!‘Bambae i No Longtaem Yufala i Fri’!

1. ?Wanem samting i hapen long yia 66? (Yu luk pija long stat blong stadi ya.)

YU TRAEM tingbaot sipos yu yu wan long ol Kristin we oli laef long Jerusalem long yia 66. Long taem ya, i gat plante samting oli hapen. Wan haeman blong Rom, we nem blong hem Florus, i stilim 17 talen mane we oli stap insaed long haos tempol. Wantaem nomo ol man Isrel oli kam kros. Oli kilim plante soldia blong Rom, mo oli talemaot se oli no moa stap aninit long gavman blong Rom. Ol man Rom oli no tektaem, long tri manis nomo, Cestius Gallus i lidim 30,000 soldia oli go long Jerusalem blong agensem ol man Isrel. Grup blong ol man Isrel we oli mekem ol trabol ya, oli go haed long haos tempol, long rum we i had blong man i go insaed. Be, ol soldia blong Rom oli stap traehad blong brekem stonwol we i goraon, blong oli save go insaed long haos tempol. Evri man we oli stap insaed long taon ya, oli seksek. ?Bambae yu harem olsem wanem taem yu luk ol samting ya?

2. ?Ol Kristin oli mas mekem wanem taem oli luk we ol soldia blong Rom oli raonem taon blong Jerusalem? ?Olsem wanem oli save mekem samting ya?

² Jisas i bin givim woning long ol disaepol blong hem, sam yia bifo we trabol ya i kamaot. Hem i talem samting we oli mas mekem, i se: “Taem we yufala i luk ol soldia oli stap kam plante raonabaot long taon ya Jerusalem, blong oli blokem ol man oli stap insaed, yufala i mas save we bambae i no longtaem oli save spolemgud ples ya. Taem yufala i luk samting ya, yufala we i stap long Judia, yufala i mas ronwe blong go haed long ol hil. Mo yufala we i stap insaed long taon ya, yufala i mas aot. Mo yufala we i stap long ol ples raonabaot long taon ya, yufala i no mas go insaed long taon ya bakegen.” (Luk 21:20, 21) ?Olsem wanem ol disaepol oli save obei long advaes blong Jisas, from we i gat ol soldia we oli raonem taon ya? Wan samting i hapen we i mekem ol man oli sek. !Ol ami blong Rom oli lego Jerusalem! Olsem we Jisas i talem, God i “katem taem” blong trabol ya. (Matiu 24:22) Taem ol soldia blong Rom oli aot long Jerusalem, hemia janis blong ol Kristin, blong oli obei long tok blong Jisas blong go haed long ol hil.a Biaen, long yia 70, ol ami blong Rom oli kambak bakegen long Jerusalem, mo oli spolemgud taon ya. Be olgeta we oli obei long tok blong Jisas, oli sef.

3. ?Wanem samting we ol Kristin bambae oli kasem i no longtaem we i sem mak olsem ol Kristin long taem bifo? ?Bambae yumi tokbaot wanem long stadi ya?

³ Ol tok we Jisas i talem mo woning we hem i givim oli stret tu long taem blong yumi tede. I no longtaem, bambae yumi kasem sem trabol olsem. Jisas i tokbaot ol samting we oli bin hapen long taem bifo, blong eksplenem samting we bambae i kamtru long taem we “bigfala trabol” i stat. (Matiu 24:3, 21, 29) I gat sam Kristin oli laef taem ol soldia blong Rom oli spolem Jerusalem, long sem fasin, bambae i gat wan “bigfala hip blong ol man” we bambae oli laef long taem blong bigfala trabol ya. (Ridim Revelesen 7:9, 13, 14.) I impoten we yumi kasemsave ol samting we Baebol i talem blong tokbaot bigfala trabol we bambae i kamaot long fiuja. ?From wanem? Hemia from we laef blong yumi long fiuja, i dipen long samting we yumi mekem naoia. Taswe, i gud we yumi tokbaot ol samting we yumi save mekem blong stap rere from bigfala trabol.

