Etẹn Nikpia Ni Re Igbama, Wa Ya Egbe Taa E Mak Vbe Timoti

1-2. De ọlọghọmwa eso nọ gha te ya e Mak vbe Timoti gha si egbe ne iran ya rhiegba ye ugamwẹ e Jehova sayọ?

ETẸN nikpia ni re igbama, wa hoo ne uwa rhiegbe ye ugamwẹ e Jehova sayọ ra, kevbe ne uwa gha mwẹ iyobọ nọkhua ne uwa ye ne etẹn ni rre iko ọghe uwa ra? Ma wa yayi wẹẹ, wa hoo ne uwa ru vberriọ. Ọ wa ya ẹko rhiẹnrhiẹn ima vbe ima ghaa bẹghe avbe igbama ni bun ni mu egbe ne iran ya ru iyobọ ne emwa ọvbehe! (Psm 110:3) Sokpan, u sẹtin gha werriẹ aro daa ọlọghọmwa eso. U si egbe ne u ya rhiegba ye ugamwẹ e Jehova sayọ ra, rhunmwuda ne u ma na rẹn vbene emwi khian gha ye hẹ vbe odaro ra? U he ka kha wẹẹ, u i khian ru iwinna na mu nuẹn rhunmwuda ne u na roro ẹre wẹẹ, u i khian sẹtin ru iwinna nii ẹse ra? Adeghẹ erriọ ẹre nọ, ẹ i re uwẹ ọkpa.

² E Mak vbe Timoti vbe werriẹ aro daa egbe ọlọghọmwa vbenian. Agharhemiẹn wẹẹ, iran ma rẹn vbene emwi khian gha ye hẹ vbe odaro, kevbe wẹẹ, iran vbe gha roro ẹre wẹẹ, iran ma gbegba, iran na ye rhiegba ye ugamwẹ e Jehova sayọ. Ọ gha kẹ, owa iyẹe nọ wa fu ẹre egbe rre, ẹre Mak ghaa ye vbe ukọ ighẹ e Pọl vbe Banabas gie na tie ẹre nọ lele iran ya kporhu vbe ehe nọ kakabọ rree vbe ẹghẹ okaro ne iran ya mu okhian gha rrie ehe ughughan ya kporhu. (Iwinna 12:​12, 13, 25) E Mak keghi kpa hin eke nọ fu ẹre egbe rre, nọ mieke na ru sayọ vbe ugamwẹ e Jehova. Vbe okaro, ọ na gha rrie Antiọk. Iyeke ọni, ọ na lele Pọl vbe Banabas gha rrie ehe nọ kakabọ rree. (Iwinna 13:​1-5) Ọ gha kẹ, evbibiẹ e Timoti ẹre Timoti vbe gha gue vbe Pọl gie na tie ẹre nọ do deba iran vbe iwinna ikporhu. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, igbama ẹre Timoti ghaa khin kevbe wẹẹ, te ọ ye gha ruẹ emwi, ọ ma gi ohan muẹn, nọ rhunmwuda ọni kha wẹẹ, irẹn i sẹtin ru iwinna nii. (Yae taa 1 Kọrint 16:​10, 11 kevbe 1 Timoti 4:12.) Vbọrhirhighayehẹ, ọ keghi miẹn itie ọghe Pọl yi, vbe okiekie, ọ keghi miẹn afiangbe ni bun.​—Iwinna 16:​3-5.

3. (a) Vbọ ya ima rẹn wẹẹ, ẹmwẹ e Mak kevbe Timoti wa gele gha yẹẹ e Pọl? (2 Timoti 4:​6, 9, 11) (Vbe ya ghee efoto.) (b) De inọta eso ne ima khian zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi na?

³ Vbene ẹghẹ ya khian, e Mak vbe Timoti keghi do gbegba, iran na vbe sẹtin gha ru iwinna ughughan vbe ugamwẹ e Jehova agharhemiẹn wẹẹ, igbama ẹre iran ghaa khin. E Pọl hoẹmwẹ iran eva sẹrriọ wẹẹ, ọ na we ne iran do ru iyobọ ne irẹn, vbe ọ ghi rẹn wẹẹ, ọ kẹ kherhe na gbe irẹn rua. (Tie 2 Timoti 4:​6, 9, 11.) De emwi nọ ya ẹmwẹ Mak vbe Timoti gha yẹẹ e Pọl? De vbene etẹn nikpia ni re igbama khian ya ya egbe taa iran hẹ? De vbene avbe igbama khian ya miẹn ere vbe ibude esiesi ne Pọl rhie ne Mak vbe Timoti?

