Uwẹ Ye Daeyi Ẹsẹsẹmwẹse Ighẹ Asa Ọghe Amuẹtinyan Ọghuẹ Ra?

1-2. (a) Zẹvbe nọ rre ebe Ẹfisọs 6:16, vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe? (b) De avbe inọta ne ima khian ziro yan?

UWẸ mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe ra? (Tie Ẹfisọs 6:16.) Ẹi mwẹ u ma gha mwẹ. Vbene ivbiyokuo loo asa ya gbogba ga egbe iran, erriọ amuẹtinyan ọghe ima vbe ya gbogba ga ima, ne uyinmwẹ esakan, uyinmwẹ ọkhọ kevbe iziro ọghe agbọn na ghẹ mu ima rhia.

² Vbọrhirhighayehẹ, “ẹdẹ okiekie” ẹre ima ye na, rhunmwuda ọni, ẹghẹ hia ẹre ima ya werriẹ aro daa emwi ughughan ni danmwẹ amuẹtinyan ọghe ima. (2 Tim 3:1) De vbene u khian ya rẹn, deghẹ u ye mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe? De emwi ne u gha ru ne amuẹtinyan ruẹ ghẹ worua? Ma gha miẹn ewanniẹn ọghe avbe inọta na vbe ako iruẹmwi na.

GHA ZANZAN EGBUẸ GHEE DEGHẸ U YE MWẸ AMUẸTINYAN NỌ WEGBE

3. De vbene ivbiyokuo ya gha dọlọ asa ọghe iran yi hẹ? Vbọzẹe?

³ Vbe ẹghẹ nẹdẹ, ohian ẹre a ya gue asa ọghe ematọn ne ivbiyokuo loo ya khọn okuo. Ofigbọn ẹre ivbiyokuo ya gha wuo asa ọghe iran, ne ohian nọ rrọọ mieke na tọ. Ọna ẹre ọ vbe zẹ ighẹ ematọn nọ rrọọ ma gha mọtọn. Ovbiyokuo gha bẹghe ẹre wẹẹ asa ọghe irẹn i ghi maan, ọ ghi hia nọ dọlọe yi, ai rẹn vbe okuo gha rre. De vbene igiemwi na, ya dekaan amuẹtinyan ọghuẹ hẹ?

4. Vbọzẹe nọ na khẹke ne u gha zanzan egbuẹ ghee vbe ẹghẹ hia, ne u mieke na rẹn deghẹ amuẹtinyan ruẹ ye wegbe? Vbua khian ya ru ẹre hẹ?

⁴ Vbe na ghee ivbiyokuo ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ, ọ khẹke ne u vbe gha zanzan egbuẹ ghee vbe ẹghẹ hia, ne u mieke na rẹn deghẹ amuẹtinyan ruẹ ye wegbe, rhunmwuda ai rẹn vbe ẹdẹ biẹ. Ma ne Ivbiotu e Kristi keghi rre odaro okuo, e Setan vbe ikpayẹ ọre, ẹre ima gu khọn. (Ẹfis 6:10-12) Uwẹ tobọ ruẹ ẹre ọ khian sẹtin ru ẹre ne amuẹtinyan ọghuẹ ghẹ worua, ọmwa rhọkpa i sẹtin ru ẹre nuẹn. De emwi nọ gha ru iyobọ nuẹn ya gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, ai rẹn deghẹ edanmwẹ na rre? Vbe okaro, te ọ khẹke ne u nọ iyobọ vbe obọ Osanobua. Nogieva, gha ya Evbagbẹn Nọhuanrẹn zanzan egbuẹ ghee, ne u mieke na rẹn aro ne Osanobua ya ghee ruẹ. (Hib 4:12) E Baibol tama ima wẹẹ: “Ya ẹtin ruẹ hia mu ẹtin yan e Nọyaẹnmwa. Ghẹ mu ẹtin yan emwi ne uwẹ roro ighẹ uwẹ rẹnrẹn.” (Itan 3:5, 6) Nia, muẹn roro atamuolọyan eso ne u he ru vbe okiekie na. Vbe igiemwi, ọ mwẹ ẹghẹ ne u ma ya miẹn igho loo somwa ra? Ẹghẹ ne u na gha gualọ vbene u gha lae hẹ, u ru erria yan eyan ọghe Jehova nọ rre ebe Hibru 13:5 ra? Ako nii khare wẹẹ: “Mẹ i ra sẹ ruẹ rae ẹdẹ, mẹ i ra he uwẹ ye otọ ẹdẹ.” Vbe u ghi mu emwi nọ rre ako evbagbẹn nọhuanrẹn nii roro, ọ rhie ilẹkẹtin nuẹn wẹẹ e Jehova gha ru iyobọ nuẹn ra? Adeghẹ erriọ nọ, ọni rhiema wẹẹ u ye mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe.