TAEM BIGFALA TRABOL I STAT

4. ?Bigfala trabol bambae i stat olsem wanem?

⁴ ?Bigfala trabol bambae i stat olsem wanem? Bigfala trabol bambae i stat taem ol giaman skul oli lus. Baebol i singaot ol giaman skul se, “Bigfala taon ya Babilon, we i mama blong olgeta woman blong rod.” (Revelesen 17:5-7) ?From wanem Baebol i singaot ol giaman skul se woman blong rod? Hemia from we ol lida blong olgeta, oli no mekem samting we God i wantem. Oli no wantem folem ol tijing blong Baebol mo oli sapotem ol gavman blong man, bitim we oli obei long Jisas mo Kingdom blong hem. Fasin blong olgeta blong mekem wosip i no givim ona long God. (2 Korin 11:2; Jemes 1:27; Revelesen 14:4) ?Hu bambae i spolem Bigfala Babilon? Hemia Jehova we bambae i mekem se “ol ten hon” blong “anamol ya we i red we i red,” bambae oli “mekem olsem we hem i wantem.” “Anamol ya we i red we i red” i minim Yunaeted Neson, mo “ol ten hon” i minim ol gavman we oli sapotem Yunaeted Neson.—Ridim Revelesen 17:3, 16-18.

5, 6. Taem Bigfala Babilon i lus, ?from wanem yumi talem se i no evriwan we oli joen long ol giaman skul bambae oli ded?

⁵ Taem Bigfala Babilon i lus, ?hemia i min se olgeta we oli joen long ol giaman skul bambae oli ded evriwan? Nogat. Tabu spirit blong Jehova i pulum profet Sekaraea blong raetem stori blong ol samting we bambae oli hapen. Hem i talem se, long taem ya wan man we fastaem hem i wan memba blong ol giaman skul, bambae hem i talem se: “‘Mi mi no wan profet, mi wan fama ya, mo hemia i wok blong mi oltaem long laef blong mi.’ Nao sipos wan man i askem long hem se, ‘?Be ol mak blong ol so ya long jes blong yu, wanem i mekem olgeta?’ bambae hem i giaman se, ‘Ol mak ya, mi kasem long haos blong ol fren blong mi.’” (Sekaraea 13:4-6) Nating se oli lida blong ol giaman skul, be bambae oli mekem olsem se oli no wan lida nating, mo bambae oli giaman se oli no bin joen nating long ol giaman skul.

⁶ ?Wanem bambae i hapen long ol man blong God long taem ya? Jisas i talem se: “Be Hae God i katem taem blong trabol ya finis. Sipos no, bambae i no gat wan man i save stap laef. Be hem i katem taem ya blong bambae i sevem ol man we hem i jusumaot olgeta finis, se oli man blong hem.” (Matiu 24:22) Long taem blong ol fas kristin, Jehova i “katem taem” blong trabol we i kasem Jerusalem. Hemia i mekem se ol tabu Kristin we God i “jusumaot olgeta,” oli save ronwe blong go haed. Long sem fasin, long fas haf blong bigfala trabol, God bambae i “katem taem” blong trabol ya, from ol man we hem i “jusumaot olgeta.” Ol gavman we hemia “ol ten hon,” bambae oli no save spolem ol man blong God. Afta long fas haf blong bigfala trabol, bambae ol samting oli kam kwaet, be blong smoltaem nomo.

TAEM BLONG TRAEM MO JAJMEN

7, 8. ?Yumi gat janis blong mekem wanem afta we ol giaman skul oli lus? ?Long taem ya, olsem wanem ol man blong God bambae oli defren long ol narafala man?

