Ol Refrens Blong Kristin Wok Mo Laef-Buk Blong Miting
1-7 MEI
OL GUDGUDFALA SAMTING LONG BAEBOL | JEREMAEA 32-34
“Saen We i Soemaot Se Ol Man Isrel Bambae Oli Fri”
(Jeremaea 32:6-9) Nao long taem ya, Hae God i talem tok blong hem long profet ya, mo hem i talemaot we Hae God i talem long hem se, 7 “Jeremaea. Hanamel ya we papa blong hem Salum, we i brata blong papa blong yu, hem bambae i kam luk yu, blong talem long yu, se sipos yu wantem pemaot graon blong hem we i stap long distrik ya Benjamin, long taon ya Anatot, bambae yu save tekem i blong yu. Hem bambae i kam luk yu olsem, from we yu yu wan famle blong hem, we yu klosap moa long hem, mo yu yu gat raet blong pemaot graon ya.” 8 Mo profet i talem se, “Nao i no longtaem, Hanamel ya i kam luk mi long yad blong haos blong king, stret olsem we Hae God i talem, mo i askem long mi blong mi pemaot graon ya blong hem, i blong mi. Hemia i mekem mi mi savegud se Hae God nomo ya we i toktok long mi. 9 Nao mi pemaot graon ya long hem long silva we mi skelemgud. Praes blong hem, eit taosen faef handred vatu.
(Jeremaea 32:15) Naoia ol man oli no glad blong pem graon, be hem i talem se long kantri ya blong yumi, i gat taem i stap kam we ol man bambae oli stap pem ol haos, mo bambae oli stap pem ol graon blong garen, mo bambae oli stap pem ol plantesen blong rop ya grep bakegen.’ ”
it-1 pej 105 haf 2
Anatot
Jeremaea i wan man Anatot, be hem i kam wan “profet” we ol man blong hem oli no ona long hem, mo oli mekem i nogud long hem taem hem i stap talemaot ol trufala mesej blong Jehova. (Jer 1:1; 11:21-23; 29:27) From samting ya, Jehova i talemaot se bambae hem i spolem ol man Anatot long stret taem blong hem, nao long stret taem, Babilon i kam winim Anatot. (Jer 11:21-23) Bifo we Jerusalem i foldaon, Jeremaea i pem wan graon long Anatot. Hem i pem graon ya long Hanamel, we i wan kasen brata blong hem. Graon we Jeremaea i pem i olsem wan saen blong soemaot se bambae ol man Anatot oli fri mo gobak long ples blong olgeta bakegen. (Jer 32:7-9) Long faswan grup blong ol man we oli folem Serubabel i kambak long Jerusalem, i gat 128 man Anatot tu long grup ya. Anatot i wan long ol taon we ol man blong hem oli go laef long hem bakegen, hemia i mekem profet tok blong Jeremaea i kamtru.—Esra 2:23; Neh 7:27; 11:32.
(Jeremaea 33:7, 8) Long taem ya, bambae mi mi mekem ol man blong tufala kantri ya Juda mo Isrel oli kam rijman, mo bambae mi mekem olgeta ples long tufala kantri ya oli kam gud bakegen olsem fastaem. 8 Bambae mi fogivim ol man ya from ol sin we oli mekem, we oli girap, oli agens long mi, oli gowe long mi, mo bambae mi tekemaot ol sin ya blong olgeta, mi mekem olgeta oli klin bakegen.
jr pej 152 haf 22-23
“Fasin Ya i Soemaot We Hem i Save Mi”
22 Taem wan man i tok nogud long yu o i mekem yu harem nogud, ?bambae yu folem fasin blong Jehova? Taem ol man Jiu oli mekem sin, God i talem se bambae hem i fogivim olgeta, i mekem olgeta oli “klin” bakegen. (Ridim Jeremaea 33:8.) Jehova i mekem ol man oli klin taem i no moa tingbaot sin blong ol man we oli tanem tingting blong olgeta, nao ol man ya oli save gohed bakegen blong mekem wok blong hem. Be taem God i fogivim sin blong wan man, hemia i no min se man ya i no moa wan sinman o i kam stret gud olgeta. Be yet, yumi save lanem wan lesen taem God i talem se hem i mekem ol man oli klin bakegen. Yu save wok had blong no moa tingbaot nogud toktok o nogud samting we narafala i mekem long yu. Taem yu mekem olsem, yu mekem se nogud pija blong brata o sista ya we i stap long hat blong yu i kam klin bakegen. ?Olsem wanem blong mekem olsem?
23 Yu traem tingbaot se papa mo mama blong yu i givim wan bol glas we i blong ol bubu blong yu, olsem wan presen long yu. Sipos hem i doti o i gat mak long hem, ?bambae yu yu sakem nomo? Ating nogat. Maet bambae yu traehad blong klinim gud, mo karemaot eni doti o mak we i stap long hem. Yu wantem mekem se i luk naes, mo i saen. Long sem fasin, yu save wok had blong sakemaot eni filing blong kros taem wan brata o sista i mekem yu yu harem nogud. Yu mas traehad blong no moa tingbaot ol nogud toktok o ol nogud samting we narafala i mekem long yu. Taem yu no moa tingbaot ol nogud toktok o samting we narafala i mekem long yu, yu mekem se nogud pija blong brata o sista ya we i stap long hat blong yu i kam klin. Taem hat blong yu i klin, yu save joen gud bakegen wetem brata o sista ya olsem fastaem.
