Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima — AZA EBE ỌGHE Watchtower NỌ RRE INTANẸT

Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima

SEPTEMBER 6-12

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | DIUTERONOMI 33-34

“Hia Ne U Gha Rre Ototọ Ugue Ọghe ‘Ekuabọ Etẹbitẹ’ Ọghe Jehova”

it-2 51

Jeshurun

Ọna keghi re iwaeni na ya mu ọghọ ye Ivbi Izrẹl egbe. Vbe Baibol na zedu ẹre ghee urhuẹvbo e Grik na tie ẹre Septuagint, a keghi zedu ẹmwẹ na “Jeshurun” zẹvbe “na hoẹmwẹ ọnrẹn,” nọ rhie ma wẹẹ, Jeshurun keghi re ẹmwẹ na loo ne ọmwa na hoẹmwẹ ọnrẹn. Ọ te khẹke ne ifiẹmwẹ na ighẹ “Jeshurun” gha ye Ivbi Izrẹl ẹre rre wẹẹ emwa ne Jehova gu ta ile ẹre iran khin, rhunmwuda ọni, te ọ khẹke ne uyinmwẹ iran gha re nọhuanrẹn. (Diut 33:5, 26; Aiz 44:2) Ebe Diuteronomi 32:15, NW, ya ima rẹn wẹẹ odẹ ne Ivbi Izrẹl ya gha yin rhie ẹre ma wẹẹ, eni na ma zẹdẹ khẹke iran. Iran keghi sọtẹ, iran he Osanobua nọ yi iran, iran na vbe he Ọmiọnmwafan ọghe iran.

rr 120, ẹkpẹti

Ọ Gha Ru Iyobọ Nuẹn Ya Mudia Kpasi

Ọ khẹke ne ima rẹn wẹẹ, ukpo nibun vbene ọ te sẹ ẹghẹ Ẹzikiẹl, akhasẹ ighẹ e Mosis keghi kha wẹẹ, e Jehova mwẹ ẹtin, erriọ vbe ya hoo nọ ya ẹtin ẹnrẹn miẹn emwa rẹn fan. E Mosis khare wẹẹ: “Osanobua ọre ne ọmiẹguan [ra ugue, NW] ne uwa de ẹdẹ, ekuabọ etẹbitẹ ọre, ẹre ọ da uwa yi.” (Diut 33:27) Vbene ẹmwata, ma gha tu tie Osanobua vbe ima ghaa rre uwu ọlọghọmwa, ọ gha fẹko ya ekuabọ etẹbitẹ ọghẹe si ima kpaegbe, ne ima mieke na mudia kpasi.—Ẹzik 37:10.

w11 9/15 19 ¶16

Gha Ya Izinegbe Rhulẹ

¹⁶ Vbe na ghee Ebraham, aro e Mosis ma sẹ vbene eyan ne Osanobua yan rẹn ya mwẹ amusẹ. Vbọ ghi wa kẹ kherhe ne Ivbi Izrẹl la Otọ Na Ru Eyan Rẹn, e Jehova keghi tama e Mosis wẹẹ: “U ghi ke urria ghe otọe nii, sokpan wẹ i ra la otọe nii ne I ra mu ne Ivbi Izrẹl.” E Jehova keghi kha vberriọ rhunmwuda ne Mosis kevbe Erọn na gi ohu mu iran sẹrriọ wẹẹ, iran ma ghi ‘ya ẹkoata gu Osanobua yin vbe odaro Ivbi Izrẹl, vbe ẹghẹ ne iran na gha rre ọkpẹn ẹzẹ Mẹriba.’ (Diut 32:51, 52) Te Mosis ghi gha mu ohu ra, ra te orhiọn ghi gbe ye ọre iwu? Hiehie. Nọghayayerriọ, ọ keghi fiangbe Ivbi Izrẹl, ọ na tama iran wẹẹ: “Izrẹl, a miẹn uwa ne u ghi ye, ọmwa ne ọ yevbe ruẹ i rrọọ, ẹvbo ne Nọyaẹnmwa miẹnfan. E Nọyaẹnmwa tobọre ọrọre asa kevbe umozo ọwua ne ọ gha degue ruẹ.”—Diut 33:29.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

it-2 439 ¶3

E Mosis

Ukpo 120 ẹre Mosis ghaa ye vbe ọ wu. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, te Mosis wa ye wegbe vbe ọ khian ọmaẹn nẹ. E Baibol keghi kha wẹẹ: “te ọ ye wegbe vbene ọ ye, aro ẹre ke wa ye maan.” E Jehova ẹre ọ tobọre ree Mosis, ọmwa rhọkpa ma rẹn eke na ree ẹre yi do fi ebanban. (Diut 34:5-7) Ọ gha kẹ, te Jehova ru ẹre vberriọ ne Ivbi Izrẹl ghẹ mieke na ya idin e Mosis khian aro ẹbọ. Ọ khọ wẹẹ emwi vberriọ ẹre Esu khian te ya ikun e Mosis ru, rhunmwuda e Jud ne ọtiẹn Jesu, nọ vbe gha re erhuanegbe ọghẹe keghi kha wẹẹ: “Maikẹl ne olotu avbe odibo Osa ne a rẹn egbe, ma ru emwi vberriọ. Ẹghẹ ne ẹzọ na sunu ne irẹn vbe Setan, vbe iran muan ẹmwẹ ye ọmwa ne ọ gha mu ikun e Mosis, ohan ma gie Maikẹl ya ihẹn yan Setan ya bu ohiẹn gbẹe, sokpan ọ keghi kha wẹ, ‘Nọyaẹnmwa ọre ikọ ruẹ.’” (Jud 9) Ivbi Izrẹl keghi ya ikpẹdẹ 30 khiẹ e Mosis, vbene Jọsua te su iran la otọ e Kenan.—Diut 34:8.

SEPTEMBER 13-19

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JỌSUA 1-2

“Vbene U Khian Ya Sẹtin Gha Re Ọmwa Nọ Runagban”

w13 1/15 8 ¶7

Gha Mwẹ Udinmwẹ—E Jehova Gu Ruẹ Rrọọ!

⁷ Deghẹ ima hoo ne ima gha ya udinmwẹ ru ahoo ọghe Osanobua, te ọ khẹke ne ima gha tie Baibol, ma ghi vbe gha rhie emwi ne ima ruẹ ye uyinmwẹ. Ọna ọre emwi ne Jehova tama e Jọsua vbe Mosis ghi wu nẹ. Ọ keghi kha wẹẹ: “U ghi wegbe ne u vbe kakabọ din; ne u vbe miẹn wẹ, wẹ wa lele uhi nii hia ne Mosis ne ọguọmwadia mwẹ gbe ne uwa. . . . U ghi miẹn wẹ a tie ebe uhi nii vbe uwu ugamwẹ uwa vbe ẹghẹ hia. U ghi gha ruẹ ọre asọn kevbe avan ne u vbe miẹn wẹ u ya emwi ne a gbẹnnẹ yọ hia ru emwi. Ẹghẹ nii, agbọn gha ma ruẹn, u ghi vbe gha ru ne a gbaan.” (Jọs 1:7, 8) E Jọsua gele wa lele adia na, ọ na ghi do gha re ọmwa nọ “ru ne a gbaan.” Ma gha vbe ru vberriọ, ma ghi do gha mwẹ udinmwẹ, ma ghi vbe runagban vbe ugamwẹ e Jehova.

w13 1/15 11 ¶20

Gha Mwẹ Udinmwẹ—E Jehova Gu Ruẹ Rrọọ!

²⁰ Ọ keghi lọghọ ne ima sẹtin gha ru ahoo ọghe Jehova vbe ima ghaa werriẹ aro daa ọlọghọmwa vbe agbọn Esu na. Vbọrhirhighayehẹ, Osanobua gu ima rrọọ. Ovbi ẹre nọ re Uhunmwuta ọghe iko kevbe etẹn 7,000,000 ni rre uhunmwu otagbọn hia wa vbe rre ima iyeke. Nọnaghiyerriọ, uwa gi ima ye gha mwẹ amuẹtinyan, ne ima vbe rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Uwa ghẹ gi ima mianmian Evbagbẹn Nọhuanrẹn ọghe ukpo 2013, nọ khare wẹẹ: “Wegbe ne u vbe din. . . . Nọyaẹnmwa Osanobua ruẹ rrọọ yaba ruẹ.”—Jọsua 1:9.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w04 12/1 9 ¶1

Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Jọsua

2:4, 5—Vbọzẹ ne Rehab na rẹrẹ ikpia ni do gualọ Ivbi Izrẹl ni do ba otọ e Jẹriko ghee? Rhunmwuda ne Rehab na mu ẹtin yan e Jehova, ọ keghi mu arrọọ ọghẹe ye ikpadede nọ mieke na gbogba ga Ivbi Izrẹl ni do ba otọ e Jẹriko ghee. Nọnaghiyerriọ, e Rehab ma ru emwi dan nọ na rẹrẹ ikpia ni te do rhie ikuanegbe ne eguọmwadia Osanobua. (Matiu 7:6; 21:23-27; Jọn 7:3-10) Uhiẹn, emwi ne Rehab ru na rre usun emwi na gu kae “ye ne ọ mudia ẹse.”—Jems 2:24-26.

