Vbene Ima Gha Ya Sẹtin Ta Ẹmwẹ Nọ Gha Sẹ Ekhọe Emwa Ni Ma Ya Osa Yi

1. De afiwerriẹ nọ rhiegbe ma vbe ihe eso vbọ ma he kpẹẹ gbe na?

EMWA wa mwẹ ugamwẹ ne iran ye ke otọ gha dee. Sokpan, vbọ ma he kpẹẹ gbe na, afiwerriẹ ne gẹdẹgbẹẹ wa rhiegbe ma vbe arrọọ ọghe emwa nibun. Emwa nibun i ghi mwẹ obọ vbe ẹmwẹ ugamwẹ. Vbe otọ ẹvbo eso, emwa ọkhọngborrie i rre ugamwẹ rhọkpa, iran ma vbe yayi wẹẹ Osa rrọọ.b—Mat 24:12.

2. Vbọzẹe ne emwa nibun i na mwẹ obọ vbe ẹmwẹ ugamwẹ?

² Vbọzẹe ne avbe ikeferic ra emwa ne ẹi mwẹ obọ vbe ẹmwẹ ugamwẹ na muan yọ muan yọ? Rhunmwuda, ẹmwẹ irọkhegbe ra osi ọghe ẹmwẹ agbọn na ẹre ọ mu emwa eso. (Luk 8:14) Eso ma ghi yayi wẹẹ Osanobua rrọọ. Eso te yayi wẹẹ Osanobua rrọọ sokpan, iran roro ẹre wẹẹ, ugamwẹ i ghi mwẹ esa nọ ye kevbe wẹẹ, iyayi ọghe ugamwẹ ma gua imamwaemwi ọghe avbe umẹwaẹn ro. Emwa vbenian keghi họn vbe unu avbe ọse, emamwaemwi kevbe ugha iyẹn wẹẹ, te emwi hia didaghohi rre, sokpan, iran i rherhe họn vbe unu ọmwa rhọkpa, evbọzẹe nọ na khẹke ne iran ya Osa yi. Emwi nọ sọnnọ emwa eso, ọre uyinmwẹ avbe olodigba ni mu ẹmwẹ igho ye okaro kevbe ni yẹnyẹn emwa ugamwẹ iran mu otọ. Vbe otọ ẹvbo eso, ọ mwẹ uhi ne arriọba mu gbọọ nọ mu awua ye iwinna ugamwẹ, nọ ghi zẹe ne emwa i na sẹtin rhiegbe ye ẹmwẹ ugamwẹ.

3. De emwi kpataki ne ima khian ruẹ vbe ako iruẹmwi na?

³ Jesu wẹẹ ne ima ya emwa vbe ehe hia “khian erhuanegbe” irẹn. (Mat 28:19) Vbe ima khian ya sẹtin ru iyobọ ne avbe ikeferi, ne iran do rẹn e Jehova kevbe ne iran do khian erhuanegbe Kristi? Ọ khẹke ne ima rẹn wẹẹ, aro ne emwa ya ghee ikporhu iyẹn nọ maan sẹtin hẹnhẹn egbe yan ehe ne iran na waan. Vbe igiemwi, aro ne Ivbi Europe ya ghee ikporhu iyẹn nọ maan lughaẹn ne aro ne Ivbi Asia ya ghee ẹre. Vbọzẹe? Ivbi Europe nibun mwẹ irẹnmwi eso vbekpae Baibol, iran vbe yayi wẹẹ, Osanobua ẹre ọ yi emwi hia. Sokpan, Ivbi Asia nibun ma rẹn emwi rhọkpa vbekpae Baibol, iran nibun ma vbe yayi wẹẹ Ayi rrọọ nọ yi emwi hia. Ako iruẹmwi na gha ru iyobọ ne ima ya gha ta ẹmwẹ nọ gha sẹ ekhọe emwa ne ima rhirhi gha miẹn vbe ikporhu.