Traem Faenem Ol Gudfala Samting Ya
(Jeremaea 33:15) Long taem ya, bambae mi mi jusumaot wan man we i kamaot biaen long King Deved ya bifo. Man ya bambae i wan stret man, mo mi bambae mi putumap hem i kam king, nao long evri haf blong kantri ya, hem bambae i mekem i stret nomo, mo i jajem ol man long fasin we i stret gud.
jr pej 173 haf 10
Yu Save Kasem Blesing From Niufala Kontrak
10 Jeremaea i talem se Mesaea bambae i “kamaot biaen long King Deved.” Mo samting ya i tru. Long taem we Jeremaea i stap mekem wok yet olsem wan profet, ol king we oli kamaot biaen long laen blong Deved oli finis. Nating se i olsem, olgeta we oli kamaot biaen long laen blong Deved oli gohed blong laef yet. Sam yia biaen, Jisas i bon, mo hem i kamaot long laen blong Deved. Hemia nao from wanem Baebol i singaotem hem se “[Jehova] i Stamba blong Stret Fasin long Yumi,” nem ya i soemaot se God i tinghae long fasin ya. (Ridim Jeremaea 23:5, 6.) Jehova i letem stret pikinini blong hem blong i kam harem nogud long wol ya mo biaen i ded. Nao wetem stret fasin, Jehova bambae i mekem se ransom sakrefaes blong man ya we i “kamaot biaen long King Deved” i kam olsem wan stamba samting blong fogivim ol man. (Jer. 33:15) Ransom ya i mekem rod blong sam man “oli save kam stret man mo oli save kasem laef,” mo tabu spirit i makemaot ol man ya, nao oli joen long niufala kontrak. Long nekis haf bambae yumi luk se, sam narafala tu we oli no insaed long niufala kontrak bambae oli kasem blesing from ransom ya, hemia wan pruf we i soemaot stret fasin blong God.—Rom 5:18.
8-14 MEI
OL GUDGUDFALA SAMTING LONG BAEBOL | JEREMAEA 35-38
“Ebedmelek i Gat Strong Tingting Mo i Kaen”
(Jeremaea 38:4-6) Nao ol haeman ya oli go luk king, oli talem long hem se, “!Yumi mas kilim man ya i ded! Ol tok ya blong hem i stap mekem ol soldia blong yumi wetem ol narafala man tu we oli stap yet long taon ya oli fraet moa, nao tingting blong olgeta bambae i foldaon. Hem i no save givhan nating long ol man blong yumi, hem i wantem spolem olgeta nomo.” 5 Nao king i talem long olgeta se, “Ale, yufala i tekem hem, yufala i mekem long hem olsem we yufala i wantem. Mi mi no moa save mekem wan samting.” 6 Nao olgeta oli tekem profet ya, oli fasem hem long rop, mo oli slakem hem i godaon long wel ya blong Malkia, we i pikinini blong king. Wel ya i stap long yad ya blong haos blong king, we ol gad oli stap long hem, mo i no gat wota long hem, i fulap long sofmad nomo, nao leg blong profet ya i draongud long sofmad ya.
it-2 pej 1228 haf 3
Jedekia
Samting we i soemaot se Jedekia i wan King we i nogud, hemia se, taem ol haeman blong hem oli askem long hem blong i letem oli kilim Jeremaea i ded from ol tok we Jeremaea i stap talem, Jedekia i talem long olgeta se: “Ale, yufala i tekem hem, yufala i mekem long hem olsem we yufala i wantem. Mi mi no moa save mekem wan samting.” Be samtaem biaen, taem Ebedmelek i go askem Jedekia blong i go pulumaot Jeremaea long wel we oli sakem hem long hem, Jedekia i agri mo i talem long Ebedmelek blong i tekem 30 man i go wetem hem blong oli pulumaot Jeremaea. Biaen Jedekia i go storian wetem Jeremaea long fasin haed. Hem i talem long profet Jeremaea se bambae hem i no save kilim hem i ded mo i no save letem hem i go long ol man we oli wantem kilim hem i ded. Be Jedekia i fraet long ol man Jiu we oli go joen wetem ol man Babilon, nao hem i no moa folem advaes blong Jeremaea se hem i mas sarenda long Babilon. Mo from we hem i fraet tumas, hem i talem long Jeremaea blong i no talemaot samting we tufala i stap tokbaot long ol haeman ya we oli kros tumas.—Jer 38:1-28.
