, yumi soem bigfala respek long haenem blong God blong yumi, wosip blong hem, mo long ol Kristin brata mo sista blong yumi.

Jisas i gat respek long ol man, nating se hem i mekem wan wok blong givhan long olgeta. Hem i neva mekem ol narafala oli sem no daonem olgeta, jes blong leftemap hem wan. Taem wan man we i gat leprosi i kam askem long Jisas blong mekem bodi blong hem i kamgud, Jisas i no talem long man ya blong gowe from we hem i no klin mo i no naf blong kasem wan merikel. Mo tu, hem i no mekem bigfala sinema blong pulum ol man blong lukluk hem. Long defren fasin, taem man ya we i gat leprosi i krae long Jisas blong i givhan long hem i se “!Plis, Masta! Sipos yu yu wantem, yu save mekem mi mi gud bakegen,” Jisas i lukaotgud blong soem respek long sikman ya, hem i talem se “Mi mi wantem.” (Luk 5:​12, 13) !I nambawan tumas we yumi no jes givhan long olgeta we oli nidim help, be tu, yumi mekem olgeta oli save se oli no wan baden, mo yumi wantem olgeta mo laekem olgeta! Long wol ya, ol man oli no mekem i gud long olgeta we oli sem, tingting blong olgeta i foldaon mo oli handikap. Oli tanem baksaed long olgeta mo daonem olgeta. Be, ol man olsem oli mas faenem trufala fasin fren mo fasin keagud long medel blong ol Kristin brata mo sista blong olgeta. Yumi wanwan i mas givhan blong mekem fasin ya i stap.

Jisas i laekem tumas ol man blong hem, “mo hem i stap laekem olgeta olwe,” nomata wanem ol mastik mo slak fasin blong olgeta. (Jon 13:1) Hem i luksave se hat blong olgeta i stret, mo se oli wosipim Papa blong hem wetem ful laef blong olgeta. Long sem fasin, yumi neva mas tingting se i gat wan nogud tingting we i pusum ol narafala man blong wosipim Jeova, jes from we oli mekem sam samting long fasin we i defren long yumi, no from we sam fasin blong olgeta oli mekem yumi kros. Sipos yumi luksave raet blong ol Kristin brata blong yumi blong kasem respek, bambae samting ya i pusum yumi blong laekem olgeta mo akseptem olgeta, from we yumi trastem se oli laekem Jeova tu, mo se tingting we i pusum olgeta blong mekem wok blong Hem i stret.​—1 Pita 4:​8-​10.

Ol elda oli mas lukaot moa blong no mekem olgeta we oli stap long kea blong olgeta oli wari. (1 Pita 5:​2, 3) Taem ol elda oli mekem miting wetem wan memba blong kongregesena we i foldaon long sin, i gud we oli toktok long hem long kaen fasin mo wetem respek, mo oli no askem ol kwestin blong mekem hem i sem sipos oli no nidim blong askem. (Galesia 6:1) Nating se oli mas tok strong long hem no stretem hem long strong fasin, bambae oli gohed blong luksave raet we man ya i gat blong kasem respek.​—1 Timote 5:​1, 2.

Holem Fasin Blong Gat Respek Long Yumi Wan

From we God i wokem yumi olsem pija blong hem, yumi mas traem mekem evri samting we yumi naf blong mekem blong soemaot ol nambawan fasin blong God​—wetem fasin ya tu we hem i tinghae long hem wan. (Jenesis 1:​26) Sem mak nao, oda ya se “yu mas laekem ol man we oli stap raonabaot long yu, yu mas mekem i gud long olgeta, olsem we yu stap mekem i gud long yu,” i soem se man i mas tinghae mo gat respek long hem wan. (Matyu 22:39) Tru, sipos yumi wantem se narafala i soem respek long yumi mo i tinghae long yumi, ale yumi mas soem se yumi stret blong kasem respek ya.