GHA MWẸ ILẸKẸTIN WẸẸ IRAN GHA SẸTIN FIWERRIẸ

4. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin?

⁴ Gha Mwẹ Ilẹkẹtin. Ukpo ukpo ẹre avbe ikeferi ya deba otu e Jehova. Uyinmwẹ emwa ugamwẹ okeke keghi sọnnọ enibun vbuwe iran na, rhunmwuda, iran ka mwẹ uyinmwẹ nọ maan. Vbọrhirhighayehẹ, eso vbuwe iran ghaa mwẹ uyinmwẹ dan nọ gua iran obọ ro nọ khẹke ne iran ban. Vbe ẹtin e Jehova, ma gha miẹn emwa ni mwẹ “ekhọe ata na ya miẹn ọnrẹn yi ighẹ odẹ nọ su rrie arrọọ ọghe etẹbitẹ.”—Iwinna 13:48, NW; 1 Tim 2:3, 4.

5. Vbọ mobọ ya emwa danmwehọ ima?

⁵ Gha Mwẹ Agiẹngiẹn Ne U Vbe Gua Gha Mu Ẹmwẹ Ye Owa. Emwa wa mobọ danmwehọ ima rhunmwuda vbene ima ya gua mu ẹmwẹ ye owa, ẹi wa re rhunmwuda ẹmwẹ ne ima ta. Iran keghi gbọyẹmwẹ yọ vbe ima ghaa gu iran guan vbe odẹ ọghe ọghọ vbe ute kevbe iran gha bẹghe ẹre wẹẹ ima gele hoẹmwẹ iran. Ma i gbagbae ye iran egbe ne iran danmwehọ ima. Nọghayayerriọ, ma keghi hia, ne ima rẹn aro ne iran ya ghee ugamwẹ kevbe evbọzẹe ne iran na ya aro vberriọ ghee ẹre. Vbe igiemwi, emwa eso i hoo ne iran gha gu emwa ne iran ma he miẹn ẹdẹ ta ẹmwẹ ugamwẹ. Emwa eso vbe roro ẹre wẹẹ, ọmwa ne ẹi mwẹ ọghọ ẹre ọ nọ ọmwa ọta vbekpae Osanobua, vbene ekhue na mu emwa eso vbe emwa ọvbehe gha bẹghe ẹre wẹẹ iran tie Baibol, katekate deghẹ Avbe Osẹe Jehova ẹre iran gu tie Baibol. Vbọrhirhighayehẹ, ọ khẹke ne ima gha mwẹ ẹnina daa emwa ne ima kporhu ma.—2 Tim 2:24

6. De vbene ukọ e Pọl ya loo obẹlẹ ughughan ya kporhu ma emwa ughughan? Vbe ima khian ya sẹtin ya egbe taa re hẹ?

⁶ Vbọ khẹke ne ima ru deghẹ ima na dekun emwa vbe ikporhu ne ẹi hoo ne iran ya ehọ họn ẹmwẹ “e Baibol,” “evbayi,” “Osanobua,” ra “ugamwẹ”? Ọ khẹke ne ima ya egbe taa ukọ e Pọl nọ ghaa loo obẹlẹ ughughan ya kporhu ma emwa ughughan. Ọ gha miẹn Ivbi e Ju, ọ ghi ya Evbagbẹn Nọhuanrẹn kporhu ma iran. Sokpan, vbe ọ dekun avbe umẹwaẹn ọghe Ivbi e Grik vbe Ariopagọs, ọ ma gi iran rẹn wẹẹ, uwu e Baibol ẹre ẹmwẹ ne irẹn ta ke rre. (Iwinna 17:2, 3, 22-31) Vbe ima khian ya sẹtin lele igiemwi ọghe Pọl hẹ? Ma gha miẹn ọmwa nọ ma ye Baibol yi vbe ikporhu, ma sẹtin ye Baibol guẹ ziro, sokpan, ma i wa mu e Baibol ladian gha tie ma rẹn. Aro ima gha dae wẹẹ ekhue gha mu ọmwa ne ima kporhu ma vbe emwa ọvbehe gha bẹghe ẹre wẹẹ ima tie Baibol ma rẹn, ma sẹtin loo efoni ya tie emwi nọ rre Baibol ma rẹn.