⁷ ?Wanem bambae i hapen afta we giaman skul i lus? Hem i taem we bambae yumi soemaot klia, samting we i stap long hat blong yumi. Long taem ya, plante man bambae oli lukaot rod blong oli stap sef, bambae oli askem ol ogenaesesen we oli olsem, “ol bigbigfala ston olbaot long ol hil,” blong oli givhan long olgeta. (Revelesen 6:15-17) Be ol man blong Jehova bambae oli trastem Jehova se hem nomo bambae i lukaotgud long olgeta. Taem Jehova i “katem taem” blong faet long Jerusalem bifo, hem i no mekem blong givim janis long ol man Isrel we oli no bilif yet, blong oli kam Kristin. Be hem i mekem, blong givim janis long olgeta we oli Kristin finis, blong oli ronwe long Jerusalem, mo oli folem ol advaes we Jisas i talem. Long sem fasin, taem Jehova i “katem taem” blong faet agensem Bigfala Babilon, yumi no mas ting se hemia taem blong ol man oli kam long trutok. Defren olgeta, Jehova i givim janis long ol tru Kristin, blong oli soemaot lav we oli gat long hem, mo blong oli sapotem wok blong ol tabu Kristin.—Matiu 25:34-40.

⁸ Yumi no save wanem samting bambae i hapen blong traem yumi. Be, yumi save se laef bambae i kam strong moa, mo tu yumi mas lego sam samting long laef blong yumi. Long taem blong ol fas Kristin, olgeta oli lego haos blong olgeta, mo oli mas winim sam hadtaem we oli kasem, blong mekem se oli save sef. (Mak 13:15-18) Taswe, i gud we yumi tingbaot tufala kwestin ya: ‘?Mi mi rere blong lego ol samting blong bodi? ?Mi mi rere blong mekem eni impoten samting, we mi mas mekem blong mi gohed blong fren gud wetem Jehova?’ !Yu traem tingbaot! Long taem ya, yumi nomo bambae yumi gohed blong wosipim God blong yumi nomata wanem samting i hapen long yumi, sem mak olsem profet Daniel long taem bifo.—Daniel 6:10, 11.

9, 10. (1) ?Ol man blong God bambae oli talemaot wanem mesej long taem blong bigfala trabol? (2) ?Ol man we oli enemi blong God bambae oli mekem wanem?

⁹ Long taem blong bigfala trabol, hem i no taem blong “talemaot gud nius blong Kingdom.” Taem blong talemaot mesej ya i pas finis. !Naoia hem i taem we “en” (NW) bambae i kamtru! (Matiu 24:14) Ol man blong God bambae oli talemaot wan strong mesej blong jajmen, we bambae i mekem evri man bambae oli fraet. Maet mesej ya, hemia se rabis wol ya blong Setan bambae i lus blong olwe. Baebol i tokbaot mesej ya olsem ol ston blong aes we oli folfoldaon olsem ren. Hem i talem se: “Ol ston blong aes oli folfoldaon olsem ren. Ol ston ya, oli bigbigwan, we sipos man i skelem, bambae hevi blong wan i samwe long fifti kilo. Nao ol man oli stap tok nogud long God, from we hem i sanem ol ston ya blong aes i kam long olgeta, mo trabol ya i nogud we i nogud olgeta.”—Revelesen 16:21.

¹⁰ Ol enemi blong yumi, bambae oli harem strong mesej we bambae yumi talemaot. Tabu spirit blong Jehova i pulum profet Esikel blong i eksplenem samting we wan grup blong ol neson bambae oli mekem taem oli harem mesej ya. Grup ya, Baebol i singaot olgeta se King Gogo. Hem i se: “Yu talem long king ya we mi mi talem se, ‘Long taem ya we tok ya blong mi i kamtru, bambae yu wokemaot wan plan long tingting blong yu. Plan ya bambae i nogud we i nogud, we yu talem se, “Naoia bambae mi go insaed long wan kantri we i no gat man blong givhan long ol man blong hem, mi faet agens long olgeta. Olgeta ya oli no man blong faet, oli stap gud nomo long ol taon ya we oli no gat stonwol i goraon long olgeta blong blokem olgeta.” Ol taon ya, bifo, ol enemi oli bin spolem olgeta, oli brobrok i stap, be olgeta oli aot long ol narafala kantri, oli kambak long ples ya, mo naoia oli gat ol anamol blong olgeta, mo oli gat plante narafala samting. Kantri ya blong olgeta i stap long medel blong wol, long ples ya we ol man oli stap pas long hem blong go long ol narafala kantri, mo bambae mi go faet agens long olgeta, mi go karemaot olting blong olgeta.’” (Esikel 38:10-12) Bambae i isi nomo blong ol man oli luksave ol man blong God, i olsem we oli “stap long medel blong wol.” Ol neson bambae oli no moa save stap kwaet. Bambae oli wantem tumas blong spolem ol tabu man blong God, wetem olgeta we oli sapotem ol tabu man ya.