(Jeremaea 38:7-10) Be Ebedmelek, wan man Itiopia we i man blong wok blong king, hem i harem nius we oli slakem profet i godaon long wel ya nao hem i girap, i go luk king. Long taem ya, king i stap mekem kot long doa blong bigfala stonwol blong taon ya we nem blong hem, Doa blong Benjamin. 8 Nao man ya i go talemaot long hem se, 9 “King. Ol samting we ol haeman ya oli mekem long profet ya i no stret nating. Oli slakem hem i godaon insaed long wel ya, be bambae hem i ded long hanggri long ples ya, from we naoia i no moa gat kakae nating long taon ya.” 10 Nao king i talem long hem blong i tekem [30] man i go, blong oli pulumaot hem bakegen, blong i no ded long ples ya.
Jehova i Givhan Long Ol Man We Oli Mekem Wok Blong Hem
?Hu ya Ebedmelek? Hem i wan man blong wok blong King blong Juda, Jedekia. Ebedmelek i laef sem taem wetem Jeremaea, man ya we God i sanem hem blong i givim woning blong hem long ol man Juda we oli lego Jehova. Ebedmelek i joen oltaem wetem ol haeman we oli lego Jehova, be nating se i olsem, hem i no lego Jehova mo hem i respektem Jeremaea. Samting we Ebedmelek i mekem taem ol haeman blong Juda oli giaman se Jeremaea i stap pulum ol man blong agensem King Jedekia, nao oli sakem hem long wan wel blong i ded, i soemaot se hem i gat gudfala fasin. (Jeremaea 38:4-6) ?Ebedmelek i mekem wanem?
Ebedmelek i no fraet long ol haeman ya blong Juda we oli stap agensem Jeremaea, be hem i gat strong tingting mo i tekem aksen kwiktaem. Hem i go luk King Jedekia mo i talemaot nogud samting we oli mekem long Jeremaea. Hem i talem long King se: “Ol samting we ol haeman ya oli mekem long profet ya i no stret nating.” (Jeremaea 38:9) Nao King Jedekia i letem Ebedmelek blong i go pulumaot Jeremaea, mo i talem long hem blong i tekem 30 man i go wetem hem blong givhan long hem.
(Jeremaea 38:11-13) Ale, Ebedmelek i go tekem [30] man, nao oli go long wan storum long haos blong king we i gat ol olfala klos i stap long hem, mo oli tekemaot sam, oli karem i kam long wel, mo oli slakem i godaon long profet ya. 12 Hem i talem long profet blong i putum ol klos ya aninit long han blong hem, blong taem oli putum rop i goraon long hem, be rop ya bambae i no save kakae hem. Nao taem hem i mekem olsem, 13 olgeta oli pulumaot hem i kam antap bakegen. Nao biaen long taem ya, oli holem hem long yad ya blong haos blong king, we ol gad oli stap long hem.
w12 1/5 pej 31 haf 4
Jehova i Givhan Long Ol Man We Oli Mekem Wok Blong Hem
Ebedmelek i soemaot wan gudfala fasin bakegen, hemia se hem i kaen. Hem i tekem ‘sam olfala klos i kam long wel, mo i slakem i godaon long profet ya.’ ?From wanem hem i yusum ol olfala klos? Blong Jeremaea i save putum aninit long han blong hem blong mekem se rop i no kakae han blong hem, taem oli pulumaot hem long wel ya we i fulap long sofmad.—Jeremaea 38:11-13.
Traem Faenem Ol Gudfala Samting Ya
(Jeremaea 35:19) Nao profet ya i talemaot long ol laen blong Rekab we Hae God i talem se, ‘Olgeta. Mi mi Hae God, mi God blong ol laen blong Isrel, mo mi mi gat olgeta paoa. Yufala i stap obei gud long tok blong olfala Jonadab ya bifo, mo yufala i stap mekem evri samting we hem i talem long yufala. From samting ya, mi mi promes naoia, se oltaem nomo, bambae i gat wan man long yufala ya we i laen blong hem, we bambae i stap stanap insaed long haos blong mi, blong mekem wok blong mi.”
it-2 pej 759
Laen Blong Rekab
Jehova i glad long laen blong Rekab from we oli soemaot se oli obei. Fasin blong olgeta blong obei gud long olfala bubu blong olgeta Jonadab, i defren olgeta long fasin blong ol man Juda from we olgeta oli no obei long Jehova. (Jer 35:12-16) God i promes long laen blong Rekab se: “Oltaem nomo, bambae i gat wan man long yufala ya we i laen blong [Jonadab,] we bambae i stap stanap insaed long haos blong mi, blong mekem wok blong mi.”—Jer 35:19.