5. De emwi eso ne aro ruẹ gha sẹtin da, deghẹ u na gha zanzan egbuẹ ghee?

⁵ U ghaa zanzan egbuẹ ghee vbe ẹghẹ hia, u sẹtin do bẹghe ẹre wẹẹ, amuẹtinyan ruẹ fẹko worua nẹ. Vbe igiemwi, a sẹtin miẹn wẹẹ, osi nọ ma khianrẹn, ohoghe ne eghian ọghe Osanobua ta khian kevbe irohanmwa fẹko gbe amuẹtinyan ruẹ mu otọ. Ọ ghaa yerriọ, vbọ khẹke ne u ru, ne amuẹtinyan ruẹ mieke na dọlegbe khian nọ wegbe?

GHẸ GI OSI NỌ MA KHIANRẸN, OHOGHE NE EGHIAN TA KHIAN KEVBE IROHANMWA GBE RUẸ AMUẸTINYAN MU OTỌ

6. De emwi eso ne ima si osi yi, nọ ma de emwi nọ rhia?

⁶ Emwi eso rrọọ ne ima si osi yi, nọ ma de emwi nọ rhia. Vbe igiemwi, ọ ma de emwi nọ rhia, deghẹ ima na gha muẹn roro vbene ima khian ya ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova kevbe Jesu hẹ. (1 Kọr 7:32) Ma gha ru orukhọ nọ wegbe, orhiọn ima i sotọ, ma ghi gha hoo ne ima werriegbe khian ọse ọghe Osanobua. (Psm 38:18) Emwi ọvbehe nọ ya ima si osi ọre, vbene ima khian ya ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọdafẹn ima ra ọvbokhan ima hẹ, vbene ima khian ya gbaroghe ẹgbẹe ima hẹ, kevbe vbene ima khian ya ru iyobọ ne etẹn ne ima gba ga.—1 Kọr 7:33; 2 Kọr 11:28.

7. Zẹvbe nọ rre ebe Itan 29:25, vbọzẹe nọ ma na khẹke ne ima gha mu ohan emwa nagbọn?

⁷ Sokpan, na gha si osi gberra egbe sẹtin gbe ọmwa amuẹtinyan mu otọ. Vbe igiemwi, ma sẹtin gha si osi vbe ẹghẹ hia, ba ẹmwẹ evbare na gha re kevbe ukpọn na gha yọ. (Mat 6:31, 32) Ọna sẹtin do ya iwinna emwi ewe na khu khian mu ima. Ọna sẹtin vbe ya ima khian ọmwa nọ ghi hoẹmwẹ igho. Ma gha gi emwi vbenian sunu daa ima, amuẹtinyan ne ima mwẹ dae Jehova ghi do worua, ma ghi do mu asikẹgbe ne ima gu e Jehova mwẹ fua. (Mak 4:19; 1 Tim 6:10) Emwi ọvbehe nọ gha sẹtin ya ima gha si osi gberra egbe ọre, aro ne emwa ọvbehe ya ghee ima. Adeghẹ ima ma yegbe, ma sẹtin do ru emwi nọ sọnnọ e Jehova rhunmwuda, ima ma hoo ne ima miẹn ozan ra ukpokpo vbe obọ emwa nagbọn. Ne ima ghẹ mieke na de ye ifi na, te ọ khẹke ne ima gha rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe kevbe udinmwẹ.—Tie Itan 29:25; Luk 17:5.

8. Vbọ khẹke ne ima ru, deghẹ emwa na sirra ima gha na iyẹn ohoghe vbekpa otu ọghe Jehova?

⁸ Esu nọ re “erha ohoghe hia,” keghi loo avbe ikpayẹ ọre ya ta ohoghe vbekpae Jehova kevbe etẹn ima. (Jọn 8:44) Vbe igiemwi, emwa okeke keghi loo intanẹt, ẹkpẹti ughe kevbe ugha iyẹn ọvbehe ya ta ohoghe khian vbekpa otu ọghe Jehova. Te avbe ohoghe na yevbe “ifẹnmwẹ erhẹn” ne Esu filo gie ima. (Ẹfis 6:16) Vbọ khẹke ne ima ru, deghẹ emwa na sirra ima gha na iyẹn ohoghe vbekpa otu ọghe Jehova? Ọ ma khẹke ne ima danmwehọ egbe iyẹn vberriọ! Vbọzẹe? Rhunmwuda, ma mwẹ ilẹkẹtin yan e Jehova kevbe etẹn ne ima gba ga. Vbene ẹmwata, ọ ma khẹke ne ima gu emwa okeke gha muobọ. Ọ ma vbe khẹke ne ima gu iran gha muan ẹmwẹ, ra ne ima zẹdẹ rhie ehọ ne iran ta yi.