YA EGBE TAA E MAK​—MU EGBE NE U YA GA EMWA ỌVBEHE

4-5. De vbene Mak ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mu egbe ne irẹn ya ru iyobọ ne emwa ọvbehe?

⁴ Zẹvbe ne ebe ọkpa khare, evba yae kha na gha ga emwa ọvbehe, ọre “na gha ya egbe hia ru iyobọ ne emwa ọvbehe vbe ẹghẹ hia.” Erriọ ẹre Mak wa gha ye zẹẹ. Ẹ i mwẹ ọ ma da e Mak ne Pọl ma na rhie ẹre lele egbe vbe ẹghẹ nogieva nọ ya yo ehe ughughan ya kporhu. (Iwinna 15:​37, 38) Sokpan, e Mak ma rhunmwuda ọni kha wẹẹ, irẹn i ghi ru iyobọ ne etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo.

⁵ E Mak na ghi lele ọtiọnrẹn ighẹ e Banabas ne iran gba re eyeyẹ ya kporhu vbe ihe ọvbehe. E Mak ghaa rre usun emwa ni ya ru iyobọ ne Pọl vbe ẹghẹ nokaro na ya muẹn ye eghan vbe Rom vbe odẹ ukpo 11 ghi gberra nẹ. (Fai 23, 24) Uhiẹn, e Pọl gbọyẹmwẹ ye iyobọ ne Mak ru nẹẹn sẹrriọ wẹẹ, ọ na we Mak wa “fu [irẹn] ẹko rre, ẹ i re nekherhe.”​—Kọl 4:​10, 11.

6. De ere ne Mak miẹn rhunmwuda nọ na gha gu etẹn ni wẹro mu obọ? (Vbe ya ghee futnot.)

⁶ E Mak wa miẹn ere ni bun rhunmwuda nọ na gha gu etẹn ni wẹro vbe iko mu obọ. Vbe Mak ghi ru iyobọ ne Pọl nẹ vbe ẹghẹ eso vbe Rom, ọ na bu ukọ ighẹ e Pita vbe Babilọn. Iran keghi do gu obọ egbe sẹrriọ wẹẹ, e Pita na tie ẹre “e Mak ne ovbi mwẹ.” (1 Pit 5:13) Ọ gha kẹ, vbene iran ya gha koko winna, e Pita tama rẹn emwi eso vbekpa ẹdagbọn e Jesu, ne Mak ghi rhie ba emwi nọ gbẹn vbe ebe Mak.a

7. De vbene ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Seung-Woo ya ya egbe taa e Mak hẹ? (Vbe ya ghee efoto.)

⁷ E Mak wa rhiegba ye iwinna ugamwẹ e Jehova, ọ na vbe gha gu etẹn ni wẹro mu obọ. Vbua khian ya ya egbe taa e Mak hẹ? Adeghẹ iwinna eso ma sẹ ruẹ obọ vbe uwu iko, mwẹ izinegbe, gualọ odẹ ọvbehe ne u khian ya rhiegba ye ugamwẹ e Jehova sayọ kevbe ne u khian ya gha ru iyobọ ne etẹn. Gi ima guan kaẹn igiemwi ọghe Ọtẹn Nokpia Seung-Woo, nọ ghi ga zẹvbe ọdiọn nian. Vbe ọ waan dee, ọ ghi gha ya egbe ẹre gie etẹn ọvbehe ni vbe re igbama. Eso vbe uwu iran, ẹre ọ ka suẹn iwinna eso vbe uwu iko khẹ ọre. Seung-Woo na gha roro ẹre wẹẹ, a ma ka irẹn yọ, rhunmwuda ọni, ọ na mu ẹmwẹ na ma etẹn ni wẹro. Ẹre ọdiọn ọkpa na ghi tama rẹn wẹẹ, nọ hia vbe odẹ ke odẹ nọ gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, emwa ma gbọyẹmwẹ ye emwi nọ ru. Ibude na, ẹre ọ ghi gu Seung-Woo kpa ya gha ru iyobọ ne etẹn ni khian eniwanrẹn nẹ, kevbe etẹn ni gualọ iyobọ ọghe ọmwa nọ gha sẹtin gha mu iran yo iko. Seung-Woo khare wẹẹ: “I na ghi do rẹn emwi na yae kha na gha ga emwa ọvbehe. I wa miẹn oghọghọ na lae miẹn vbe a ghaa ru iyobọ ne emwa ọvbehe.”