SEPTEMBER 20-26

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JỌSUA 3-5

“E Jehova Keghi Fiangbe Emwa Ni Mwẹ Amuẹtinyan”

it-2 105

Jọdan

Abọ ọghe Ẹzẹ e Jọdan nọ rre odẹ okuọ ọghe Okun e Galili, keghi re odẹ 1 ya sẹ 3 m (ibata 3 ya sẹ 10) vbe udinmwimwẹ, vbene uvbẹmwẹ ọnrẹn na gha re odẹ 27 ya sẹ 30 m (ibata 90 ya sẹ 100). Ọ ghaa rre ẹghẹ orhọ, Ẹzẹ e Jọdan ghi wa kakabọ ro, ọ ghi do vbẹ sayọ, ọ ghi vbe dinmwi sayọ. (Jọs 3:15) Ivbi Izrẹl i ghẹ te sẹtin fian Ẹzẹ e Jọdan rra vbe ẹghẹ nọ ya ro, katekate vbe ọkpẹn e Jẹriko rhunmwuda, vbe eke na kha na, ẹzẹ na wa kakabọ lẹẹ ẹi re nekherhe, sẹrriọ wẹẹ, vbọ ma he kpẹẹ gbe na, ẹzẹ na keghi mu emwa eso ni ya khuẹ vba. Vbọrhirhighayehẹ, e Jehova keghi ka Ẹzẹ e Jọdan vbe odẹ ọghe ọyunnuan, ọna ẹre ọ ghi zẹe ighẹ Ivbi Izrẹl sẹtin fiaẹn rra. (Jọs 3:14-17) Ukpo nibun ghi gberra nẹ, e Jehova keghi loo Elaija ya ru emwi ọyunnuan vbenian vbe ẹghẹ ne Elaisia na ye gha lelẹe. Ọ vbe loo Elaisia tobọre ya ru emwi vberriọ.—2 Ọba 2:7, 8, 13, 14.

w13 9/15 16 ¶17

Gi Adia Ọghe Jehova Gha Sẹ Ruẹ Ọyẹnmwẹ

¹⁷ Ma ghaa lele adia ọghe Jehova, vbọ khian ya ru iyobọ ne ima ya gha mu ẹtin yan rẹn sayọ? Gi ima ziro yan emwi nọ sunu vbe ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl na gha mu egbe ne iran ya la Otọ Na Ru Eyan Rẹn. E Jehova ka tama avbe ohẹn ni mu Ẹkpẹti Ile ne iran la Ẹzẹ e Jọdan. Sokpan, Ivbi Izrẹl ghi sikẹ ọkpẹn ẹzẹ nii, iran keghi bẹghe ẹre wẹẹ, ọ wa kakabọ ro. De emwi ne iran khian ghi ru? Te iran khian ghi bu agọ ye ọkpẹn ẹzẹ nii ra, ne iran mudia la ovbi ẹghẹ kherhe nọ ka si nẹ ra? Iran ma ru vberriọ. Iran keghi mu ẹtin yan e Jehova, iran na lele adia ọghẹe. Vbọ ghi sunu? E Baibol khare wẹẹ: “Avbe ohẹn ghi viọ owẹ ye uwu ẹzẹ, amẹ keghi dobọ ulẹmwẹ yi, . . . avbe ohẹn keghi mudia ye otọ nọ kae vbe adesẹneva Jọdan vbe ọkpẹn e Jẹriko a te do miẹn wẹẹ emwa hia lae gberra.” (Jọs 3:12-17, Contemporary English Version) Muẹn roro ọyẹnmwẹ nọ ghaa sẹ Ivbi Izrẹl vbe iran miẹn vbene Ẹzẹ e Jọdan ya ka hẹ! Amuẹtinyan ọghe iran keghi wegbe sayọ, rhunmwuda ne iran na lele adia ọghe Jehova.

w13 9/15 16 ¶18

Gi Adia Ọghe Jehova Gha Sẹ Ruẹ Ọyẹnmwẹ

¹⁸ Ẹmwata nọ wẹẹ e Jehova i ghi ru emwi ọyunnuan vbenian ne emwa rẹn vbe ẹdẹnẹrẹ, sokpan, ọ wa ye fiangbe iran vbe iran gha rhie ẹre ma wẹẹ iran mu ẹtin yan irẹn. E Jehova keghi loo orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ya ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na sẹtin kporhu ma emwa vbe uhunmwu otagbọn hia. Vbe Jesu nọ re Osẹe Jehova nọ sẹre ghi rhiọ kpaegbe nẹ, ọ keghi tama avbe erhuanegbe ẹre wẹẹ irẹn gha ru iyobọ ne iran vbe iwinna ne kpataki na. Ọ na wẹẹ: “Wa bu emwa hia gha rrie ehe hia ne uwa ya gha ya iran khian erhuanegbe mwẹ . . . I gha gu uwa gha rrọọ vbe ẹghẹ hia rhinrin ya sẹ ufomwẹ agbọn.” (Mat 28:19, 20) E Jehova wa gele ya orhiọn nọhuanrẹn ru iyobọ ne etẹn eso ne ekhue te ka mu vbe ikporhu, te iran ghi sẹtin kporhu ma emwa ne iran ma he ka rẹn ẹdẹ.—Tie Psalm 119:46; 2 Kọrinti 4:7.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w04 12/1 9 ¶2

Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Jọsua

5:14, 15—De ọmwa ne ọre “ọkaokuo ivbiyokuo e Nọyaẹnmwa”? Okoro nọ do rhie igiọdu ne Jọsua vbene Ivbi Izrẹl te suẹn gha khọnmiotọ yan Otọ Na Ru Eyan Rẹn ma gberra Jesu Kristi ne Baibol tie ẹre ne “Ẹmwẹ.” Vbe ẹghẹ na kha na, Jesu Kristi ma he rrie uhunmwu otagbọn na zẹvbe ọmwa nagbọn. (Jọn 1:1; Daniẹl 10:13) Ọ keghi rhie igiọdu ne ima, ne ima na rẹn wẹẹ, Jesu Kristi nọ re Ọba mwa wa rre ima iyeke zẹvbe ne ima ya gbinna igbinna ọghe orhiọn!

SEPTEMBER 27–OCTOBER 3

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JỌSUA 6-7

“Gban Egbe Ne Avbe Emwi Nẹi Mwẹ Esa”

w10 4/15 20 ¶5

Rhie Aro Ruẹ Hin Avbe Emwi Nẹi Mwẹ Esa Rre!

⁵ Ukpo nibun ghi gberra nẹ, vbe ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl ya khọnmiotọ yan e Jẹriko, Ekani keghi do emwi eso viọ vbe ẹvbo na, rhunmwuda ne aro ẹre na viẹn yọ. Sokpan Osanobua ka tama iran wẹẹ ne iran guọghọ emwi hia fẹẹrẹ ni rre ẹvbo nii, vbọ gberra emwi eso na khian viọ ye uwu aza ọghẹe. Ọ keghi tama iran ne iran “gban egbe ne avbe emwi ne a fuẹn uan” rhunmwuda aro iran sẹtin viẹn yọ, iran ghi gha hoo ne iran rhie ẹre. Sokpan, Ekani keghi he ẹmwẹ ye Osanobua obọ, rhunmwuda ọni, ẹvbo na tie ẹre Eai keghi khọnmiotọ yan Ivbi Izrẹl. Uhiẹn, Ivbi Izrẹl eso keghi ya uhunmwu khiẹ ọre. Ekani ma miẹn kue wẹẹ irẹn do emwi eso viọ, a ghi ke do miẹn wẹẹ a zẹ ọvẹ ye ọre egbe. Ọ keghi kha wẹẹ, I ghi “miẹn” iran, “iran keghi wa viẹn yọ mwẹ aro, ọ re I na viọ iran.” Rhunmwuda ne aro Ekani na viẹn ye emwi nọ ma khẹke ẹre, irẹn “kevbe emwi ne ọ ghi mwẹ hia” keghi gbẹro. (Jọs 6:18, 19; 7:1-26) Emwi ne Jehova wẹẹ ne Ivbi Izrẹl ghẹ zẹdẹ ya obọ kaan, ẹre aro Ekani wu yi.

w97 8/15 28 ¶2

Vbọzẹ Nọ Ma Na Khẹke Ne I Gbe Gue Ne Ọmwa Nọ Ru Orukhọ Nọ Wegbe?