15-21 MEI
OL GUDGUDFALA SAMTING LONG BAEBOL | JEREMAEA 39-43
“Jehova Bambae i Givim Pei Long Evri Man Stret Long Ol Wok We Oli Mekem”
(Jeremaea 39:4-7) Taem King Jedekia mo ol soldia blong hem oli luk samting ya, oli traem ronwe long naet. Oli folem rod ya we i pastru long garen blong king, nao oli gotru long doa ya we nem blong hem, “Doa we Tufala Stonwol i Joen long hem.” Oli ronwe, oli folem rod ya we i go long bigfala levelples ya klosap long Jodan Reva. 5 Be ol soldia blong Babilonia oli ronem olgeta, nao oli holem king ya long bigfala levelples ya klosap long taon ya Jeriko. Oli tekem hem i go long King Nebukadnesa we i stap long kantri ya Hamat longwe long not, long taon ya Riblaha, nao king ya i jajem hem long ples ya. 6 Nao long ples ya, King Nebukadnesa i talem long ol man blong hem, blong oli kilim ol pikinini blong king ya, stret long fes blong hem, mo blong oli kilim ol haeman blong Juda tu oli ded. 7 Nao biaen, oli tekemaot tufala ae blong king ya, mo oli fasem tufala han blong hem long jen, blong tekem hem i go long Babilonia.
it-2 pej 1228 haf 4
Jedekia
Jerusalem i foldaon. Long (607 Bifo Kraes), “namba leven yia blong King Jedekia, . . long namba fo manis blong yia ya, long namba naen dei blong hem,” ol soldia blong Babilon oli brekem daon stonwol blong Jerusalem mo oli kam insaed. Be long naet, Jedekia wetem ol soldia blong hem oli ronwe. Be ol soldia blong Babilon oli ronem olgeta mo oli kasem olgeta long levelples klosap long Jeriko, nao oli holem Jedekia mo oli tekem hem i go long King Nebukadnesa long taon ya Riblaha. Nao long ples ya oli kilim ded ol pikinini blong hem stret long fored blong hem. Long taem ya Jedekia i gat 32 yia nomo, mo maet ol pikinini blong hem oli no bigwan tumas. Afta long samting ya oli tekemaot tufala ae blong hem, mo oli fasem hem long jen, nao oli tekem hem i go long Babilon. Mo hem i ded long kalabus blong Babilon.—2Ki 25:2-7; Jer 39:2-7; 44:30; 52:6-11; skelem wetem Jer 24:8-10; Esik 12:11-16; 21:25-27.
(Jeremaea 39:15-18) Be fastaem, taem we Profet Jeremaea i stap kalabus yet long yad ya blong haos blong king, Hae God i givim tok blong hem long hem, 16 blong i go talemaot long man Itiopia ya, Ebedmelek. Nao profet i go talem long hem se, “Ebedmelek. Mifala ya i laen blong Isrel, mo Hae God i God blong mifala. Hem i gat olgeta paoa, mo hem i talem se, ‘Bambae mi mi letem bigfala trabol i kam kasem taon ya, olsem we mi talem finis. Mo taem ol samting ya i kamtru, bambae yu yu stap long ples ya, mo bambae yu save luk ol samting ya. 17 Be bambae mi mi stap lukaot gud long yu, mo olgeta ya we yu stap fraet long olgeta, bambae oli no save spolem yu. 18 Bambae mi holem yu yu stap gud, nao bambae oli no save kilim yu. Bambae yu no ded, yu save ronwe, from we yu stap trastem mi oltaem. Mi mi Hae God, mo hemia tok blong mi.’ ”
w12 1/5 pej 31 haf 5
Jehova i Givhan Long Ol Man We Oli Mekem Wok Blong Hem
Jehova i luk samting we Ebedmelek i mekem. ?Hem i glad long Ebedmelek? God i yusum Jeremaea blong i talem long Ebedmelek se i no longtaem bambae ol enemi oli spolem Jerusalem. Mo God i talem long hem se: “Bambae mi mi stap lukaot gud long yu, mo olgeta ya we yu stap fraet long olgeta, bambae oli no save spolem yu. Bambae mi holem yu yu stap gud, nao bambae oli no save kilim yu. Bambae yu no ded, yu save ronwe.” Wan man blong hae save i talem se i olsem we God i promes “5 taem blong sevem” Ebedmelek. ?From wanem Jehova i promes blong lukaot gud long Ebedmelek? Hem i talem long Ebedmelek se: “From we yu stap trastem mi oltaem.” (Jeremaea 39:16-18) Jehova i save se Ebedmelek i no jes wantem givhan nomo long Jeremaea, be hem i save se Ebedmelek i gat bilif mo i trastem Hem.
(Jeremaea 40:1-6) Fastaem, taem ol soldia blong Babilonia oli holem ol man Jerusalem mo ol narafala man Juda, olgeta oli holem Profet Jeremaea tu, nao oli fasem hem wetem olgeta ya long jen, blong oli tekem olgeta i go long Babilonia, blong oli wok slef long ples ya. Be taem olgeta oli kamtru long taon ya Rama, komanda ya Nebusaradan, hem i letem profet ya i go fri. Nao long taem ya, Hae God i toktok wetem profet ya. 2 Taem olgeta oli no tekemaot jen long hem yet, komanda ya i tekem hem i go we tufala nomo i stap, mo hem i talem long hem se, “Profet. Hae God ya we i God blong yu, hem i stap talem longtaem finis, se trabol ya bambae i kam kasem ples ya. 3 Mo naoia, hem i mekem stret olsem we hem i talem. Ol samting ya oli kasem yufala, from we yufala i bin mekem sin agens long hem, we yufala i no save obei long ol tok blong hem. 4 Naoia, bambae mi tekemaot jen ya long han blong yu, mi letem yu yu go fri. Sipos yu wantem kam wetem mi blong yumitu go long Babilonia, i gud nomo, bambae mi mi save lukaot gud long yu. Be sipos yu no wantem kam, i oraet nomo, i stap long yu. Olgeta ples long kantri ya i stap, yu nomo yu save jusumaot weples yu wantem go stap long hem.” 5 Be hem i no talem wan samting, nao komanda ya i talem se, “Ale, yu gobak, yu stap wetem Gedalia we papa blong hem Ahikam, mo bubu blong hem Safan. King blong mifala i putumap hem finis blong i distrikejen blong Juda. Bambae yu save stap long haos blong hem wetem ol man blong ples ya. No sipos yu wantem aot long ples ya, bambae yu save go stap long weples we yu yu wantem.” Nao komanda ya i givim presen long hem, wetem sam kakae blong rod, nao i letem hem i go. 6 Nao hem i go long Mispa, i stap wetem Gedalia mo ol narafala man we ol man Babilonia oli letem olgeta oli stap long kantri ya.
