Gha Tie Baibol Vbe Odẹ Ne U Gha Ya Miẹn Ere Vbọ

1. Vbọ rhie ẹre ma wẹẹ, aro nọ ghaan ẹre Jesu ya gha ghee Evbagbẹn Nọhuanrẹn?

MUẸN roro, vbe nọ ghaa ye hẹ vbe Jesu ma emwa emwi. Ke ugba ke ẹghẹ, ẹre ọ ya gha ya unu kaẹn ako ọghe evbagbẹn nọhuanrẹn, na kha na, te ọ wa rẹn ọnrẹn ye uhunmwu! Uhiẹn, ẹmwẹ nọ rre uwu e Baibol ọre ẹmwẹ okaro ne Jesu ta vbe ọ da wa dinmwiamẹ, ẹmwẹ nọ rre Baibol ẹre ọ vbe ta vbene ọ te wu.b (Diut 8:3; Psm 31:5; Luk 4:4; 23:46) Ke ẹghẹ ne Jesu ya dinmwiamẹ ya sẹ ẹghẹ na ya gbe ẹre rua, ukpo eha vbe ukhiọnmwẹ ẹre ọ rre uwu ẹkpo. Vbe uwu ẹghẹ na, e Jesu wa gha sunu ye ako eso vbe evbagbẹn nọhuanrẹn, ọ vbe gha tie ẹre ladian vbe idagbo, ọ na vbe gha rhan otọ ọre ma emwa.​—Mat 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luk 4:16-20.

2. Vbe Jesu waan dee, vbọ ru iyobọ nẹẹn ya kakabọ rẹn Evbagbẹn Nọhuanrẹn? (Ghee efoto nọ rre odaro ebe na.)

² Vbe ukpo nibun, a te miẹn wẹẹ, e Jesu suẹn gha kporhu, te ọ wa gha tie Ẹmwẹ Osanobua vbe ẹghẹ hia, ọ vbe gha họn vbe a tie ẹre. Ẹi mwẹ Jesu ma gha họn vbe owa, vbe Meri vbe Josẹf ghaa sunu ye ako eso vbe evbagbẹn nọhuanrẹn zẹvbe ne iran ya gu egbe guan.c (Diut 6:6, 7) Ma vbe rẹn wẹẹ, e Jesu wa gha lele erhae vbe iyẹe yo e Sinagọg vbe Ẹdẹ Ikẹtin. (Luk 4:16) Ẹi mwẹ ọ ma gha gbehọkotọ danmwehọ zẹvbe na ya gha tie Evbagbẹn Nọhuanrẹn. Vbọ ghi sẹ ẹghẹ, e Jesu ẹre ọ ghi tobọ ọre gha tie Evbagbẹn Nọhuanrẹn. Ọna ẹre ọ ru iyobọ nẹẹn, ya do kakabọ rẹn Evbagbẹn Nọhuanrẹn, ọ na vbe gha ya aro nọ ghaan ghee ẹre. Deba ọni, te ọ wa gha ya emwi nọ tiere ru emwi. Vbe igiemwi, ẹi mwẹ u ma yerre emwi nọ sunu vbe ọgua Osa, vbe Jesu rre ukpo iweva. “Unu keghi yan” avbe ọmamwaemwi ni wa kakabọ rẹn uhi e Mozis, “rhunmwuda vbene ọ ya rẹn otọ emwi, kevbe ewanniẹn nọ zẹ.”​—Luk 2:46, 47, 52.

3. Vbe ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

³ Adeghẹ ima na gha tie Baibol vbe ẹghẹ hia, ẹre ima khian na sẹtin rẹn otọ ọre; Ẹmwẹ Osanobua ghi vbe do gha yẹẹ ima. Sokpan, vbọ khian ru iyobọ ne ima ya gha miẹn ere vbe emwi ne ima tie? Ma gha wa miẹn emwi ruẹ vbe ẹmwẹ ne Jesu tama emwa ni ma emwa uhi, avbe Farisi kevbe avbe Sadusi. Te iran na wa gha tie Evbagbẹn Nọhuanrẹn vbe ẹghẹ hia, sokpan iran ma gha miẹn ere vbọ. E Jesu keghi ya unu kaẹn emwi eha nọ si ẹre. Ẹmwẹ nọ tama iran gha ru iyobọ ne ima (1) ya rẹn otọ emwi ne ima tie, (2) ya gha gualọ emwi ewe ni rre uwu e Baibol, kevbe (3) ne Ẹmwẹ Osanobua gha dia ima.