YA EGBE TAA E TIMOTI​—HOẸMWẸ EMWA ỌVBEHE

8. Vbọzẹ ne Pọl na rhie Timoti ba egbe? (Filipai 2:​19-22)

⁸ E Pọl wa gha gualọ etẹn ni mwẹ udinmwẹ ni khian deba ẹre mu otuẹ gha rrie avbe ẹvbo nọ na ka werriẹ aro daa ukpokpo. Ọmwa okaro nọ ka rhie ba egbe ọre Ovbi Otu e Kristi ọkpa na tie ẹre Sailas. (Iwinna 15:​22, 40) Ọ ghi zẹ kpẹẹ, e Pọl na vbe rhie Timoti ba egbe. Vbọ ya ẹmwẹ e Timoti gha yẹẹ e Pọl? Ọkpa vbe usun emwi nọ si ẹre ọre wẹẹ, etẹn wa gha ta ẹmwẹ ọnrẹn nọ maan. (Iwinna 16:​1, 2) Ekhọe hia ẹre ọ ya gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe, erriọ ẹre ọ vbe ya gha ya obọ esi mu emwa.​—Tie Filipai 2:​19-22.

9. De vbene Timoti ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ etẹn?

⁹ Ke ẹghẹ ne Timoti ya suẹn gha gu e Pọl winna, ẹre ọ wa ya gha rhie ẹre ma wẹẹ, ẹmwẹ etẹn ẹre irẹn mu ye okaro. Rhunmwuda ọni, e Pọl keghi sẹtin sẹrae ye Bẹria nọ mieke na rhie igiọdu ne etẹn ni da khian Ivbi Otu e Kristi. (Iwinna 17:​13, 14) Vbe ẹghẹ na kha na, ẹ i mwẹ e Timoti ma miẹn emwi ni bun ruẹ vbe obọ e Sailas rhunmwuda e Sailas ye gha rre Bẹria. Ọ ghi sẹ ẹghẹ, e Pọl keghi gie Timoti ọkpa gha rrie Tẹsalonaika, nọ ya rhie igiọdu ne etẹn ni rre evba. (1 Tẹs 3:​2, ftn.) Vbe odẹ ukpo 15 nọ ghi lelẹe, e Timoti keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, te ọ khẹke ne irẹn “gu enọ viẹ gha viẹ,” ọna rhie ma wẹẹ, te ọ wa gha mwẹ agiẹngiẹn daa emwa ni rri oya. (Rom 12:15; 2 Tim 1:4) De vbene etẹn nikpia ni re igbama, khian ya sẹtin ya egbe taa e Timoti?

10. De vbene ọtẹn nokpia Woo Jae ya do ruẹ vbene a ya mu ọghe emwa ọvbehe roro?

¹⁰ Ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Woo Jae keghi do rẹn ẹvbọzẹe nọ na ru ekpataki na gha mu ọghe emwa ọvbehe karo. Vbe Woo Jae ghi waan dee te ọ wa gha lọghọe nọ sẹtin gu etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo ni khian eniwanrẹn zẹ iro. Ọ gha ghi tuẹ iran otuẹ kẹkan vbe Ọgua Arriọba, ọ ghi kpa. Ọdiọn ọkpa keghi tama Woo Jae wẹẹ, ọ gha khian suẹn gha gu emwa zẹ iro, ọ sẹtin ka tama iran emwi ne iran ru nọ yẹẹ irẹn. Nene ọdiọn na vbe tama rẹn wẹẹ, ọ sẹtin muẹn roro emwi nọ yẹẹ emwa ọvbehe. E Woo Jae na ghi lele ibude na, erriọ ẹre ọ ghi ya gha gu emwa zẹ iro. Ọdiọn, ẹre Woo Jae ghi khin nian, ọ khare wẹẹ: “Te I ghi sẹtin gu emwa ughughan zẹ iro, ke ọmaẹn ke ẹghele. Ọ wa ya mwẹ sọyẹnmwẹ, ne I na rẹn wẹẹ, I rẹn emwi ne emwa la gberra. Ọna wa ya mwẹ rẹn vbene I khian ya sẹtin ru Iyobọ ne etẹn ne ima gba ga hẹ.”