it-2 pej 482
Nebusaradan
Nebusaradan i folem samting we Nebukadnesa i talem, hem i letem Jeremaea i go fri, i toktok gud long hem, i letem hem i jusum samting we hem i wantem, i talem long hem se bambae hem i lukaotgud long hem mo i givim ol samting we hem i nidim. Nebusaradan we i wok long nem blong king blong Babilon i putumap Gedalia blong i lukaot long ol man Juda we oli stap yet long Jerusalem. (2Ki 25:22; Jer 39:11-14; 40:1-7; 41:10) Faef yia biaen, long yia 602 Bifo Kraes, Nebusaradan i tekem moa man Jiu i go long Babilon, maet hemia ol man we oli ronwe i go long ol ples raonabaot long Jerusalem.—Jer 52:30.
Traem Faenem Ol Gudfala Samting Ya
it-1 pej 463 haf 4
Taem Mo Yia
Ol man Babilon oli kam raonem Jerusalem long namba 9 yia we Jedekia i rul (609 Bifo Kraes), mo long namba 11 yia we hem i rul, taon blong Jerusalem i foldaon (607 Bifo Kraes). Long taem ya Nebukadnesa i rul blong 19 yia finis (yumi stat kaontem long taem we hem i kam king long yia 625 Bifo Kraes). (2Ki 25:1-8) Long namba 5 manis blong yia 607 (hemia manis Ab, we i stap bitwin Julae mo Ogis) ol man Babilon oli bonem Jerusalem, ol stonwol blong hem i folfoldaon, mo oli tekem bighaf blong ol man oli go kalabus long Babilon. Be oli letem sam man “we oli pua tumas” oli stap nomo long Jerusalem, mo oli stap kasem taem we Gedalia, man ya we Nebukadnesa i putumap hem blong i lukaot long ol man we oli stap yet long Jerusalem, i ded. Taem hem i ded, ol man ya oli ronwe i go long Ijip. Nao Jerusalem i stap nating nomo. (2Ki 25:9-12, 22-26) Samting ya i hapen long namba 7 manis, hemia manis Ethanim (o Tishri, we i stap bitwin Septemba mo Oktoba). Hemia nao from wanem yumi stat blong kaontem 70 yia we Jerusalem i stap nating nomo long namba 1 Oktoba, 607 Bifo Kraes, mo 70 yia ya i finis long yia 537 Bifo Kraes. Long namba 7 manis blong yia 537, ol faswan man Jiu we oli stap kalabus long Babilon oli kambak long Jerusalem, hemia namba 70 yia we Jerusalem i stap nating nomo.—2Kron 36:21-23; Esra 3:1.
22-28 MEI
OL GUDGUDFALA SAMTING LONG BAEBOL | JEREMAEA 44-48
“Lego Tingting Ya Blong Wantem ‘Kasem Gudfala Laef’ ”
(Jeremaea 45:2, 3) “Baruk. Yumi ol laen blong Isrel, mo Hae God i God blong yumi, mo hem i talem se, 3 ‘Yu yu stap talem se, “!O, sore tumas long mi! Mi mi stap harem nogud tumas, mo Hae God i mekem mi mi trabol moa. Mi mi krae we mi krae, gogo mi slak olgeta. Mi no save harem gud nating.” ’
jr pej 104-105 haf 4-6
Blokem Tingting ya Blong Wantem “Kasem Gudfala Laef”
4 Maet samting we i mekem se Baruk i harem nogud, hemia se hem i wantem kam wan haeman long haos blong King o i wantem kasem plante mane mo sas samting. Baruk i sekretari blong Jeremaea, be maet hem i no sekretari blong Jeremaea nomo. Jeremaea 36:32 NW, i talem se Baruk i “sekretari.” Ol man blong digim graon oli faenemaot se hem i wok long haos blong King. Baruk i gat sem haenem olsem “Elisama, we i sekretari blong king” mo hem i wan long ol haeman blong Juda. Hemia i soemaot se Baruk tu i stap “go long rum blong sekretari blong king” we i stap “long haos blong king” mo hem i wok wetem Elisama. (Jer. 36:11, 12, 14) Taswe Baruk i mas wan haeman we i wok long haos blong King. Seraea we i brata blong Baruk, i wan haeman blong ol soldia blong King Jedekia, mo hem i folem king ya i go long Babilon. (Ridim Jeremaea 51:59.) From we Seraea i wan haeman blong ol soldia blong king, maet hem nao i lukaot long ol kakae mo ol samting blong king taem king i wantem go long wan narafala ples. Hemia i wan impoten wok.