Wan tingting we i no jajem yumi, hemia samting we i impoten tumas blong yumi holem respek mo tinghae long yumi wan. Wan tingting we i jajem man mo fasin blong harem nogud from wan sin we hem i mekem, i save lidim hem blong tingting se hem i no save mekem wan gudfala samting nating, ale hem i save kam kros, mo tingting blong hem i save foldaon. Taswe, sipos wan man i mekem wan bigfala sin, kwiktaem nomo hem i mas tanem tingting blong hem, mo lukaot ol elda blong oli givhan long hem blong kam strong bakegen long ol Kristin fasin. Nao hem i save ‘luk long Jeova blong bambae i mekem hem i haremgud bakegen.’ Taem hem i haremgud bakegen, bambae hem i tinghae mo gat respek long hem wan bakegen.​—Ol Wok 3:​19.

I moa gud yet sipos yumi traehad oltaem blong holem wan tingting we i save stikim yumi sipos i gat nid, mo we yumi trenem folem Baebol, mo i gud sipos yumi blokem olgeta samting we oli save spolem tingting ya no mekem hem i kam slak. Sipos yumi bos long olgeta fasin long laef blong yumi, olsem kakae, dring, bisnes, pleplei, fasin we yumi mekem long ol man sipos yumi woman, mo fasin we yumi mekem long ol woman sipos yumi man, bambae yumi holem wan tingting we i no jajem yumi mo we i halpem yumi blong soemaot paoa blong God mo haenem blong hem.​—1 Korin 10:31.

?Olsem wanem sipos tingting blong yumi i gohed nomo blong jajem yumi from sam mastik we yumi mekem finis? ?No olsem wanem sipos yumi stap harem nogud yet from sam rabis fasin we narafala i mekem long yumi? Ol filing ya oli save spolem respek we yumi gat long yumi wan mo mekem tingting blong yumi i foldaon olgeta. !Ol tok blong King Deved long Ol Sam 34:18 oli mekem yumi haremgud tumas, oli se: ‘Jeova i stap kolosap long ol man we tingting blong olgeta i kam nogud, i stap sevem ol man we tingting blong olgeta i foldaon olgeta’! Jeova i rere blong halpem mo i wantem halpem ol man blong hem taem tingting blong olgeta i foldaon mo taem oli harem olsem se oli nogud. Sipos yumi prea long hem wetem fulhat blong yumi, mo yumi lukaot help blong olgeta we oli strong long ol Kristin fasin olsem ol Kristin papa mama, ol elda, mo sam narafala long kongregesen, hemia nao rod blong tinghae mo kasem respek bakegen long yumi wan.​—Jemes 5:​13-​15.

Be tu, yumi mas luksave se respek long yumi wan i no minim flas tingting. Advaes blong Baebol hemia se, “yufala i mas no letem tingting blong yufala i go antap. Tingting blong yufala i mas stap long stret rod, mo yufala i mas makem yufala, stret long fasin blong bilif ya we God i givim long yufala.” (Rom 12:3) I stret blong gat respek long yumi wan, be yumi no mas tinghae bitim mak long yumi wan. Mo tu, yumi no mas ting se respek we man i gat long hem wan i minim se taem hem i mestem, hem i mas mekem eni samting blong kavremap mastik blong hem mo holem gudnem long fored blong ol narafala. Fasin ya i soem se hem i tingbaot hem wan nomo.

Yes, fasin blong soem respek long ol narafala i wan Kristin rul. Ol memba blong famle blong yumi mo ol Kristin brata mo sista blong yumi oli gat raet blong kasem respek mo ona long yumi. Jeova i givim long yumi wanwan fasin ya blong tinghae mo respektem yumi wan. Yumi mas luksave samting ya mo holemtaet fasin ya. Be samting we i moa impoten, hemia se yumi mas wokem bigfala respek long haenem mo paoa blong Jeova God, Papa blong yumi long heven.

[Futnot]

[Tok Blong Pija Long Pej 31]

Ol yangfala oli save soem respek long olgeta we oli handikap