7. Zẹvbe nọ rre ebe 1 Kọrinti 9:20-23, de vbene ima khian ya sẹtin ya egbe tae Pọl hẹ?

⁷ Danmwehọ Iran Ne U Rẹn Evbọzẹe Ne Iran Na Mwẹ Iyayi Vberriọ. Te ima gha hia ne ima rẹn evbọzẹe ne emwa ne ima kporhu ma na mwẹ iyayi ne iran mwẹ. (Itan 20:5) Gi ima dọlegbe guan kaẹn igiemwi ọghe Pọl. Uwu ẹbu Ivbi e Ju ẹre ọ na waan. Rhunmwuda ọni, ẹi re odẹ nọ ya gha kporhu ma Ivbi e Ju, ẹre ọ vbe ya gha kporhu ma emwa ne ẹi re Ivbi e Ju ni ma rẹn e Jehova kevbe ne ẹi mwẹ irẹnmwi rhọkpa ọghe Evbagbẹn Nọhuanrẹn. Ma sẹtin ru ezanzan eso, ma ghi vbe nọ etẹn eso ọta, ne ima mieke na sẹtin gha mwẹ ẹnina daa emwa ne ima kporhu ma, ne ima vbe rẹn iran sayọ.—Tie 1 Kọrinti 9:20-23.

8. De odẹ ọkpa ne ima gha ya sẹtin mu ẹmwẹ so vbe ikporhu?

⁸ Emwa ni gele hoo ne iran rẹn odẹ ọghe ẹmwata ẹre ima gualọ. (Mat 10:11) Ne ikporhu ọghe ima mieke na biẹ ọmọ esi, te ima gha kie ẹkpotọ ne emwa ya ta ẹmwẹ nọ rre iran ekhọe, ma ghi vbe gbehọ kotọ gha danmwehọ iran. Ọtẹn nokpia ọkpa nọ rre England ghaa rre ikporhu, ọ keghi nọ emwa odẹ nọ ghi maan sẹ na ya koko emọ, emwi nọ gha gele sẹtin ya ẹgbẹe gha mwẹ oghọghọ, ra odẹ ne ima gha ya sẹtin zinegbe vbe emwa ghaa gbe ima ekueku. Iran gha ghi zẹ ewanniẹn ye inọta na nẹ, ọtẹn nokpia na ghi kha wẹẹ, “Ọ mwẹ ibude ọkpa na gbẹn yotọ vbe odẹ ukpo 2,000 nọ gberra ne I hoo ne I mu ma ruẹ.” Vbene ọtẹn na i na ya unu kaẹn Baibol, ọ ghi tie ako na ladian vbe efoni ọghẹe.

