Ẹgbẹe Ovbiogue Ẹre A Biẹ Mwẹ Yi—I Na Do Khian E Nọ Fe Vbe Odẹ Ọghe Orhiọn

VBUWE ẹghẹ ne I ya yo owebe, afiwerriẹ ma mobọ rhiegbe ma vbe owebe ne I yo kevbe ẹvbo ima. Emwa ne ima gba suẹn e skul ẹre ima vbe gba ladian. Ọ lọghọ a ke miẹn ọmwa ne a ma rẹn eni ẹnrẹn vbe ẹvbo nii.

Ugbo ne kherhe kherhe ẹre ọ lẹgae Liberty ne ẹvbo ima. Ọka ẹre avbe ọgbugbo wa mobọ gha kọ. Vbe ẹghẹ ne a ya biẹ mwẹ, te erha mwẹ ghaa gbe ezọbu lele ọgbugbo ọkpa. Te imẹ wa guẹ iwinna ugbo sẹrriọ wẹẹ, vbe I rre ehọnrre, ẹre I na suẹn gha fi emadogua ne a ya winna vbe ugbo ne a tie ẹre tractor.

Erha mwẹ khian enọwanrẹn nẹ a ke biẹ mwẹ. Ukpo 56 ẹre ọ ghaa ye vbe a biẹ mwẹ vbene iye mwẹ na gha rre ukpo 35. Ọmwa ne wẹnrẹn nọ wegbe obọ ẹre erha mwẹ ghaa khin. Ẹi rherhe khuọnmwi. Ọ ma fe sokpan, ma miẹn owa gha dia, ma miẹn ukpọn gha yọ, ma vbe miẹn evbare gha re. Ọ wa gele gha gbaroghe ima. Ukpo 93 ẹre ọ ghaa ye vbe ọ wu. Iye mwẹ keghi wu vbe ọ rre ukpo 86. Erha mwẹ vbe iye mwẹ ma gha re eguọmwadia e Jehova. Ọtẹn mwẹ nokpia ọkpa ẹre ọ Osẹe Jehova. Ukpo 1972 ẹre ọ suẹn gha ga zẹvbe ọdiọn vbe iko.

VBE I RRE ỌVBOKHAN

Te iye mwẹ wa rhiegba ye ẹmwẹ ugamwẹ. E sọs e Baptist ẹre ọ ghaa viọ ima yo vbe ẹdẹ Sọnde. Vbe I rre ukpo 12, ẹre I na ka họn vbekpae imamwaemwi ọghe Osa Ne Agbeha. Ọ keghi kpa mwẹ odin, ẹre I na nọ iye mwẹ wẹẹ: “De vbene Jesu ọkpa khian ya sẹtin gha re Ọmọ kevbe Erha hẹ?” Iye mwẹ keghi kha wẹẹ: “Ovbimwẹ, emwi ne ai sẹtin rẹn otọ re nọ.” I ma gele sẹtin rẹn otọ re. Agharhemiẹn wẹẹ I ma rẹn otọ re, I na ye dinmwiamẹ vbe I rre ukpo 14 vbe ẹzẹ ne kherhe nọ rre ẹdogbo nii. Igbaha ẹre iran dinmwi mwẹ ya amẹ, zẹvbe nọ gua ilele ọghe imamwaemwi nii ro.

Vbe I rre owebe nukpogieva, I kegha mwẹ ọse ọkpa nọ gbe ekpa. Ọ na wẹẹ ne I deba irẹn gha gbe ekpa. I na gele deba re vbe otu ọkpa ne a tie Golden Gloves. Sokpan, ọ ma gua mwẹ egbe ro, rhunmwuda ọni, I na zobọ vbọ. Ọ ghi sẹ ẹghẹ, arriọba U.S. keghi rhie mwẹ ba ivbiyokuo. Iran na gie mwẹ gha rrie Germany. Vbe I rre Germany, eniwanrẹn ni rre evba keghi gie mwẹ gha rrie owebe ne a tie ẹre Noncommissioned Officers Academy rhunmwuda iran yayi wẹẹ, ọmwa nọ gha sẹtin su emwa ọvbehe ẹre I khin. Te iran wa gha hoo ne I ya ẹdagbọn mwẹ rhiegbe ye iwinna iyokuo. Ọni ma zẹdẹ gha rre imẹ orhiọn. Ukpo eva ẹre arriọba wẹẹ ne I ya ru iwinna na. Ọ ghi gba nẹ vbe ukpo 1956, I na tobọ mwẹ ya ọghọ ban ẹwu. Vbọ ma he kpẹ vba, I na deba ivbiyokuo ọvbehe.