9. De emwi nọ gha sẹtin sunu daa ima deghẹ iro na han ima?

⁹ Irohanmwa sẹtin gbe amuẹtinyan ọghe ima mu otọ. Ugbẹnso ọlọghọmwa ọghe ima sẹtin ya egbe wọọ ima. Ẹmwata nọ wẹẹ, ma i khian sẹtin rhie aro gberra ọlọghọmwa ọghe ima. Sokpan, ọ ma khẹke na miẹn wẹẹ, ọlọghọmwa ọghe ima ẹre ima ghi wa mu roro vbe ẹghẹ hia, rhunmwuda, ọ sẹtin ya ima mianmian emwi ne Jehova yan rẹn wẹẹ irẹn khian do ru ne ima vbe odaro. (Arhie 21:3, 4) Ọ sẹtin vbe ya iro han ima sẹrriọ wẹẹ, egbe ugamwẹ ọghe Jehova ghi do wọọ ima. (Itan 24:10) Ọ ma zẹdẹ khẹke ne ima gi egbe emwi vbenian sunu daa ima.

10. De emwi ne elẹta ne ọtẹn nokhuo ọkpa gbẹn maa ruẹ re?

¹⁰ Gia guan kaan ọtẹn nokhuo ọkpa vbe United States ne ọdafẹn ọnrẹn ghaa khuọnmwi emianmwẹ nọ wegbe. Agharhemiẹn wẹẹ, ọ ma zẹdẹ gha khuẹrhẹ ne ọtẹn nokhuo na, ọ kegha hia ne amuẹtinyan ọghẹe ghẹ worua. Vbe elẹta ọkpa nọ gbẹn gie igiogbẹ ọghomwa, ọ keghi kha wẹẹ: “Ẹi zẹdẹ khuẹrhẹ ne ima, ugbẹnso iro ghi wa han ima, ọrheyerriọ, ma wa mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ emwi hia gha maan vbe odaro. I kpọnmwẹ e Jehova ye emwi ughughan nọ kpemehe ẹre, nọ rhie igiọdu ne ima. Ọna ẹre ọ zẹ ighẹ amuẹtinyan ọghe ima ye wegbe. Te avbe adia kevbe igiọdu ne ima miẹn vbe obọ e Jehova wa rre ye ẹghẹ. Ọ keghi ru iyobọ ne ima ya gha zin egbe ọlọghọmwa hia, ne ima miẹn vbe obọ e Setan.” Ẹmwẹ ne ọtẹn ima nokhuo na tae, ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ ne ima, ne ọlọghọmwa ne ima la gberra ghẹ ya iro han ima! Te Esu loo avbe ọlọghọmwa ne ima werriẹ aro daa ya danmwẹ ima ghee. Sokpan, ọ ma khẹke ne ima mianmian wẹẹ, obọ e Jehova ẹre ifuẹko ke rre. Rhunmwuda ọni, te ọ khẹke ne ima gha gbọyẹmwẹ ye ikpemehe hia nọ ke obọ re rre.

11. Ma ghaa hoo ne ima rẹn vbene amuẹtinyan ọghe ima wegbe sẹ hẹ, de inọta eso nọ khẹke ne ima nọ egbe ima re?

¹¹ Ọ mwẹ ako eso vbe arrọọ ruẹ nọ khẹke ne u winna yan, ne amuẹtinyan ruẹ mieke na wegbe sayọ ra? Ke uki eso nọ gberra gha dee, ọ mwẹ ẹghẹ ne u ya gha si osi gberra egbe ra? Ọ mwẹ ẹghẹ ne u ya danmwehọ emwa okeke ra, ra ne u ya gha gu iran muan ẹmwẹ ra? Ọ vbe mwẹ ẹghẹ ne u ya gi iro han ruẹ ra? Adeghẹ erriọ nọ, ọni rhiema wẹẹ, ako eso ye rrọọ nọ khẹke ne u winna yan. Te ọ khẹke ne ima gha begbe, rhunmwuda, emwi bun ne Esu loo ya gu ima khọn, ne ọ ya gbe amuẹtinyan ọghe ima mu otọ. Gia ziro yan ọkpa vbọ.