5 Naoia yumi kasemsave nao se, wan man we i holem wan impoten wok olsem, bambae i save kam taet blong stap raetemdaon ol mesej we i agensem ol man Juda. Mo tu, maet wok we Baruk i mekem blong givhan long profet blong God i save mekem se hem i lego haenem blong hem mo wok blong hem tu. Mo yu traem tingbaot ol nogud samting we bambae i kamaot sipos Jehova i brekemdaon ol samting we hem i stanemap, olsem Jeremaea 45:4 i talem. Sipos samting ya i hapen, “gudfala laef” we Baruk i stap tingbaot, maet blong kam wan haeman long haos blong king o blong kasem plante mane mo ol sas samting, bambae i blong nating nomo. I tru se Baruk i wantem kasem gudfala laef mo haenem long taem ya, taswe hemia nao from wanem Jehova i stretem hem from rong tingting we hem i gat.
6 “Gudfala laef” we Baruk i wantem kasem i minim tu se hem i wantem kasem plante mane mo ol sas samting. Ol neson raonabaot long Juda oli tinghae long mane mo ol sas samting we oli gat. Ol man Moab oli trastem ‘ol strong ples blong haed blong olgeta wetem ol gudfala samting we oli gat.’ Ol man Amon tu oli mekem sem mak. Mo Jehova i tokbaot Babilon se “i rij we i rij.” (Jer. 48:1, 7; 49:1, 4; 51:1, 13) Be Jehova i no laekem nating ol neson ya.
(Jeremaea 45:4, 5a) Be hem i talem se, ‘Mi stap brekemdaon ol samting we mi bin stanemap, mo mi stap pulumaot ol samting we mi bin planem. Bambae mi mekem olsem long olgeta ples long wol ya. 5 ?Olsem wanem? ?Yu ting se bambae yu kasem gudfala laef, i winim we ol narafala man bambae oli kasem? I nogud yu mekem olsem.
jr pej 103 haf 2
Blokem Tingting ya Blong Wantem “Kasem Gudfala Laef”
2 Baruk i se “!O, sore tumas long mi! . . . Hae God i mekem mi mi trabol moa. Mi mi krae we mi krae, gogo mi slak olgeta.” Maet samtaem yu tu yu talem olsem, maet yu talem strong o maet yu talem nomo long hat blong yu. Nating se Baruk i talem tok ya strong o i talem long hat blong hem nomo, be Jehova i harem hem. God ya we i stap lukluk long hat blong man i save samting we i mekem se Baruk i harem nogud, taswe wetem kaen fasin hem i yusum Jeremaea blong i stretem Baruk. (Ridim Jeremaea 45:1-5.) Maet yu tu yu stap tingbaot samting we i mekem se Baruk i harem nogud. Maet yu stap tingbaot se hem i harem nogud ?from wok we hem i kasem o from ol nogud samting we i save kamaot sipos hem i mekem wok ya? Ol filing blong hem oli kamaot stret long hat blong hem. I tru nomo se Baruk i wantem “kasem gudfala laef.” ?Wanem ol samting we hem i wantem kasem? ?Jehova i talem se bambae Baruk i kasem wanem sipos hem i obei long advaes blong hem? ?Mo yumi save lanem wanem long eksampol blong Baruk?
Traem Faenem Ol Gudfala Samting Ya
(Jeremaea 48:13) Nao bambae yufala i sem bigwan from god ya blong yufala, Kemos, olsem we bifo ol man Isrel oli sem from Betel, narafala god ya blong olgeta, we oli bin trastem hem.
it-1 pej 430
Kemos
Profet Jeremaea i talemaot samting we bambae i hapen long Moab, hem i se, god blong olgeta, Kemos, ol pris mo ol haeman blong olgeta bambae oli go wok slef long narafala kantri. Bambae ol man Moab oli sem from we god blong olgeta i no save mekem wan samting blong givhan long olgeta, sem mak olsem ol ten laen blong Isrel long not oli sem from god ya Betel, we oli stap mekem wosip long hem.—Jer 48:7, 13, 46.
(Jeremaea 48:42) Bambae olgeta oli spolem kantri blong yufala, nao bambae yufala i no moa save stap long hem bakegen, from we oltaem, yufala i stap girap agens long mi.
it-2 pej 422 haf 2
Moab
Profet tok ya long saed blong Moab i kamtru stret olsem we profet Jeremaea i talem. Long ol handred yia we i pas, i no moa gat ol man Moab mo ples we oli laef long hem i emti nomo. (Jer 48:42) Tede ol samting blong ol taon blong Moab olsem Nebo, Hesbon, Aroere, Beth-gamul, mo Baal-meon oli stap lus. I gat plante narafala ples tu we ol man oli no moa save olgeta.