VBENE I YA RẸN ODẸ ỌGHE ẸMWATA HẸ

Vbene I te do rẹn odẹ ọghe ẹmwata, iziro nọ ma gba ẹre I ghaa mwẹ vbe nọ dekaẹn vbe nọ khẹke ne okpia ya gha ru emwi. Ẹdogbo ne I na waan kevbe ughe ne I ghaa ghee vbe ẹkpẹti ughe, ẹre ọ ya mwẹ gha roro ẹre wẹẹ, okpia ne aro ọre kpannọ ugiọnmwẹ erhẹn, ne ọ mwẹ egbe vbe na ghee olẹtin, ọre okpia ẹkpẹn. Aro okhuo ẹre imẹ te ya gha ghee ikpia ni kporhu. Sokpan imamwaemwi ọghe ẹmwata keghi fi arrọọ mwẹ werriẹ. Vbe I hin imọto mwẹ khian vbe ẹdẹ ọkpa, ivbialeke eva keghi fieghe obọ daa mwẹ. I ka rẹn iran. Ọtẹn iran nọdiọn nokpia ẹre ọ rhie ọtẹnmwẹ nokhuo nọdiọn. Osẹe Jehova ẹre iran eva khin. I ka vbe miẹn iran e Watchtower kevbe Awake! nẹ, sokpan nọ ne imẹ, e Watchtower nọ rrọọ lọghọ gbe ne a rẹn otọ re. Ẹdẹ ne iran fieghe obọ da mwẹ na, iran keghi tama mwẹ ne I gha die iko ọghe Avbe Osẹe Jehova na do vbe owa iran, na ghaa tie ẹre Congregation Book Study. I na wẹẹ I gha ka roro ẹre nẹ. Iran na dọlegbe ya ogiẹ nọ mwẹ wẹẹ, “Ẹi re te u wẹẹ u gha rre.” I na ghi ya ọkhọnmwẹ ọkhọnmwẹ kue yọ wẹẹ I gha yo.

Ọ keghi da mwẹ ne I na rherhe kue yọ sokpan I ru eyan nẹ, te I gha ghi muẹn sẹ. I gele yo iko nii vbe akota nii. Irẹnmwi ne ibiẹka ni rrie iko nii mwẹ, ẹre ọ ghi kpa mwẹ odin sẹ. Te iran wa rẹn e Baibol. Iko ne I yo nii ẹre ọ ghi ya mwẹ rẹn wẹẹ, I ma rẹn emwi rhọkpa vbe Baibol agharhemiẹn wẹẹ I ghaa lele iye mwẹ ye sọsi. Ọna ẹre ọ ya mwẹ rhiegbe ye iruẹmwi e Baibol. Eni Osanobua nọ re Jehova rre usun emwi ne I ka rẹn. Asẹ ọkpa ne I na ka nọ iye mwẹ aro emwa ne Avbe Osẹe Jehova khin, ọ keghi tama mwẹ wẹẹ, “Ediọnmwa ọkpa ne a tie ẹre Jehova ẹre iran ga.” Eban imẹ ghi rẹn egiaye.

I ghi rẹn nẹ wẹẹ odẹ ọghe ẹmwata na khin, I ma ghi zẹdẹ si obọ ẹgogo ghi iyeke. Vbọ wa rre uki ihinrin ne I suẹn iko ne a yo, I keghi dinmwiamẹ vbe March 1957. Iziro ekhọe mwẹ keghi fiwerriẹ fẹẹrẹ. Te ọyẹnmwẹ ghi sẹ mwẹ ne I na ghi do rẹn evba gele yae kha ne a gha re okpia ẹkpẹn. Vbe Jesu rre agbọn, ọ kegha re ọmwa nọ gbae. Te okpia nọ ghi kue mwẹ ẹtin sẹ vbe uhunmwu otagbọn na ye vbe ọmọ obọ vbe ehe ne Jesu ye. Ọrheyerriọ, ọ ma gbinna ẹdẹ ọkpa. Zẹvbe ne akhasẹ tae yotọ, Jesu ma rhia ikhi ne egbe ẹre vbe a “ru ẹre emwi oya.” (Aiz 53:2, 7) I keghi do ruẹ ọre wẹẹ, ọ khẹke ne erhuanegbe Jesu “gha re emwa ni fu.”—2 Tim 2:24.

