?Yu Yu Kam Insaed Long Spel Blong God?
“Olgeta we bambae oli go insaed blong spel wetem God, bambae oli save spel long ol wok blong olgeta, long sem fasin ya we God i spel long ol wok blong hem fastaem.”—HIBRUS 4:10.
1. ?From wanem spel hem i wan samting we ol man oli laekem tumas?
SPEL. !Hemia wan wod we i mekem yumi harem gud! Long wol ya tede, laef blong man i bisi mo i muvmuf oltaem. Taswe, bighaf blong yumi i agri se spel hem i wan gudfala samting we yumi glad nomo blong tekem long laef blong yumi. Laef ya we yumi gat evri dei hem i mekem yumi evriwan i taed bigwan, nomata se yumi yangfala no olfala, mared no yumi stap yumi wan nomo. Ol man we oli gat sam problem blong helt no we oli handikap, oli faenem se ol wanwan dei ya oli hadwok moa long olgeta. Olsem Baebol i talem, “olgeta samting ya we God i mekem i stap krae, from we olgeta i stap harem nogud.” (Rom 8:22) Sipos wan man i spel, samting ya i no minim se hem i les. No gat. Spel hem i wan samting we olgeta man oli nidim mo we yumi mas tekem samtaem.
2. ?Long wanem fasin Jeova i stap spel?
2 Jeova God hem wan i stap spel. Be, ?spel blong hem i olsem wanem? Long buk blong Jenesis, yumi ridim se: “Nao ol wok blong hem blong mekem wol mo skae wetem olgeta samting we i stap long tufala i finis . . . nao long namba seven dei blong wol ya, hem i spel long ol wok ya we i stap mekem.” Long tingting blong Jeova “namba seven dei” i gat spesel mining, from we tok blong Baebol i gohed blong talem se: “Nao [God] i blesem namba seven dei . . . mo i makemaot se i tabu.”—Jenesis 2:1-3.
God i Spel Long Ol Wok Blong Hem
3. ?Spel ya blong God i no kamaot from ol wanem risen?
3 ?From wanem God i spel long “namba seven dei”? I tru se, hem i no spel from we hem i taed. Jeova i gat “paoa we i bigfala tumas” mo hem i “neva kam taed.” (Aesea 40:26, 28) God i no spel from we hem i nidim blong jenisim tingting blong hem no hem i les long wok we hem i mekem. Nogat. Jisas i talem long yumi se: “Oltaem Papa blong mi i stap wok, mo mi tu mi mas wok.” (Jon 5:17) Samting ya i tru from we, “God hem i Speret” mo i no gat wan loa we i bos long hem, mo hem i no gat semfala nid olsem ol laef samting.—Jon 4:24.
4. ?Long wanem rod, namba “seven dei” i defren long ol narafala sikis “dei”?
4 ?Olsem wanem blong save moa long saed blong risen we i mekem se God i spel long “namba seven dei”? Yumi save mekem olsem taem yumi luk se, nating sipos God i glad tumas wetem olgeta wok we hem i bin finisim long ol wanwan “dei” ya blong wokem samting, be hem i blesem “namba seven dei” mo i talem se dei ya i “tabu.” Buk ya Concise Oxford Dictionary i talem mining blong “tabu” se “wan samting we oli givim fulwan long, no we oli makemaot se hem i stretgud blong (wan samting we i go long wan god no long sam bisnes blong jyos nomo).” Taswe, taem Jeova i blesem “namba seven dei” mo i talemaot se i tabu, i no from we hem i gat sam spesel nid. Be hem i stap soemaot se dei ya mo “spel” blong hem oli mas joen wetem stampa tingting blong hem we i tabu. ?Olsem wanem tufala samting ya oli joen?
5. ?God i stanemap wanem long ol fasfala sikis “dei” blong wokem samting?
