?Yu yu save sam Witnes blong Jehova? Maet yu storian finis wetem wan Witnes. Maet i gat wan Witnes i stap klosap long haos blong yu, no i wok wetem yu, no i skul wetem yu. ?Ol Witnes oli wanem kaen man? ?From wanem oli talemaot bilif blong olgeta long ol man?

Oli olsem ol narafala man nomo. Ol Witnes oli kamaot long ol defren kaen laef, oli no gat haenem, mo oli no go long wan spesel skul. Sam long olgeta, fastaem oli stap go long wan narafala jos, sam oli no bilif long God nating. Be olgeta evriwan oli spenem taem blong stadi gud long ol tijing blong Baebol, nao oli kam Witnes blong Jehova. (Ol Wok 17:11) Olgeta ya oli luk se samting we oli lanem i tru, ale olgeta wanwan oli mekem desisen blong wosipim tru God ya Jehova.

Stadi blong Baebol i mekem laef blong olgeta i kam gud moa. Olsem ol narafala man, ol Witnes tu oli kasem ol trabol, mo oli gat ol slak fasin. Be oli traehad evri dei blong folem ol advaes blong Baebol long laef blong olgeta. Samting ya i mekem se laef blong olgeta i kam gud moa. (Ol Sam 128:1, 2) Hemia nao wan risen from wanem oli wantem talemaot long ol narafala, ol gudfala samting we oli lanem long Baebol.

Oli traehad blong folem ol fasin we God i laekem. Ol fasin ya we Baebol i tokbaot oli givhan long ol Witnes blong oli harem gud long laef, mo blong oli gat respek long ol narafala. Baebol i tijim olgeta se oli no mas giaman, mo oli no mas stil, mo oli mas kaen long ol narafala. Tijing ya i mekem se oli kam ol gudfala man we oli wok strong, famle blong olgeta i joen gud, mo laef blong olgeta i klin. Ol Witnes oli save gud se “God i stap mekem i sem mak nomo long olgeta man.” Taswe, oli no seraot from kala blong skin mo from ol defdefren tingting blong politik. Oli olsem wan famle nomo long fulwol. Nating se olgeta wanwan oli olsem ol narafala man, be grup blong olgeta i defren long ol narafala grup long wol.—Ol Wok 4:13; 10:34, 35.

• ?Long wanem fasin ol Witnes blong Jehova oli sem mak long ol narafala man?

• ?Wanem ol gudfala fasin we ol Witnes oli lanem taem oli stadi Baebol?

Plante man oli ting se Witnes blong Jehova i nem blong wan niufala skul. Be bitim 2,700 yia bifo, wan man blong raetem Baebol i talem se ol man blong tru God oli “witnes” blong hem. (Aesea 43:10-12) Bifo long yia 1931, ol man oli singaot ol Witnes se ol Baebol Studen. ?From wanem oli tekem nem ya Witnes blong Jehova?

Nem ya i talemaot God blong ol Witnes. Plante man blong tanem ol tok blong Baebol i go long narafala lanwis, oli tekemaot nem blong God, Jehova, mo oli putum Masta, no God, no Hae God long ples blong hem. Be nem ya Jehova i stap plante taosen taem long ol olfala hanraet blong Baebol. Wan long ol taem ya, hemia taem God i talemaot long Moses se prapa nem blong hem, Jehova. Mo hem i talem se: “Nem ya blong mi bambae i stap we i stap, we bambae i no save lus samtaem.” (Eksodas 3:15) Nem ya i makemaot Jehova se hem i defren long ol giaman god. Mifala i harem gud tumas blong holem tabu nem ya blong God.

Nem ya i talemaot wok blong ol Witnes. Stat long stret man ya Ebel, i gat plante man we oli Witnes blong Jehova, i min se oli talemaot we oli bilif long Jehova. I gat Noa, mo Ebraham, mo Moses, mo Deved, mo ol narafala ‘witnes we oli plante we plante.’ (Hibrus 11:4 kasem 12:1) Long kot, wan man we i talemaot se narafala man i no mekem rong, hem i wan witnes. Long sem fasin, ol Witnes blong Jehova oli gat strong tingting blong talemaot se God blong olgeta i tru.

Taem oli tekem nem ya, oli folem Jisas. Baebol i talem se Jisas i ‘wan tru witnes blong God, we i no save tanem tok blong hem.’ (Revelesen 3:14) Jisas i ‘talemaot nem blong God,’ mo taem hem i tokbaot God, hem i “talemaot ol tok we i tru.” (Jon 17:6; 18:37) Taswe, ol man we oli rili man blong Jisas, oli mas karem nem blong Jehova mo oli mas talemaot nem ya. Ol Witnes blong Jehova oli stap traehad blong mekem samting ya.

• ?From wanem ol Baebol Studen oli tekem nem ya Witnes blong Jehova?

• ?Jehova i gat ol Witnes blong hem long wol ya, stat wetaem?

• ?Hu ya nambawan Witnes blong Jehova?

