Japta 105

Wan Impoten Dei i Stat

LONG sapa long Mande, Jisas i aot long Jerusalem, i gobak long Betani long is-saed blong bigfala Hil blong ol Oliftri. Hem i jes finisim tu dei blong minista wok blong hem long Jerusalem. Hem i kam kolosap long en blong minista wok blong hem naoia. Long naet ya, bambae Jisas i slip long haos blong fren blong hem Lasros bakegen. Long Fraede we i pas finis, hem i aot long Jeriko i kam, ale hemia namba fo naet we hem i stap long Betani.

Long moning long Tusde, Naesan 11, Jisas wetem ol disaepol blong hem oli wolbaot bakegen. Dei ya i wan impoten dei long minista wok blong Jisas. Bambae Jisas i bisi moa tede i bitim ol narafala dei bifo. Hemia lastaem we hem i go long haos blong God. Mo hemia laswan dei blong minista wok blong hem bifo we oli jajem hem se hem i mas ded.

Jisas wetem ol disaepol blong hem oli folem rod we i pas antap long bigfala Hil blong ol Oliftri, i go kasem Jerusalem. Taem oli aot long Betani, oli folem rod i go, Pita i luk tri ya we yestede Jisas i bin tok strong long hem. Nao Pita i girap, i talem se: “Tija, yu luk. Figtri ya we yu tok strong long hem, yu blokem hem, hem i drae finis.”

?From wanem Jisas i mekem samting ya long tri ya? Hem i talemaot from wanem hem i mekem, i se: “Tru, mi talem long yufala, sipos yufala i bilif, mo bilif blong yufala i strong, bambae yufala i save mekem i moa long samting ya we mi mi mekem long figtri ya. Bigfala hil ya, [blong ol Oliftri, we oli stanap long hem] be sipos yufala i talem long hem se ‘Yu girap, yu go jyam long solwora,’ bambae God i mekem olsem. Mo sipos yufala i bilif tru long God, wanem samting we yufala i askem long hem long prea, be bambae yufala i save kasem.”

Ale, taem Jisas i mekem tri ya i drae, hem i givim wan lesen long ol disaepol blong hem blong soemaot long olgeta we oli nidim strong bilif long God. Taswe hem i talem se: “Taem yufala i prea, evri samting we yufala i askem long God, yufala i mas bilif se i olsem we yufala i kasem finis. Nao long fasin ya bambae yufala i save kasem evri samting.” Hemia wan bigfala lesen we oli mas lanem. Samting ya i tru moa taem yumi tingbaot ol bigfala traem we oli mas kasem i no longtaem. Be i gat wan narafala mining long store blong figtri we i drae mo fasin blong bilif tru long God.

Laen blong ol man Isrel oli olsem figtri ya, from we oli stap soemaot wan gyaman fes nomo. Nesen blong Isrel i mekem wan kontrak wetem God finis, mo i luk olsem we oli obei long ol rul blong kontrak ya. Be nesen ya i no gat bilif, i no karem gudfala frut. From we hem i sot long bilif, hem i tanem baksaed blong hem long trufala Pikinini blong God. Ale, taem Jisas i mekem figtri ya we i no gat frut i kam drae, hem i soemaot klia wanem samting bambae i kamaot long ol man Isrel from we olgeta oli no gat bilif, oli no karem gudfala frut.

I no longtaem, Jisas wetem ol disaepol blong hem oli kamtru long Jerusalem. Mo oli folem kastom blong olgeta, oli go long haos blong God, nao Jisas i stat tijim ol man long ples ya. Nao ol jif pris mo ol olfala blong ol man Isrel oli kam long hem. Olgeta oli stap tingbaot samting we Jisas i mekem yestede, taem hem i ronemaot ol man we oli stap mekem maket long haos blong God. Taswe oli askem long hem se: “?Olsem wanem yu yu stap mekem ol samting ya? ?Hu i givim raet long yu olsem?”

Nao Jisas i ansa long olgeta, i se: “Oraet, mi tu mi askem wan kwestin long yufala. Sipos yufala i ansa long kwestin ya blong mi, bambae mi mi talemaot long yufala we mi mi gat raet olsem wanem blong mekem ol samting ya. ?Baptaes ya we Jon i mekem long olgeta, hem i kamaot olsem wanem? ?God i talem long hem blong i mekem olsem, no ol man nomo oli talem?”

Nao ol jif pris mo ol olfala oli stap toktok long olgeta long kwestin ya mo olsem wanem oli save ansa long Jisas. Oli talem se: “Sipos yumi talem se ‘God i talem long hem blong i mekem olsem,’ bambae hem i mas talem long yumi se ‘Ale, be weswe yufala i no bilif long Jon?’ Be yumi no save talem se ‘Ol man nomo oli talem long hem blong i mekem.’ Yumi fraet long ol man ya, from we olgeta ya oli bilif finis se Jon i wan profet.”

Ol lida ya oli no save olsem wanem blong ansa long kwestin blong Jisas. Ale oli talem nomo se: “Mifala i no save.”

Nao Jisas i talem long olgeta se: “Ale, be mi tu mi no save talemaot long yufala, from wanem mi mi gat raet blong mekem ol samting ya.” Matyu 21:19-27; Mak 11:19-33; Luk 20:1-8.

▪ ?From wanem Tusde, Naesan 11 i wan impoten dei?