5 Long ol sikis “dei” ya blong wokem samting, God i mekem mo i putumap ol defren loa we bambae oli bos long graon mo olgeta samting raonabaot long hem. Ol sayentis tede, oli stap lanem se ol loa ya oli wok long fasin we i nambawan tumas. Kolosap long en blong “namba sikis dei,” God i wokem faswan man mo woman, mo i putum tufala long “saed ya we san i stap kam antap, long wan ples we nem blong hem Iden.” Nao, God i talemaot stampa tingting blong hem long saed blong famle blong ol man mo long saed blong graon ya. Hem i talemaot profet tok ya se: “I gud yutufala i gat plante pikinini blong yutufala, blong olgeta we bambae oli kamaot biaen long yutufala, bambae oli save go stap long olgeta ples long wol. Nao bambae yufala i save mekem evri samting long wol ya oli stap aninit long han blong yufala. Mi mi putum yufala blong yufala i bos long ol fis, mo long ol pijin, mo long olgeta anamol long wol, i stat long olgeta we oli bigbigfala, i go kasem olgeta we oli smosmol.”—Jenesis 1:28, 31; 2:8.
6. (a) Long en blong “namba sikis dei,” ?God i tingting wanem long olgeta samting we hem i bin wokem? (b) ?Olsem wanem “namba seven dei” hem i tabu?
6 Taem “namba sikis dei” blong wokem ol samting, kolosap i finis, Baebol i talem long yumi se: “[God] i luk olgeta wok ya we i mekem, mo i glad tumas long olgeta.” (Jenesis 1:31) God i glad tumas long olgeta samting ya we hem i bin wokem. Taswe, hem i spel, no hem i stop long wok, i minim se hem i no moa gohed blong wokem sam nyufala samting long graon ya. Be, naesfala garen ya we i wan paradaes, hem i stap long wan smol ples nomo, mo i gat tu man nomo oli laef long wol ya. Bambae i mas tektaem blong mekem se stampa tingting blong God long saed blong graon ya mo famle blong man, i kamtru fulwan. From risen ya, God i stanemap “namba seven dei” we i givim taem long olgeta samting we hem i bin wokem long ol sikis “dei” ya we oli pas, blong mekem tabu tingting blong hem i kamtru fulwan. (Skelem wetem Efesas 1:11.) Long en blong “namba seven dei,” ful wol ya i mas stap olsem wan paradaes we i fulap wetem ol famle blong man we oli stretgud olgeta. (Aesea 45:18) God i putum “namba seven dei” i stap, no i givim dei ya i go fulwan, blong mekem wil blong Hem long saed blong graon ya mo olgeta man, i kamtru. ?I minim wanem se dei ya i “tabu”?
7. (a) ?Long wanem fasin, God i spel long “namba seven dei”? (b) Taem “namba seven dei” i kasem en blong hem, ?olgeta samting bambae oli olsem wanem?
7 Ale, God i spel long “namba seven dei” hem i no moa wokem ol nyufala samting. I olsem we hem i stop, nao i letem ol samting we hem i wokem, oli gohed long wok blong olgeta blong finisim wanem we hem i bin wantem mekem i kamtru. Hem i sua fulwan se long en blong “namba seven dei” ya, olgeta samting bambae oli kamaot stret olsem stampa tingting blong hem fastaem. Nating sipos i gat sam samting we oli traem blokem hem, be bambae hem i mas winim ol samting ya. Olgeta man we oli gat fasin obei, bambae oli kasem blesing taem wil blong God i kamtru fulwan. I no gat wan samting we bambae i blokem hem from we blesing blong God i stap long “namba seven dei,” mo hem i mekem dei ya i “tabu.” !Hemia wan nambawan fyuja blong olgeta man ya we oli obei long God!
Isrel i Mestem Mak Ya Blong Go Insaed Long Spel Blong God
8. ?Wetaem mo olsem wanem ol man Isrel oli stat folem sabat?