Ọ ghi rre ukpo ọkpa ne I dinmwiamẹ, I na suẹn iwinna arọndẹ vbe ukpo 1958. Sokpan I keghi da obọ yi vbe ovbi ẹghẹ kherhe. Vbọzẹe? Rhunmwuda ne I na gha hoo ne rhie okhuo. E Gloria ọre eni okhuo na. Ọ keghi re ọkpa vbe usun ivbialeke ni gie na tie mwẹ gha die iko. Ẹghẹ ọkpa i rrọọ ne I he ya gbe ima rẹn wẹẹ Gloria ọre okhuo ne I rhie re. Te Gloria ye vbe okuta ẹrọnmwọ vbe ima ru orọnmwẹ, erriọ wa ye ye do fi ebanban. Nọ ne imẹ, ọvbokhan mwẹ hiunsi sẹ okuta ẹrọnmwọ nọ ghi kue ghan sẹ vbe uhunmwu otagbọn hia. Ẹdẹgbegbe ẹre ọyẹnmwẹ ya sẹ mwẹ rhunmwuda okhuo ni rhie re. E Gloria vbe mwẹ okha kherhe nọ khian taa ma uwa:

“Emọ 17 ẹre evbibiẹ mwẹ biẹ. Te iye mwẹ wa rhiegbe ye ugamwẹ e Jehova. Ukpo 14 ẹre I ye vbe ọ wu. Ẹghẹ na ẹre erha mwẹ ghi ya kue ne Avbe Osẹe Jehova gha gu ẹre tie Baibol. Asẹ na ẹre erha mwẹ vbe ya gu ẹre ziro ighẹ okpia nọ siẹnro owebe ne imẹ vbe ọtẹn mwẹ nọdiọn yo. Te ọtẹnmwẹ nọdiọn khian ghi ladian vbe owebe nukpogieva vbe ẹghẹ na. Erha mwẹ keghi tama nene okpia wẹẹ, mẹ vbe ọtẹn mwẹ nọdiọn i khian sẹtin gha yo owebe vbe ẹghẹ ọkpa. Ọni nọ wẹẹ, ẹdẹ ne imẹ gha yo, ọtẹnmwẹ ghi tota ye owa, ẹdẹ ne ọtẹnmwẹ gha yo, mẹ ghi tota ye owa. Nọ tota ye owa vbuwe ima ghi gbaroghe etẹn mwẹ ne giẹrẹ, ọ vbe le evbare ota ye otọ, erha mwẹ te ke iwinna rre. Okpia nii keghi kpasẹ yọ. Ẹrriọ ima ghaa ru ẹre, ọtẹn mwẹ ke do ladian vbe owebe. Ẹgbẹe eva ni re Osẹe Jehova ẹre ọ gu ima tie Baibol. Mẹ vbe etẹn mwẹ 10 ẹre ọ ghi do khian Osẹe Jehova. Agharhemiẹn wẹẹ, ọmwa ne ekhue mu ẹre I khin, te iwinna Ikporhu iyẹn nọ maan wa gha yẹẹ mwẹ. Arowa mwẹ wa ru iyobọ mẹ vbe asefẹn na.”

February 1959 ẹre imẹ vbe Gloria ru orọnmwẹ. Te ima wa gha sọyẹnmwẹ iwinna arọndẹ ne ima rhiegbe yi. Te ọ wa gha rre ima orhiọn ne ima ya ga vbe Abotu vbe igiogbẹ. Vbe ọ ghi rre July vbe ukpo 1959 ne ima ru orọnmwẹ, ma na gbẹn ebe wẹẹ ima hoo ne ima ga vbe Abotu. Ọtẹn nokpia Simon Kraker nọ ga vbe abotu ẹre ọ nọ ima ọta eso nọ mieke na rẹn deghẹ ima gbegba. Irẹn ẹre ọ tama ima wẹẹ, otu i kue ne ọdọ vbe amwẹ do ga vbe Bẹtẹl vbe ẹghẹ nii. Ima ma gie ọni gbe orhiọn ye ima iwu. Sokpan, ẹghẹ nọ taẹn ẹre ọ gberra otu ke gie na tie ima vbe Abotu.