▪ ?Wanem ol lesen we Jisas i tijim long ol disaepol blong hem, taem hem i mekem figtri i kam drae?

▪ ?Taem ol man oli askem long Jisas hu i givim raet long hem blong mekem ol samting ya, hem i givim wanem ansa long olgeta?

Japta 106

Fasin Blong Ol i Kam Long Klia Ples From Tu Pija Tok

JISAS i stap long haos blong God long Jerusalem. Hem i jes ansa long ol lida blong skul blong ol man Jyu, se hu i givim raet long hem blong mekem ol wok blong hem. Olgeta oli no save talem wan samting bakegen long hem. Taem tingting blong olgeta i fasfas yet, Jisas i talem se: “Yufala i traem tingbaot samting ya.” Nao hem i talem wan pija tok long olgeta, we i mekem trufala fasin blong olgeta i kam long klia ples.

Jisas i talem se: “I gat wan man i gat tu pikinini blong hem. Hem i talem long fasbon blong hem, i se ‘Boe, tede bambae yu go wok long garen blong mi.’ Nao pikinini ya i ansa i se ‘No gat. Mi no wantem.’ Be biaen, hem i tanem tingting blong hem, i go wok long garen. Mo man ya i talem sem tok ya long sekenbon blong hem, mo hem i ansa, i se ‘Oraet, papa, mbae mi go,’ be biaen, hem i no go. ?Weswan long tufala ya i mekem olsem we papa blong tufala i wantem?”

Ol enemi blong Jisas oli ansa se: “Fasbon ya.”

Nao Jisas i talem se: “Tru mi talem long yufala, ol man blong tekem mane blong takis mo ol woman blong rod oli moa kwik blong [go insaed long kingdom blong God, GNB], oli winim yufala.” Fastaem, ol man mo woman olsem oli no wantem mekem wok blong God. Be biaen, oli tanem tingting blong olgeta from sin blong olgeta, nao oli mekem wok blong God. Be ol lida blong skul ya, oli olsem sekenbon pikinini. Olgeta oli talem se oli man blong God, be no gat. Oli mekem olsem Jisas i talem, se: “Taem Jon Baptaes i kam long yufala, hem i soemaot stret rod long yufala, blong yufala i folem. Be yufala i no save bilif long hem. Be ol man ya blong tekem mane blong takis, mo ol woman blong rod oli bilif long hem finis. Mo biaen, yufala i luk ol samting ya, be yufala i no tanem tingting blong yufala nating from ol sin blong yufala, yufala i no bilif long hem.”

Ol lida blong skul ya oli gat poen long fes blong God from we oli no wantem mekem wok blong hem. Be oli gat poen tu from we olgeta oli man nogud, fasin blong olgeta i rabis nomo. Taswe Jisas i talem wan narafala pija tok bakegen, i se: “I gat wan masta we i mekem wan plantesen long rop ya we oli mekem waen long frut blong hem. Hem i putum fenis i goraon long hem, mo i digim wan hol blong mekem ples blong purumbut long frut blong rop ya, blong mekem waen. Mo i wokem wan haos we i hae, blong lukaot gud, blong man i no kam stil. Nao hem i putum plantesen ya long han blong sam man blong oli wok long hem, oli pem ren long hem. Nao hem i aot long ples ya, i go wokbaot long narafala kantri. Kolosap long taem blong tekem frut long ol rop ya, masta ya i sanem sam man blong hem, blong oli tekem ren blong hem long ol man ya we oli stap lukaot long plantesen. Be olgeta ya oli tekem ol man blong hem, nao wan oli wipim hem, mo narawan oli kilim i ded, mo narawan bakegen oli stonem i ded. Nao masta ya i sanem sam narafala man blong hem we oli plante lelebet, be olgeta ya oli mekem sem fasin ya nomo long olgeta.”

“Masta ya” hemia Jeova. “Ol man blong masta ya” oli minim ol profet we Jeova i sanem olgeta oli go long ol “man” we oli wokem “plantesen” blong hem. Ol man we oli wokem plantesen ya, hemia ol lida blong laen blong Isrel. Laen blong ol man Isrel i olsem “plantesen” blong God.

Be ol ‘man blong wokem plantesen ya’ oli mekem nogud mo oli kilim i ded ol “man blong wok.” Taswe Jisas i eksplenem se: “Biaen [masta] i sanem pikinini blong hem i go long olgeta. Long tingting blong hem, i talem se ‘Olgeta ya oli save ona long pikinini blong mi.’ Be taem olgeta oli luk pikinini blong masta ya, oli stap taltalem long olgeta se ‘Hemia pikinini blong masta ya. Hem nao bambae i tekem plantesen ya. Yumi go kilim. Bambae plantesen ya i blong yumi nao.’ Ale, oli tekem hem, oli ronemaot hem long plantesen, oli kilim hem i ded.”

Nao Jisas i askem long ol lida blong skul blong ol man Jyu, i se: “?Taem masta blong plantesen ya bambae i kam, bambae hem i mekem olsem wanem long olgeta ya we oli stap lukaot long plantesen blong hem?”

Olgeta oli ansa long hem, se: “Olgeta rabis man ya, bambae masta ya i kilim olgeta, oli ded long wan strong fasin. Biaen, bambae hem i putum plantesen blong hem long han blong sam narafala man, we long stret taem blong hem, bambae oli save pem ren long hem.”