11. De vbene etẹn nikpia ni re igbama khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran mu ẹmwẹ etẹn ni rre uwu iko roro? (Vbe ya ghee efoto.)

¹¹ Wa ne etẹn nikpia ni ye re igbama gha vbe sẹtin gha re emwa ni mu ẹmwẹ emwa ọvbehe roro. U ghaa rre iko, hia ne u gha gu emwa ughughan zẹ iro, ke etẹn ni ke ẹvbo ughughan rre, igbama kevbe eniwanrẹn. U sẹtin nọ iran vbene emwi ye iran hẹ, u ghi vbe gha danmwehọ vbe iran ghaa guan. Ọna gha ya ruẹ rẹn vbene u khian ya ru iyobọ ne iran hẹ. U sẹtin do bẹghe ẹre wẹẹ, ọ mwẹ ọdọ vbe amwẹ nọ khian eniwanrẹn nẹ, ni gualọ ọmwa nọ khian ma iran vbene a ya loo e JW Library^® app hẹ. U sẹtin vbe do bẹghe ẹre wẹẹ, iran ma ru emwamwa ne ọmwa rhọkpa deba iran vbe ikporhu. U gha sẹtin ma iran vbene a ya loo efoni ra e kọmputa ra, u gha vbe sẹtin ru emwamwa ne u deba iran vbe iwinna ikporhu ra? U ghaa zẹ owẹ nokaro ya ru iyobọ ne emwa ọvbehe, te u rhie igiemwi esi yotọ ne emwa ọvbehe.

U GHA MIẸN EMWI RUẸ VBE IBUDE ỌGHE PỌL

12. De vbene etẹn nikpia ni re igbama khian ya sẹtin miẹn ere vbe ibude ne Pọl rhie ne Timoti?

¹² Ibude nọ gha ru iyobọ ne Timoti vbe ẹdagbọn ọnrẹn kevbe vbe iwinna ugamwẹ ọnrẹn ẹre Pọl wa rhie ne Timoti. (1 Tim 1:18; 2 Tim 4:5) Wa ne etẹn nikpia ni ye re igbama gha wa vbe miẹn emwi ruẹ vbe ibude esiesi ne Pọl rhie ne Timoti. Odẹ vbo? Tie elẹta eva ne Pọl gbẹn gie Timoti vbe na miẹn we uwẹ ẹre a gbẹn ọnrẹn gie, u ghi vbe gualọ ne u gha sẹtin rhie ye uyinmwẹ vbọ. Gi ima guan kaẹn igiemwi eso.

13. De emwi nọ khẹke ne ima ru ne ima mieke na sẹtin rhikhan mu e Jehova?

¹³ “Gha ma egbuẹ emwi, ne u vbe mu aro ye ẹmwẹ vbene u khian ya rhiegbe ye ugamwẹ Osanobua hẹ.” (1 Tim 4:7b) Vba yae k ha vba gha we na rhiegbe ye ugamwẹ Osanobua? Emwi na yae kha ọre na rhikhan mu e Jehova, a ghi vbe mu egbe na ya gha ru emwi nọ yẹẹ ọre. Ọna i re emwi na biẹ ọmwa biẹ, te ima khian loo ẹrhiọn yọ. Odẹ vbo? Ẹmwẹ e Grik na ke zedu “ma egbuẹ emwi” ẹre a mobọ gha loo ya gie avbe emwa ni rhiegba ye iku isasegbe, ni mu egbe khẹ iku osuan. Te ọ khẹke ne emwa vbenian da egbe iran yi, ne emwi rhọkpa ghẹ mieke na si iran digiẹn. Erriọ ẹre ọ vbe khẹke ne ima hia ne ima gha ru emwi nọ gha ya ima sikẹ e Jehova sayọ.