Ma na ghi gbẹn ebe gie abotu wẹẹ ima hoo ne ima ya ga vbe ako ne a na gualọ iyobọ etẹn. Otu na ghi gie ima gha rrie ẹvbo ne a tie ẹre Pine Bluff, Arkansas. Vbe ẹghẹ nii, iko eva ẹre ọ rre Pine Bluff. Ọkpa vbọ kegha re ọghe ebo vbene nọkpa na gha re ọghe emwa nekhui. Ọghe emwa nekhui nọ rrọọ ẹre otu gie ima gha rrie. Etẹn ma gha bun vbe iko nii. Odẹ arhunmwu 14 kẹkan ẹre ọ ghaa ya iyẹn wewe vbe iko nii.

UYINMWẸ IGHAEGBE KEVBE NE A NA YA ARO GBE OVBI ẸVBO ỌVBEHE RE

Ọ sẹtin kpa ruẹ odin wẹẹ, ighaegbe ghaa rre iko ọghe avbe Osẹe Jehova vbe ẹghẹ nii. Arriọba ẹre ọ mu uhi nii gbọọ. Rhunmwuda ọni, ọmwa nekhui kevbe nọfua gha gba ru emwi kugbe, te a rri iran oya yọ. Uyinmwẹ vberriọ sẹtin vbe si okhọn kevbe ikuanegbe. Ọna ẹre ọ zẹe ne etẹn nekhui kevbe nọfua ma na gha do iko kugbe vbe Ọgua Arriọba. Iran rẹnrẹn wẹẹ eghian sẹtin do guọghọ Ọgua Arriọba vbe iran ghaa do iko. Emwi vberriọ gele sunu. Etẹn nekhui gha ya kporhu vbe ẹdogbo ọghe emwa ni fọfua, a ghi mu iran khui, avbe olakpa sẹtin ya ugbemwẹ yan iran. Ma kegha lele uhi nii, ne ima mieke na sẹtin ye gha kporhu vbene ima na gha mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ, emwi gha fiwerriẹ.

Ma wa vbe gha werriẹ aro daa isievẹn ọvbehe. Ẹdogbo ọghe emwa nekhui ẹre ima na gha kporhu. Ugbẹnso, urho ne ima na sobọ ghi ghaa re ọghe ọmwa nọfua. Egbe ghi ka wa wọọ ima. Ọ gha sunu vbenian, ma sẹtin giẹgiẹ kporhu ma iran, ma sẹtin vbe rinmwian iran ne iran ghẹ gui. Vbe ẹghẹ nii, erriọ emwi wa gha ye vbe ihe eso.

Ma vbe gha winna iwinna ne a na miẹn igho ba iwinna arọndẹ ne ima rhiegbe yi. E dollar eha ẹre ima mobọ gha miẹn vbe ẹdẹ vbe ehe ughughan ne ima na winna. Ọ mwẹ owa eso ne ọvbokhan mwẹ na gha ru iwinna akpehuan. Ọ mwẹ owa ọkpa ne I na deba re ru iwinna akpehuan ne ima mieke na rherhe zobọ. Emwa ne ima winna na keghi rhie evbare avan ne ima. Uzọla uzọla ẹre ọvbokhan mwẹ ya gha lọọ ukpọn ne ẹgbẹe ọkpa. Mẹ kegha gia iflawa, ugbẹnso, I gbẹn irunmwu, I kpe ewindo, I vbe gha ru iwinna ọvbehe ba re. Ọ mwẹ owa ọkpa ne ima na kpe ewindo, ebo ẹre ọ yan owa nii. Ọvbokhan mwẹ kegha ke uwu owa kpẹe vbene imẹ na gha ke ibare kpẹe. Ẹdẹ ohoho ẹre ima ya ru iwinna nii, rhunmwuda ọni, iran na rhie evbare avan ne ima. Ọvbokhan mwẹ keghi rri ọghẹe vbe uwu owa sokpan ọ ma deba ẹgbẹe nii rri evbare. Orere ẹre imẹ na rri ọghe imẹ. I ma zẹdẹ ka ọni yọ rhunmwuda te evbare nii wa deyọ. Ekhọe esi ẹre iran wa vbe gha mwẹ vbe ẹgbẹe nii sokpan, uhi ne arriọba mu gbọọ ẹre ọ si ẹre ne iran na vbe gha gbanegbe ne emwa nekhui. Ọ mwẹ asẹ ọkpa ne ima dẹ pẹtrol ye imọto ima vbe ehe ne a na khiẹn ọnrẹn. Evba nii ẹre I na rinmwian ọkpa vbe usun emwa ni khiẹn ọnrẹn ne ọvbokhan mwẹ loo egbowa ọghe iran. Ọ na ghee mwẹ ke odukhunmwu ya sẹ otọ, vbe iyeke ọni, ọ na wẹẹ, “A khui ẹre.”