29 MEI–4 JUN
OL GUDGUDFALA SAMTING LONG BAEBOL | JEREMAEA 49-50
“Jehova i Blesem Man We i Gat Tingting Daon Mo i Panisim Man We i Praod”
(Jeremaea 50:4-7) Nao Profet Jeremaea i talemaot we Hae God i talem se, “Ol man Isrel mo ol man Juda. Mi mi God blong yufala, mo taem dei ya i kamtru, bambae yufala i krae, bambae yufala i stap lukaot mi. 5 Bambae yufala i stap asaskem rod ya we i go long Saeon, mo bambae yufala i folem rod ya. Mo bambae yufala i mekem wan strong promes wetem mi, we bambae yufala i holem olwe gogo i no save finis. 6 Yufala i man blong mi, be yufala i lus finis. Yufala i olsem ol sipsip we man blong lukaot long olgeta i lidim olgeta oli go lus long ol hil. Oli stap wokbaot olbaot antap long ol hil, gogo oli no moa save stret ples blong olgeta. 7 Long fasin ya, taem ol enemi oli faenem yufala, oli stap faet agens long yufala. Ol enemi ya blong yufala oli stap talem se, ‘Olgeta ya oli mekem sin agens long Hae God, nao from samting ya, fasin ya we yumi mekem long olgeta i oraet nomo. Bifo, ol bubu blong olgeta oli trastem Hae God, mo i stret blong olgeta ya tu oli stap putum tingting blong olgeta i stap strong long hem oltaem, be oli no mekem.’
(Jeremaea 50:29-32) Nao profet i gohed, i talemaot we Hae God i talem se, “Ol enemi blong Babilonia. Mi mi Tabu God blong ol laen blong Isrel. Yufala i mas singaot ol man we oli waes blong sut long bonara, blong oli go faet agens long ol man Babilonia. Yufala evriwan i mas go hivap raon long taon ya, blong blokem ol man blong hem oli no save ronwe. Yufala i mas givimbak ol samting we oli bin mekem, mo yufala i mas mekem i strong long olgeta, olsem we oli mekem long ol narafala man. Yufala i mas mekem olsem, from we oli praod tumas long fes blong mi. 30 Long taem ya, ol yang man blong olgeta we oli strong man blong faet, bambae yufala i kilim olgeta evriwan oli ded olbaot long ol rod blong taon ya. Mi mi Hae God, mo hemia tok blong mi. 31 Ol man Babilonia. Mi mi Hae God, mi Masta blong olgeta man, mo mi gat olgeta paoa. Yufala i praod tumas, mo from samting ya, mi mi agensem yufala. Taem i kam finis blong mi mi givim panis long yufala. 32 Yufala i flas tumas, be bambae yufala i stambol, yufala i foldaon, mo bambae i no gat man blong givhan long yufala blong yufala i stanap bakegen. Bambae mi putum faea long ol taon blong yufala, we bambae i spolem olgeta samting we i stap raonabaot long yufala.”
it-1 pej 54
Ol Enemi
Taem ol man blong God oli no obei long hem, hem i letem ol enemi oli kam stilim ol samting blong olgeta mo oli winim olgeta long faet. (Sam 89:42; Krae 1:5, 7, 10, 17; 2:17; 4:12) Be ol enemi ya oli gat rong tingting, oli ting se oli winim ol man blong God long prapa paoa blong olgeta nomo, mo oli presem ol god blong olgeta from. Mo tu, oli ting se bambae oli no save kasem trabol sipos oli spolem ol man blong Jehova. (Dut 32:27; Jer 50:7) Be Jehova i tekem aksen blong mekem se ol enemi ya we oli flas tumas oli gat tingting daon (Aes 1:24; 26:11; 59:18; Neham 1:2); mo hem i mekem olsem from tabu nem blong hem.—Aes 64:2; Esik 36:21-24.
(Jeremaea 50:38, 39) Ren bambae i no moa foldaon long kantri blong yufala, mo ol reva blong yufala bambae oli drae evriwan. Kantri ya blong yufala, hem i ples blong ol giaman god, mo bambae oli stap mekem yufala i kam krangke olgeta. 39 Taon ya blong yufala, bambae i fulap long ol wael anamol, mo ol devel, mo ol hoknaet. Long ples ya, bambae i no moa gat man i save stap long hem bakegen samtaem.
jr pej 161 haf 15
‘Jehova i Mekem Wanem We Hem i Talem’
15 Jeremaea i talem wan profet tok tu long saed blong taon we i winim Ijip, hemia Babilon. Wan handred yia bifo we profet tok ya i kamtru, Jeremaea i talemaot gud samting we bambae i hapen taem Babilon i foldaon. Profet Jeremaea i talemaot se ol wota we oli protektem taon ya “bambae oli drae evriwan,” mo ol strong man blong hem bambae oli no moa save faet. (Jer. 50:38; 51:30) Profet tok ya i kamtru taem ol man Media mo Pesia oli jenisim rod blong Yufretes Reva blong mekem i godaon, nao oli wokbaot krosem blong go faet agensem ol man Babilon, mo oli winim olgeta. Maet yu luk tu se profet tok ya i tokbaot se bambae i no moa gat man i laef long taon ya mo bambae taon ya i stap olsem nomo. (Jer. 50:39; 51:26) Tede, Bigfala taon ya Babilon i no moa gat. Samting ya i soemaot se oltaem ol profet tok blong Jehova oli kamtru olsem we hem i talem.