Ọkpa vbe usun emwi nọ si ẹre nọ ma na khẹke ne ima gha gbe gue ne ọmwa nọ ru orukhọ nọ wegbe ọre ne iko ọghe Jehova mieke na gha re nọhuanrẹn. Osa nọhuanrẹn ẹre Jehova khin, rhunmwuda ọni, ọ hoo ne emwa ni gae gha re emwa ni huanrẹn vbe odẹ ọghe orhiọn kevbe odẹ ọghe ikpakpa. E Baibol khare wẹẹ: “Wa gha họn ẹmwẹ ne Osanobua, wa ghẹ gie a miẹn wẹẹ avbe emwi ne uwa te rriarria ba ẹghẹ ne uwa na he re ne ọ ma rẹn ne a ye, ye gha ma uwa emwi ne uwa gha ru. Sokpan, wa gha re ne ọ huanrẹn vbe emwi ne uwa ru hia zẹ vbene Osanobua ne ọ tie uwa vbe re ne ọ huanrẹn. Rhunmwuda, ebe khare wẹẹ, ‘Ọ kere ne uwa gha re ne ọ huanrẹn rhunmwuda ne ọ huanrẹn ọre imẹ vbe khin.’” (1 Pita 1:14-16) Ọmwaikọmwa vbe uwu iko gha ru orukhọ nọ wegbe, a ma na rhie adia nẹẹn ra na kaan rẹn fua, ọ sẹtin ya iko khian nọ ma ghi huan vbe odaro Osanobua.—Yae taa Jọsua, uhunmwu ẹnrẹn 7.

w10 4/15 21 ¶8

Rhie Aro Ruẹ Hin Avbe Emwi Nẹi Mwẹ Esa Rre!

⁸ Deghẹ Ovbiotu e Kristi ma begbe, aro ọre sẹtin viẹn ye emwi nọ ma khẹke ẹre, iziro nọ ma gba sẹtin vbe gbọzinian vbe ekhọe ọghẹe. Ọna ẹre ọ si ẹre ne Baibol na bu ima ude, ne ima gha begbe vbe nọ dekaẹn emwi ne ima ghee kevbe emwi ne egbe ima gualọ. (1 Kọr 9:25, 27; tie 1 Jọn 2:15-17.) E Job ne ọmwa imudiase wa rẹn wẹẹ, emwi ne ọmwa bẹghe sẹtin viẹn ye ọre aro. Ọ keghi kha wẹẹ: “Te I wa mobọ yan rẹn, ne I ghẹ ghe ọmọ okhuo ne aro mwẹ viẹn yọ.” (Job 31:1) Te Job wa yan rẹn wẹẹ, irẹn i khian gi aro irẹn viẹn ye okhuo ọvbehe, ọni nọ wẹẹ, irẹn i khian gi iziro vberriọ gbọzinian vbe ekhọe irẹn, amaiwẹ te irẹn khian ya obọ kaan okhuo vbe odẹ nọ ma khẹke. Jesu gi ima rẹn wẹẹ, ọ ma zẹdẹ khẹke ne ima gi iziro dan gbọzinian vbe ekhọe ima. Ọ khare wẹẹ: “ọmwaikọmwa gha ghe okhuo sẹrriọ ighẹ te aro ẹre ghi viẹn yọ, ọ gu okhuo nii ru oghẹ nẹ usin vbe ekhọe ẹre.”—Mat 5:28.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w15 11/15 13 ¶2-3

Ọta Ne Emwa Nọ

Vbe ẹghẹ nẹdẹ, emwa gha khian gu ẹvbo na gbe ekẹn ga khọn, iran ghi ka gbe okin lẹga ẹre. Iran sẹtin gbe okin lẹga ẹre la ovbi ẹghẹ kherhe ra ẹghẹ nọ taẹn vbe otọ, vbọrhirhighayehẹ, iran gha ghi sẹtin khọnmiotọ yan ẹvbo nii, iran ghi viọ emwi ewe hia ni rre uwu ẹre ya sẹ egbe evbare ni rrọọ. Sokpan avbe umẹwaẹn ni gualọ emwi arre keghi miẹn emwi orhọ nibun vbe Jẹriko, vbe Jẹriko ghi guọghua nẹ. Vbe ebe na tie ẹre Biblical Archaeology Review ghi guan kaẹn ọna, ọ keghi kha wẹẹ: “Vbọ gberra emwi na ya obuẹ ru, evbare ẹre ọ ghi bun sẹ vbe uwu emwi na miẹn vbe Jẹriko, vbe a ghi guọghọe rua nẹ. . . . A ma he miẹn emwi vbenian ẹdẹ vbe avbe otọ na guọghọ rua vbe Palestine, ọ gha bun gbe a sẹtin miẹn akhe ọkpa ra eva ọghe evbare, sokpan ai kẹ miẹn evbare nọ bun sẹ vberriọ.”

E Baibol gi ima rẹn evbọzẹe ne Ivbi Izrẹl ma na viọ evbare ni ghaa rre Jẹriko vbe iran ghi guọghọe rua nẹ. E Jehova ẹre ọ tama iran ne iran ghẹ ru vberriọ. (Jọs 6:17, 18) Te a wa da rhọ emwi orhọ fo vbe ugbo vbe Ivbi Izrẹl khọn ẹvbo nii mu otọ, rhunmwuda ọni te evbare wa kpọ. (Jọs 3:15-17; 5:10) Ọna rhie ma wẹẹ, ovbi ẹghẹ kherhe ẹre Ivbi Izrẹl ya gbe okin lẹga e Jẹriko, zẹvbe ne Baibol tae.

OCTOBER 4-10

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JỌSUA 8-9

“Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ Vbe Okha Ọghe Ivbi E Gibiọn”

it-1 930-931

E Gibiọn

Ivbi E Gibiọn Kevbe Jọsua. Vbe ẹghẹ e Jọsua, Ivbi e Hivi ẹre ọ ghaa yin e Gibiọn. E Gibiọn keghi re ọkpa vbe usun avbe ẹvbo e Kenan ne Jehova wẹẹ ne Ivbi Izrẹl guọghua. (Diut 7:1, 2; Jọs 9:3-7) A vbe gha tie Ivbi e Gibiọn, Ivbi Amọri. Ọ khọ wẹẹ, ọna ẹre a vbe gha tie Ivbi e Kenan hia. (2 Sam 21:2; yae taa Gẹn 10:15-18; 15:16.) Te Ivbi e Gibiọn wa lughaẹn ne Ivbi e Kenan nikẹre, iran rẹnrẹn wẹẹ, agharhemiẹn wẹẹ iran mwẹ ivbiyokuo ni wegbe kevbe wẹẹ ẹvbo ọghe iran kpọlọ, iran i khian sẹtin khọnmiotọ yan Ivbi Izrẹl rhunmwuda, e Jehova ẹre ọ gbinna ne Ivbi Izrẹl. Vbe a ghi guọghọ e Jẹriko kevbe Eai rua nẹ, Ivbi e Gibiọn keghi gie ikpia eha bu e Jọsua ne iran ya guẹ ta ile ọfunmwegbe. Ọ khọ wẹẹ, ikpia eha na vbe mudia ne Ivbi Kiefira, Biirot, kevbe Kiriat Gierim ni re ẹvbo ọghe Ivbi e Hivi. (Jọs 9:17) Ikpia eha na keghi silo osọnmwẹ ukpọn ye egbe, iran keghi gba ibata ni wiẹn ruan nẹ, iran na viọ avbe ọgọ ohian ni sọlọe, ẹkpo ni wiẹn ruan nẹ, kevbe ebrẹd ni kaka ni vbe suobu. Iran keghi tama e Jọsua wẹẹ ẹvbo nọ kakabọ rree ẹre iran ke rre, nọ rhie ma wẹẹ iran i rre usun agbẹnvbo nọ khẹke ne Ivbi Izrẹl guọghua. Iran keghi kha wẹẹ iran họn vbene Jehova ya guọghọ Ivbi Igipt, kevbe ọba eva ọghe Ivbi Amọri na tie ẹre Saihọn kevbe Ọg. Sokpan iran keghi loo ẹwaẹn, iran ma so unu ye emwi nọ sunu dae Jẹriko kevbe Eai, rhunmwuda iran rẹnrẹn wẹẹ iyẹn vberriọ i khian he sẹ ehe nọ “rree ẹsẹse” ne iran tama e Jọsua wẹẹ iran ke rre. Vbe avbe ekaolotu ọghe Ivbi Izrẹl ghi họn ẹmwẹ ne iran ta nẹ, iran na ghi gu iran ta ile wẹẹ iran i khian ru iran emwi rhọkpa.—Jọs 9:3-15.

w11 11/15 8 ¶14

“Ghẹ Mu Ẹtin Yan Emwi Ne Uwẹ Ro Ighẹ Uwẹ Rẹnrẹn”