ẸSE ỌHẸ NE AI SẸTIN MIANMIAN ẸDẸ

Ma wa gha sọyẹnmwẹ iwinna ikporhu ọghe ima kevbe wẹẹ, ma i sẹtin mianmian obọ esi ne etẹn ya gha mu ima. Vbe ima sẹ Pine Bluff, owa ọtẹn nokpia ọkpa nọ re ọguọmwadia iko (congregation servant) ẹre ima tota yi. Ọvbokhan mwẹ na gha gu ọvbokhan rẹn tie e Baibol rhunmwuda, ọ ma gha re Osẹe Jehova vbe ẹghẹ nii. Mẹ na gha gu ovbi iran nokhuo kevbe arowa re tie Baibol. Ọvbokhan ọtẹn nokpia na kevbe ovbi ẹre nokhuo ne ima gu tie Baibol keghi dinmwiamẹ.

Ma wa gha mwẹ ọse nibun vbe iko ọghe emwa ni fua ra ọghe Ebo. Ẹghẹ hia ẹre iran ya gha tie ima ne ima do deba iran rhie evbare ota sokpan, asọn ẹre ima ya gha yo. Ẹghẹ nii, otu nọ wa rhiegba ye ẹmwẹ ighaegbe ọghe emwa nekhui kevbe nọfua ọre Ku Klux Klan (KKK). Uyinmwẹ igbinnoguo ẹre ọ wa gu iran obọ ro. I ye yerre vbe asọn ọkpa vbe emwa do ugie Halloween. Okpia ọkpa keghi tota ye odaro owa re, ọ na mu erhu nokhua rhuẹ zẹvbe na ghee emwa ni rre otu KKK. Uyinmwẹ vbenian ma wẹẹ ne etẹn ghẹ ghi ya obọ esi mu emwa ọvbehe. Ọ mwẹ asẹ ọkpa ne ima ya gha gualọ igho ne ima khian ya yo asikoko nọkhua. Ọtẹn nokpia ọkpa na wẹẹ irẹn gha dẹ imọto ima, ne ima mieke na sẹtin yo. Uki ọkpa ghi gberra nẹ, ọ mwẹ emwi nọ sunu nọ kpa ima odin. Vbe ima ke ikporhu dee vbe ẹdẹ ọkpa, egbe wọọ ima nẹ, ne ima ya kporhu vbe uwu ovẹn. Ma ghi sẹ owa, ma keghi do vba imọto ima vbe ibare. Emwi ne a gbẹn ye ughegbe nọ rre odaro ọre, ọre “Imọto ne I dẹ vbe obọ uwa na khin, I yaa ne uwa. Ọtẹn uwa nọ ghaan.”