GHA TIE BAIBOL VBE ODẸ NE U GHA YA RẸN OTỌ ỌRE

4. Vbọ gha de ọghe na gha tie Ẹmwẹ Osanobua, vbe ima miẹn ruẹ vbe ebe Luk 10:25-29?

⁴ Ma ghaa tie Baibol, ọ khẹke ne ima hia ne ima rẹn otọ ọre. Vbe ẹi re erriọ, ma i khian sẹtin miẹn ere vbọ. Vbe igiemwi, gia guan kaẹn ẹmwẹ ne Jesu tama “okpia ọkpa nọ wa rẹn Uhi ẹsẹse.” (Tie Luk 10:25-29.) Vbe okpia na ghi nọ e Jesu, emwi ne irẹn gha ru ne irẹn mieke na gha mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ, e Jesu keghi ya Ẹmwẹ Osanobua rhie ewanniẹn ye ọta nọ nọ rẹn, ọ na nọ rẹn wẹẹ: “De emwi na gbẹn yotọ vbe ebe Uhi? Vbua ya rẹn otọ emwi ne u tiere hẹ?” Ewanniẹn ne okpia nii ghi zẹ wa deyọ, ọ na ya unu kaẹn ako ọghe evbagbẹn nọhuanrẹn, nọ wẹẹ na hoẹmwẹ Osanobua kevbe ogieva ọmwa. (Lẹv 19:18; Diut 6:5) Sokpan, okpia nii na ghi nọ e Jesu wẹẹ: “Gha gele re ogieva mwẹ?” Inọta ne okpia na nọ rẹn na rhie ẹre ma wẹẹ, ọ ma gele rẹn otọ emwi nọ tiere. Nọnaghiyerriọ, ọ ma rẹn vbe nọ khian ya rhie emwi nọ tiere ye uyinmwẹ hẹ.

5. Ma ghaa na erhunmwu, ma na vbe gha fẹko tie Baibol, vbọ khian ya ru iyobọ ne ima ya rẹn otọ emwi ne ima tie?

⁵ Ọ mwẹ emwi eso nọ khẹke ne ima ru, deghẹ ima hoo ne ima kakabọ rẹn otọ emwi ne ima tie vbe Baibol. Gia guan kaẹn emwi eso nọ gha ru iyobọ ne ima. U ke suẹn gha tie Baibol, u ghi na erhunmwu. E Jehova ẹre ọ khian sẹtin ru iyobọ ne ima ya rẹn otọ e Baibol, rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne ima nọ rẹn, nọ rhie orhiọn nọhuanrẹn ne ima, ne ekhọe ima mieke na gha rre emwi ne ima tie. Ghẹ gha khirhi vbe u ghaa tie Baibol, gha fẹko tie ẹre. Ọna gha ru iyobọ nuẹn ya sẹtin rẹn otọ emwi ne u tie. U ghaa tie ẹre ladian, u na vbe gha rhie aro lelẹe vbe u ghaa kpee ẹre vbe rrẹkọdi, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya rẹn otọ emwi ne u tie, u i khian vbe rherhe mianmiaẹn, ọ ghi vbe mu ruẹ ekhọe. (Jọs 1:8) U gha ghi tie ẹre fo nẹ, u ghi dọlegbe na erhunmwu gie Jehova, u ghi kpọnmwẹ ọnrẹn ye Ẹmwẹ ọghẹe nọ ya ru ima ẹse, u ghi vbe rinmwiaẹn nọ ru iyobọ nuẹn ya sẹtin rhie emwi ne u tiere ye uyinmwẹ.