Ol lida blong skul ya oli stap jajem olgeta nomo, be oli no save. Oli stap insaed long kampani blong ol man Isrel we “oli stap lukaot long plantesen.” “Plantesen” ya i blong Jeova. Hem i minim laen blong ol man Isrel. Jeova i wantem se ol man ya oli karem frut. Frut ya i minim bilif long pikinini blong hem, we hem i trufala Mesaea. Be from we oli no karem frut ya, Jisas i givim woning long olgeta se: “I gat wan tok long Baebol [long Sam 118:22, 23] we i talem se ‘Pos ya we ol man blong wokem haos oli sakem finis, hem i kam nambawan pos blong haos nao. Samting ya, [Jeova, NW] i mekem, mo mifala i luk we i gud tumas.’ ?Ating yufala i no ridim tok ya yet?” Nao Jisas i talem se: “From samting ya, mi mi talem long yufala, bambae God i mas tekemaot kingdom blong hem long han blong yufala. Bambae yufala i no gat raet long hem. Bambae God i mas givim kingdom ya long ol man ya we bambae oli save wokem ol frut long laef blong olgeta, we oli stret blong kingdom ya. Sipos wan man i foldaon i kasem pos ya, bambae bodi blong hem i brok olgeta. Mo sipos pos ya i foldaon, i kasem wan man, bambae i flatem man ya, i spolem hem olgeta.” (GNB)

Naoia, ol tija blong Loa mo ol jif pris oli luksave se Jisas i stap tokbaot olgeta. Ale oli wantem holem hem—‘stret pikinini blong masta’—blong kilim hem i ded. Taswe nesen ya i no save rul long Kingdom blong God. Bambae God i openem rod long wan nyufala laen blong ‘ol man blong wokem plantesen.’ Laen ya bambae i karem gudfala frut.

Ol lida blong skul ya oli fraet long ol man from we olgeta ya oli bilif finis se Jisas i wan profet. Taswe long taem ya oli no holem hem blong kilim hem i ded. Matyu 21:28-46; Mak 12:1-12; Luk 20:9-19; Aesea 5:1-7.

▪ ?Long faswan pija tok, tufala pikinini i minim hu?

▪ ?Long seken pija tok blong Jisas, “masta” i minim hu? ?“Plantesen” i minim wanem? ?“Ol man blong lukaot long plantesen” oli hu? ?“Ol man blong wok blong masta” oli hu? ?“Pikinini blong masta” hem i hu?

▪ ?‘Ol man we oli lukaot long plantesen ya’ bambae oli kasem wanem pei? ?Hu bambae i tekem ples blong olgeta?

Japta 107

Parabol Blong Lafet Blong Mared

FROM tufala pija tok Jisas i bin mekem trufala fasin blong ol tija mo ol jif pris i kam long open ples. Nao oli wantem kilim hem i ded. Be Jisas i no finis yet. Hem i talem wan narafala pija tok long olgeta, i se:

“[Kingdom blong heven, NW] i olsem wan king we hem i mekem wan bigfala kakae blong mared blong pikinini blong hem. Hem i sanem ol man blong hem oli go long ol man we hem i singaot olgeta finis, blong oli kam long kakae ya. Nao oli talem long olgeta blong oli kam, be oli no wantem kam.”

Jeova God, hem i King we i mekem lafet blong mared blong pikinini blong hem, Jisas Kraes. Woman blong Jisas, hemia 144,000 man we God i makemaot olgeta. Bambae oli joen wetem Jisas long heven. Ol man we oli stap aninit long rul blong King, hemia ol man Isrel. Long 1513 B.K.T., God i mekem kontrak blong Loa wetem olgeta. Ale, oli kasem jans blong kam “wan kingdom blong ol pris.” Long taem ya nao, God i singaot olgeta blong kam long bigfala lafet blong mared.

Hem i singaot olgeta finis. Be long 29 K.T. nomo, hemia fastaem we hem i sanem ol man blong hem oli go talem long olgeta blong oli kam. Hemia taem we Jisas mo ol disaepol blong hem (ol slef blong king) oli statem wok blong talemaot Kingdom. Be i stat long 29 K.T. go kasem 33 K.T., ol prapa man Isrel oli no wantem kam, taem ol man blong king oli go talem long olgeta blong oli kam. Ale God i givim wan narafala jans bakegen long nesen ya, olsem Jisas i talem, i se:

“Nao king ya i talem long sam narafala man blong hem, i se ‘Yufala i gobak bakegen, yufala i talem tok ya blong mi long olgeta se kakae ya i rere finis. Ol buluk blong mi, wetem ol smol buluk we mifala i bin fidim olgeta i fatfat, mifala i kilim olgeta finis, mo olgeta samting i rere finis. Yufala i kam joen long kakae ya blong mared.’ ” Hemia seken taem mo lastaem we ol man blong king oli talem long olgeta se oli mas kam. Samting ya i stat taem ol man blong Jisas oli kasem tabu speret long Pentekos long 33 K.T., mo i go kasem 36 K.T.