Baebol i talem se afta we Jisas i ded, sam Kristin bambae oli girap, oli tijim ol man long ol giaman bilif. Wok blong olgeta ya bambae i mekem se trutok blong Baebol i no moa klia. (Ol Wok 20:29, 30) Samting ya i kamtru taem oli miksimap ol tijing blong Jisas wetem ol tingting blong giaman skul. Oli statem ol skul we oli talem se oli Kristin, be oli giaman nomo. (2 Timoti 4:3, 4) Be long taem blong yumi, ?ol Witnes blong Jehova oli kasem stret save long ol tijing blong Baebol? ?Yumi save samting ya olsem wanem?

Stret taem blong Jehova i soemaot trutok. Baebol i talem se long taem blong en, ‘olgeta nomo we oli waes bambae oli luksave.’ (Daniel 12:9, 10) Long yia 1870, wan smol grup blong man we oli wantem faenem trutok, oli luksave se plante tijing blong jos oli no stanap long Baebol. Ale oli stat blong lukaot stret save long ol tijing blong Baebol. Nao Jehova i blesem olgeta, i givim save long olgeta.

Olgeta we oli wantem tumas blong save trutok, oli stadi gud long Baebol. Ol Baebol Studen bifo, oli folem wan fasin blong stadi we mifala i stap folem yet tede. Oli tokbaot wan tijing blong Baebol gogo oli kasem save long hem, nao oli go long narafala tijing. Taem oli no kasem save long wan vas, oli lukaot sam narafala vas blong eksplenem mining blong hem. Taem oli kasem save long mining blong vas ya, oli raetemdaon save ya. Long rod ya, oli faenemaot wanem nao trutok blong Baebol long ol samting olsem nem blong God, mo Kingdom blong hem, mo samting we hem i wantem se i kamtru long ol man mo long wol ya. Oli kasem save tu se ol dedman oli stap olsem wanem, mo se bambae oli laef bakegen. Ol save ya i mekem olgeta oli kam friman, from we oli no moa bilif long ol giaman tijing, mo oli no moa folem ol giaman fasin.—Jon 8:31, 32.

Long yia 1879, ol Baebol Studen oli luksave se stret taem i kam finis blong talemaot trutok long olgeta man. Ale, long yia ya, oli stat blong printim buk ya we oli stap printim yet tede, hemia Wajtaoa i Talemaot Kingdom Blong Jehova. Naoia oli stap talemaot trutok blong Baebol long moa long 240 kantri mo long bitim 750 lanwis. !I no gat wan taem bifo, we tru save i kam antap olsem!

• Afta we Jisas i ded, ?wanem i hapen long trutok blong Baebol?

• ?Ol Baebol Studen oli mekem wanem blong faenem trutok blong Baebol?

Long ol yia bifo, ol Witnes blong Jehova oli yusum plante defren Baebol. Oli printim mo oli givimaot ol Baebol ya tu. Be oli luksave se ol man oli nidim wan Baebol we i givhan moa long olgeta blong “oli save trutok.” Hemia nao samting we God i wantem. (1 Timoti 2:3, 4) Taswe, long yia 1950 oli wokem sam haf blong Niu Wol Translesen Baebol. Naoia Baebol ya i stap long bitim 130 lanwis. Oli tanem ol tok long Baebol ya long fasin we i isi blong ol man oli kasem save long hem. Be oli lukaot gud blong oli no jenisim mining blong ol olfala hanraet.

Wan Baebol we i isi blong kasem save. Taem ol yia oli stap pas, i gat ol smosmol jenis long ol lanwis. Mo tu, long plante Baebol i gat ol tok we i no klia mo ol olfala tok we i had blong kasem save. Antap long hemia, ol man oli faenem sam olfala hanraet we oli stret moa i bitim olgeta blong fastaem. Hemia i mekem se oli kasem save moa long sam tok long lanwis Hibru, mo Arameik, mo Grik, we oli raetem Baebol long hem fastaem.

Wan Baebol we oli tanem folem ol olfala hanraet. Ol man we oli tanem Baebol, oli no mas jenisim ol tok we i kamaot long God, be oli mas tanem i stret folem ol olfala hanraet. Sore tumas, nem blong God i no stap long plante Baebol.

Wan Baebol we i leftemap nem blong Jehova. (2 Samuel 23:2) Nem ya Jehova i stap bitim 7,000 taem long ol olfala hanraet blong Baebol, olsem we yu luk long pija daon. Ol man we oli tanem Niu Wol Translesen Baebol oli putum nem ya Jehova long hem, olsem i stap long ol olfala hanraet. (Eksodas 3:14, futnot) Bifo we oli tanem Baebol ya, oli stadi blong plante yia. From samting ya, Baebol ya i talemaot klia ol tingting blong God, mo ol man oli harem gud blong ridim. I gud yu mekem wan program blong ridim Tok blong Jehova evri dei, nating se yu gat Niu Wol Translesen Baebol long lanwis blong yu no nogat.—Josua 1:8; Ol Sam 1:2, 3.

• ?From wanem ol Witnes blong Jehova oli wokem wan Baebol?

• ?Ol man we oli wantem save tingting blong God, oli mas mekem wanem evri dei?