UHUNMWU EBE 1
De Aro Ọmwa Ne Osanobua Khin?
1, 2. De inọta ne emwa mobọ nọ?
IBIẸKA wa mobọ nọ ọta. U gha rhan otọ emwi ma iran nẹ, iran ye nọ wẹẹ, ‘Vbọsiẹ nọ na yerriọ?’ U gha khama iran emwi nọ si ẹre, iran ye gha zọlọ ruẹ ọta. Ẹi mwẹ vbe ne u gha rhan otọ emwi sẹ hẹ, te iran ye nọ wẹẹ, ‘Vbọ na yerriọ hẹ?’
2 Ai miẹn ne ẹi nọ ọta vbe ibiẹka kevbe eniwanrẹn. Inọta ọghe ima sẹtin dekaan evba gha re, evba gha da. Ọ sẹtin vbe gha re inọta nọ dekaan arrọọ kevbe vbene emwi khian gha ye hẹ vbe odaro. Sokpan deghẹ ima ma miẹn ọmwa nọ rhie ewanniẹn nọ khẹke yọ, ma sẹtin dobọ inọta na nọ yi.
3. Vbọzẹe ne emwa nibun na roro ẹre wẹẹ, iran i sẹtin miẹn ewanniẹn ọghe inọta ne kpataki ne iran nọ?
3 E Baibol gha sẹtin rhie ewanniẹn ye avbe inọta ne kpataki ne ima nọ ra? Emwa eso ghee ẹre vberriọ, sokpan iran sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, e Baibol lọghọ gbe na rẹn otọre. Iran sẹtin vbe gha roro ẹre wẹẹ, avbe ọmamwaemwi ra avbe ohẹn ẹre ọ khian sẹtin rhie ewanniẹn yọ. Rhunmwuda ekhue, eso i miẹn kue wẹẹ iran ma rẹn ewanniẹn ọghe avbe inọta na. Vbe uwẹ a vbe ghee ẹre hẹ?
4, 5. De inọta ne kpataki nọ rrọọ ruẹ orhiọn ne u hoo ne u nọ? Vbọzẹe ne u i khian na dobọ inọta na nọ yi?
4 Ughaghe uwẹ vbe gualọ ewanniẹn ọghe inọta vbenian: Vbia do ru vbe agbọn? Vbọ khian sunu da mwẹ vbe I gha wu nẹ? De vbene Osanobua ye hẹ? Jesu ne umẹwaẹn khare wẹẹ: “Nọọn, ọ gha suọ obọ, gualọ, u gha miẹn, sobọ, a gha kie nuẹn.” (Matiu 7:7) Ghẹ gi egbe wọọ ruẹ, a te miẹn wẹẹ u miẹn ewanniẹn nọ khẹke.
5 Vbene ẹmwata, “u ghaa gualọ,” u gha miẹn avbe ewanniẹn na vbe Baibol. (Itan 2:1-5) Avbe ewanniẹn na ma lọghọ gbe na rẹn otọre. Emwi ne u gha ruẹ vbe Baibol, gha ya ruẹ gha mwẹ oghọghọ sayọ nia kevbe ayayẹro ọghe agbọn ọgbọn nọ dee vbe odaro. Gia ziro yan inọta ọkpa nọ kpokpo emwa vbe orhiọn rhunmwuda iran ma rẹn ewanniẹn ọghe inọta na.
OSANOBUA GBAROGHE IMA RA, RA ỌMWA NỌ MWẸ EKHỌE ATOSI NỌ?
6. Vbọzẹe ne emwa eso na roro ẹre wẹẹ Osanobua i gbaroghe iran?
6 Emwa nibun keghi roro ẹre wẹẹ Osanobua i zẹdẹ gbaroghe ima. Iran keghi kha wẹẹ, deghẹ Osanobua gele gbaroghe ima, agbọn na i ghẹ gha ye vbenian. Okuo, ikhuiwu kevbe orhikhan gba ehe hia. Emwa keghi khuọnmwi, iran susẹ, iran vbe wulo. Ọna ẹre ọ ya emwa eso roro ẹre wẹẹ, ‘Deghẹ Osanobua gele gbaroghe ima, vbọ ghi zẹe ne ọ ma na dobọ usẹ yi?’