Be bighaf blong ol man Isrel oli no wantem kam. Jisas i talem se: “Be olgeta ya oli no kea long tok ya blong king, oli stap mekem bisnes blong olgeta. Wan i go long garen blong hem, mo narawan i stap lukaot long stoa blong hem. Mo sam narawan oli holem ol man blong king ya, oli mekem i nogud long olgeta, nao oli kilim olgeta i ded.” Nao Jisas i gohed long tok blong hem, i se: “Nao king ya i kros, i sanem ol soldia blong hem oli go, nao oli kilim ol man ya blong kilim man oli ded, mo oli bonem taon blong olgeta.” Samting ya i kamaot long 70 K.T., taem ol man Rom oli bonem Jerusalem olgeta, mo oli kilim ol man blong kilim man oli ded.

Semtaem, wan narafala samting i stap hapen. Jisas i eksplenem se: “Nao king ya i talem long ol man blong hem, i se ‘Kakae ya i rere finis, be olgeta ya we mi singaot olgeta finis blong oli joen long hem, oli nogud blong kam, yumi livim olgeta. Naioa yufala i mas pas raon long ol rod [we oli go afsaed long taon, NW] yufala i mas singaot olgeta man we yufala i save faenem, blong oli kam long kakae ya.’ ” Ale ol man blong king oli mekem olsem, “nao haos blong kakae ya i fulap gud long man.”

Ol man we king i singaot fastaem oli stap long taon. Wok ya blong go long ol rod afsaed long taon ya, hem i stat long 36 K.T. Faswan blong ol hiten man we oli no sakomsaes we i kam long bigfala kakae ya, hemia kapten blong ami blong ol man Rom, nem blong hem Konilyas, mo famle blong hem. Wok ya blong hivimap olgeta we oli no man Jyu, hem i stap gohed kam kasem taem blong yumi naoia. Olgeta we oli kam long taem ya oli tekem ples blong olgeta we oli no wantem kam bifo.

Long las 100 yia we i pas finis, haos blong kakae ya i fulap gud long man. Nao Jisas i talem nekiswan samting we i kamaot, i se: “Be taem king ya i kam insaed blong luk ol man we oli kam, hem i luk wan man we i no putum klos blong kakae blong mared. Nao king i askem long hem, i se ‘?Maefren, yu kam insaed long ples ya olsem wanem, we yu no putum klos blong kakae?’ Nao man ya i no save tok. Nao king i talem long ol man blong hem, i se ‘Yufala i fasem han mo leg blong hem, yufala i sakem hem i go afsaed, long ples blong tudak. Long ples ya ol man oli stap krae, oli stap kakae tut blong olgeta.’ ”

Man ya we i no putum klos blong kakae blong mared, i saen blong ol man we oli blong ol gyaman Kristin skul. God i neva luksave olgeta se oli man Isrel long saed blong speret, from we oli no mekem ol fasin blong soemaot samting ya. God i neva makemaot olgeta ya wetem tabu speret blong oli rul long Kingdom. Taswe oli sakem olgeta oli go afsaed, long ples blong tudak. Long ples ya, bambae oli ded.

Nao Jisas i finisim parabol ya blong hem, i se: “From we God i singaot plante man, be smol nomo hem i jusumaot.” Yes, God i singaot plante man long laen blong ol man Isrel blong kam insaed long kampani we oli olsem woman blong Kraes. Be hem i jusumaot smol nomo long prapa laen blong Isrel. Bighaf blong ol 144,000 man we bambae oli kasem presen long heven, oli kamaot long ol narafala laen. Matyu 22:1-14; Eksodas 19:1-6, NW; Revelesen 14:1-3.

▪ ?Hu ya olgeta we king i singaot olgeta fastaem oli kam long lafet blong mared? ?Wetaem hem i mekem olsem?

▪ ?Wetaem hem i sanem ol man blong hem oli go talem long olgeta blong oli kam? ?Mo hu ya ol man blong king we oli mekem olsem?

▪ ?Wetaem oli goaot bakegen blong talem long olgeta se oli mas kam? ?Biaen, oli singaot hu?

▪ ?Man we i no putum klos blong kakae blong mared, hem i saen blong hu?

▪ ?Hu ya plante man we God i singaot olgeta? ?Hu ya smol nomo we hem i jusumaot olgeta?

Japta 108

Oli No Save Trikim Jisas

JISAS i stap tij long haos blong God, mo hem i jes talem tri pija tok long ol enemi blong hem. Trifala store ya oli soemaot rabis fasin blong olgeta. From samting ya, ol Farisi oli kros tumas. Nao oli go mekem toktok blong traem faenem rod blong mekem Jisas i foldaon long tok blong hem. Sipos oli trikim hem olsemia, oli gat eskyus blong holem hem. Nao oli mekem wan plan, oli sanem sam man blong olgeta wetem sam man we oli biaen long Herod oli kam long Jisas.

Oli talem long Jisas se: “Tija, mifala i save we yu yu wan stret man. Yu yu tok tru nomo, yu stap tijim ol man long fasin we God i wantem. Yu no save fraet long ol man, from we yu no tingbaot we man i haeman, no i no haeman. Ale, yu talem long mifala. ?Yu yu ting olsem wanem? ?I stret long Loa blong yumi blong yumi pem takis long Sisa, hed gavman ya blong ol man Rom, no i no stret olsem?”

Be Jisas i save we oli wantem spolem hem. Sipos hem i talem se: ‘No, i no stret blong pem takis long Sisa,’ bambae oli talem se hem i stap agens long gavman blong Rom. Mo sipos hem i talem se: ‘Yes, yu mas pem takis,’ bambae ol man Jyu oli no laekem hem, from we oli no wantem nating blong stap aninit long han blong ol man Rom. Ale hem i ansa olsem, se: “Yufala i gat tu tingting. ?Weswe yufala i stap traem mi? Yufala i tekem sam mane blong pem takis ya i kam, yufala i soem long mi.”