GHẸ GI EMWI EWE NA KHU KHIAN GBE RUẸ AMUẸTINYAN MU OTỌ

12. De ẹbe ne emwi ewe na khu khian gha sẹtin si ye ima egbe?

¹² Emwi ewe na khu khian sẹtin gbe amuẹtinyan ọghe ima mu otọ. Ọ sẹtin vbe ya ima khian nẹi ghi zọghae vbe ugamwẹ e Jehova. Ukọ e Pọl khare wẹẹ: “Ovbiyokuo nọ ye yo igbinna, te ọ gha hoo nọ ru emwi nọ gha yẹẹ arowa nọ gbaroghe iran, rhunmwuda ọni, ẹi khian gha gbe egbe avbe emwi ne emwa kẹkan ni rre ẹvbo ru.” (2 Tim 2:4) Vbe ẹghẹ nẹdẹ, a ma kue ne ivbiyokuo ọghe Rom gha do ẹki. De emwi nọ gha sẹtin sunu daa ovbiyokuo nọ ma lele adia na?

13. Vbọzẹe nọ ma na khẹke ne ivbiyokuo gha do ẹki?

¹³ Gia kha wẹẹ, ivbiyokuo eso ruẹ vbene a ya loo agbada hẹ vbe owiẹ owiẹ, sokpan ọ mwẹ ovbiyokuo ọkpa nẹi mobọ deba iran. Ovbiyokuo nii keghi do ẹki evbare. Vbe ọ ghaa rre ẹghẹ ota, ivbiyokuo nikẹre ghi gha ghee asa ọghe iran, deghẹ ọ mwẹ ako nọ khẹke ne iran dọlọ yi vbọ, iran ghi vbe gha lọ agbada ọghe iran yotọ. Sokpan nọ do ẹki evbare nọ rrọọ keghi loo ẹghẹ na, ya le evbare yotọ nọ gha mu yo ẹki vbe ẹdẹ gha gbe. Vbe owiẹ ọkpa vberriọ, eghian na wa mu okuo rre. Vbuwe ivbiyokuo na, de na gha kha wẹẹ, ọ muegbe okuo nii? De nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn arowa ẹre? Adeghẹ ovbiyokuo ẹre uwẹ tobọ ruẹ vbe khin, de ne u gha hoo nọ mudia ke ruẹ vbọ—ovbiyokuo nọ gele muegbe okuo, ra nọ do ẹki evbare?

14. Zẹvbe ivbiyokuo ọghe Kristi ne ima khin, de emwi nọ ru ekpataki ne ima sẹ?

¹⁴ Te ima ne Ivbiotu e Kristi yevbe ivbiyokuo. Ma keghi hoo ne ima ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova kevbe Kristi ni re arowa ọghe ima. Ọna ọre emwi nọ ghi ru ekpataki ne ima sẹ. Ma ma hoo ne emwi rhọkpa vbe agbọn Esu na rhie ima ekhọe hin ugamwẹ e Jehova rre. Te ọ khẹke ne ima gha loo ẹghẹ kevbe ẹrhiọn ọghe ima ye ugamwẹ e Jehova, ma ghi vbe gha ya amuẹtinyan ọghe ima wegbe sayọ. Deba ọni, ma ghi gha loo emwi igbinna ọghe okuo ne Osanobua viọ ne ima ẹsẹsẹmwẹse.

15. De ayobọsekhae ne Pọl rhie ne ima? Vbọzẹe?

¹⁵ Ọ wa khẹke ne ima gha begbe vbe ẹghẹ hia! Vbọzẹe? Ukọ e Pọl keghi ya obọ sekhae ne ima wẹẹ, “iran ni hoo ne iran fe” keghi “fi iyeke gbe iyayi.” (1 Tim 6:9, 10) Ọna rhiema wẹẹ, deghẹ ima ma na begbe, iwinna emwi ewe na khu khian sẹtin miẹn ima ẹghẹ kevbe ẹrhiọn nọ khẹke ne ima loo ye ugamwẹ e Jehova. Ẹghẹ nii, “ifi orriarria ukọnmwẹ ne ẹbe ye nibun ghi mu” ima. Ọ ma khẹke ne ima gi egbe emwi vbenian sunu daa ima. Nọghayayerriọ, ọ khẹke ne ima yerre wẹẹ emwi ewe na khu khian, keghi re ọkpa vbe usun obẹlẹ ne Esu loo ya gbe amuẹtinyan ọghe ima mu otọ.