7. (a) De vbene avbe ọkaolotu ọghe ugamwẹ ya maa emwa re wẹẹ ekhọe atosi ẹre Osanobua mwẹ? (b) Vbọzẹe ne ima na yayi wẹẹ, Osanobua i mwẹ obọ vbe emwi dan nọ sunu?
7 Avbe ọkaolotu ọghe ugamwẹ zẹdia ya emwa roro ẹre wẹẹ, ekhọe atosi ẹre Osanobua mwẹ. Emwi dan gha sunu, iran ghi kha wẹẹ, vbene Osa wẹẹ ne emwi gha ye, erriọ ye. Te iran ya ẹmwẹ vbenian bu abe gbe Osanobua. Sokpan e Baibol maa ima re wẹẹ, ẹi re Osanobua ọ si emwi dan ni sunu hiehie. Ebe Jems 1:13 khare wẹẹ, Osanobua i ya emwi dan danmwẹ ọmwa rhọkpa. Ako nii khare wẹẹ: ‘Adeghẹ ọmwa werriẹ aro daa edanmwẹ, we ne ẹi ghẹ gha kha wẹẹ, “Obọ Osanobua edanmwẹ na ke rre.” Rhunmwuda ai sẹtin ya ọkhọ danmwẹ Osanobua ghee, irẹn tobọre i vbe danmwẹ ọmwa rhọkpa ghee.’ Ọna rhiema wẹẹ, agharhemiẹn wẹẹ Osanobua ma he gbe ukhu ẹre rua ighẹ emwi dan nọ sunu, ẹi re irẹn ọ si ẹre hiehie. (Tie Job 34:10-12.) Gia loo igiemwi ọkpa.
8, 9. Vbọzẹe nọ ma na khẹke ne ima gha kha wẹẹ Osanobua ẹre ọ si ọlọghọmwa ne ima ye? Ru igiemwi yọ.
8 Gia kha wẹẹ, ọvbokhan okpia ọkpa ye gu evbibiẹ ọre rre owa. Erhae hoẹmwẹ ọnrẹn ẹsẹse, ọ vbe maa re vbe na ya yin ẹse hẹ. Ọvbokhan okpia na keghi sọtẹ daa erhae, ẹre ọ na kpa hin owa rre. Ọ ghi suẹn gha yin uyinmwẹ ẹrhia, ọ na ya de ye ẹti. Rhunmwuda ne erhae na kue nọ kpa hin owa rre, ọ gha guẹ na kha wẹẹ, erhae ẹre ọ si ẹre nọ na de ye ẹti ra? Hiehie! (Luk 15:11-13) Vbene a ghee erha ọmọ na, Osanobua ma da emwa nagbọn obọ yi ne iran ghẹ yin uyinmwẹ ẹrhia kevbe isọtẹ zẹvbe nọ ke ekhọe obọ iran rre. Nọnaghiyerriọ, emwi dan gha sunu, ọ khẹke ne ima gha yerre wẹẹ, Osanobua i mwẹ obọ vbọ. Ọ ma khẹke ne ima gha bu abe gbe Osanobua.
9 Ọ mwẹ emwi kpataki nọ si ẹre ne Osanobua ma na he da obọ emwi dan nọ sunu yi. Vbe Uhunmwu Ebe 11, u gha ruẹ emwi ne Baibol khare vbekpa ọna. Sokpan gha mwẹ ọnrẹn vbe ilẹkẹtin wẹẹ, Osanobua hoẹmwẹ ima kevbe wẹẹ, ẹi irẹn ọ si ọlọghọmwa ne ima ye. Vbene ẹmwata, irẹn Ọkpa kẹkan ẹre ọ khian sẹtin sọfurre yọ.—Aizaia 33:2.