Oli tekem wan mane i kam, nao Jisas i askem long olgeta, i se: “?Fes ya i fes blong hu? ?Mo nem ya i nem blong hu?”

Oli talem se: “Fes blong Sisa ya, mo nem blong hem tu.”

Nao hem i talem long olgeta, i se: “Oraet, samting we i blong Sisa, yufala i givimbak long Sisa. Samting we i blong God, yufala i givimbak long God.” Taem olgeta oli harem waes tok ya blong Jisas, oli sapraes tumas. Nao oli livim hem, oli gowe.

Nao long taem ya, i gat sam Sadusi oli stap. Hemia olgeta ya we oli stap talem se “Man i no save laef bakegen long ded.” Oli luk we ol Farisi oli no save faenem poen long Jisas. Ale, olgeta nao oli kam long hem, oli askem se: “Tija, Moses i talem se ‘Sipos wan man i ded, mo i no gat pikinini blong hem, brata blong hem bambae i mas mared long wido ya. Long fasin ya, bambae tufala i gat pikinini blong holem nem blong man ya we i ded.’ Nao long wan famle long mifala, i gat seven brata. Fasbon i mared, nao hem i ded we i no gat pikinini blong hem, i livim woman blong hem i blong brata blong hem. Nao seken brata ya i mekem olsem, mo namba tri brata gogo kasem namba seven brata, evriwan oli mekem sem fasin. Mo biaen long olgeta evriwan, woman ya tu i ded. ?Nao . . . taem olgeta oli laef bakegen long ded, bambae woman ya i woman blong hu long ol seven brata ya? From we olgeta evriwan oli bin mared long hem.”

Nao Jisas i talem se: “Yufala i rong olgeta. ?Be yufala i save from wanem yufala i rong olsem? Stampa blong hem i from we yufala i no save tok blong Baebol mo paoa blong God. From we taem ol man oli ded, nao oli laef bakegen, bambae ol man mo ol woman oli no moa mared, . . . Bambae olgeta oli olsem ol enjel long heven nomo. Mo long fasin ya blong man i laef bakegen long ded, long buk blong Moses i gat store blong wan smol tri we faea i stap laet olbaot long hem. Long taem ya God i talem long Moses, i se ‘Mi mi God blong Ebraham, mi God blong Aesak, mi God blong Jekob.’ ?Ating yufala i no ridim tok ya yet? God ya i God blong man we i laef, hem i no God blong man we i ded. Yufala i rong olgeta ya.”

Bakegen, ol man oli sapraes tumas long gudfala ansa we Jisas i givim long olgeta. Sam tija blong Loa we oli stap lesin oli talem se: “Tija. Hemia wan gudfala ansa ya.”

Taem ol Farisi oli harem we Jisas i satemap ol Sadusi olsem, oli kam wanples. Nao wan long olgeta i askem wan kwestin long Jisas blong traem trikim hem, i se: “?Tija, wanem loa blong God we i hae moa long ol narafala loa, i winim olgeta evriwan?”

Nao Jisas i ansa long hem, i se: “Loa ya we i nambawan blong folem, hemia we i talem se ‘Yufala man Isrel, yufala i lesingud. [Jeova, NW] we i God blong yumi, hem nomo i [Jeova]. Mo yu mas laekem [Jeova] we i God blong yu long olgeta tingting blong yu, mo long olgeta laef blong yu, mo long olgeta maen blong yu, mo long olgeta paoa blong yu.’ Mo namba tu long ol loa ya i talem se ‘Yu mas laekem ol man we oli stap raonabaot long yu, yu mas mekem i gud long olgeta, olsem we yu stap mekem i gud long yu.’ I no gat sam narafala loa we i hae moa long tufala ya.” Jisas i go moa i se: “Tufala loa ya i stampa blong ol narafala Loa blong Moses, wetem ol tok blong ol profet tu.”

Nao wan tija blong Loa i talem long Jisas, i se: “Tija, tok blong yu i stret. Samting ya we yu talem i tru tumas. Hae God ya nomo hem i God, i no gat narafala God moa. Mo yumi mas laekem hem long olgeta tingting blong yumi, mo long olgeta maen blong yumi mo long olgeta paoa blong yumi. Mo yumi mas laekem ol man we oli stap raonabaot long yumi, yumi mas mekem i gud long olgeta, olsem we yumi wanwan i stap mekem i gud long yumi. Taem yumi folem tufala loa ya, yumi mekem i gud moa, i winim we yumi tekem anamol, yumi kilim, yumi bonem blong mekem wosip long God.”

Jisas i luk we tok blong tija ya i waes, nao hem i talem long hem, i se: “Kolosap yu kasem [Kingdom blong God, NW].”

Long trifala dei we i pas finis, hemia Sande, Mande, mo Tusde, Jisas i bin tij long haos blong God. Ol man oli glad tumas blong lesin long hem. Be ol lida blong skul oli wantem kilim hem i ded. Nating we oli traehad blong mekem olsem, be kam kasem naoia, ol plan blong olgeta oli foldaon. Matyu 22:15-40; Mak 12:13-34; Luk 20:20-40.