6. Adeghẹ u na gha nọ egbuẹ ọta, u na vbe gha gbẹnnẹ emwi eso yotọ vbe u ghaa tie Baibol, de vbene ọ khian ya ru iyobọ nuẹn hẹ? (Ghee efoto nọ rre ipapa 10.)

⁶ Gi ima guan kaẹn emwi eva ọvbehe nọ gha ru iyobọ nuẹn ya gha rẹn otọ emwi ne u tie vbe Baibol. Gha nọ egbuẹ ọta zẹvbe ne u ya tie Baibol. U ghaa tie ako rhọkpa vbe Baibol, u ghi nọ egbuẹ wẹẹ: ‘De emwa ne ako na wa guan kaẹn? De ọmwa nọ guan vbe ako na? De ọmwa nọ gu guan, vbọzẹ nọ na gu ẹre guan? De eke nọ na sunu, de ẹghẹ nọ vbe ya sunu?’ Inọta vbenian, gha ru iyobọ nuẹn ya gha mu emwi ne u tie roro, u ghi vbe sẹtin rẹn otọ ọre ẹse. Gha gbẹnnẹ emwi eso yotọ, vbe u ghaa tie Baibol. Ọna gha ru iyobọ nuẹn ya kakabọ gha mu emwi ne u tie roro, u ghi vbe rẹn otọ emwi ne u tie. U ghaa gbẹnnẹ emwi yotọ, u i khian rherhe mianmian emwi ne u tiere. U sẹtin vbe gbẹnnẹ inọta eso yotọ, kevbe emwi eso ne u gualọ otọ ọre miẹn. Gbẹnnẹ avbe olika ẹmwẹ ni rre ako ne u tiere ladian, kevbe vbene u khian ya rhie emwi ne u tiere ye uyinmwẹ hẹ. U sẹtin vbe gbẹn ọnrẹn yotọ vbene emwi ne u tiere ye hẹ vbe ekhọe ruẹ. U ghaa ru vberriọ, ọ ghi do yevbe na miẹn wẹẹ, rhunmwuda ruẹ ẹre a gu gbẹn e Baibol.

7. Vbọ khẹke ne ima gha mwẹ zẹvbe ne ima ya tie Baibol, vbọzẹ? (Matiu 24:15)

⁷ E Jesu gi ima rẹn wẹẹ, te ọ khẹke ne ima gha mwẹ ẹwaẹn, ne ima mieke na sẹtin rẹn otọ emwi ne ima tie vbe Baibol. (Tie Matiu 24:15.) Ẹwaẹn ẹre ọ ru iyobọ ne ọmwa ya rẹn vbene emwi eva ya rhilo ginna egbe hẹ, kevbe vbene iran ya lughaẹn ne egbe. Ẹre ọ vbe ru iyobọ ne ọmwa ya rẹn emwi eso nọ ma wa dewarorua. Yevbesọni, ẹwaẹn ẹre ọ ru iyobọ ne ima ya rẹn, vbe ẹmwẹ akhasẹ ni rre Baibol ghaa sunu. Ọ khẹke ne ima gha mwẹ ẹwaẹn, ne ima mieke na sẹtin gha miẹn ere vbe emwi ne ima tie vbe Baibol.

8. De vbene ima khian ya gha tie Baibol hẹ, ne ima mieke na rẹn otọ re?

⁸ E Jehova ẹre ọ rhie ẹwaẹn ne eguọmwadia ẹre. Rhunmwuda ọni, gha rinmwiaẹn nọ rhie ẹwaẹn nuẹn. (Itan 2:6) Ma gha rinmwian e Jehova nẹ nọ rhie ẹwaẹn ne ima, vbọ ghi khẹke ne ima ru? U ghi gha mu ukpa mu uwerhẹn ghee emwi ne u tie, u ghi vbe hia ne u rẹn vbene ọ ya dekaẹn emwi ne u ka rẹn. Ebe ọghomwa nibun gha ru iyobọ nuẹn ya sẹtin ru ọna, ọkpa vbọ ọre Research Guide for Jehovah’s Witnesses. Avbe ebe na gha ru iyobọ nuẹn ya gele rẹn otọ emwi ne u tie, kevbe vbene u khian ya sẹtin gha rhie emwi ne u tie ye uyinmwẹ hẹ. (Hib 5:14) U ghaa tie Baibol, u na vbe gha hia ne u gele rẹn otọ emwi ne u tie, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya rẹn otọ e Baibol sayọ.