10. Vbọzẹe ne ima na yayi wẹẹ Osanobua gha sọfurre ye ọlọghọmwa ne emwa dan si?
10 Osanobua keghi re Osa nọhuanrẹn. (Aizaia 6:3) Emwi hia ne ọ ru keghi re nọhuanrẹn, nọ khuia kevbe nọ maan. Nọnaghiyerriọ, ma gha sẹtin mu ẹtin yan rẹn. Emwa nagbọn i ye vberriọ. Iran zẹdia ru emwi dan. Uhiẹn, emwa eso ni khaevbisẹ te hoo ne iran ru emwi esi, sokpan iran i mwẹ ẹtin ne a ya sọfurre ye ọlọghọmwa ne emwa dan si. Ọmwa nọ mwẹ ẹtin sẹ Osanobua i rrọọ. Irẹn hoo ne ọ sọfurre ye ọlọghọmwa ne emwa dan si, ọ vbe mwẹ ẹtin nọ khian ya ru vberriọ. Te ọ khian wabọ emwi dan rua vbe etẹbitẹ.—Tie Psalm 37:9-11.
VBỌ YE HẸ VBE EKHỌE OSANOBUA VBE EMWA GHAA SUSẸ?
11. Vbọ ye hẹ vbe ekhọe Osanobua vbe u ghaa susẹ?
11 De vbe nọ ye hẹ vbe ekhọe Jehova vbe ọ ghaa bẹghe emwi nọ sunu vbe agbọn kevbe ọlọghọmwa ne u la gberra? E Baibol maa ima re wẹẹ, Osanobua “hoẹmwẹ emwi nọgbae.” (Psalm 37:28) Nọnaghiyerriọ, aro ẹre wa sotọ vbe emwi esi kevbe emwi dan ne emwa ru. Ẹko i rhiẹnrhiẹn ọnrẹn vbe emwa ghaa susẹ. E Baibol khare wẹẹ, “ọ keghi dae” vbe emwi dan gbaa ehe hia vbe ẹghẹ nẹdẹ. (Gẹnẹsis 6:5, 6) Osanobua ma he fiwerriẹ. (Malakai 3:6) E Baibol khare wẹẹ, Osanobua wa mwẹ ẹmwẹ ruẹ vbe orhiọn.—Tie 1 Pita 5:7.
E Baibol maa ima re wẹẹ, e Jehova ọre Ayi nọ mwẹ ahoẹmwọmwa nọ yi agbọn vbe ẹrinmwi
12, 13. (a) Vbọzẹe ne ima na hoẹmwẹ emwa ọvbehe? Vbọ ye hẹ vbe ekhọe ima vbe ima ghaa bẹghe usẹ nọ gbaa agbọn na? (b) Vbọzẹe ne ima na mwẹ ọnrẹn vbe ilẹkẹtin wẹẹ Osanobua gha wabọ usẹ kevbe uyinmwẹ agbọmwa ekueku rua?
12 E Baibol vbe kha wẹẹ, Osanobua keghi yi ima vbene irẹn ye. (Gẹnẹsis 1:26) Ọna rhiema wẹẹ, avbe akpa ni maan ọghe Osanobua ẹre ọ ya yi ima. Deghẹ oya ne emwa ni ma rẹn ọkpa rẹn eva re, da ruẹ vbe orhiọn, Osanobua ẹre emwi vberriọ ghi da sẹ. Vbe ima ya rẹn ọna hẹ?