Traem Faenem Ol Gudfala Samting Ya
(Jeremaea 49:1, 2) Nao bakegen, Hae God i givim tok blong hem long Profet Jeremaea, we i tok agens long ol man Amon, mo profet i talemaot we hem i talem se, “Ol man Amon. ?Yufala i ting se i no moa gat ol laen blong Isrel i stap? ?Yufala i ting se oli no moa gat pikinini blong holem graon blong olgeta? ?From wanem yufala ya we i stap mekem wosip long god ya Molek, yufala i kam holem graon ya we i blong ol laen blong Gad, nao yufala i go stap long ol taon blong olgeta? 2 I gat taem i stap kam, we bambae mi mekem ol man Raba we i kaptel blong yufala, oli harem noes blong ol enemi blong yufala, we oli stap singsingaot bigwan blong faet agens long yufala. Taem faet ya i kamtru, bambae oli spolemgud taon ya, mo bambae oli bonem olgeta vilej raonabaot long hem. Nao bambae ol laen blong Isrel oli kam ronemaot yufala, oli holem ol graon blong olgeta bakegen. Mi mi Hae God, mo hemia tok blong mi.
it-1 pej 94 haf 6
Ol Man Amon
Taem King Tiglatpilesa lll mo wan haeman blong hem i sanem ol man Isrel long not oli go wok slef long Asiria (2Ki 15:29; 17:6), ol man Amon oli stat blong holem ol graon blong ol laen blong Gad, be oli no win taem oli faet agensem Jeftaha. (Skelem wetem Sam 83:4-8.) Be Jehova i yusum Jeremaea blong i talem wan profet tok agens long ol man Amon, from we oli kam holem ol graon blong ol long laen blong Gad. Jehova i talem se bambae hem i spolem ol man Amon mo god blong olgeta Molek. (Jer 49:1-5) Ol man Amon oli mekem sam moa nogud samting tu, oli sanem sam rabis man blong oli kam spolem ol man Juda we oli stap aninit long rul blong King Jehoeakim.—2Ki 24:2, 3.
(Jeremaea 49:17, 18) Bigfala trabol ya we bambae i kam kasem yufala, bambae i nogud we i nogud. Taem ol man oli pas long ples ya, mo oli luk, bambae oli fraet tumas, oli seksek from. 18 Trabol we i spolemgud tufala taon ya Sodom mo Gomora bifo, wetem ol taon we oli stap raonabaot long tufala, bambae i mas kam kasem yufala. Bambae man i no moa save stap long ples ya bakegen samtaem. Mi mi Hae God, mo hemia tok blong mi.
jr pej 163 haf 18
‘Jehova i Mekem Wanem We Hem i Talem’
18 Wan narafala profet tok i kamtru long taem blong ol faswan Kristin. God i bin talem long Jeremaea se Edom i wan long ol kantri we bambae Babilon i spolem. (Jer. 25:15-17, 21; 27:1-7) Be i no hemia nomo, profet Jeremaea i talem tu se Edom bambae i kam olsem Sodom mo Gomora. Hemia i min se bambae ples ya i emti nomo, mo bambae taon ya i no moa gat. (Jer. 49:7-10, 17, 18) Hemia nao samting we i hapen. ?Yu ting se yumi save faenem nem ya Edom o ol man Edom bakegen tede? ?Nem ya Edom i stap long ol map blong tede? Nogat. Nem ya i stap nomo long ol buk blong bifo, Baebol, o ol map blong bifo. Flavius Josephus i tokbaot se long yia 200 Bifo Kraes, ol man Edom oli joen long skul blong ol man Jiu nating se oli no laekem. Samtaem biaen, taem Jerusalem i foldaon long yia 70 Kristin Taem, ol man Edom oli no moa plante.
ip-2 pej 351 haf 6
Jehova i Leftemap Nem Blong Hem
6 ?From wanem Jehova i agensem ol man Edom? Ol man Edom oli olsem olfala bubu blong olgeta Esao, oli no laekem nating ol man blong God. (Jenesis 25:24-34; Namba 20:14-21) Samting we i soemaot klia se ol man Edom oli no laekem nating ol man blong God, hemia taem Babilon i winim Jerusalem. Long taem ya, ol man Edom oli glad tumas se ol soldia blong Babilon oli winim Jerusalem. (Ol Sam 137:7) Long lukluk blong Jehova, fasin we oli mekem i olsem we oli agensem hem stret. !Hemia nao from wanem Jehova i yusum naef blong faet blong hem blong kilim ol man Edom from nogud samting we oli mekem!—Aesea 34:5-15; Jeremaea 49:7-22.