11. (1) ?I gat wan stret taem blong ol samting we bambae oli hapen long taem blong bigfala trabol? (2) ?Ol man bambae oli mekem wanem taem oli luk ol saen ya?

¹¹ ?Wanem nekis samting we bambae i hapen? Baebol i no talem wan stret taem blong ol samting we bambae oli hapen long taem blong bigfala trabol. Be i gat sam samting we bambae oli hapen long sem taem nomo. Long profet tok blong Jisas we i tokbaot en blong ol rabis fasin blong wol ya, hem i talem se: “Bambae i gat saen long san, mo long mun, mo long ol sta. Mo long wol ya, ol man blong plante kantri bambae oli harem nogud, oli fraet long bigfala noes blong solwota we i brok long rif, mo long ol wef blong hem. Bambae ol man oli save ded from fraet, mo from we oli stap harem nogud long ol samting we bambae oli save kam kasem wol ya, from we ol samting blong skae we oli strong we i strong, God bambae i muvum olgeta. Nao biaen, ol man bambae oli save luk mi, mi Pikinini blong Man, mi kamaot long klaod, wetem olgeta paoa we mi mi gat, mo long bigfala laet we bambae i saenaot raonabaot long mi.” (Luk 21:25-27; ridim Mak 13:24-26.) ?Olsem wanem? ?Taem profet tok ya bambae i kamtru, i gat ol saen mo ol samting we oli hapen long skae we oli mekem ol man oli fraet? Yumi mas wet blong luk wanem samting bambae i kamaot. Be, yumi save se ol enemi blong God bambae oli fraet mo oli seksek taem oli luk ol saen ya.

12, 13. (1) ?Wanem bambae i hapen taem Jisas i kam ‘wetem olgeta paoa mo bigfala laet we bambae i saenaot’? (2) ?Ol man blong God bambae oli mekem wanem long taem ya?

¹² ?Wanem bambae i hapen taem Jisas i kam ‘wetem olgeta paoa mo bigfala laet we bambae i saenaot’? Long taem ya, bambae hem i givim praes long olgeta we oli obei long God, mo bambae hem i panisim olgeta we oli no obei. (Matiu 24:46, 47, 50, 51; 25:19, 28-30) Jisas i yusum wan pijatok blong eksplenem moa samting we bambae i hapen long taem ya. Hem i talem se: “Long taem ya we mi, mi Pikinini blong Man bambae mi King mi gat olgeta paoa, bambae mi kamtru wetem olgeta enjel blong heven, nao mi go sidaon long bigfala jea blong mi. Nao olgeta man blong wol bambae oli kam stanap long fes blong mi, mo mi bambae mi seraot olgeta, olsem we man blong lukaot long sipsip i stap seraot ol sipsip blong hem long ol nani blong hem. Bambae mi putum ol sipsip oli stap long raet saed blong mi, mo ol nani, oli stap long lef saed blong mi.” (Matiu 25:31-33) ?Jisas bambae i mekem wanem wetem ol sipsip mo ol nani? Bambae hem i jajem olgeta. Ol nani, we hemia olgeta we oli no obei long God, “bambae oli go blong kasem panis ya we i no save finis.” Be ol sipsip, we hemia olgeta we oli obei long God, bambae oli kasem laef we i no save finis.—Matiu 25:46.