¹⁴ Emwa ni ma gba ẹre ima hia khin, rhunmwuda ọni ọ khẹke ne ima gha begbe, uhiẹn ya sẹ egbe ediọn ni fuẹro vbe odẹ ọghe orhiọn, na ghẹ do miẹn wẹẹ ẹwaẹn obọ ima ẹre ima ghi ya ru emwi ne ima gha te ya gha gualọ adia vbe obọ e Jehova. Gi ima ghee emwi ne Jọsua kevbe ekaolotu ọghe Ivbi Izrẹl ru vbe Ivbi e Gibiọn ya ẹwaẹn bu iran gha dee, iran na ba ru vbene a miẹn wẹẹ, ẹvbo nọ rree ẹre iran ke rre. E Jọsua kevbe ekaolotu ọghe Ivbi Izrẹl ma zẹdẹ gualọ adia vbe obọ e Jehova, iran ke ya gu Ivbi e Gibiọn ta ile ọfunmwegbe. Agharhemiẹn wẹẹ e Jehova ma gbikhaẹn ye ile ne iran gu Ivbi e Gibiọn ta, ọ keghi gia miẹn wẹẹ a gbẹn abakuru ne iran ru na ye Baibol ne ima mieke na yae waan ne egbe.—Jọs 9:3-6, 14, 15.

w04 10/15 18 ¶14

“Khian La Otọ Nii Ga”

¹⁴ Ikpia ni ke Gibiọn rre keghi kha wẹẹ: “Evbavba, ehe ne ima ke rre wa rree ẹsẹse rhunmwuda ma họn ẹmwẹ e Nọyaẹnmwa Osanobua ruẹ.” (Jọsua 9:3-9) Rhunmwuda vbene iran ya mu egbe kevbe evbare ne iran mu mwẹ, ọ keghi yevbe na miẹn wẹẹ ehe nọ kakabọ rree ẹre iran ke rre, sokpan ke Gibiọn gha rrie Gilgal kegha re odẹ ibiriki 20 [30 km]. E Jọsua kevbe ekaolotu ọghe Ivbi Izrẹl keghi ya iran yi, rhunmwuda ọni, iran keghi gu Ivbi e Gibiọn kevbe avbe ẹvbo ọvbehe ni deba Ivbi e Gibiọn ta ile ọghe ọfunmwegbe. Vbọ mobọ wa ya Ivbi e Gibiọn ya rinmwian Ivbi Izrẹl? Ohan nọ ghaa mu Ivbi e Gibiọn ẹre ọ wa ya iran ya rinmwian Ivbi Izrẹl ra? Ẹn o, nọghayayerriọ, ọ rhie ẹre ma wẹẹ iran hoo ne Osanobua ọghe Izrẹl tohan iran. E Jehova keghi kpasẹ yọ na “ya iran ru ni rhọ erhan kevbe ni sa amẹ ne ivbi Izrẹl kevbe aka ọghe Nọyaẹnmwa,” iran ẹre ọ vbe gha rhọ erhan na loo vbe aka na ya ru izọese. (Jọsua 9:11-27) Te iran wa gha ya ekhọe hia ru iwinna ọviẹn ọmwa vbe ugamwẹ e Jehova. Ọ gha kẹ, eso vbe uwu iran rre usun Ivbi e Nethinim ni ke Babilọn rre, ni ghaa ga vbe Ọgua Osa na dọlegbe bọ. (Ẹzra 2:1, 2, 43-54; 8:20) Vbe ima khian ya sẹtin ya egbe taa iran hẹ? Ọ khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gu e Jehova gha mwẹ asikẹgbe nọ maan, ma ghi vbe mu egbe ne ima ya ru iwinna nọ rhirhi gha khin vbe ugamwẹ e Jehova, ọ gha khọnrẹn nọ gha re iwinna ne ai ka yọ.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

it-1 1030

A Rhie Ọmwa Rrọọ

Vbe uhi ne Jehova gbe ne Ivbi Izrẹl, a gha gbe emwa eso ni rra uhi rua nẹ, a ghi rhie iran rrọọ ye erhan, zẹvbe emwa ni “sọnnọ e Nọyaẹnmwa” ne emwa mieke na ya emwi nọ sunu daa iran waan ne egbe. Sokpan, vbene ebi te ro, a ghi mu ọmwa na rhie rrọọ tuorre, ya ree ẹre, vbe ẹi re erriọ, ọ sẹtin mu awua ye otọ Izrẹl. (Diut 21:22, 23) Uhi na ẹre iran vbe gha lele, ọ gha khọnrẹn wẹẹ ọmwa na rhie rrọọ i re Ovbi Izrẹl.—Jọs 8:29; 10:26, 27.

OCTOBER 11-17

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JỌSUA 10-11

“E Jehova Keghi Gbinna Ne Ivbi Izrẹl”

it-1 50

Adonizẹdẹk

Adonizẹdẹk ẹre ọ ghaa re ọba ọghe Jerusalẹm vbe ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl ya gha khọnmiotọ yan agbẹnvbo ughughan ni ghaa rre Otọ Na Ru Eyan Rẹn. Adonizẹdẹk kevbe avbe agbẹnvbo ughughan ni rre odẹ orrie ọghe Ẹzẹ e Jọdan keghi ku uhunmwu kugbe ne iran ya khọnmiotọ yan Ivbi Izrẹl. (Jọs 9:1-3) Sokpan, Ivbi e Hivi ni rre Gibiọn ma deba iran, nọghayayerriọ, iran keghi gu Ivbi Izrẹl ta ile ọfunmwegbe. Rhunmwuda ọni, Adonizẹdẹk kevbe ọba enẹ ọghe Ivbi Amọri keghi ku uhunmwu kugbe ne iran ya gu Ivbi e Gibiọn khọn, ne agbẹnvbo ọvbehe ghẹ mieke na vbe ya gu Ivbi Izrẹl ta ile ọfunmwegbe. Sokpan e Jọsua keghi ya gbinna ne Ivbi e Gibiọn, ọ na khọnmiotọ yan avbe ọba isẹn nii. Ẹre avbe ọba isẹn nii na ghi lẹ gha rrie uwu uvun okuta ọkpa nọ rre Makẹda, sokpan iran ma ghi sẹtin ladian. E Jọsua tobọre ẹre ọ ghi gbele iran hia rua, ọ na vbe silo iran rrọọ ye erhan. Vbe okiekie, a na ghi filo ikun iran ye uwu uvun okuta nii.—Jọs 10:1-27.

it-1 1020

Esia (Hail)

Vbene Jehova ya loo ẹre. Esia keghi re ọkpa vbe usun emwi ne Jehova he loo, ne ẹmwẹ nọ tae mieke na mwẹ amusẹ kevbe ne emwa mieke na rẹn vbene ọ mwẹ ẹtin hẹ. (Psm 148:1, 8; Aiz 30:30) Ẹghẹ okaro ne Baibol khare wẹẹ e Jehova ya ru ọna, ọre vbe ọ hihiẹ orueghe nogie ihinrọn yan Ivbi Igipt. E Jehova keghi loo okpamẹ ne esia lele, ya mu emwi ne iran mwẹ vbe ugbo rhia, ya sẹ egbe avbe okperhan. Ọ keghi vbe gbele emwa kevbe avbe aranmwẹ ni ghaa rre orere, sokpan emwi rhọkpa ma sunu daa Ivbi Izrẹl ni rre Gosiẹn. (Ẹks 9:18-26; Psm 78:47, 48; 105:32, 33) E Jehova vbe loo esia ya miẹn Ivbi Izrẹl fan vbe iran ya gbinna ne Ivbi e Gibiọn vbe ẹghẹ ne ọba isẹn ọghe Ivbi Amọri ya ku uhunmwu kugbe do gu Ivbi e Gibiọn khọn. Emwa ne esia na gbele bun sẹ emwa ne Ivbi Izrẹl tobọ iran gbele.—Jọs 10:3-7, 11.

w04 12/1 11 ¶1

Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Jọsua

10:13—De vbene emwi ne ako na guan kaẹn gha ya sẹtin sunu? “Emwi ọkpa rrọọ ne ọ lọghọ ne Nọyaẹnmwa,” nọ re Osa nọ yi agbọn kevbe ẹrinmwi ra? (Gẹnẹsis 18:14) Deghẹ e Jehova hoo, ọ gha sẹtin ru ẹre ne uhunmwu otagbọn na gha lẹga vbe odẹ na gha na miẹn wẹẹ, ma gha ghee ovẹn kevbe uki, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, te iran wa mudia hii ye ihe ọkpa. Ọ gha vbe sẹtin ru ẹre ne agbọn na kevbe uki ye gha lẹga vbene ọ ka ye dee yi, sokpan ukpa nọ wan ladian vbe ovẹn kevbe uki ghi gha baa sẹ uhunmwu otagbọn na vbe ẹghẹ ọkpa. Vbene ọ rhirhi gha ye hẹ, “a ma he ka miẹn egbe ẹdẹ vberriọ” ke na ya bu agbọn tu agbọn gha dee.—Jọsua 10:14.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w09 3/15 32 ¶5

Ọta Ne Emwa Nọ

Ẹmwata nọ wẹẹ, a sunu yi ebe eso vbe uwu e Baibol kevbe wẹẹ avbe ebe na ghaa mwẹ iyobọ ne iran ghaa ye, sokpan ọni ma rhie ma wẹẹ Osanobua ẹre ọ dia emwa ya gbẹn ọnrẹn. Vbọrhirhighayehẹ, e Jehova ẹre ọ ru ẹre ne ebe ne “ẹmwẹ” ọnrẹn ye, gha rrọọ do fi ebanban, uhiẹn ya fi “ẹdẹdẹmwẹdẹ.” (Aiz 40:8) Vbene ẹmwata, emwi ne Jehova dia emwa ya gbẹn ye uwu ebe 66 nọ rre uwu e Baibol sẹ nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha re emwa ni gbegba kevbe ni “sẹe ne ọ gha winna iwinna ne ọ maan hia.”—2 Tim 3:16, 17.