▪ ?Ol Farisi oli mekem wanem plan blong traem trikim Jisas? ?Sipos hem i talem ‘yes’ no ‘no’ blong ansa long kwestin blong olgeta, wanem bambae i kamaot?

▪ ?Olsem wanem Jisas i spolem plan blong ol Sadusi blong trikim hem?

▪ ?Olsem wanem ol Farisi oli traem Jisas bakegen? ?Wanem i kamaot from?

▪ ?Long las haf blong minista wok blong Jisas long Jerusalem, hem i stap tij hamas dei long haos blong God? ?Ol man oli tingting olsem wanem long tok blong hem?

Japta 109

Jisas i Jajem Ol Man We Oli Agensem Hem

OL GUDFALA ansa blong Jisas oli satem maot blong ol man we oli agensem hem. Nao oli fraet blong askem wan kwestin long hem bakegen. Ale, hem nao i askem wan kwestin long olgeta blong soemaot se oli no save plante samting. Hem i se: “?Wanem tingting blong yufala long Mesaea ya? ?Hem i save kamaot long hu?”

Ol Farisi oli talem long hem se: “Hem i wan laen blong Deved ya.”

Jisas i no agensem tok ya, from we i tru se Mesaea i prapa laen blong Deved. Be hem i askem long olgeta se: “?Ale, be olsem wanem Tabu Speret i givim waes long Deved blong hem i singaot Mesaea ya se Masta blong hem? From we Deved i talem [long Sam 110] se ‘[Jeova, NW] i talem long Masta blong mi, se “Yu sidaon long raet saed blong mi, yu wet. Bambae mi putum ol enemi blong yu oli stap daon aninit long leg blong yu.” ’ ?Sipos Deved ya i talemaot olsem we man ya i Masta blong hem, olsem wanem man ya i save kamaot long hem, i laen nomo blong hem?”

Ol Farisi oli no save ansa. Oli no save se Mesaea i hu. Tok ya Mesaea no Kraes, i min se God i ‘makemaot hem.’ Mesaea i no wan famle blong Deved nomo, olsem ol Farisi oli talem. No gat. Be fastaem hem i stap long heven, hem i hae moa long Deved, i Masta blong hem.

Nao Jisas i tok long olgeta man, mo long ol man blong hem tu. Hem i givim woning long olgeta long saed blong ol tija blong Loa mo ol Farisi. Olgeta oli stap tijim Loa blong God we hem i givim long Moses, taswe, i olsem we “olgeta oli sidaon long jea blong Moses.” (NW) From samting ya, Jisas i talem long ol man se: “Yufala i mas harem olgeta tok blong olgeta, mo yufala i mas mekem olgeta samting we oli talem.” Be hem i gohed i se: “Be i nogud yufala i folem fasin blong olgeta, from we olgeta oli no mekem fasin blong olgeta i stret long tok blong olgeta.”

Yes, olgeta oli gat tu tingting. Mo Jisas i jajem olgeta olsem we hem i bin mekem sam manis bifo, taem hem i stap kakae long haos blong wan Farisi. Hem i talem se: “Oli stap mekem olgeta wok blong olgeta, be blong ol man oli luk olgeta nomo.” Nao hem i yusum wan eksampel, i se:

“Yufala i save ol smol paos ya we i gat tok blong God i stap insaed, we ol man oli stap fasem long fes mo han blong olgeta. Blong olgeta ya, ol paos olsem oli bigfala tumas, be blong ol narafala man oli smol nomo.” Long ol smol paos ya, oli putum fo tok blong Loa, hemia: Eksodas 13:1-10, 11-16; mo Dutronome 6:4-9; 11:13-21. Be ol Farisi oli fasem paos we i big moa, blong soemaot we oli strong blong folem Loa blong Moses.

Jisas i talem se oli mekem “klos blong olgeta tu oli longfala moa.” Long Namba 15:38-40, God i talem long ol man Isrel se oli mas mekem klos blong olgeta oli longfala lelebet. Be ol Farisi oli go moa. Oli mekem klos blong olgeta oli longfala moa bitim ol narafala man. !Evri samting we oli mekem i blong soemaot olgeta nomo! Jisas i talem se: “Olgeta oli laekem tumas blong go sidaon long ples blong haeman.”

Sore tumas, be sam disaepol blong Jisas tu oli wantem hae moa long narafala man. Ale hem i givim advaes long ol, i se: “Be bambae yufala i no letem ol man oli singaot yufala se ‘Tija’, from we yufala i gat wan tija nomo blong yufala, mo yufala evriwan i brata. Mo bambae yufala i no singaot man long wol ya se ‘Papa’, from we yufala i gat wan Papa nomo blong yufala, we hem i stap long heven. Mo bambae yufala i no letem ol man oli singaot yufala se ‘Masta’, from we yufala i gat wan Masta nomo blong yufala, we mi ya, mi Mesaea.” !Tru ya, ol disaepol oli mas lego tingting ya we oli wantem kam hae moa long ol narafala! Jisas i talem se: “Man we i haeman blong yufala, hem i mas kam man blong wok blong yufala.”

Nao Jisas i tok strong blong jajem ol tija blong Loa mo ol Farisi ya. Plante taem hem i talem se olgeta oli gat tu fes. I olsem we oli “lokem doa long fes blong ol man we oli wantem kam [insaed long Kingdom blong heven, NW].” Mo Jisas i talem se: “Olgeta ya oli man blong stilim olting blong wido, we long semtaem nomo oli save mekem ol longlongfala prea blong gyaman long ol man blong oli ona long olgeta.”