¹³ ?Olgeta we oli olsem ol nani bambae oli mekem wanem taem oli kasemsave se bambae oli lus? Baebol i talem se “bambae oli krae.” (Matiu 24:30) ?Be olsem wanem long ol tabu man blong God, mo ol man we oli joen wetem olgeta? Olgeta bambae oli mekem samting we Jisas i talem, hem i talem se: “Yufala i mas stanap stret, yufala i leftemap hed blong yufala, from we bambae i no longtaem, mi bambae mi kam blong sevem yufala, mi mekem yufala i fri.”—Luk 21:28.

OLI SAEN OLSEM SAN LONG KINGDOM

14, 15. ?Wanem wok bambae i stat afta we King Gogo i stat blong spolem ol man blong God? ?Olsem wanem samting ya bambae i hapen?

¹⁴ ?Wanem bambae i hapen afta we King Gogo i stat blong spolem ol man blong God? Baebol i talem se Pikinini blong man bambae i ‘sanemaot ol enjel, blong oli go tekem ol man we hem i jusumaot olgeta finis, oli kam wanples. Bambae ol enjel ya oli mas go long evri ples long wol, mo long olgeta ples long heven, blong tekem olgeta oli kam.’ (Mak 13:27; Matiu 24:31) Wok ya blong tekem ol man oli kam wanples, i no minim taem we Jehova bambae i jusumaot ol faswan tabu Kristin. Mo tu, i no min se ol tabu Kristin we oli laef yet, bambae oli kasem laswan mak blong olgeta. (Matiu 13:37, 38) Laswan mak we ol tabu Kristin we oli laef yet bambae oli kasem, hemia bifo long stat blong Bigfala trabol. (Revelesen 7:1-4) Taswe, ?wok ya blong tekem ol man oli kam wanples, hem i minim wanem? Hemia taem we ol tabu Kristin we oli laef yet long wol, bambae oli kasem praes blong olgeta mo oli go long heven. (1 Tesalonaeka 4:15-17; Revelesen 14:1) Ol samting ya bambae oli hapen samtaem afta we King Gogo i stat blong mekem trabol long ol man blong God. (Esikel 38:11) Biaen long samting ya, Jisas i talem se: “Ol stret man bambae oli go long niufala wol ya we Papa blong olgeta i king long hem, nao long ples ya bambae oli saen olsem san.”—Matiu 13:43.b

¹⁵ ?Hemia i min se ol tabu Kristin bambae oli go long heven long fasin we oli kolem “rapja”? Plante giaman skul oli talem se ol Kristin bambae oli go long heven wetem bodi blong man, we i gat mit mo blad. Mo tu oli ting se bambae oli luk Jisas wetem prapa ae blong olgeta, we hem i kambak blong rulum wol. Be Baebol i talemaot klia se Jisas bambae i kambak long fasin we man i no save luk. Hem i talem se: “Saen blong mi, mi Pikinini blong Man, bambae i kamaot long skae” mo Jisas bambae i “kamaot long klaod long skae.” (Matiu 24:30) Mo tu, Baebol i talem se: “Bodi blong yumi we i gat mit mo blad blong hem, bambae i no save go insaed long niufala wol ya we God i king long hem.” Taswe olgeta we bambae oli go long heven, fastaem bodi blong olgeta i mas jenis. Baebol i talem se: ‘Taem bigfala pupu ya blong Lasdei i krae, wantaem nomo God bambae i jenisim bodi blong olgeta evriwan.’c (Ridim 1 Korin 15:50-53.) Yumi no yusum tok ya “rapja” long ples ya blong tokbaot taem ya, from we tok ya i joen wetem giaman tijing blong ol giaman skul. Nating se i olsem, ol tabu Kristin we oli laef yet long wol, bambae oli kam wanples wantaem nomo.