OCTOBER 18-24

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JỌSUA 12-14

“Ya Ekhọe Hia Lele Jehova”

w04 12/1 12 ¶2

Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Jọsua

14:10-13. Agharhemiẹn wẹẹ ukpo 85 ẹre Kelẹb ghaa ye, ọ keghi kha wẹẹ irẹn gha hoo ne irẹn khọnmiotọ yan emwa ni rre Hibrọn. Iwinna nọ lọghọ ẹre ọna wa gha khin rhunmwuda, Ivbi Anak ni yevbe arhuanran wa gha rre otọ na. Vbe ẹtin e Jehova, e Kelẹb keghi khọnmiotọ yan iran, ẹre Hibrọn na ghi do gha re ọkpa vbe usun ẹvbo na lẹgbinna vbe otọ Izrẹl. (Jọsua 15:13-19; 21:11-13) Igiemwi ọghe Kelẹb maa ima re wẹẹ, ọ ma khẹke ne ima gha si egbe vbe a gha waa ima iwinna vbe ugamwẹ e Jehova, ọ gha khọnrẹn wẹẹ ẹi re iwinna nọ khẹkhẹ.

w06 10/1 18 ¶11

Amuẹtinyan Kevbe Imuohan Ọghe Jehova Keghi Ya Ima Mwẹ Udinmwẹ

¹¹ Amuẹtinyan vbenian keghi wegbe yọ. Ọ keghi wegbe yọ vbe ima ghaa bẹghe afiangbe ne ima lae miẹn vbe ima ghaa lele ilele ọghe Jehova, vbe ima ghaa bẹghe vbene ọ ya họn erhunmwu ima hẹ kevbe vbene adia nọ ke obọ ẹre rre ya ru iyobọ ne ima. (Psalm 34:8; 1 Jọn 5:14, 15) Ma wa rẹn wẹẹ, ẹi mwẹ amuẹtinyan ọghe Jọsua kevbe Kelẹb ma gha wegbe yọ zẹvbe ne iran ya gha bẹghe odẹ ne Jehova ya gha ru iyobọ ne iran. (Jọsua 23:14) Vbe igiemwi, iran keghi miẹn uhunmwu vbe ukpo 40 ne Ivbi Izrẹl ya zozo la uwu ato, zẹvbe ne Jehova yan rẹn. (Nọmbas 14:27-30; 32:11, 12) Iran wa gha mwẹ iwinna ne kpataki ne iran ru vbe ọwara ukpo ehan ne Ivbi Izrẹl ya khọnmiotọ yan otọ e Kenan. Vbe deba ọni, e Jehova keghi ya egberranmwẹ kevbe utọmwẹ wee iran. U miẹn vbene Jehova ya fiangbe emwa ni mwẹ amuẹtinyan kevbe udinmwẹ zẹvbe ne iran ya gae!—Jọsua 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

it-1 902-903

Gẹbal

Vbe ẹghẹ e Jọsua, e Jehova keghi kha wẹẹ, “otọe emwa Gẹbal” rre usun otọ ne Ivbi Izrẹl gha ye khọnmiotọ yan. (Jọs 13:1-5) Emwa eso keghi kha wẹẹ, ọ gha kẹ, e Gẹbal i rre usun ẹvbo nọ khẹke ne Ivbi Izrẹl khọnmiotọ yan, rhunmwuda ọ wa gha rree ne odẹ okuọ ọghe Izrẹl ẹsẹse. (Ke Gẹbal gha rrie Dan nọ rre odẹ okuọ ọghe Izrẹl keghi re ibiriki 60 [100 km]). Emwa eso ni rri egie ebe khare wẹẹ, ọ gha kẹ, ifiẹmwẹ eso vbe ako na, vbe abọ ọghe Baibol na ya urhuẹvbo e Hibru gbẹn, i ghi rrọọ, rhunmwuda ọni a sẹtin miẹn wẹẹ emwi nọ ghaa rre ako na ọre, “otọ ne irẹn vbe Lebanọn gba miẹn uwu,” ra ‘ya sẹ uwu ọghe Gẹbal.’ Vbọrhirhighayehẹ, ọ khẹke ne ima rẹn wẹẹ, adeghẹ Ivbi Izrẹl na họn ẹmwẹ ne Jehova ẹre eyan ne Jehova yan rẹn vbe ebe Jọsua 13:2-7 khian na mwẹ amusẹ. Nọnaghiyerriọ, a sẹtin miẹn wẹẹ Ivbi Izrẹl ma khọnmiotọ yan e Gẹbal, rhunmwuda iran ma họn ẹmwẹ ne Jehova.—Yae taa Jọs 23:12, 13.

OCTOBER 25-31

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JỌSUA 15-17

“Gbogba Ga Arevbukhu Nọ Hiunsi Ọghuẹ”

it-1 1083 ¶3

Hibrọn

Zẹvbe ne Ivbi Izrẹl ya gha khọnmiotọ yan avbe ẹvbo ni rre odẹ ahọ ọghe Kenan, iran keghi fuẹn Ivbi e Hibrọn hia kevbe ọba ọghe iran rua (ọ khọ wẹẹ, ọba na ẹre ọ rri ọba lele Hoham). (Jọs 10:36, 37) Agharhemiẹn wẹẹ, Ivbi Izrẹl wa khọnmiotọ yan Ivbi e Kenan vbe ẹghẹ ne Jọsua ya gha su iran, iran ma wa viọ ivbiyokuo ye dọmwadẹ ẹvbo ne iran khọnmiotọ yan vbobọvbobọ, ne iran gha gbogba ga ẹre. Ọ gha kẹ, ọna ẹre ọ si ẹre ne Ivbi Anak na sẹtin dọlegbe ya yin e Hibrọn, vbe Ivbi Izrẹl ghaa gu ẹvbo ọvbehe khọn. Rhunmwuda ọni, ọ ghi sẹ ẹghẹ, e Kelẹb (ra Ivbi e Juda ne Kelẹb viọ gha khian) keghi ya gu iran khọn, iran na werriegbe miẹn iran otọ nii. (Jọs 11:21-23; 14:12-15; 15:13, 14; Giọg 1:10) E Kelẹb ẹre a mu otọ e Hibrọn na, sokpan vbene ẹghẹ ya khian, ọ na do gha re ọkpa vbe usun ẹvbo na lẹgbinna. Hibrọn vbe gha re ẹvbo na mu ne avbe ohẹn. Vbọrhirhighayehẹ, “oha ni rre ẹvbo nii [Hibrọn]” kevbe ẹvbo ni lẹga ẹre kegha re ọghe Kelẹb.—Jọs 14:13, 14; 20:7; 21:9-13.

it-1 848

Iwinna Na Ya Ẹtin Vbe Iwegbe Ya Emwa Ru

A wa mobọ gha ya ẹtin vbe iwegbe loo emwa ya winna vbe ẹghẹ nẹdẹ, emwa na viọ re zẹvbe eviẹn vbe okuo ẹre a mobọ gha loo ya ru iwinna vberriọ. (Diut 20:11; Jọs 16:10; 17:13; Ẹst 10:1; Aiz 31:8; Eve 1:⁠1) Vbe ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl na gha re eviẹn, Ivbi Igipt kegha ya ẹtin vbe iwegbe loo iran ya winna, iran keghi loo iran ya bọlọ ehe na viọ emwi yi vbe Pitọn kevbe Ramesis. (Ẹks 1:11-14) Vbe Ivbi Izrẹl ghi sẹ Otọ Na Ru Eyan Rẹn, ne iran gha te ya guọghọ Ivbi e Kenan rua zẹvbe ne Jehova tama iran, iran keghi suẹn gha ya ẹtin vbe iwegbe loo iran ya winna. Vbọ ghi sunu? Iran keghi si Ivbi Izrẹl fi uyinmwẹ igẹbọ. (Jọs 16:10; Giọg 1:28; 2:3, 11, 12) Te Ọba e Sọlomọn ye gha ya ẹtin vbe iwegbe loo Ivbi e Kenan ya winna, ọni ọre Ivbi Amọri, e Hiti, e Periz, e Hivi kevbe Jebus.—1 Ọba 9:20, 21.