Ọ mwẹ ẹse ne ẹgbẹe ọkpa ru mẹ ne Ii khian sẹtin mianmian ẹdẹ. Vbe ukpo 1962, otu keghi wẹẹ ne I gha die Kingdom Ministry School vbe South Lansing, New York. Etẹn ni su vbe iko, ni gbaroghe otako kevbe odin ẹre a tie re gha die owebe na. Uki ọkpa ẹre otu mwamwaẹn ne a ya maa iran emwi. Vbe I miẹn ebe ne a ya gie na tie mwẹ, I ma gha mwẹ iwinna, te emwi wa wegbe mu mwẹ. Sokpan, vbene I te miẹn ebe na ya gie na tie mwẹ, I ka ya gualọ iwinna nẹ vbe kọmpini ọghe e tẹlifoni. Iran vbe nọ mwẹ ọta eso nẹ, ne iran ya rẹn deghẹ I gbegba nọ gha ru iwinna nii. Akpawẹ te iran rhie mwẹ vbe iwinna nii, mẹ ẹre ọ te gha re ọmwa nekhui nokaro nọ winnaẹn vbe kọmpini nii. Emwi ghi huaro, iran na wẹẹ iran gha rhie mwẹ vbe isiwinna nii. Vbia khian ghi ru? Igho ma gha gue mwẹ ne I khian ya mu okhian gha rrie New York. Emwi nọ ghi te wa gha rrọọ mwẹ ekhọe ọre ne I sẹ owebe rae, ne I ya suẹn iwinna nii. Te imẹ khian ghi te gbẹn ebe gie otu wẹẹ Ii khian ghi sẹtin ye owebe nii, vbe emwi ọyunnuan ne Ii khian sẹtin mianmian ẹdẹ sunu.

Ọ mwẹ ọtẹn nokhuo ọkpa nọ ghaa rre iko ima, ne arowa re i re Osẹe Jehova. Okhuo na keghi do sobọ vbe ẹkhu ima vbe owiẹ fioro. Ọ na rhie ẹnvẹlop ne igho vuọn yọ mwẹ obọ. Egbe na wọọ mwẹ! Vbe ọ na miẹn ighọ? Te irẹn vbe ivbi ẹre ya gha gbe ezọbu, ne I mieke na miẹn igho ya gha rrie owebe. Iran ghi rhiọ gha rrie ugbo ya gha fian iku oru, iran vbe gbẹn irunmwu. Rhunmwuda mwẹ ẹre iran na gha miẹn ẹsọn vberriọ. Ọtẹn nokhuo nii keghi kha wẹẹ, “Gha rrie owebe ne u ya ruẹ emwi, ne u mieke na do gha maa ima emwi!” I na ghi nọ iran vbe kọmpini etẹlifoni deghẹ iran gha kue ne I do suẹn iwinna vbe uki ọkpa gha ghi gberra nẹ. Iran ma kue hiehie! Ime ma ghi vbe gbokhuo, rhunmwuda, mẹ muegbe owebe nẹ. I kpọnmwẹ Osanobua wẹẹ I ma ya suẹn iwinna nii.

Te ọvbokhan mwẹ wa gha sọyẹnmwẹ iwinna ikporhu iyẹn nọ maan vbe Pine Bluff. Ọ keghi kha wẹẹ: “Ọ sẹ odẹ arhunmwu ugie ne I ghaa gu tie Baibol. Ikporhu ọghe ke owa ya sẹ owa ẹre ima ya suẹn vbe owiẹ, vbe iyeke ọni, ma ghi lae iwinna atuẹwerriegbe. Ẹdẹ ohoho ẹre ima gbe, ugbẹnso, ma winna sẹ ẹgogo 11 vbe asọn. Te I wa gele gha sọyẹnmwẹ iwinna ikporhu iyẹn nọ maan! Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, I ma te zẹdẹ hoo ne a fi iwinna ima werriẹ khian ọghe ọgbaroghe ọghe otako. Sokpan e Jehova ẹre ọ kha evba gha ru.” Iwinna ima gele fiwerriẹ.

IWINNA ỌGBAROGHE ỌGHE OTAKO

Vbe ima ye ru iwinna arọndẹ vbe Pine Bluff, ma na gbẹn gie otu wẹẹ, ma hoo ne ima gha re arọndẹ ne kpataki. Ma wa mu orhiọn yọ wẹẹ otu gha rherhe kpasẹ yọ rhunmwuda, ọgbaroghe ọghe odin (district overseer) ka tama ima wẹẹ, ọ mwẹ iko ọkpa ne a na gualọ iyobọ etẹn vbe Texas kevbe wẹẹ, irẹn hoo ne ima gha rrie evba zẹvbe arọndẹ ne kpataki. Ọyẹnmwẹ na wa gha sẹ ima, ẹre ima na suẹn gha khẹ ebe ne a khian ya gie ima gha rrie evba. Ma zẹ khẹ ebe, ebe ma rre. Vbe okiekie, ebe keghi ke abotu rre. Otu keghi gie ima gha rrie iwinna ọgbaroghe ọghe otako vbe January 1965 sokpan, iwinna arọndẹ ne kpataki ẹre ima te yaro yi. Ẹghẹ ọkpa ẹre a ya zẹ imẹ vbe Ọtẹn Nokpia Leon Weaver ye ukpo ọghe ọgbaroghe ọghe otako. Nia, irẹn ẹre ọ ghi re ọsiemwiẹnro ọghe Agbaziro Ọghe Abotu vbe United States.