14. De emwi nọ khẹke ne ima rhie aro tua zẹvbe ne ima ya tie Baibol? Ru igiemwi yọ.

¹⁴ Zẹvbe ne u ya hia ne u gha tie Baibol ne egbuẹ vbe ẹghẹ hia, emwi nọ khẹke ne u rhie aro tua ọre vbene u khian ya sẹtin sikẹ e Jehova sayọ hẹ. Vbe igiemwi, de emwi ne u gha miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe igbama okpia ọkpa nọ fe, nọ vbe gha khaemwisẹ ne Jesu gu zẹ iro? (Mak 10:​17-22) Igbama okpia na yayi wẹẹ, Jesu ọre Mezaia, sokpan ọ ma gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, rhunmwuda ọni, ọ ma sẹtin khian ọrhuanegbe Jesu. Ọrheyerriọ, “ẹmwẹ ọnrẹn na yẹẹ [Jesu] rua.” Odẹ ne Jesu ya gu okpia na zẹ iro ma mu ruẹ ekhọe ra? Ọ vẹ na rẹn wẹẹ, e Jesu te wa hoo ne igbama okpia na ru azẹ nọ maan. Te Jesu vbe rhie ẹre ma wẹẹ, Erha irẹn hoẹmwẹ okpia na. (Jọn 14:9) Zẹvbe ne u ya mu okha na roro, nọ egbuẹ wẹẹ, ‘De emwi nọ khẹke ne I ru ne I mieke na sẹtin sikẹ e Jehova sayọ kevbe ne I sẹtin gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe sayọ?’

15. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ọtẹn nokpia nọ re igbama hia nọ rhie igiemwi esi yotọ? Ru igiemwi yọ. (1 Timoti 4:​12, 13)

¹⁵ “Gha re igiemwi esi ne iran ni mwẹ amuẹtinyan.” (Tie 1 Timoti 4:​12, 13.) E Pọl keghi rhie igiọdu ne Timoti nọ ruẹ vbene a ya tie ebe kevbe vbene a ya ma emwa emwi hẹ, sokpan ẹ i re ọni ọkpa, ọ na vbe we nọ gha mwẹ ahoẹmwọmwa, amuẹtinyan kevbe uyinmwẹ nọhuanrẹn. Vbọzẹ? Rhunmwuda uyinmwẹ ọmwa ẹre ọ ru ekpataki sẹ ẹmwẹ nọ ta. Gia kha wẹẹ, a rhie ọta nuẹn ne u ya guan, ọ na gha re ọta nọ guan kaẹn na rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Adeghẹ a na miẹn wẹẹ, u ladian vbe iwinna ikporhu vbe ẹghẹ hia, u ghi sẹtin si agbada vbe unu vbe u ghaa ya ọta vberriọ guan. Igiemwi esi ne u rhie yotọ ẹre ọ khian ya emwa mu ẹtin yan ẹmwẹ ne u ta.​—1 Tim 3:13.

16. (a) De odẹ isẹn ne etẹn ni re igbama gha ya sẹtin rhie igiemwi esi yotọ? (b) De vbene ọtẹn nokpia nọ re igbama gha ya sẹtin rhie igiemwi esi yotọ “vbe ẹmwẹ [nọ] ta”?

¹⁶ Zẹvbe nọ rre ebe 1 Timoti 4:​12, e Pọl keghi ya unu kaẹn odẹ isẹn ne ọtẹn nokpia nọ re igbama gha ya sẹtin rhie igiemwi esi yotọ. U sẹtin ya tie vbekpa dọmwadẹ emwi ne Pọl guan kaẹn vbe u ghaa ruẹ emwi ne egbuẹ. Vbe igiemwi, adeghẹ u hoo ne u gha re igiemwi esi “vbe ẹmwẹ ne u ta,” u sẹtin muẹn roro odẹ eso ne u khian ya gha ya ẹmwẹ ne u ta rhie igiọdu ne emwa ọvbehe hẹ. Adeghẹ evbibiẹ ruẹ ẹre u ye gue, u sẹtin hia ne u gha kpọnmwẹ iran ye emwi hia ne iran ru nuẹn vbe ẹghẹ hia. A gha zobọ nẹ vbe iko, u gha sẹtin tama ọmwa nọ ghaa mwẹ abọ vbe iko vbe ẹdẹrriọ emwi ne u gbọyẹmwẹ yi vbe odẹ nọ ya ru abọ ọghẹe ra? U sẹtin vbe hia ne u ya ẹmwẹ obọ ruẹ zẹ ewanniẹn vbe iko. U ghaa hia ne u gha re igiemwi esi vbe ẹmwẹ ne u ta, ọ gha rhie ẹre ma wẹẹ, u mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn.​—1 Tim 4:15.