it-1 402 ¶3

E Kenan

Agharhemiẹn wẹẹ Ivbi e Kenan nibun miẹn uhunmwu vbe ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl ya khọn miẹn Otọ Na Ru Eyan Rẹn kevbe wẹẹ iran ma gha rre ototọ Ivbi Izrẹl, ọ gha ye gia na kha wẹẹ, e Jehova muẹn ne Ivbi Izrẹl ighẹ “otọe nii ne irẹn wa yan ma avbe erha iran odede wẹ rẹn gha mu ne iran.” Ọ gha vbe gia na kha wẹẹ, te Jehova rhie “ọfunmwegbe ne iran vbe igie enenẹ,” kevbe wẹẹ ọ “mu eyan esiesi ne ọ yan ma ivbi Izrẹl hia sẹ.” (Jọs 21:43-45) Avbe eghian ọghe Ivbi Izrẹl ma ghi sẹtin gha zẹ ẹtin vbe eke ne Ivbi Izrẹl ye, amaiwẹ te iran khian gu iran khọn. Osanobua ka tae nẹ wẹẹ, “kherhekherhe” ẹre irẹn khian ya khulo Ivbi e Kenan ladian, rhunmwuda ọ gha khulo iran ladian uhukpa, avbe aranmwẹ nọ khọọ ghi do bun gbe vbe otọ nii. (Ẹks 23:29, 30; Diut 7:22) Agharhemiẹn wẹẹ Ivbi e Kenan eso ghaa mwẹ emadogua nibun na ya khọn okuo ya sẹ egbe ikẹkẹ okuo ni mwẹ emwi nọ yevbe na ghee umozo ọghe ematọn, ẹi gia na kha wẹẹ, te Ivbi Izrẹl ma sẹtin khọn miẹn otọ eso vbe Kenan rhunmwuda ne Jehova ma na sẹtin mu eyan rẹn sẹ. (Jọs 17:16-18; Giọg 4:13) Nọghayayerriọ, e Baibol gi ima rẹn wẹẹ, ẹghẹ ne Ivbi e Kenan eso ya sẹtin khọnmiotọ yan Ivbi Izrẹl, ọre ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl ma ya họn ẹmwẹ ne Jehova.—Nọm 14:44, 45; Jọs 7:1-12.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w15 7/15 32

U Ka Rẹn Ra?

Ẹmwata nọ wẹẹ ẹgbo wa gha rre otọ Izrẹl nẹdẹ zẹvbe ne Baibol khare ra?

E BAIBOL khare wẹẹ ako eso rrọọ vbe Otọ Na Ru Eyan Rẹn ne ẹgbo ne kankankan wa gha ye kevbe ne okperhan na “kpọkua.” (1 Ọba 10:27; Jọs 17:15, 18) Sokpan, rhunmwuda ighẹ ẹgbo i ghi mobọ rre evba vbe ẹdẹnẹrẹ, emwa eso sẹtin gha gbawawẹ deghẹ ẹmwata ẹre Baibol gele ta.

Ebe na tie ẹre Life in Biblical Israel keghi kha wẹẹ “ẹgbo wa gha bun vbe otọ Izrẹl vbe ẹghẹ nẹdẹ sokpan ẹi ghi yerriọ vbe ẹdẹnẹrẹ.” Avbe erhan na ghi mobọ miẹn vbe eke ne oke ye vbe otọ nii keghi re, Aleppo pine (Pinus halepensis), evergreen oak (Quercus calliprinos), kevbe terebinth (Pistacia palaestina). Vbe deba ọni, erhan na tie ẹre sycamore fig (Ficus sycomorus) wa gha bun vbe Shephelah nọ re ehe ne oke ne kherhe kherhe ye, vbe uwu ẹkpo oke nikhua kevbe Okun e Mediterranean.

Ebe na tie ẹre Plants of the Bible khare wẹẹ, ọ mwẹ ako eso vbe otọ Izrẹl ne erhan i ghi zẹdẹ ye vbe ẹdẹnẹrẹ. Vbọzẹ nọ na ghi do gha ye vberriọ? Nene ebe na ghi vbe kha wẹẹ kherhe kherhe ẹre ọ ya sunu, ọ khare wẹẹ: “Emwa kegha tọnnọ erhan ne iran mieke na miẹn otọ ya gha mu ugbo, ne iran miẹn otọ ya gha koko emwi irri ọghe iran, ne iran miẹn erhan ya gha bọlọ owa kevbe ne iran miẹn erhan ya gha koko erhẹn.”

(DIUTERONOMI 33-34) Erhunmwu afiangbe ne Mosis ne ọmwa Osanobua na ne avbe ẹwae Izrẹl ọ te wu ọ re ọna khin. 2 E Nọyaẹnmwa ke Oke Sainai gha dee, ọ keghi yan rre vbe owẹn yan Idọm, ọ keghi ke uhunmwu Oke Paran yunmwu yan emwa ẹnrẹn, Odibo Osa arriaisẹn igbe keghi deba ẹre erhẹn ne ọ baa kegha rre obọ erha ọmwa ẹnrẹn. 3 E Nọyaẹnmwa ho ẹmwẹ emwa ẹnrẹn, ọ keghi vbe degue iran ni re ọghọe. Rhunmwuda ọnii, ma ghughẹrre vbe owẹ ọre a na ya uhi ẹre gha ru emwi. 4 Ma ya uhi ne Mosis rhie ne ima gha ru emwi, emwi ighobioye ne ọ sẹre ọghe ẹvbo mwa. 5 E Nọyaẹnmwa kegha re ọba emwa rẹn Izrẹl, vbe a ghi si avbe ẹwae kevbe ọkaolotu iran si koko. 6 E Mosis keghi guan vbekpa ẹwae Riubẹn wẹẹ: “E Riubẹn mwẹ i ra wu gbẹro, emwa iran gha rhe re ibozẹghẹ.” 7 Ọ keghi kha vbe ekpa ọghe Juda wẹẹ: “E Nọyaẹnmwa họn urhu iran ne iran ya nọ iyobọ, ne u vbe ku iran gbe ba ẹwae nekpa e Nọyaẹnmwa, gbinna ne iran ne u vbe yi iran obọ yan eghian iran.” 8 Ọ keghi kha vbe ekpa ọghe ẹwae Livai wẹẹ: “Wẹ ne Nọyaẹnmwa, ye egbe ruẹ ne a rẹn vbe ekpa Urim kevbe Tumim, la obọ avbe Livai, ne eguọmwadia esi ruẹ wẹ danmwẹ iran ghe vbe Masa u kevbe miẹn otọ iran ye emwata vbe ẹzẹ Mẹriba. 9 Iran ọ ye ẹko ata yin ghe ruẹ sẹ evbibiẹ emọ, etẹn ra emọ, iran ya uhi ruẹ ru emwi, iran ma mu ẹmwẹ ile ruẹ fua. 10 Iran gha ma emwa ruẹn re ne iran gha ya uhi ru emwi, iran gha zọ ese vbe aka ruẹ. 11 E Nọyaẹnmwa gie ẹwae iran gha wan yọ vbe iwegbe, gie emwi ne iran ru gha yẹ ruẹ, dunmwu eghian iran hia, ne iran ghẹ ghi guakpao ọvbehe.” 12 Ọ keghi kha vbekpa ẹwae Bẹnjamin wẹẹ: “Ẹwae ne Nọyaẹnmwa ho ẹmwẹ ọnrẹn ne ọ vbe degue ẹdẹgbegbe iran ya rrọọ vbe a i mwẹ ẹbe vbe odaro ẹre. Ọ keghi vbe di uwu ẹbu iran ya.” 13 Ọ keghi kha vbe ẹwae Josẹf wẹ: “Te Nọyaẹnmwa gha rhie afiangbe amẹ ne otọe iran, kevbe amẹ ne ọ ke ototọ vbe uwu otọ rre. 14 Te a gha ya emwiokọ ne owẹn ya vboo we otọe iran ne ọ mwẹ ni bun vbe emwiokọ ne a miẹn vbe dọmwade ẹghẹ. 15 Te a gha ya emwiokọ ni maan sẹẹ rhu oke iran ọghe nẹdẹ. 16 Te a gha ya emwi ni maan sẹẹ hia vọn otọe iran, ne a ye umamwẹ e Nọyaẹnmwa fiangbe, ọmwa ne ọ guan ke uwu oha erhẹn rre, te afiangbe na hia gha sẹ vbe egbe ẹwae Josẹf rhunmwuda ọkaolotu rẹn gha khin vbe uwu ẹbu etiọnrẹn. 17 Ẹtin ekhuia ẹmila ọ re Josẹf ghaa mwẹ, ke igho ọghe ede. Avbe igho ẹre kegha re inu arriaisẹn ne ọ khin ọghe Manasẹ kevbe arriaisẹn igbe ọghe Ifreim, igho ni ọ re ọ ya solo avbe uhunmwu ẹvbo, ọ ghi sua iran gha rrie odẹ ufomwẹ agbọn.” 18 Ọ keghi kha vbe ekpa ẹwae Zebulọn kevbe Isaaka, “Te ẹki ne Zebulọn do vbe okun gha maan ne ẹẹn, ne ẹfe Isaaka gha muan yọ vbe owa. 19 Iran tie okpẹvbo ni bun gha die oke iran, iran keghi zọ ese ne ọ kere vbe evba, rhunmwuda okun iran ke viọ ẹfe iran rre, kevbe ke ekhae ni rre ọkpẹn olokun rre.” 20 Ọ keghi kha vbe ekpa ẹwae Gad wẹẹ: “Rho Osanobua ne ọ gie otọ iran gha kpọlọ. Gad mudia gha khẹ zẹ vbe oduma ne ọ yan obọ ọkpa ra ikpakpa uhunmwu fua. 21 Iran keghi mu ehe ne ọ maan sẹẹ vbe otọe nii ne egbe iran, a na ghae oghae ọkaolotu ne iran. Iran ya uhi kevbe ilele Osanobua ru emwi vbe avbe ọkaolotu lzrẹl si koko.” 22 Ọ keghi kha vbe ekpa ẹwae Dan wẹẹ: “Ovbi oduma ne ọ ke Basian san ladian, ọre Dan khin.” 23 Ọ keghi kha vbe ekpa ẹwae Naftali wẹẹ: “Aro ne ọ maan ọghe Nọyaẹnmwa kakabọ fiangbe Naftali otọ iran wa ke odighi e Galili ya sẹ odẹ ekẹn.” 24 Ọ keghi kha vbe ekpa Asia wẹẹ: “A fiangbe Asia sẹ ẹwae nekpa hia, ikpẹ amiẹnmiẹn gha nọ ne avbe etiọnrẹn, te otọe ẹre gha vọn ne erhan ọliv. 25 Te ọ gha ya onurho ematọn gba ogba ga avbe ẹvbo ẹre te ọ gha rrọ ẹghẹ hia vbe ne ai na fian afianma. 26 “Wa ne ivbi Izrẹl, ẹbọ ne ọ yevbe Osanobua uwa i rrọọ, ne ọ ye ose nọkhua hin fian iso rra, ọ na hin la okuku amẹ do ye uwa obọ. 27 Osanobua ọ re ne ọmiẹguan ne uwa de ẹdẹ, ekuabọ etẹbitẹ ọ re, ẹre ọ da uwa yi. Ọ keghi khulo eghian uwa ladian vbene uwa ya sikẹ odaro. Ọ wẹ ne uwa wa dunmwu ehia a fẹẹrẹ. 28 Ẹre ivbi e Jekọb na gha rrọọ vbe ọfumwegbe ọ kevbe gbe ẹkun sẹ otọ vbe otọ ne ọka kevbe ayọn na kpọ, ehe ne iso na gie evbu gha tue ye otọ. 29 Izrẹl, a miẹn uwa ne u ghi ye, ọmwa ne ọ yevbe ruẹ i rọọ, ẹvbo ne Nọyaẹnmwa miẹnfan. E Nọyaẹnmwa tobọ re ọrọre asa kevbe umozo ọwua ne ọ gha degue ruẹ do khọnmiotọe ne uẹn. Eghian uwa gha rre do rinmwian ye itohan, wẹ gha ye owẹ rrilo iran mu otọ.”