8 Nesen blong Isrel i kasem blesing from plan we Jeova i stanemap long saed blong taem blong wok mo spel. Bifo we God i givim Loa long ol man Isrel long Hil ya Sinae, hem i bin talem long Moses se: “Mi mi Hae God, mo mi givim dei ya long yufala blong yufala i spel long hem, mo yufala i mas save samting ya. From samting ya, oltaem, long namba sikis dei, bambae mi givim kakae long yufala we i naf blong tu dei. Nao long namba seven dei, i tabu blong wokbaot, bambae yufala i mas stap kwaet long ples blong yufala.” From samting ya “ol man oli stap spel long namba seven dei, oli no moa wok long hem.”—Eksodas 16:22-30.
9. ?From wanem yumi sua se ol man Isrel oli glad tumas long loa blong sabat?
9 Hemia wan nyufala plan long laef blong ol man Isrel, we oli gofri long fasin slef long Ijip i no longtaem. Ol man Ijip mo narafala nesen long taem ya, oli kaontem faef no ten dei long wan wik, be ating ol man Isrel oli no bin gat wan dei blong spel taem oli wok olsem slef. (Skelem wetem Eksodas 5:1-9.) Taswe, i stret nomo blong tingting se ol man Isrel oli mas glad tumas long nyufala plan ya. Loa blong sabat hem i no wan baden long olgeta mo hem i no wan samting we i blokem olgeta blong mekem wan samting long laef blong olgeta, taswe ating oli glad tumas blong folem. Yes, samtaem biaen, God i talem long olgeta se dei blong sabat i mas mekem olgeta oli rimemba taem ya we oli stap slef long Ijip nao God i mekem olgeta oli fri.—Dutronome 5:15.
10, 11. (a) Sipos ol man Isrel oli obei, ?oli gat jans blong harem gud long wanem samting? (b) ?From wanem ol man Isrel oli no bin go insaed long spel blong God?
10 Sipos ol man Isrel we oli kamaot long Ijip wetem Moses oli bin obei long God, oli save gat blesing ya blong go insaed long Promes Lan we i ‘fulap long melek mo eg blong sugabag.’ (Eksodas 3:8) Long ples ya, bambae oli save kasem trufala spel, i no jes long wan sabat dei, be long ful laef blong olgeta. (Dutronome 12:9, 10) Be, samting ya i no bin kamaot. Aposol Pol i tokbaot ol man Isrel ya i se: “?Hu olgeta ya we oli harem tok blong God, nao oli girap, oli agensem hem? Hemia olgeta ya we Moses i lidim olgeta oli kamaot long Ijip. ?Mo hu olgeta ya we God i kros tumas long olgeta long fote yia? Hemia olgeta ya nomo we oli mekem nogud, we oli ded olbaot long drae ples ya. ?Mo hu olgeta ya we God i mekem strong tok ya long olgeta, se ‘Olgeta ya bambae oli no save kam insaed samtaem blong spel wetem mi’? Hemia olgeta ya nomo we oli girap, oli agensem hem. Mo yumi save luksave se olgeta ya oli no save go insaed blong spel wetem God, from we oli no bilif long hem.”—Hibrus 3:16-19.
11 !Hemia wan bigfala lesen long yumi! Ol man Isrel ya we oli aot long Ijip, oli no save kam insaed long spel ya we Jeova i promes long olgeta, from we oli no gat bilif. Oli ded long draeples. Oli mestem mak ya blong luksave se from we oli blong laen blong Ebraham, oli joen long wil blong God blong mekem ol blesing i kamtru long olgeta nesen blong wol. (Jenesis 17:7, 8; 22:18) Olgeta ya oli no sapotem tingting blong God, be oli bisi tumas wetem ol samting long saed blong bodi mo ol samting we olgeta nomo oli wantem. !Yumi mas lukaot blong no folem semfala fasin ya!—1 Korin 10:6, 10.
I Gat Wan Spel i Stap Yet
12. ?Ol Kristin long faswan handred yia oli gat jans blong kasem wanem, mo olsem wanem oli save kasem samting ya?