U GHAA TIE BAIBOL, GHA GUALỌ EMWI EWE NI RRỌỌ

9. De ẹmwata ne kpataki ne Ivbi e Sadusi ma ka yọ?

⁹ Avbe Sadusi wa rẹn ebe isẹn nokaro ni rre abọ ọghe Evbagbẹn Nọhuanrẹn Na Ya E Hibru gbẹn, sokpan, iran ma zẹdẹ ka ẹre yọ, avbe ẹmwata ne kpataki ni rrọọ. Vbe igiemwi, vbe ẹghẹ ne avbe Sadusi ya gha muan ẹmwẹ wẹẹ, arhiọkpaegbe i rrọọ, e Jesu na nọ iran wẹẹ: “Uwa ma he tie ẹre vbe ebe Mozis ra, vbe okha ọghe oha ne erhẹn na gha giẹn, ne Osanobua na tama rẹn wẹẹ: ‘Mẹ ọre Osanobua ọghe Ebraham, Osanobua ọghe Aizik kevbe Osanobua ọghe Jekọb’?” (Mak 12:18, 26) Agharhemiẹn wẹẹ, avbe Sadusi ka tie ako na nẹ inugba nọ khin, inọta ne Jesu nọ iran re, rhie ẹre ma wẹẹ, iran ma zẹdẹ ka ẹre yọ, ẹmwata ne kpataki nọ rre ako nii, ọni ọre wẹẹ, Osanobua gha huẹn emwa ni wulo kpaegbe.​—Mak 12:27; Luk 20:38.d

10. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima gha gbarokotọ vbe ima ghaa tie Baibol?

¹⁰ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Ọ khẹke ne ima gha gbarokotọ tie Baibol, ne ima mieke na rẹn emwi ne ako nii ma ima re. Imamwaemwi eso kevbe ilele eso rre Baibol ni yevbe na ghee emwi ewe nai rherhe miẹn. Rhunmwuda ọni, ma ghaa tie Baibol, ẹi re avbe imamwaemwi nẹi lọghọ na rẹn otọ ọre ọkpa ma khian rhie aro tua. Ọ vbe khẹke ne ima gha gualọ imamwaemwi ẹmwata ni dinmwi kevbe avbe ilele ni rre Baibol.

11. Zẹvbe nọ rre ebe 2 Timoti 3:16, 17, de vbene u khian ya sẹtin gha miẹn emwi ewe ni rre Ẹmwẹ Ọghe Osanobua?

¹¹ Vbọ khian ru iyobọ nuẹn, ne u sẹtin gha miẹn avbe emwi ewe ni rre Baibol? Gia ziro yan ẹmwẹ nọ rre ebe 2 Timoti 3:16, 17. (Tie ẹre.) Ako nii wẹẹ, “Ebe nii hia keghi re emwi esiesi” (1) na ya ma emwa emwi, (2) na ya gbe ọmwa hin ọkhọ rre, (3) na ya dia emwi na ma ru ẹse, kevbe (4) na ya bu ọmwa ude nọ gha yin ẹse. E Baibol gha sẹtin ru iyobọ nuẹn vbe odẹ enẹ na, ọ gha khọnrẹn nọ gha re ako ne u i mobọ tie vbe ẹghẹ hia. Gbarokotọ ne u mieke na rẹn emwi ne ako nii ma ruẹ re vbekpa e Jehova, emwamwa ọghẹe, ra ilele eso nọ rre ako nii, ni gha ru iyobọ nuẹn. E Baibol gha vbe sẹtin gbe ọmwa hin ọkhọ rre. Odẹ vbo? U ghaa tie Baibol, hia ne u rẹn vbene ako ne u tie khian ya ru iyobọ nuẹn hẹ, ne u mieke na rẹn iziro kevbe uyinmwẹ dan eso nọ khẹke ne u fi werriẹ, ne u mieke na ye sẹtin gha ya ẹkoata ga e Jehova. U ghi vbe hia ne u rẹn vbene ako nii gha ya sẹtin dia iziro nọ ma gba ne emwa mwẹ, ọ sẹtin gha re iziro nọ ma gba ne emwa ne ima miẹn vbe ikporhu mwẹ. U ghi vbe gualọ avbe ibude ni rre ako nii, ni gha ru iyobọ nuẹn ya gha ghee emwi vbene Jehova ghee emwi. U gha kọ emwi enẹ na ye orhiọn, u gha wa miẹn emwi nibun ruẹ, vbe u ghaa tie Baibol.