Vbe ima miẹn ebe itie, osi na ka wa gha si mwẹ rhunmwuda, I ma he ka ru iwinna vberriọ ẹdẹ. Odẹ ukpo ọkpa vbene ọ te sẹ ẹghẹ ne a ya gie na tie ima, Ọtẹn Nokpia James A. Thompson, Jr nọ ghaa re ọgbaroghe ọghe odin, keghi rhie adia eso mẹ, nọ dekaẹn ako ne I gha winna yan, ne I mieke na sẹtin ru iwinna ọgbaroghe ọghe otako vbe odẹ nọ dagbẹn. I suẹn iwinna ọgbaroghe ọghe otako nẹ, I ke do rẹn wẹẹ, adia ne ọtẹn nii rhie mẹ keghi re nọ rre ye ẹghẹ. Vbe I ghi suẹn iwinna ọgbaroghe ọghe otako, Ọtẹn Nokpia Thompson nọ ka rhie adia mẹ, ẹre ọ ghaa re ọgbaroghe ọghe odin nokaro ne I gu winna. Ẹi re emwi kherhe I ruẹ re vbe obọ ọtẹn nokpia nii.

Vbe ẹghẹ nii, emwamwa i mobọ rrọọ ne a ya maa avbe ọgbaroghe ọghe otako emwi. Uzọla ọkpa, ẹre I ya ruẹ emwi vbe obọ ọgbaroghe ọghe otako ọvbehe. Vbe iyeke ọni, ọ na deba mwẹ mu otuẹ gha rrie iko ọvbehe, nọ mieke na ru iyobọ nọ khẹke mẹ. Ọ gele rhie adia eso mẹ, ma ke suẹn ọghe obọ ima. I ye yerre vbe I tama ọvbokhan mwẹ wẹẹ, “Ọ ma he te sẹ ẹghẹ nọ gha ya sẹ ima rae.” Vbene ẹghẹ ya khian, I keghi do rẹn wẹẹ, etẹn bun vbe otu e Jehova ni muegbe ne iran ya ru iyobọ ne ima deghẹ ima kue yọ. Ii khian mianmian iyobọ ne kpataki ne etẹn nikpia na ru mẹ: J.  R. Brown, nọ ghaa re ọgbaroghe ọghe otako kevbe Fred Rusk nọ ghaa ga vbe Abotu.

Te uyinmwẹ ighaegbe wa vẹwae vbe ẹghẹ nii. Vbe asẹ ọkpa, otu na tie ẹre KKK, nọ wa rhiegba ye ẹmwẹ ighaegbe ọghe emwa nekhui kevbe nọfua keghi hẹ ladian gha gbe olighi vbe ẹvbo ọkpa ne ima mu otuẹ gha rrie vbe odin ọghe Tennessee. I ye yerre, asẹ ọkpa vbe ima rre ikporhu, ma hia keghi van ebuka ọkpa ne ima gbamẹ sawọn. Ẹre I na wẹẹ ne I zẹgiẹ yo egbowa, okpia ọkpa ne aro ọre kpannọ ugiọnmwẹ erhẹn na wa lele mwẹ. Ama eso ne okpia na vinọ ye egbe keghi rhiẹre ma wẹẹ, ọmwa nọ khuiwu emwa nekhui ẹre nọ. Sokpan, ọtẹn nokpia ọkpa nọ re ọmwa nọfua, nọ zogọ sẹ imẹ vbe okpia nii, na vbe bu ima gha die egbowa. Ọ na nọ mwẹ wẹẹ, “Ọtẹn Nokpia Herd vbọ sunu? Iyayi wẹẹ emwi hia maan?” Ọwarọkpani ẹre okpia nii na lẹ fua, ọ ma ghi loo egbowa nii. Emwi ne I miẹn vbe agbọn ẹre ọ ya mwẹ rẹn wẹẹ, emwi nọ si uyinmwẹ ighaegbe keghi re orukhọ ne ima re vbe ukhu vbe obọ Adam, ẹi re rhunmwuda ne emwa eso na khuikhui ra ne emwa eso na fọfua. I na vbe do rẹn wẹẹ, a gele miẹn ọtẹn ne ọtẹn, nọ muegbe nọ ya ya uhunmwu ta ẹmwẹ ruẹ, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, uwa i re ovbi ẹvbo ọkpa.