GHA TA ẸMWẸ NỌ GHA SẸ EMWA EKHỌE

9. Vbe ima khian ya sẹtin ru iyobọ ne emwa ne ẹi hoo ne iran ya ehọ họn ẹmwẹ Osanobua?

⁹ Ma gha sẹtin ta ẹmwẹ nọ gha sẹ ekhọe emwa ne ẹi hoo ne iran ya ehọ họn ẹmwẹ Osanobua, deghẹ ima na gha ya emwi ne iran ka rẹn nẹ mu ẹmwẹ so ra emwi nọ gha gbe iran otiti. Vbe igiemwi, te evbayi ughughan wa kpa emwa nibun odin, nọnaghiyerriọ, ma gha dekun emwa vbenian, ma sẹtin kha wẹẹ: “Uwẹ kue rẹn wẹẹ, evba zaromiẹn ẹre avbe umẹwaẹn gbarokotọ ghee ya ru emwi nibun ladian? Vbe igiemwi, ehọ ẹre avbe umẹwaẹn gbarokotọ ghee, iran ke ru amigbo. Erriọ iran vbe ya gbarokotọ ghee vbene aro ya winna hẹ, iran ke ru e kamẹrra. De aro ne uwẹ ya ghee emwi hia na zaromiẹn? Uwẹ gha kha wẹẹ te ehia didaghohi rre ra, ra ọmwa rrọọ nọ yi emwi hia?” U ghi gbehọ kotọ danmwehọ ewanniẹn nọ khian zẹ, vbe iyeke ọni, u sẹtin kha wẹẹ: “Aro kevbe ehọ ẹre avbe umẹwaẹn ghee re ya ru emwi nibun ne iran ru. Inọta nọ ghi rre evba nian ọre wẹẹ: ‘De ọmwa nọ yi aro kevbe ehọ?’ Ọ mwẹ emwi ne ọsian ọkpa gbẹn yotọ vbe ẹghẹ nẹdẹ nọ dekaẹn ẹmwẹ ne ima ta dee na, nọ wa mu mwẹ ekhọe. Ọ keghi kha wẹẹ: ‘Osanobua ne ọ yi ehọ ima, ẹi họn ẹmwẹ ra? Irẹn ẹre ọ yi aro ima, ẹi bẹghe ra? . . . Irẹn ẹre ọ maa emwa hia emwi.’ Avbe umẹwaẹn nibun vbe yayi wẹẹ, ọ mwẹ ọmwa nọ yi emwi hia.” (Psm 94:9, 10) Ma sẹtin kpee vidio ọkpa ma rẹn. A gha miẹn vidio na vbe jw.org^® vbe asefẹn na tie ẹre “Interviews and Experiences,” u gha miẹn uhunmwuta na gba re ikun na: “Viewpoints on the Origin of Life.” (Ya ghee PUBLICATIONS > VIDEOS.) U sẹtin vbe rhie ebe ẹmu na nẹẹn: Was Life Created? ra The Origin of Life—Five Questions Worth Asking.

10. Ma gha miẹn ọmwa ne ẹi hoo nọ guan kaẹn Osanobua vbe ikporhu, vbe ima khian ya mu ẹmwẹ so hẹ?

¹⁰ Emwa nibun wa yaro ye ẹghẹ ne emwi khian ya dunna vbe odaro. Vbọrhirhighayehẹ, ohan nọ mu emwa nibun ọre wẹẹ, ẹghẹ dee ne agbọn na khian ya khian otọ nọ gbe ẹvbi. Ọgbaroghe ọghe otako ọkpa nọ rre Norway khare wẹẹ, emwa ne ẹi hoo ne iran guan kaẹn Osanobua wa mobọ guan kaẹn vbene emwi ghi ye hẹ vbe uhunmwu otagbọn. Ọgbaroghe ọghe otako na gha ghi tuẹ ọ yan owa nẹ, ọ ghi kha wẹẹ: “Uwẹ yayi wẹẹ emwi hia gha dunna vbe odaro ra? Arriọba ọghe emwa nagbọn, avbe umẹwaẹn ra ọmwa ọvbehe ẹre ọ khian sẹtin sọfurre ye ọlọghọmwa ne ima werriẹ aro daa ra?” Ọ gha gbehọ kotọ danmwehọ ewanniẹn ne ọ yan owa zẹ nẹ, ọ ghi tie ako ọghe Baibol nọ guan kaẹn vbene emwi khian ya dunna hẹ vbe odaro. Emwi nọ wa gbe emwa nibun otiti, ọre eyan nọ rre Baibol nọ dekaẹn vbene emwa esi khian ya yin agbọn na hẹ vbe etẹbitẹ.—Psm 37:29; Asan 1:4.

11. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha ya obẹlẹ ughughan kporhu? Vbe ima khian ya sẹtin ya egbe tae Pọl hẹ zẹvbe nọ rre ebe Rom 1:14-16?

¹¹ Obẹlẹ ughughan ẹre ọ khẹke ne ima ya gha kporhu ma emwa ughughan. Vbọzẹe? Rhunmwuda emwa hia i re ọkpa. Emwi nọ yẹẹ orhunmwu ọkpa sẹtin ya ẹko gha khọ ọmwa ọvbehe. Emwa eso keghi kie ẹkpotọ yọ na gha ye Baibol maa iran emwi vbekpae Osanobua sokpan, emwa eso keghi danmwehọ vbe u gha ka guan kaẹn emwi ọvbehe nẹ, u ke do rhilo ẹre ginna e Baibol. Vbọrhirhighayehẹ, ọ khẹke ne ima gha loo ẹkpotọ nọ rhirhi kie ya kporhu ma emwa hia. (Tie Rom 1:14-16.) Emwi nọ khẹke ne ima kọ ye orhiọn ọre wẹẹ, e Jehova ẹre ọ ya ikpẹ ọghe ẹmwata gbọzinian vbe ekhọe emwa ne ohanmwẹ ẹmwata gbe.—1 Kọr 3:6, 7.

VBENE A YA KPORHU MA IVBI ASIA

12. Vbe ima khian ya sẹtin ru iyobọ ne emwa ni ke Asia rre ni ma he ka muẹn roro ẹdẹ deghẹ Ọmwa gele rrọọ nọ yi emwi hia?

¹² Etẹn wa kporhu ma Ivbi Asia vbe uhunmwu otagbọn hia, ya sẹ egbe emwa eso, ni ke otọ ẹvbo eso rre vbe Asia, ne arriọba na mu awua ye iwinna ugamwẹ. Vbe otọ ẹvbo eso vbe Asia, emwa nibun i zẹdẹ muẹn roro deghẹ Ọmwa gele rrọọ nọ yi emwi hia. Eso wa rherhe kue yọ ne etẹn gha gu iran tie Baibol sokpan, eso keghi si egbe vbe okaro. Vbe ima khian ghi ya sẹtin ru iyobọ ne iran hẹ? Obẹlẹ ne etẹn eso ni fuẹro vbe iwinna ikporhu loo ọre na khin: iran ghi ka suẹn gha gu ọmwa vberriọ ziro nọ ma kaẹn ẹmwẹ ugamwẹ, iran ghi vbe gi ọmwa nii rẹn wẹẹ iran gele hoẹmwẹ ọnrẹn, ẹkpotọ gha ghi kie, etẹn na ghi gi ọmwa nii rẹn, afiangbe ne iran he miẹn vbe arrọọ ọghe iran rhunmwuda ne iran na lele ilele ni rre Baibol.