34:1 E Mosis keghi ke otọe ne ọ rriẹe ọghe Moab gha rrie oke Nebo vbe uhunmwu Oke Pisga vbe odẹ ọghe Jẹriko, evba e Nọyaẹnmwa na rhie otọe Kenan hia ma rẹn: otọe Giliad rhinrin ya sẹ Dan vbe odẹ okun. 2 Otọe Naftali hia, otọe Ifreim kevbe Manasẹ, otọe Juda rhinrin ya sẹ Okun Meditẹrrenian vbe odẹ ekẹn; 3 odẹ ekẹn Juda, kevbe otọ ne ọ rriẹe ne ọ ke Zoa ya sẹ Jẹriko ne ẹvbo Udin. 4 Ẹre Nọyaẹnmwa na tama e Mosis wẹẹ, “Otọe ne I ve Ebraham, Aizik kevbe Jekọb re wẹ l gha mu ne ivbi iran ena khin. I rhie ẹre ma ruẹn sokpan, mẹ i ra kue ne u gha rrie evba.” 5 Ẹre Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa na wu vbe evba vbe otọ Moab zẹ vbene e Nọyaẹnmwa kha re ighẹ ọ gha ye. 6 E Nọyaẹnmwa keghi re ẹre ye iya ne ọ mu aro da Betpeọ, sokpan do sẹ ebanban na, ọmwa ne ọ rẹn ehe ne a wa re ẹre yi zẹẹ, ẹ i rrọ. 7 Ukpo iyehan ọ re Mosis gha ye vbe ọ wu, te ọ ye wegbe vbene ọ ye, aro ẹre ke wa ye maan. 8 Ivbi Izrẹl keghi ye ikpẹdẹ ọgban khiẹ ọre vbe otọe ne ọ rriẹe ọghe Moab. Ẹghẹ ne a ya khiẹ e Mosis keghi fo. 9 E Jọsua ne ovbi Nọn keghi vọn ne ẹwaẹn rhunmwuda, e Mosis zẹ ọe nẹ ne ọ rhie ihe irẹn. Ivbi Izrẹl keghi wa gha họn ẹmwẹ ne Jọsua, iran kegha lele uhi ne Nọyaẹnmwa la obọ e Mosis rhie gie iran. 10 Ke ẹghẹ nii gha dee, a ma he miẹn akhasẹ ne ọ yevbe Mosis vbe Izrẹl, ọmwa ne Nọyaẹnmwa wa gu guan vbe ghe aro mwẹ ghe aro uẹ. 11 A ma he miẹn akhasẹ ne ọ winna iwinna ama kevbe ọ yan unu uan, egbe ne Nọyaẹnmwa gie Mosis ne ọ winna yan ọba Igipt kevbe ekhaẹmwẹ ọnrẹn kevbe ẹvbo nii hia fẹẹrẹ. 12 A ma he miẹn akhasẹ ne ọ he ru iwinna nekhua ni yan ọmwa unu uan ne Mosis winnaẹn vbe odaro ivbi Izrẹl hia.

(Diut 34:6) E Nọyaẹnmwa keghi re ẹre ye iya ne ọ mu aro da Betpeọ, sokpan do sẹ ebanban na, ọmwa ne ọ rẹn ehe ne a wa re ẹre yi zẹẹ, ẹ i rrọ.

(Diut 33:1-17) Erhunmwu afiangbe ne Mosis ne ọmwa Osanobua na ne avbe ẹwae Izrẹl ọ te wu ọ re ọna khin. 2 E Nọyaẹnmwa ke Oke Sainai gha dee, ọ keghi yan rre vbe owẹn yan Idọm, ọ keghi ke uhunmwu Oke Paran yunmwu yan emwa ẹnrẹn, Odibo Osa arriaisẹn igbe keghi deba ẹre erhẹn ne ọ baa kegha rre obọ erha ọmwa ẹnrẹn. 3 E Nọyaẹnmwa ho ẹmwẹ emwa ẹnrẹn, ọ keghi vbe degue iran ni re ọghọe. Rhunmwuda ọnii, ma ghughẹrre vbe owẹ ọre a na ya uhi ẹre gha ru emwi. 4 Ma ya uhi ne Mosis rhie ne ima gha ru emwi, emwi ighobioye ne ọ sẹre ọghe ẹvbo mwa. 5 E Nọyaẹnmwa kegha re ọba emwa rẹn Izrẹl, vbe a ghi si avbe ẹwae kevbe ọkaolotu iran si koko. 6 E Mosis keghi guan vbekpa ẹwae Riubẹn wẹẹ: “E Riubẹn mwẹ i ra wu gbẹro, emwa iran gha rhe re ibozẹghẹ.” 7 Ọ keghi kha vbe ekpa ọghe Juda wẹẹ: “E Nọyaẹnmwa họn urhu iran ne iran ya nọ iyobọ, ne u vbe ku iran gbe ba ẹwae nekpa e Nọyaẹnmwa, gbinna ne iran ne u vbe yi iran obọ yan eghian iran.” 8 Ọ keghi kha vbe ekpa ọghe ẹwae Livai wẹẹ: “Wẹ ne Nọyaẹnmwa, ye egbe ruẹ ne a rẹn vbe ekpa Urim kevbe Tumim, la obọ avbe Livai, ne eguọmwadia esi ruẹ wẹ danmwẹ iran ghe vbe Masa u kevbe miẹn otọ iran ye emwata vbe ẹzẹ Mẹriba. 9 Iran ọ ye ẹko ata yin ghe ruẹ sẹ evbibiẹ emọ, etẹn ra emọ, iran ya uhi ruẹ ru emwi, iran ma mu ẹmwẹ ile ruẹ fua. 10 Iran gha ma emwa ruẹn re ne iran gha ya uhi ru emwi, iran gha zọ ese vbe aka ruẹ. 11 E Nọyaẹnmwa gie ẹwae iran gha wan yọ vbe iwegbe, gie emwi ne iran ru gha yẹ ruẹ, dunmwu eghian iran hia, ne iran ghẹ ghi guakpao ọvbehe.” 12 Ọ keghi kha vbekpa ẹwae Bẹnjamin wẹẹ: “Ẹwae ne Nọyaẹnmwa ho ẹmwẹ ọnrẹn ne ọ vbe degue ẹdẹgbegbe iran ya rrọọ vbe a i mwẹ ẹbe vbe odaro ẹre. Ọ keghi vbe di uwu ẹbu iran ya.” 13 Ọ keghi kha vbe ẹwae Josẹf wẹ: “Te Nọyaẹnmwa gha rhie afiangbe amẹ ne otọe iran, kevbe amẹ ne ọ ke ototọ vbe uwu otọ rre. 14 Te a gha ya emwiokọ ne owẹn ya vboo we otọe iran ne ọ mwẹ ni bun vbe emwiokọ ne a miẹn vbe dọmwade ẹghẹ. 15 Te a gha ya emwiokọ ni maan sẹẹ rhu oke iran ọghe nẹdẹ. 16 Te a gha ya emwi ni maan sẹẹ hia vọn otọe iran, ne a ye umamwẹ e Nọyaẹnmwa fiangbe, ọmwa ne ọ guan ke uwu oha erhẹn rre, te afiangbe na hia gha sẹ vbe egbe ẹwae Josẹf rhunmwuda ọkaolotu rẹn gha khin vbe uwu ẹbu etiọnrẹn. 17 Ẹtin ekhuia ẹmila ọ re Josẹf ghaa mwẹ, ke igho ọghe ede. Avbe igho ẹre kegha re inu arriaisẹn ne ọ khin ọghe Manasẹ kevbe arriaisẹn igbe ọghe Ifreim, igho ni ọ re ọ ya solo avbe uhunmwu ẹvbo, ọ ghi sua iran gha rrie odẹ ufomwẹ agbọn.”