GI EMWI NE U TIE GHA DIA UYINMWẸ RUẸ

12. Vbọzẹ ne Jesu na nọ avbe Farisi wẹẹ, “Uwa ma he tie ẹre?”

¹² Vbe asẹ ọkpa, e Jesu vbe nọ avbe Farisi wẹẹ, “Uwa ma he tie ẹre?” Te Jesu nọ ọta na nọ ya gi iran rẹn wẹẹ, iziro nọ ma gba ẹre iran ghaa mwẹ. (Mat 12:1-7)e Avbe Farisi kegha kha wẹẹ, erhuanegbe Jesu rra uhi Ẹdẹ Ikẹtin. Ẹre Jesu na ghi ya unu kaẹn okha ọghe orhunmwu eva vbe Evbagbẹn Nọhuanrẹn, ọ na ya unu kaẹn ẹmwẹ nọ rre ebe Hozia, nọ ya gi iran rẹn wẹẹ, iran ma rẹn evbọzẹe na na yi uhi Ẹdẹ Ikẹtin kevbe wẹẹ, ekhọe atosi ẹre iran mwẹ. Vbọzẹ ne ikpia na ma na fiwerriẹ, agharhemiẹn wẹẹ, iran ghaa tie Baibol? Rhunmwuda, te iran ghaa tie Baibol ne iran mieke na gha bẹghe abakuru ọghe emwa kevbe ne emwa gha ghee iran gidi. Ọna ẹre ọ si ẹre ne iran ma na sẹtin rẹn otọ emwi ne iran ghaa tie.​—Mat 23:23; Jọn 5:39, 40.

13. De emwi nọ khẹke ne ima kọ ye orhiọn vbe ima ghaa tie Baibol, vbọzẹ?

¹³ Ẹmwẹ ne Jesu tae, ya ima rẹn emwi nọ khẹke ne ima kọ ye orhiọn vbe ima ghaa tie Baibol. Ima ma hoo ne ima gha yevbe avbe Farisi, ọ khẹke ne ima gha mu egbe rriotọ, ma ghi vbe mu egbe na ya ma ima emwi. Vbene ẹmwata, ọ khẹke ne ima ‘mu egbe rriotọ, ne Osanobua mieke na kọ ẹmwẹ ọnrẹn ya ima ekhọe.’ (Jems 1:21) Ma gha ru vberriọ, ẹre Ẹmwẹ Osanobua khian na sẹtin gbọzinian vbe ekhọe ima. Adeghẹ ima hoo ne Baibol ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ ekhọe esi, ẹnina kevbe ahoẹmwọmwa, ọ ma khẹke ne ima gha tie Baibol ne ima mieke na yae gha bẹghe abakuru ọghe emwa ra ne emwa mieke na gha ghee ima gidi.