12 Afta we Pol i tokbaot se Isrel i mestem jans ya blong kam insaed long spel blong God from we oli no gat bilif, Pol i toktok long ol narafala man blong bilif long taem blong hem. Long Hibrus 4:1-5, hem i talem long olgeta se: “God i givim promes long yumi finis, se bambae yumi save go insaed blong spel wetem hem.” Pol i pulum olgeta blong soemaot bilif long “gud nyus,” from we “yumi ya we yumi bilif, bambae yumi save go insaed blong spel wetem God.” Long ples ya, Pol i no stap tokbaot spel long saed blong bodi we ol man oli stap folem long Sabat, from we ransom sakrifaes blong Jisas i karemaot Loa finis. (Kolosi 2:13, 14) Taem Pol i tokbaot Jenesis 2:2 mo Ol Sam 95:11, hem i wantem pulum ol Hibru Kristin blong kam insaed long spel blong God.
13. Taem Pol i tokbaot Ol Sam 95, ?from wanem hem i pulum tingting blong ol man i go long tok ya “tede”?
13 Jans ya blong kam insaed long spel blong God i mas wan “gud nyus” long ol Hibru Kristin, long sem fasin we sabat dei hem i wan “gud nyus” long ol man Isrel bifo. Taswe, Pol i pulum ol man ya we oli gat bilif, blong oli no mekem semfala mastik olsem ol man Isrel oli bin mekem long draeples. Hem i yusum tok blong Ol Sam 95:7, 8, blong mekem olgeta oli tingbaot tok ya “tede,” nating sipos hem i longtaem finis we God i stat blong spel long wok blong wokem samting. (Hibrus 4:6, 7) ?Wanem poen we Pol i wantem soemaot? Hemia se, “namba seven dei” ya we God i putumap blong mekem stampa tingting blong hem i kamtru fulwan long saed blong graon mo man, i stap gohed yet. Taswe, i impoten tumas we ol Kristin long taem ya oli wok blong sapotem stampa tingting ya i bitim we oli bisi tumas blong ronem ol samting we olgeta nomo oli wantem. Hem i talem bakegen woning ya se: ‘Yufala i no mas mekem hat blong yufala i strong.’
14. ?Olsem wanem Pol i soemaot se “spel” blong God i stap gohed yet?
14 Mo tu, Pol i soemaot se “spel” ya we God i bin promes long hem, i no minim nomo se ol man Isrel oli kam insaed long Promes Lan folem lida ya Josua. (Josua 21:44) Pol i talem se: “Taem Josua i stap lidim ol man Isrel, sipos olgeta oli go insaed blong spel wetem God, bambae God i no save talem wan narafala dei bakegen.” Tingting ya nao i pulum Pol blong ademap se: “I gat jans i stap yet blong ol man blong God oli go spel long sem fasin ya we God mekem fastaem, we hem i spel long wok blong hem long namba seven dei blong hem.” (Hibrus 4:8, 9) ?Wanem ya ‘spel blong namba seven dei’?
Kam Insaed Long Spel Blong God
15, 16. (a) ?Tok ya ‘spel long namba seven dei’ i save minim wanem? (b) ?I minim wanem se yumi ‘spel long wok blong yumi’?
15 Tok ya ‘spel long namba seven dei’ i kamaot long wan Grik tok we i minim “folem fasin blong sabat.” (Kingdom Interlinear) Tija William Lane i talem se: “Ol man oli stat yusum tok ya afta we oda blong Sabat dei i stanap long skul blong ol man Jyu olsem Eksodas 20:8-10 i eksplenem. Oda ya i makem klia se spel mo fasin blong presem God oli joengud tugeta . . . [Hem i] makemaot klia se dei ya i olsem wan spesel taem blong lafet mo glad, we i kamaot from wosip mo we i leftemap nem blong God.” Taswe, promes ya blong spel, i no minim nomo se man i no wok. Be, hem i wan jenis we i mekem man i stop long ol wok ya we oli mekem hem i taed mo we oli no gat mining, blong joen long wan wok we i karem glad mo we i givim ona long God.