13. De emwi nọ wa ka yẹẹ emwa nibun vbe ima gha kporhu ma iran? (Ghee efoto nọ rre odaro ebe na.)

¹³ Emwi nọ wa ka yẹẹ emwa nibun vbe ima gha kporhu ma iran ọre ilele ra ibude ni rre Baibol nọ gia loo vbe arrọọ ọghe ima. (Asan 7:12) Ọtẹn nokhuo ọkpa nọ rre New York nọ kporhu ma emwa ni zẹ urhuẹvbo e Mandarin keghi kha wẹẹ: “I keghi hia ne I gha si iran kẹ egbe, iran ghaa mwẹ ẹmwẹ ne iran khian ta, I ghi rhie ehọ ne iran ta yi. I gha bẹghe ẹre wẹẹ te iran da si ke otọ ẹvbo ọvbehe gha dee, I ghi nọ iran wẹẹ: ‘Vbe emwi hia ghi vbe ye hẹ ke ne uwa ya rre? Te uwa ghi miẹn emwi gha ru nẹ ra? I yayi wẹẹ ẹkun sẹ uwa otọ?’” A ghaa si emwa kẹ egbe vbenian, ọ keghi kie ẹkpotọ yọ na ya suẹn gha kporhu ma iran. Ẹkpotọ gha vbe kie, ọtẹn nokhuo na ghi vbe tama iran wẹẹ: “De emwi kpataki nọ khẹke ne ima ru, ne ima vbe emwa ọvbehe mieke na gha lẹruegbe? Gu mwẹ ma ruẹ itan ọkpa nọ rre Baibol nọ khare wẹẹ: ‘Te ọmwa nọ suẹn imuaẹnmwẹ, yevbe ọmwa nọ ha iso vbe ẹghẹ orhọ; vbene imuaẹnmwẹ nii te si ẹzọ, u ghi fẹko kpa.’ Uwẹ yayi wẹẹ ibude na gha sẹtin ru iyobọ ne ima ya gu emwa ọvbehe gha rrọọ vbe ọfunmwegbe ra?” (Itan 17:14, NW) Ma ghaa gu emwa ziro vbenian, ọ gha ru iyobọ ne ima ya rẹn emwa ni gha gbọbokhian ne ima vbe ima gha werriegbe mu otuẹ rre.

14. De vbene ọtẹn nokpia ọkpa nọ rre Odẹ Ekẹn Vbe Agbẹnvbo Asia ya ru iyobọ ne emwa ni kha wẹẹ iran ma ya Osa yi?

¹⁴ Vbe ima khian ya sẹtin ru iyobọ ne emwa ni ma ya Osa yi hẹ? Ọ mwẹ ọtẹn nokpia ọkpa nọ wa fuẹro iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, ọ vbe kpẹẹ nọ ke kporhu ma emwa ni ma ya Osa yi vbe Odẹ Ekẹn Vbe Agbẹnvbo Asia, ọ keghi kha wẹẹ: “Ọmwa gha wẹẹ irẹn ma ya Osa yi vbe Odẹ Ekẹn Vbe Agbẹnvbo Asia, emwi nọ yae kha ọre wẹẹ, irẹn i ga osa ra ẹbọ ne emwa ọvbehe ga vbe otọ ẹvbo nii. Ọmwa gha ta ẹmwẹ vbenian, I wa kue yọ, I ghi vbe kha wẹẹ, osa ra ẹbọ ne emwa nibun ga, iran ẹre ọ tobọ iran maẹn. Ako ọghe Baibol ne I mobọ tie, ọre ebe Jerimaia 16:20, NW, nọ khare wẹẹ: ‘Ẹbọ ne ọmwa ma ne egbe ẹre gha gele sẹtin gha re Osa ọghe ẹmwata ra?’ I gha ghi tie ẹre nẹ, inọta ne I mobọ nọ ọre: ‘Vbe ima khian ghi ya sẹtin rẹn alughaẹn nọ rre ẹkpo osa ne emwa tobọ iran ma kevbe Osa ọghe ẹmwata?’ I gha ghi nọ ọta na nẹ, I ghi gbehọ kotọ danmwehọ ewanniẹn ne iran gha zẹ, vbe iyeke ọni, I ghi tie ebe Aizaia 41:23 nọ khare wẹẹ: ‘Tama ima emwi ne ọ rre ẹdẹ nakhuẹ, ma ghi do rẹn ighẹ [Osa ọghe ẹmwata] ẹre uwa gele khin!’ I gha ghi tie ako na nẹ, I ghi ta okha ọghe ẹmwẹ ne Jehova ta yotọ nọ mwẹ amusẹ.”