13 E Baibol maa ima re wẹẹ “ahoẹmwọmwa ẹre Osanobua khin.” (1 Jọn 4:8) Ahoẹmwọmwa ẹre ọ gua Osanobua kpa ya ru emwi hia nọ ru. Ma keghi rhie ahoẹmwọmwa ma rhunmwuda Osanobua ọre ẹzi ọghe ahoẹmwọmwa. Roro ẹre ghee: U ghaa mwẹ ẹtin ne u gha ya rhie usẹ kevbe uyinmwẹ agbọmwa ekueku hin agbọn na rre, u gha ru vberriọ ra? U gha ru vberriọ rhunmwuda u hoẹmwẹ emwa. Inu ghi nọ ne Osanobua? Olẹtin irẹn khin, rhunmwuda irẹn hoẹmwẹ ima, irẹn gha loo ẹtin ẹnrẹn ya wabọ usẹ kevbe uyinmwẹ agbọmwa ekueku rua. Gha mwẹ ọnrẹn vbe ilẹkẹtin wẹẹ, eyan ọghe Osanobua hia na sunu yi vbe omuhẹn ọghe ebe na gha mwẹ amusẹ! Sokpan ne u mieke na sẹtin mu ẹtin yan avbe eyan na, te ọ khẹke ne u rẹn vbekpae Osanobua sayọ.
OSANOBUA HOO NE U RẸN IRẸN
U gha khian zẹ ọmwa ọse, u ka ta eni ruẹ ma rẹn. Osanobua ta eni ẹnrẹn ma ima vbe Baibol
14. Vbọre eni Osanobua? Vbe ima ya rẹn hẹ wẹẹ te ọ khẹke ne ima gha loo ẹre?
14 U gha hoo ne u zẹ ọmwa ọse, de emwi okaro ne u khian ka tama rẹn? Eni ruẹ nọ. Osanobua mwẹ eni ra? Ugamwẹ nibun keghi tie ẹre Osanobua ra Nọyaẹnmwa, sokpan ena i re eni. Iwaeni kẹkan ẹre iran khin vbe na ghee “ọba” ra “gọvina.” Osanobua gi ima rẹn wẹẹ eni irẹn ọre Jehova. Psalm 83:18, NW, khare wẹẹ: “Gi emwa rẹn wẹẹ, uwẹ ne eni ẹnrẹn re Jehova, uwẹ ọkpa ọre Nọ Yo Sẹ, nọ mwẹ asẹ yan otagbọn hia.” Igba arriaisẹn nibun ẹre emwa ni gbẹn e Baibol loo eni Osanobua. E Jehova hoo ne u rẹn eni ẹnrẹn, ne u vbe gha loo ẹre. Te Osanobua hoo ne u gha re ọsiọre, ọni ẹre ọ si ẹre ne ọ na guẹ rẹn eni ẹnrẹn.
15. Vbe a ye Jehova kha?
15 Eni Osanobua nọ re Jehova mwẹ emwi kpataki nọ demu. Evba yae kha ọre wẹẹ, irẹn mwẹ ẹtin nọ ya mu eyan rẹn hia kevbe emwamwa rẹn hia sẹ. Emwi rhọkpa i rrọọ nọ gha sẹtin da re obọ yi. E Jehova ọkpa ẹre ọ khẹke nọ gha khuẹnniẹn eni na.a
16, 17. Vbe a ya avbe iwaeni na kha (a) “Udazi”? (b) “Ọba ọghe etẹbitẹ”? (c) “Ayi”?
16 Zẹvbe ne ima tie ẹre ban, Psalm 83:18, NW khare vbekpae Jehova wẹẹ: “Uwẹ ọkpa ọre Nọ Yo Sẹ.” Ebe Arhie Maan 15:3, NW, vbe kha wẹẹ: “Nọ kpọlọ kevbe nọ yan ọmwa unu ruan ọre avbe iwinna obọ ruẹ khin Jehova ne Osa Ne Udazi. Odẹ nọ gbae kevbe odẹ ọghe ẹmwata ẹre u ya ru emwi, Ọba ọghe etẹbitẹ.” Vbe a ya “Udazi” kha? Evba ya iwaeni na kha ọre wẹẹ, e Jehova ẹre ọ mwẹ ẹtin sẹ emwa hia vbe agbọn vbe ẹrinmwi. Iwaeni ọvbehe nọ vbe mwẹ ọre “Ọba ọghe etẹbitẹ.” Evba yae kha ọre wẹẹ, irẹn i mwẹ omuhẹn, ẹi khian vbe gha mwẹ ufomwẹ. Psalm 90:2 keghi kha wẹẹ, irẹn keghi rrọọ ke etẹbitẹ ya fi etẹbitẹ. Ọna i re emwi ọyunnuan?