16 Samting ya i kam klia long ol nekis tok blong Pol se: “From we olgeta we bambae oli go insaed blong spel wetem God, bambae oli save spel long ol wok blong olgeta, long sem fasin ya we God i spel long ol wok blong hem fastaem.” (Hibrus 4:10) Taem God i spel long namba seven dei, i no from we hem i taed. Spel ya i minim se hem i stopem wok blong hem long wol ya. Hem i mekem olsem blong letem olgeta samting ya we hem i wokem, oli kasem fulwan mak we hem i wantem, nao oli save presem mo givim ona long hem. From we yumi haf blong ol samting we God i wokem, wanem we yumi mekem i mas laenap tu long risen ya we God i spel. Yumi mas ‘spel long ol wok blong yumi.’ Hemia i min se yumi mas stopem fasin ya blong traehad long prapa paoa blong yumi blong traem kasem wan laef we yumi harem gud long hem. Defren olgeta, yumi mas gat bilif long ol promes blong God. Yumi mas bilif se tru long ransom sakrifaes blong Jisas Kraes, olgeta samting bambae oli save kambak stret olsem stampa tingting blong God.—Efesas 1:8-14; Kolosi 1:19, 20.
Tok Blong God i Gat Paoa
17. ?Wanem fasin blong ol man Isrel bifo, we yumi mas traehad blong no folem?
17 Ol man Isrel oli mestem jans ya blong kam insaed long spel we God i promes long olgeta, from we oli no obei long hem mo oli no gat bilif. From samting ya, Pol i talem long ol Hibru Kristin se: “Yumi mas traehad blong go insaed blong spel wetem God. Bambae i nogud sipos wan long yumi i folem mak blong olgeta ya bifo we oli no obei long God, nao hem bambae i no save go insaed.” (Hibrus 4:11) Bighaf blong ol man Jyu long faswan handred yia oli no soemaot bilif long Jisas. Plante long olgeta ya oli safa bigwan taem fasin blong laef blong ol man Jyu i kasem en blong hem long yia 70 K.T. !I impoten tumas long yumi blong gat bilif long ol promes blong tok blong God tede!
18. (a) ?Wanem ol risen we Pol i tokbaot se oli mas pulum yumi soemaot bilif long tok blong God? (b) ?Olsem wanem tok blong God i “sap moa i bitim wan naef we i sap tu saed”?
18 Yumi gat gudfala risen blong soemaot bilif long tok blong Jeova. Pol i raetem se: “Tok blong God i wan samting we i laef, mo we i stap wok, i olsem we hem i sap tumas, i winim naef blong faet ya we i sap tu saed. Hem i save go insaed long ples we tingting blong man i joen long laef blong hem, olsem we naef blong faet i save go insaed long ples we wora blong bun i joen long bun. Tok blong God i save jajem olgeta tingting blong man, mo ol samting we man i wantem long tingting blong hem.” (Hibrus 4:12) Yes, tok blong God, no mesej we hem i sanem, i “sap tumas, i winim naef blong faet ya we i sap tu saed.” Ol Hibru Kristin oli mas rimemba samting ya we i bin hapen long ol olfala blong olgeta bifo, we oli no bin harem jajmen blong Jeova se bambae oli ded evriwan long draeples, ale, oli mekem stronghed mo oli traem go insaed long Promes Lan. Moses i givim woning long olgeta se: “Ol man Amalek mo ol man Kenan oli stap fored blong yufala. I sua se bambae oli kilim yufala evriwan i ded long naef blong faet.” Taem ol man Isrel oli mekem stronghed mo oli muf i go fored, “ol man Amalek mo ol man Kenan we oli stap long ol ples raonabaot long hil ya, oli kamdaon mo oli stat kilim ol man Isrel, nao ol man Isrel oli seraot wanwan olbaot go kasem Homa.” (Namba 14:39-45) Tok blong Jeova i sap moa i bitim naef blong faet we i sap tu saed, mo eniman we i wantem agensem hem, bambae i kasem frut blong stronghed fasin blong hem.—Galesia 6:7-9.