15. Vbe ima miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe ọtẹn nokpia ọkpa nọ rre Odẹ Ekẹn Vbe Agbẹnvbo Asia?

¹⁵ Ọ mwẹ obẹlẹ ne ọtẹn nokpia ọkpa nọ rre Odẹ Ekẹn Vbe Agbẹnvbo Asia loo vbe ọ ghaa rre atuẹ werriegbe. Ọ keghi kha wẹẹ: “I ghaa maa emwa emwi, I ghi gi iran rẹn wẹẹ, ibude ni rre Baibol keghi re nọ gia ya ru emwi vbe arrọọ ọghe ima, I ghi vbe maa iran re, ẹmwẹ akhasẹ eso ni rre Baibol ni he mwẹ amusẹ kevbe uhi nọ dia evbayi vbe ideghedeghe. Vbe iyeke ọni, I ghi gi iran rẹn vbene ena hia ya rhiẹre ma wẹẹ, Ayi rrọọ nọ yi emwi hia. Ọmwa gha ghi suẹn gha kue yọ nẹ wẹẹ, Osanobua gele rrọọ, I ghi suẹn gha maa re emwi eso ne Baibol khare vbekpae Jehova.”

16. Zẹvbe nọ rre ebe Hibru 11:6, vbọzẹe nọ na khẹke ne emwa ne ima gu tie Baibol mu ẹtin yan Osanobua kevbe ẹmwẹ ni rre Baibol? Vbe ima khian ya sẹtin ru iyobọ ne iran hẹ?

¹⁶ Ma ghaa gu emwa ni ma ya Osa yi tie Baibol, ọ khẹke ne ima gha ru iyobọ ne iran, ne iran gha mwẹ iyayi nọ wegbe wẹẹ, Osanobua gele rrọọ. (Tie Hibru 11:6.) Ọ vbe khẹke ne ima gha ru iyobọ ne iran ya do gha mwẹ iyayi nọ wegbe wẹẹ, imamwaemwi ọghe ẹmwata ẹre ọ rre Baibol. Odẹ ne ima gha ya sẹtin ru ọna ọre wẹẹ, ma ghi gha niania olika ẹmwẹ eso nọ wa ru ekpataki. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya gu iran tie ebe, ma sẹtin ya unu kaẹn osẹe ni rhiẹre ma wẹẹ, Ẹmwẹ Osanobua ẹre Baibol gele khin. Ma sẹtin guan kaẹn ẹmwẹ akhasẹ eso ni rre Baibol ni he mwẹ amusẹ, vbene ẹmwẹ ni rre Baibol ya gua ọghe avbe umẹwaẹn ro hẹ, ma sẹtin vbe gi iran rẹn wẹẹ, okha ọghe ẹmwata ẹre ọ vuọn e Baibol kevbe wẹẹ, ilele ni rre Baibol wa ru iyobọ ne ima vbe arrọọ ọghe ima.

17. De vbene ẹnina ne ima mwẹ daa emwa ọvbehe ya ru iyobọ ne iran hẹ?

¹⁷ Ma gha sẹtin ya emwa khian erhuanegbe Kristi, deghẹ ima na gha rhiẹre ma wẹẹ ima hoẹmwẹ iran, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ikeferi ẹre iran khin. (1 Kọr 13:1) Zẹ vbene ima ya maa iran emwi, ọ khẹke ne ima kọe ye iran orhiọn wẹẹ, Osanobua hoẹmwẹ ima, ọ vbe hoo ne ima hoẹmwẹ irẹn. Ukpo ukpo ẹre arriasẹn emwa ne ẹi ka zẹ ye ẹmwẹ ugamwẹ ya dinmwiamẹ vbe otu e Jehova rhunmwuda iyobọ na ru ne iran. Nọnaghiyerriọ, gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwa ye rrọọ ni gha do ga e Jehova, gha mwẹ ẹnina daa emwa hia, gha rhie ehọ ne iran ta yi ne u vbe gha hia ne u rẹn emwi ne iran yayi kevbe evbọzẹe ne iran na yaeyi. Gha rhie igiemwi esi yotọ nọ gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe ya do khian erhuanegbe Kristi.