17 E Jehova ọkpa ọre Ayi. Ebe Arhie Maan 4:11 khare wẹẹ: “Uwẹ sẹe [‘Jehova’ NW] ne Osanobua mwa, nọ gha miẹn uyi kevbe ọghọ kevbe ẹtin, rhunmwuda wẹ ẹre ọ yi emwi hia, zẹ vbene u hoo, ọre u ya rhie arrọọ ne iran kevbe ẹfe.” Ke egbe avbe odibo ni rre ẹrinmwi, orhọnmwẹ ni rre iso, avbe ọmerhan ya sẹ egbe ehẹn hia ni rre okun, e Jehova ẹre ọ yi ehia.
U GHA SẸTIN DO GHA RE ỌSIE JEHOVA
18. Vbọzẹe ne emwa eso na roro ẹre wẹẹ ẹghẹ ọkpa i rrọọ ne iran khian ya sẹtin do gha re ọsie Osanobua? De emwi ne Baibol khare vbekpae ọna?
18 Emwa eso gha tie vbekpae emwi ọyunnuan ne Jehova ru, ọ ya ohan gha mu iran. Iran gha roro ẹre wẹẹ, Osanobua mwẹ ẹtin gbe, ọ wa vbe hiunsi, erriọ vbe ya khian rree ne ima, rhunmwuda ọni, ẹi khian sẹtin gha mwẹ ẹmwẹ ima vbe orhiọn. Aro vberriọ ẹre Osanobua hoo ne ima ya gha ghee irẹn ra? Hiehie. Irẹn keghi si ima kẹ egbe. E Baibol khare wẹẹ Osanobua “ma khian rree ne ọmwa rhọkpa vbe uwu ima.” (Iwinna 17:27) Osanobua hoo ne u sikẹ irẹn. Ọ yan rẹn wẹẹ, ‘irẹn gha vbe sikẹ ruẹ.’—Jems 4:8.
19. (a) Vbua khian ya sẹtin do gha re ọsie Osanobua hẹ? (b) De akpa ọghe Jehova nọ ghi yẹẹ ruẹ sẹ?
19 Vbua khian ya sẹtin do gha re ọsie Osanobua hẹ? Jesu khare wẹẹ: “Ọna ọrọre nene arrọọ ne ẹi fo wẹẹ, ne emwa ne agbọn rẹn ruẹn zẹ vbe Osanobua ọkpa ne ọre ọghe ẹmwata kevbe ne iran rẹn Jesu Kristi, ọmwa ne uwẹ gie.” (Jọn 17:3) Ye gha ruẹ emwi vbekpae Jehova kevbe Jesu, iruẹmwi na gha ya ruẹ rẹn iran sayọ. U gha sẹtin do gha rrọọ vbe etẹbitẹ. Vbe igiemwi, ma ka ruẹ ọre nẹ wẹẹ, “ahoẹmwọmwa ẹre Osanobua khin.” (1 Jọn 4:16) Ọ yevbe mwẹ akpa ni maan nibun. E Baibol khare wẹẹ, Nọyaẹnmwa, ọrọre Osanobua “nọ vuọn ne agiẹngiẹn ne ai sẹtin rherhe ya ohu mu, nọ mwẹ ahoẹmwẹ ne ẹi beghe kevbe amuẹtinyan.” (Ẹksodọs 34:6) E Jehova ‘maan ne ima, ọ vbe ya orukhọ bọ.’ (Psalm 86:5) Osanobua mwẹ izinegbe kevbe ẹkoata. (2 Pita 3:9; Arhie Maan 15:4) U gha do rẹn avbe akpa ni maan ọghẹe sayọ, zẹvbe ne u ya tie Baibol.