Nao Jisas i talem se: “Ol man ya blong lidim man, we ae blong yufala i blaen, sore tumas long yufala.” Jisas i tok strong long ol Farisi ya from we oli no tinghae long ol samting blong speret. Taem yumi tingbaot sam rul blong olgeta, i klia nomo we oli gat tu tingting. Wan eksampel: Oli talem se: “Sipos man i wantem mekem tok blong hem i strong, nao i talem se ‘Mi tru, haos blong God,’ tok ya i nating. Be sipos hem i talem se ‘Mi tru, ol gol blong haos blong God,’ tok ya, yes, i strong, man i no save brekem.” (NW) Ale, olgeta oli tinghae moa long ol gol long haos blong God, i winim wosip we ol man oli mekem insaed long haos ya. From we oli no tinghae long ol samting blong speret, oli soemaot se oli blaen.

Nao Jisas i mekem olsem we hem i bin mekem bifo. Hem i tok strong long ol Farisi from we oli no tingbaot “ol strong fasin blong Loa, olsem we man i mekem i stret, mo man i gat sore, mo man i holem promes blong hem.” Olgeta oli stap kaontem ol smosmol lif ya we oli stap putum long kakae, blong makem, wan i blong God naen i blong olgeta, wan i blong God naen i blong olgeta. Be ol smosmol lif ya oli no impoten nating.

Nao Jisas i tok long ol Farisi ya, i se: “Man, yufala i man blong lidim man, be ae blong yufala i blaen. Taem yufala i stap dring, yufala i save tekemaot ol smosmol flae we i stap long kap blong yufala, be yufala i stap solemdaon ol kamel ya we i stap long hem.” (NW) Yes, oli stap tekemaot ol smosmol flae long waen blong olgeta. Be oli no mekem olsem from we hemia wan bebet nomo. Oli mekem olsem from we hem i no klin long saed blong Loa. Be oli fogetem ol bigbigfala fasin blong Loa. I olsem we oli solemdaon wan kamel. Hem tu i wan anamol we Loa i talem se i no klin. Matyu 22:41 kasem 23:24; Mak 12:35-40; Luk 20:41-47; Levitikas 11:4, 21-24.

▪ ?From wanem ol Farisi oli no save ansa long kwestin blong Jisas long saed blong tok blong Deved long Sam 110?

▪ ?From wanem ol Farisi oli werem ol paos we oli bigfala moa, mo ol klos we oli longfala moa?

▪ ?Jisas i givim wanem advaes long ol disaepol blong hem?

▪ ?Wanem sam rul we ol Farisi oli mekem, we oli soemaot klia se oli gat tu tingting? ?Olsem wanem Jisas i tok strong long olgeta from we oli fogetem ol bigbigfala samting blong Loa?

Japta 110

Minista Wok Long Haos Blong God i Finis

HEMIA lastaem we Jisas i kam long haos blong God. Kolosap nao, wok blong hem blong tijim ol man long wol i finis. Tri dei biaen, bambae oli jajem hem, bambae oli kilim hem i ded. Nao hem i gohed blong jajem ol tija blong Loa mo ol Farisi.

Hem i talem bakegen, bakegen, bakegen long olgeta se: “Ol tija blong Loa mo ol Farisi, sore tumas long yufala. Yufala i gat tu tingting.” Fastaem, hem i talem sore tumas long olgeta from we oli stap wasem ‘afsaed blong ol panekin mo plet, be long insaed, oli fulap long frut blong ol fasin ya blong olgeta, we olgeta oli man blong stil, mo olgeta oli stap tingbaot olgeta nomo.’ Taswe hem i talem long olgeta se: “Fastaem yufala i mas mekem insaed blong ol panekin mo plet i klin, nao afsaed tu bambae i save klin.”

Bakegen hem i talem sore tumas long ol tija blong Loa mo ol Farisi from we oli stap mekem olsem we oli man blong God blong traem haedem ol rabis fasin blong olgeta. Jisas i talem se: “Yufala i olsem gref we man i pentem long waetwas. Long afsaed, i waet gud, i naes, be long insaed i fulap long bun blong dedman, wetem rotin blong bodi blong hem.”

Mo bakegen, oli soemaot se oli gat tu tingting from we oli lukaot gud long gref blong ol profet mo oli stap flasem ol ston ya, blong pulum ol man oli tinghae long olgeta from ol wok ya we oli mekem. Be Jisas i soemaot se olgeta oli ‘stret laen blong ol olfala ya blong olgeta bifo, we olgeta oli kilim ol profet ya.’ !Tru, man we i no fraet blong putum gyaman fasin blong olgeta long klia ples, hem i mas kasem trabol from olgeta!

Nao Jisas i gohed, i talem sam tok we i strong moa i bitim ol narafala tok blong hem. Hem i se: “!Yufala i olsem snek! !Yufala i olsem pikinini blong snek stret! . . . ?Weswe yufala i ting se yufala i save ronwe long panis blong yufala, bambae yufala i no go long [Gehena, NW]?” Gehena hem i wan bigfala hol we i stap afsaed long stonwol we i goraon long Jerusalem. Ol man oli stap sakem ol doti i go long ples ya. Ale Jisas i stap talem se ol tija blong Loa mo ol Farisi ya bambae oli ded blong olwe, from we oli stap gohed long rabis fasin blong olgeta.