17. Vbọ khian ru iyobọ ne ọtẹn nokpia nọ re igbama ya sẹtin ru sayọ vbe ugamwẹ e Jehova? (2 Timoti 2:22)

¹⁷ “Lẹẹ ne emwi ne avbe igbama rriarria yi, sokpan, u ghi hia vbe odẹ ke odẹ ne u gha ru emwi esi.” (Tie 2 Timoti 2:22.) E Pọl keghi rhie igiọdu ne Timoti nọ lẹẹ ne uyinmwẹ eso nọ gha sẹtin si ẹre digiẹn vbe ugamwẹ e Jehova, ọ ghi vbe yae khian rree ne Jehova. Egbọre, u gha bẹghe ẹre nẹ wẹẹ, ọ mwẹ emwi eso ni ma wa de emwi nọ rhiae, sokpan iran i kie ẹkpotọ nuẹn ya ru sayọ vbe ugamwẹ e Jehova. Vbe igiemwi, muẹn roro inu ẹghẹ ne u loo ya ku iku isasegbe, ne u loo vbe intanẹt kevbe ne u loo ya gbe vidio gem. U gha sẹtin loo ẹghẹ eso ne u ya ru avbe emwi na, ya ru sayọ vbe ugamwẹ e Jehova ra? U sẹtin rhiegbe ladian ne u deba iwinna Ọgua Arriọba na dọlọ yi, ẹghẹ ke ẹghẹ ne etẹn khian ya ya uhanhan na waa ebe yi kporhu, u sẹtin vbe deba iran. U ghaa mwẹ obọ vbe egbe avbe emwi vbenian, u ghi do gha mwẹ avbe ọse ni gha sẹtin ru iyobọ nuẹn ya ru sayọ vbe ugamwẹ e Jehova.

AFIANGBE ẸRE A LAE MIẸN VBA GHAA GA EMWA ỌVBEHE

18. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, e Mak vbe Timoti wa gha mwẹ isọkẹn vbe ẹdagbọn iran?

¹⁸ E Mak kevbe Timoti keghi sẹ emwi eso rae vbe ẹdagbọn iran ne iran mieke na sẹtin ru iyobọ ne emwa ọvbehe sayọ, ọna keghi ya iran gha mwẹ isọkẹn vbe ẹdagbọn iran. (Iwinna 20:35) Rhunmwuda ne Mak na mu egbe nọ ya ga etẹn ne iran gba ga, ọ keghi mu okhian gha rrie ehe ughughan ni rree ya ru iyobọ ne etẹn. Ọ vbe gbẹn okha ọghe ẹdagbọn Jesu kevbe iwinna ikporhu nọ do ru vbe uhunmwu otagbọn na. E Timoti deba e Pọl mu iko ni bun gbọọ, ọ na vbe gha rhie igiọdu ne etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo. Ọ dewarorua wẹẹ, te Jehova wa gbọyẹmwẹ yọ ne Timoti vbe Mak na sẹ emwi eso rae ne iran mieke na rhiegbe ye ugamwẹ e Jehova.

19. Vbọzẹ nọ na khẹke ne etẹn ni re igbama lele ibude ne Pọl rhie ne Timoti, de afiangbe ne iran khian lae miẹn?

¹⁹ Avbe elẹta ne Pọl gbẹn gie Timoti wa gele rhie ẹre ma wẹẹ, ọ hoẹmwẹ e Timoti ẹ i re nekherhe. Avbe elẹta na vbe rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ uwa ne avbe igbama ẹsẹsẹmwẹse. Ọ hoo ne agbọn maan uwa. Nọnaghiyerriọ, wa lele ibude esiesi ọghe Pọl, ne uwa vbe hia vbene ẹtin uwa sẹ ne uwa gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe. Wa gha ru vberriọ, wa ghi gha mwẹ isọkẹn kevbe oghọghọ vbe ẹdagbọn uwa nian, wa ghi vbe “dobọ mu arrọọ ọghe ẹmwata” vbe odaro.​—1 Tim 6:​18, 19.