19. ?Tok blong God i gat paoa blong ‘stikim’ man go kasem wanem mak, mo from wanem yumi mas luksave se yumi gat kaon blong pem long God?
19 !Tok blong God i gat paoa blong ‘go insaed long ples we tingting blong man i joen long laef blong hem, i save jajem olgeta tingting blong man, mo ol samting we man i wantem long tingting blong hem’! !Hem i go insaed long ol tingting blong wanwan man mo faenemaot samting we i stap long hat blong olgeta, i olsem we hem i stikim man go kasem wora we i stap insaed long bun blong hem! Ol man Isrel we oli gofri long fasin slef blong Ijip, oli bin agri blong holem Loa. Nating se i olsem, Jeova i save se dip insaed long hat blong olgeta, oli no rili gat tangkyu from olgeta samting we Hem i givim mo mekem blong olgeta. (Ol Sam 95:7-11) Olgeta ya oli no mekem wil blong hem. Oli bisi moa blong traem kasem ol samting we olgeta nomo oli wantem blong harem gud long bodi. Taswe, oli no bin go insaed long spel ya we God i promes long olgeta, be oli ded long draeples. Yumi mas tingbaot samting ya olsem wan woning long yumi. Yes, “i no gat wan samting nating long wol ya we God i mekem, we i save haed long fes blong God. Olgeta samting oli stap olsem long klia ples nomo, stret long fes blong hem. Mo long fes blong hem nomo, yumi evriwan i mas talemaot ol fasin blong laef blong yumi.” (Hibrus 4:13) From samting ya, yumi mas wok strong blong mekem olgeta samting we oli laenap wetem disisen ya we yumi mekem blong givim laef blong yumi i go long Jeova. I moa gud blong mekem olsem i bitim we yumi “tanraon blong gobak, nao bambae yumi lus.”—Hibrus 10:39.
20. ?Wanem samting i stap yet long fored blong yumi, mo yumi mas mekem wanem naoia blong go insaed long spel blong God?
20 Nating se “namba seven dei”—dei blong spel blong God—i stap gohed yet, God i luksave se stampa tingting blong hem long saed blong wol ya mo ol man, bambae i kamtru fulwan. I no longtaem tumas, Mesaea King ya Jisas Kraes, bambae i tekem aksin blong spolem olgeta man ya, wetem Devel Setan tu, we oli stap agensem wil blong God. Long Rul Blong Kraes Blong Wan Taosen Yia, Jisas mo ol 144,000 man we oli rul wetem hem, bambae oli mekem wol ya mo ol man we oli stap long hem, oli kambak bakegen olsem stampa tingting blong God fastaem. (Revelesen 14:1; 20:1-6) Naoia i taem long yumi blong pruvum se yumi stap yusum ful laef blong yumi blong sapotem wil blong Jeova God. I nogud yumi stap ronem ol samting we yumi nomo i laekem, mo i nogud yumi traehad blong kasem ol sas samting no hae nem. Naoia i taem blong yumi ‘spel long ol wok blong yumi’ mo sapotem ol wok blong Kingdom wetem fulhat blong yumi. Sipos yumi mekem olsem, mo yumi holem strong bilif oltaem long Papa blong yumi long heven, Jeova, ale, bambae yumi gat jans blong kasem olgeta blesing we oli kamaot long spel blong God naoia, mo long fyuja tu, gogo i no save finis.
?Yu Save Eksplenem?
◻ ?From wanem risen, God i spel long “namba seven dei”?
◻ ?Ol man Isrel oli gat jans blong harem gud from wanem kaen spel, be from wanem oli mestem jans ya?
◻ ?Yumi mas mekem wanem blong go insaed long spel blong God?
◻ ?Olsem wanem tok blong God i laef, i gat paoa, mo i sap moa i bitim wan naef we i sap tu saed?
[Tok Blong Pija Long Pej 16]
Ol man Isrel oli holem Sabat, be oli no go insaed long spel blong God. ?Yu save from wanem?