16, 17. ?Wanem bambae i hapen bifo we Smol Sipsip i mared?

¹⁶ Taem ol 144,000 tabu Kristin oli stap evriwan long heven, naoia oli save rere laswan from mared blong Smol Sipsip. (Revelesen 19:9) Be i gat wan samting we i mas kamtru, bifo long nambawan taem ya. From we taem ol tabu Kristin oli stap yet long wol, King Gogo bambae i wantem spolem ol man blong God. (Esikel 38:16) ?Ol man blong God bambae oli mekem wanem long taem ya? Bambae oli obei long advaes ya, we i se: “Bambae yumi no go mekem faet long olgeta, yumi stap stanap rere nomo, yumi wet. Bambae yumi luk we Hae God i mekem yumi win. . . . Yumi no fraet.” (2 Kronikel 20:17) Olgeta tabu Kristin we oli laef yet long wol, bambae oli go long heven samtaem afta long taem we King Gogo i stat blong spolem ol man blong God. Biaen Revelesen 17:14 i tokbaot olgeta long heven we bambae oli kam blong mekem faet long King Gogo. Ol enemi blong God bambae “oli faet agens long Smol Sipsip blong God. Be Smol Sipsip ya, hem i Masta blong olgeta Masta, mo i King blong olgeta King. Nao from samting ya, hem wetem ol man we hem i singaot olgeta, mo i jusumaot olgeta, mo we olgeta oli stap holem tok blong hem, bambae oli faet agens long ol ten king ya, oli winim olgeta.” Taswe, Jisas wetem 144,000 tabu Kristin, we oli ol king blong heven, bambae oli faet blong tekemaot ol man blong God we oli stap long wol, oli letem olgeta oli go fri.

¹⁷ Faet we bambae i mekem ol man blong God oli fri, hemia Amagedon. Faet ya bambae i leftemap nem blong Jehova. (Revelesen 16:16) Olgeta we oli olsem nani, bambae oli lus. Bambae i no moa gat ol rabis fasin long wol, mo “bigfala hip blong ol man” bambae oli laef long taem blong Amagedon. !Naoia, Smol Sipsip i save mared, mo hem i wan bigfala dei blong glad, olsem we las haf long buk blong Revelesen i tokbaot! (Revelesen 21:1-4)d Olgeta we bambae oli laef long wol, bambae oli luk bigfala lav blong God, mo ol gudfala fasin blong hem. Mo tu, bambae oli harem gud long ol blesing we God bambae i givim. Yumi wantem tumas blong stap long taem ya. !Hemia wan nambawan taem blong harem gud long kakae blong mared!—Ridim 2 Pita 3:13.

18. ?Yumi mas mekem wanem taem yumi stap wet long ol nambawan samting we bambae oli kamtru i no longtaem?

¹⁸ ?Yumi mas mekem wanem naoia, taem yumi stap wet long ol nambawan samting we bambae oli kamtru i no longtaem? Tabu spirit blong Jehova i pulum aposol Pita blong raetem se: “Nao from we olgeta samting ya bambae oli lus olsem, yufala i mas luklukgud long laef blong yufala. Taem yufala i stap wet long Dei ya blong God blong i kamtru, yufala i mas tabu, yufala i man blong God, mo yufala i mas mekem ol fasin we hem i wantem. Mo yufala i mas gohed blong wok blong mekem Dei ya i kamtru kwik . . . Ol fren, from ol samting ya, taem yufala i stap wet long Dei ya, yufala i mas traehad blong mekem we long fes blong God, laef blong yufala i klin gud, mo we i no gat wan samting i rong long laef blong yufala. Nao long fasin ya, yufala i gat pis wetem God.” (2 Pita 3:11, 12, 14) Taswe, i gud we yumi wosipim Jehova long fasin we i klin mo tabu, yumi no joen wetem ol giaman skul, mo yumi sapotem Jisas Kraes we hem i King blong Pis.