16. Zẹvbe ne ima ya ru erria yan emwi nọ rre ebe Mak 10:17-22, de inọta eso nọ khẹke ne ima nọ egbe ima re?

¹⁶ Ma ghaa mwẹ igho, ọ de emwi nọ rhia deghẹ ima na gha dẹlẹ emwi ughughan ne ima rhirhi miẹn ra? Ọ ma wa de emwi nọ rhia. Sokpan, nọ egbuẹ avbe ọta na: ‘I na dobọ gha mwẹ igho ne I khian ya dẹ emwi, I gha miẹn ẹghẹ ya loo emwi ne I dẹ nii ra? I gha vbe miẹn ẹghẹ ne I khian ya gha dọlọ ẹre yi, vbe nọ khẹke ra? Mẹ gha gi emwi ewe ne I mwẹ gha re emwi nọ ghi ru ekpataki sẹ vbe arrọọ mwẹ ra? I gha gi ahoẹmwọmwa ne I mwẹ daa emwi ewe wegbe sẹrriọ wẹẹ, te imẹ ghi yevbe igbama okpia nii, ne Jesu tiere nọ do gha re ọrhuanegbe ẹre, nọ ma miẹn ọnrẹn yi rhunmwuda emwi ewe ọghẹe ra?’ (Tie Mak 10:17-22.) Ọ gha maan sẹ deghẹ ima na ya arrọọ ọghe ima khian ne khuẹrhẹ, ne ima mieke na gha loo ẹrhiọn kevbe ẹghẹ ọghe ima ye ugamwẹ ọghe Jehova!

GI AMUẸTINYAN ỌGHUẸ GHA WEGBE YỌ

17. De emwi nọ ma khẹke ne ima mianmian?

¹⁷ Ọ ma khẹke ne ima mianmian wẹẹ, odaro okuo ẹre ima ye vbe agbọn Esu na, rhunmwuda ọni, te ima khian gha mu egbe yotọ vbe ẹdẹgbegbe ne ima mieke na sẹtin khọn okuo na. (Arhie 12:17) Ẹi re etẹn ne ima gba ga, ẹre ọ khian ya amuẹtinyan ọghe ima khian nọ wegbe, ma tobọ ima ẹre ọ khian ru ẹre.

18. Vbe ẹghẹ nẹdẹ, vbọzẹe ne ivbiyokuo na da asa ọghe iran yi kankankan, vbe iran ghaa rre odaro okuo?

¹⁸ Vbe ẹghẹ nẹdẹ, ovbiyokuo gha ya udinmwẹ gbinna vbe okuo, a ghi mu uyi ye ọre egbe. Sokpan emwi ekhue ẹre nọ, deghẹ asa ọghẹe ma lelẹe sẹ owa. Ọtokha ọkpa nọ re Ovbi e Rom na tiẹre Tacitus keghi kha wẹẹ: “Ọ keghi re emwi ekhue ne ovbiyokuo sẹ asa ọghẹe rae ye okuo.” Ọna rre usun emwi nọ si ẹre ne ivbiyokuo na da asa ọghe iran yi kankankan vbe iran ghaa rre odaro okuo.

19. De emwi ne ima gha ru, ne amuẹtinyan ọghe ima mieke na wegbe sayọ?

¹⁹ Adeghẹ ima na gha yo iko vbe ẹghẹ hia, ma na vbe gha tama emwa vbekpa eni e Jehova kevbe Arriọba ọghẹe, amuẹtinyan ọghe ima ghi gha wegbe sayọ. (Hib 10:23-25) Deba ọni, ọ khẹke ne ima gha tie Baibol ne egbe ima vbe ẹdẹgbegbe, ma ghi vbe gha rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ ne ima ya rhie emwi ne ima ruẹ ye uyinmwẹ. (2 Tim 3:16, 17) Ma ghaa ru vberriọ, e Setan i khian sẹtin ya emwi igbinna ọghẹe rhọkpa rhie ikuanegbe ọghe etẹbitẹ ne ima. (Aiz 54:17) Amuẹtinyan nọ wegbe ne ima mwẹ gha gbogba ga ima, vbene asa gbogba ga ivbiyokuo. Ẹghẹ nii, ma ghi sẹtin mudia gbain, ma ghi vbe gha mwẹ udinmwẹ zẹvbe ne ima vbe etẹn ima ya koko ga e Jehova. Ẹdẹgbegbe ẹre ọkpa khian ya gha gbe ifuẹn ne ima, vbe okuo ne ima khọn vbe agbọn Esu na. Nọ ghi wa sẹ ehia, ma ghi vbe gha rre obọ ọghe Jesu vbe ẹghẹ nọ gha ya khọnmiotọ yan e Setan kevbe ikpayẹ ọre.—Arhie 17:14; 20:10.