20-22. (a) Vbua khian ya sẹtin gele sikẹ Osanobua hẹ vbene u i na bẹghe ẹre? (b) De emwi nọ khẹke ne u ru vbe emwa eso gha hoo ne u da obọ e Baibol na ruẹ yi?
20 Vbua khian ya sẹtin gele sikẹ Osanobua hẹ vbene u i na bẹghe ẹre? (Jọn 1:18; 4:24; 1 Timoti 1:17) U ghaa ruẹ vbekpae Jehova vbe Baibol, ọ do yevbe na ghee Ọse ruẹ ne u zaro bẹghe. (Psalm 27:4; Rom 1:20) Zẹvbe ne u ya ruẹ sayọ vbekpae Jehova, erriọ u khian ya gha hoẹmwẹ ọnrẹn sayọ, asikẹgbe ne u gu ẹre mwẹ ghi vbe gha wegbe sayọ.
Erha keghi mwẹ ahoẹmwọmwa daa ivbi ẹre, sokpan Erha mwa nọ rre ẹrinmwi ẹre ọ hoẹmwẹ ima sẹ
21 U ghi do rẹn wẹẹ, e Jehova ọre Erha ima. (Matiu 6:9) Irẹn ẹre ọ zẹe ighẹ ima rrọọ, ọ vbe hoo ne ima loo arrọọ ọghe ima vbe odẹ nọ ghi maan sẹ. Ọna ọre obọ ne erha nọ mwẹ ahoẹmwọmwa ya mu ivbi ẹre. (Psalm 36:9) E Baibol khare wẹẹ, u gha sẹtin do gha re ọsie Osanobua. (Jems 2:23) Ukpamuyọmọ nọ hiunsi ẹre na khin! E Jehova, nọ re Ayi ọghe agbọn vbe ẹrinmwi hoo nọ gha re ọse ruẹ!
22 Emwa eso sẹtin gha gbodan ye Baibol ne u ruẹ. Iran sẹtin gha roro ẹre wẹẹ u gha fi ugamwẹ ruẹ werriẹ. Sokpan ghẹ gi ọmwa rhọkpa daa ruẹ obọ yi rhunmwuda, e Jehova ọre ọmwa nọ ghi maan sẹ ne u gha gu ru ọse.
23, 24. (a) Vbọzẹe ne ọ na khẹke ne u ye gha nọ ọta? (b) De emwi ne ima khian ziro yan vbe uhunmwu ebe nọ ghi sọregbe?
23 Zẹvbe ne u ya ruẹ e Baibol, u gha miẹn emwi eso ne u ma rẹn otọ re. Ghẹ gia miẹn wẹẹ, ekhue ma guẹ nọ ọta ra iyobọ. Jesu wẹẹ ne ima gha mu egbe rriotọ vbe na ghee ibiẹka. (Matiu 18:2-4) Ibiẹka keghi nọ ọta nibun, erriọ Osanobua vbe ya hoo ne u gha gualọ ewanniẹn ye avbe inọta ne kpataki ne u mwẹ. Nọnaghiyerriọ, ya ekhọe ruẹ hia rhiegbe ye iruẹmwi e Baibol. Ọna ẹre ọ khian ya ruẹ rẹn deghẹ ẹmwata ẹre u gele ruẹ.—Tie Iwinna 17:11.
24 Odẹ nọ ghi maan sẹ ne u gha ya sẹtin ruẹ vbekpae Jehova ọre ne u gha tie Baibol. Vbe uhunmwu ebe nọ ghi sọregbe, ma gha rẹn evbọzẹe ne Baibol na lughaẹn ne ebe ọvbehe hia fẹẹrẹ.
a Deghẹ eni Osanobua nọ re Jehova i rre Baibol ruẹ ra u hoo ne u rẹn sayọ vbekpae eni na kevbe vbe na ya tie ẹre hẹ, ya ghee Ifiẹmwẹ Nọ Rre Ufomwẹ Ebe na 1.