Nao Jisas i tokbaot ol man we hem i sanemaot olgeta blong oli talemaot tok blong hem, i se: “Sam long olgeta, bambae yufala i kilim olgeta oli ded. Sam, bambae yufala i nilim olgeta long [pos] blong oli ded. Mo sam, bambae yufala i wipim olgeta insaed long ol haos blong prea blong yufala, mo bambae yufala i ronem olgeta, we oltaem oli stap ronwe long wan velej blong go long wan narafala velej. From samting ya, bambae yufala i kasem panis from ded blong olgeta stret man long wol we ol olfala blong yufala bifo oli kilim olgeta oli ded. Hemia i stat long Ebel, we i no gat poen long hem, kamkam kasem Sekaraea, pikinini blong Barakaea, [nem blong hem Jeoiada long Seken Kronikel], we ol olfala blong yufala oli kilim i ded, insaed long haos blong God, long medel blong tabu ples mo olta. Tru mi talem long yufala, panis blong olgeta ya, bambae i kasem yufala ya, we yufala i laef naoia.”

Bifo, Sekaraea i tok strong long ol lida blong Isrel. From samting ya, “olgeta oli mekem plan blong agensem hem, oli stonem hem long yad blong haos blong Jeova, from we king i talem olgeta blong mekem olsem.” Be olsem Jisas i talem, ol man Isrel bambae oli kasem panis from we oli kilim ol stret man ya oli ded. Ale 37 yia biaen, long 70 K.T., oli kasem panis ya. Ol ami blong ol man Rom oli spolem Jerusalem olgeta. Long taem ya, bitim wan milyan man Jyu oli lus.

Ale, Jisas i stap tingbaot panis ya we bambae oli kasem, nao hem i harem nogud. Hem i talem bakegen se: “O, Jerusalem, Jerusalem. . . . Plante taem, mi mi wantem putum han blong mi i goraon long yufala evriwan, olsem we faol i pulum ol pikinini blong hem oli kam haed aninit long wing blong hem, be yufala i no glad. Oraet, be yufala i luk. God i gowe long yufala finis. Ples blong yufala i emti nomo.”

Mo Jisas i talem se: “Bambae yufala i no save luk mi bakegen, gogo yufala i save talem se ‘Hae God [Jeova, NW], yu blesem man ya we i kam long nem blong yu.’ ” Samting ya i hapen taem Kraes i kambak long paoa blong rul long Kingdom blong heven. Nao ol man we oli gat strong bilif, i olsem we oli save luk hem.

Nao Jisas i go sidaon kolosap long ples ya we oli stap sakem kleksin, i stap lukluk ol man we oli stap sakem kleksin blong olgeta. Mo i gat plante rijman we oli stap sakem plante mane. Nao wan wido i kam we hem i pua, nao hem i kam, i sakem tu smol mane we i olsem ten vatu nomo.

Jisas i singaot ol man blong hem blong oli kam long hem, nao i talem long olgeta, i se: “Tru mi talem long yufala, kleksin we wido ya i sakem i moa long ol mane we olgeta narafala man ya oli sakem.” Be ol man oli no kasem save long mining blong tok ya. Ale Jisas i eksplenem se: “Ol narafala man ya, taem oli sakem kleksin blong olgeta, oli stap sakem haf mane nomo blong olgeta we i stap nating. Be woman ya we i pua, hem i sakem olgeta mane blong hem, we i blong pem kakae blong hem.” Taem hem i talem ol samting ya, Jisas i goaot long haos blong God. Hemia lastaem we hem i mekem olsem.

Taem Jisas i stap wokbaot i go, wan disaepol blong hem i stap talem long hem blong i lukluk haos ya blong God, from we i bigfala, mo i naes tumas. Hem i talem se: “Tija, yu luk. Ol ston ya blong haos blong God oli bigbgifala tumas, mo ol haos ya oli gudfala tumas.” Tru ya, wan ston nomo, be longfala blong hem i bitim ten mita, big blong hem i kolosap faef mita, mo hae blong hem i bitim tri mita.

Ale Jisas i ansa, i se: “?yu yu stap luk ol bigbigfala haos ya? Ol haos ya, be bambae ol man oli brekemdaon olgeta ston blong olgeta. Bambae i no gat wan ston blong olgeta i save stap long ples blong hem, olgeta evriwan bambae oli godaon.”

Jisas i talem ol samting ya finis, nao hem wetem ol aposol blong hem oli godaon long ples we oli kolem Kidron, oli gokros long ples ya, nao oli klaem i go antap long hil ya, nem blong hem Hil blong ol Oliftri. Long ples ya, oli save lukluk daon long gudfala haos blong God, we i naes tumas. Matyu 23:25 kasem 24:3; Mak 12:41 kasem 13:3; Luk 21:1–6; 2 Kronikel 24:20–22.

▪ ?Lastaem we Jisas i go long haos blong God, hem i mekem wanem?

▪ ?Ol tija blong Loa mo ol Farisi oli soemaot gyaman fasin blong olgeta olsem wanem?

▪ ?Wanem mining blong ‘panis blong Gehena’?

▪ ?From wanem Jisas i talem se wido i sakem moa mane, i bitim ol rijman?