I NA DO KHIAN E NỌ FE VBE ODẸ ỌGHE ORHIỌN

Ukpo 12 ẹre ima gbe vbe iwinna ọgbaroghe ọghe otako, ma na vbe gbe ukpo 21 vbe iwinna ọgbaroghe ọghe odin. Ẹghẹ ne ima gbe vbe iwinna na i re na mu rhia, te ima wa sọyẹnmwẹ ọnrẹn ẹsẹsẹmwẹse. Ma wa vbe ruẹ emwi nibun. Vbọ ghi rre August 1997, emwi ne ima kpe ẹho khẹ ke ukpo 38 gha dee, na ghi do sẹ ima obọ. Otu na gie na tie ima gha die Abotu nọ rre United States. Uki nọ lelẹe ẹre ima ghi suẹn iwinna vbe Abotu. Te imẹ te gha roro ẹre wẹẹ ovbi ẹghẹ kherhe ẹre I khian ya winna vbe Abotu, sokpan, ẹi erriọ ghi de yi.

Ugha ne a tie ẹre Service Department ẹre I na ka winna. I wa vbe ruẹ emwi nibun vbe evba. Avbe inọta ni lọghọ ne a zẹ ewanniẹn yi ne ediọn kevbe avbe ọgbaroghe ọghe otako nọ, ẹre ọ iwinna nọ mu avbe etẹn na. I wa gbọyẹmwẹ ye odẹ ne etẹn nii ya ya izinegbe gha maa mwẹ emwi. Vbọrhirhighayehẹ, a gha wẹẹ ne I werriegbe ya winna vbe ugha nii, te I khian wa ye gha ruẹ emwi vbe obọ etẹn nii.

Te emwamwa ọghe Abotu wa gu imẹ vbe ọvbokhan mwẹ egbe ro. Te a rherhe rhiọrre vbe Bẹtẹl, ọni ma zẹdẹ lọghọ ima rhunmwuda, ma ka wa rherhe rhiọrre. Ma ghi gbe sẹ odẹ ukpo ọkpa nẹ, I na do gha re ọkpa vbe usun ọyobọ ọghe Ẹbu Nọ Su. Ẹi avbiẹ emwi I re ruẹ vbe iwinna na sokpan emwi ọkpa kpataki ne I he ruẹ ọre wẹẹ, Jesu Kristi ọre uhunmwuta ọghe iko ọghe Ivbiotu e Kristi, ẹi re ọmwa nagbọn.

Te arrọọ mwẹ vbe ye vbe na ghee ọghe akhasẹ Emọs. E Jehova ma rhie aro gberra Emọs, nọ ghaa re ọsuohuan, nọ vbe gha gbaro ghe avbe erhan ohọ. Vbe ẹghẹ nii, ivbiogue ẹre ọ gbaro ghe erhan ohọ, iran ẹre ọ vbe rri ọmerhan ọghe erhan ohọ, sokpan, e Jehova keghi waa Emọs iwinna nọ hiunsi vbe odẹ ọghe orhiọn. (Emọs 7:​14, 15) Erriọ e Jehova ma vbe ya rhie aro gberrra mwẹ, mẹ ne ovbi ọgbugbo nọ ghaa re ovbiogue, ne a biẹ vbe Liberty, Indiana. Te Jehova gele fiangbe mwẹ. Vbene ẹmwata, ẹmwẹ ne unu i sẹ a ya taa ehia! (Itan 10:22) Agharhemiẹn wẹẹ ẹgbẹe ovbiogue ẹre a biẹ mwẹ yi, e Jehova keghi ya mwẹ khian e nọ fe vbe odẹ ọghe orhiọn vbe odẹ ne ima te yaro yi!