14. Vbe ima khian ya rẹn deghẹ ima rhie emwi ne ima tie vbe Baibol ye uyinmwẹ? (Ghee efoto nọ rre ipapa 12.)

¹⁴ Obọ ne ima ya mu emwa ọvbehe gha rhie ẹre ma deghẹ emwi ne ima tie vbe Baibol gele sẹ ima ekhọe. Avbe Farisi ma kue ne Ẹmwẹ Osanobua gha dia iran, ọna ẹre ọ si ẹre ne iran na gha “bu abe gbe ọmwa nọ ma rra uhi.” (Mat 12:7) Aro ne ima ya ghee emwa kevbe obọ ne ima ya mu iran, ẹre ọ khian tae deghẹ ima gi emwi ne ima tie vbe Baibol gha dia uyinmwẹ ima. Vbe igiemwi, ma rherhe bẹghe uyinmwẹ esi ne emwa mwẹ ra, ra ako ne iran ne iran i na hia ẹre ima wa rhie aro tua? Ma tohan emwa ra, ma vbe ya ekhọe hia yabọ ra? Ma ya unu zan emwa ọvbehe ra, ma vbe rhie ẹmwẹ ye ẹko ra? Ma ghaa nọ egbe ima ọta vbenian, ọ gha ru iyobọ ne ima ya rẹn deghẹ emwi ne ima tie vbe Baibol dia iziro kevbe uyinmwẹ ima.​—1 Tim 4:12, 15; Hib 4:12.

E BAIBOL NA TIE KEGHI YA ỌMWA SỌYẸNMWẸ

15. De aro ne Jesu ya gha ghee Ẹmwẹ Osanobua?

¹⁵ Te Ẹmwẹ Osanobua na tie wa gha yẹẹ e Jesu. Ebe Psalm 40:8 ka tae yotọ, aro ne Jesu khian ya gha ghee Ẹmwẹ Osanobua, akọ nii wẹẹ: “U miẹn vbe iho ruẹ na ru yẹẹ mwẹ hẹ Osanobua mwẹ! I rhie iruẹmwi ruẹ ye uwu ekhọe mwẹ.” Ẹi khabe ne Jesu na gha sọyẹnmwẹ kevbe nọ na sẹtin musọe vbe ugamwẹ e Jehova. Ma ghaa tie Baibol, ma na vbe gi emwi ne ima tie gha sẹ ima ekhọe, ọyẹnmwẹ ọyẹnmwẹ ẹre ọ khian gha sẹ ima, ma ghi vbe sẹtin ga e Jehova ya sẹ ufomwẹ.​—Psm 1:1-3.

16. De emwi eso ne u gha ru, ne u mieke na sẹtin gha miẹn ere vbe Baibol ne u tie? (Ya ghee ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “Ẹmwẹ Ne Jesu Tae Gha Sẹtin Ru Iyobọ Nuẹn Ya Rẹn Otọ Emwi Ne U Tie Vbe Baibol.”)

¹⁶ Ma wa miẹn emwi nibun ruẹ vbe ẹmwẹ ne Jesu tae kevbe igiemwi esi nọ rhie yotọ. Nọnaghiyerriọ, gi ima gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ne ima ya tie Baibol. Adeghẹ ima na gha na erhunmwu, ma na gha fẹko tie Baibol, ma na gha nọ egbe ima ọta eso, ma na vbe gha gbẹnnẹ emwi eso yotọ, ọ gha wa ru iyobọ ne ima ya rẹn otọ e Baibol sayọ. Ọ vbe khẹke ne ima hia ne ima gha rẹn otọ emwi ne ima tie, avbe ebe ọghomwa ni rhan otọ e Baibol gha wa sẹtin ru iyobọ ne ima. Ma ghaa gualọ emwi ewe ni rre ako ne ima rhirhi tie vbe Baibol, ọ gha ru iyobọ ne ima ya rẹn otọ ako nii sayọ. Ọ vbe khẹke ne ima gha mu egbe rriotọ vbe ima ghaa tie Baibol, ne ima mieke na sẹtin gha rhie emwi ne ima tie ye uyinmwẹ. Adeghẹ ima na gha ru ena hia, ma ghi gele gha miẹn ere vbe Baibol ne ima tie, ọ ghi vbe ya ima sikẹ e Jehova sayọ.​—Psm 119:17, 18; Jems 4:8.