Hia Ne U Gha Rre Ototọ Ugue Ọghe “Ekuabọ Etẹbitẹ” Ọghe Jehova

(Diut 33:26) “Wa ne ivbi Izrẹl, ẹbọ ne ọ yevbe Osanobua uwa i rrọọ, ne ọ ye ose nọkhua hin fian iso rra, ọ na hin la okuku amẹ do ye uwa obọ.

(Diut 33:27) Osanobua ọ re ne ọmiẹguan ne uwa de ẹdẹ, ekuabọ etẹbitẹ ọ re, ẹre ọ da uwa yi. Ọ keghi khulo eghian uwa ladian vbene uwa ya sikẹ odaro. Ọ wẹ ne uwa wa dunmwu ehia a fẹẹrẹ.

(Diut 33:29) Izrẹl, a miẹn uwa ne u ghi ye, ọmwa ne ọ yevbe ruẹ i rọọ, ẹvbo ne Nọyaẹnmwa miẹnfan. E Nọyaẹnmwa tobọ re ọrọre asa kevbe umozo ọwua ne ọ gha degue ruẹ do khọnmiotọe ne uẹn. Eghian uwa gha rre do rinmwian ye itohan, wẹ gha ye owẹ rrilo iran mu otọ.”

Gha Loo Sọyẹnmwẹ Arroo Vbe Etẹbitẹ! Vbe Ikporhu

(Mat 28:18-20) Jesu tama iran wẹẹ, “A rhie ẹtin hia ni rre ẹrinmwi kevbe agbọn mẹ nẹ. 19 “Wa bu emwa hia gha rrie ehe hia ne uwa ya gha ya iran khian erhuanegbe mwẹ, wa gha samẹ ne iran vbe Eni ọghe Erha, kevbe Ọmọ kevbe ọghe orhiọn ne ọ huanrẹn. 20 Wa ma iran ẹre ne iran gha yin zẹ vbene I yi ẹre iyi ne uwa. Wa yerre wẹẹ, I gha gu uwa gha rrọọ vbe ẹghẹ hia rhinrin ya sẹ ufomwẹ agbọn.”

(1 Kọr 3:6-9) Mẹ kọ emwiokọ, Apọlọs keghi gbe amẹ khakhae. Sokpan Osanobua ọre ọ ru ẹre ne ọ na zọọ. 7 Ke ne ọ kọe, kevbe ne ọ gbe amẹ khakhae ẹi mobọ mwẹ esa, Osanobua ọrọre ne a kha, rhunmwuda rẹn ọre ọ ru ẹre ne emwiokọ na zọọ. 8 Alughaẹn ẹi rrọọ ne nọ kọe kevbe ne ọ gbe amẹ khakhae. Osanobua gha san dọmwade ọghọe ẹse zẹ vbe ne ọ winnaẹn. 9 Rhunmwuda otu ne ima gba winna ne Osanobua ma khin. Wa ọrọre ugbo Osanobua. Owa ne Osanobua bọe ọre uwa khin.

OLIKA ẸMWẸ KEVBE EMWI NE U GHA RU NỌ RRE DỌMWADẸ ABỌ

(Psalm 37:29) Ọmwata ọ re ọ ra yan otọe nii ọ ghi vbe yin ẹnrẹn rhinrin ẹdẹ.

SEPTEMBER 13-19

(JỌSUA 1-2) Ugbẹn vbe Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa ghi wu nẹ, e Nọyaẹnmwa keghi tama e Jọsua ne ovbi Nọn ọmwa ne ọ gha ye Mosis obọ wẹẹ, 2 “E Mosis ne ọguọmwadia mwẹ wu nẹ. Mu egbe nian, wẹ kevbe lzrẹl hia, wa fian Jọdan rra ne uwa gha rrie otọ ne I ra mu ne uwa. 3 Zẹ vbene I tama e Mosis, I mu otọe ne uwa ra la gberra hia ne uwa ne emwa mwẹ nẹ. 4 Ehe ne otọe uwa lae ghi ke ato odẹ ekẹn ọghe Oke Lebanọn, kevbe Ẹzẹ Yufretes nọkhua vbe odẹ ahọ, kevbe ẹvbo Hiti hia ya sẹ Okun Meditẹrrenian vbe odẹ orrie. 5 Inu ẹghẹ ne u gha ya vbe agbọn ọmwa ọkpa ne ọ gha sẹtin khọn miẹn ruẹn otọ, ẹ i rrọọ. I gha mudia kuẹ zẹ vbene I mudia ke Mosis. l i ra suẹ rae. 6 U ghi wegbe ne u vbe din, rhunmwuda wẹ ọ re ọ ra mu ọkaolotu viọ emwa na gha rrie otọe nii ne I ve avbe erha iran odede ẹre wẹ I gha mu ne iran. 7 Sokpan, u ghi wegbe ne u vbe kakabọ din; ne u vbe miẹn wẹ, wẹ wa lele uhi ni hia ne Mosis ne ọguọmwadia mwẹ gbe ne uwa. Ghẹ sẹ ọkpa rae vbọ, ọ ghi gha dinna odẹ nuẹn vbe ehe ne u gha rhirhi yo. 8 U ghi miẹn wẹ a tie ebe uhi nii vbe uwu ugamwẹ uwa vbe ẹghẹ hia. U ghi gha ruẹ ọre asọn kevbe avan ne u vbe miẹn wẹ u ya emwi ne a gbẹnnẹ yọ hia ru emwi. Ẹghẹ nii, agbọn gha ma ruẹn, u ghi vbe gha ru ne a gbaan. 9 Ya uhi ne I gbe nuẹn rre. Wegbe ne u vbe din. Ghẹ gie ohan muẹn, ghẹ gie ẹtin fo uẹ, rhunmwuda mẹ ne Nọyaẹnmwa Osanobua ruẹ rrọọ yaba ruẹ vbe eheikehe ne u gha rhirhi yo.” 10 Ẹre Jọsua ghi na tama avbe ọkaolotu emwa ni wẹẹ, 11 “Wa lele agọ na khinkhian, ne uwa vbe tama avbe emwa nii wẹẹ, ‘Wa dọlọ emwi uwa yi ye otọ rhunmwuda vbe ọ te sẹ ikpẹdẹ eha, wa gha fian Ẹzẹ Jọdan na rra ne uwa ya mu otọe ni ne Nọyaẹnmwa Osanobua rua ra mu ne uwa.’” 12 E Jọsua keghi tama ẹwae Riubẹn kevbe Gad deba obọ ọkpa vbe ẹwae Manasẹ wẹẹ, 13 “Wa ye ẹmwẹ ne Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa tama uwa rre wẹẹ, ‘Nọyaẹnmwa Osanobua gha mu otọe na ne uwa ne ọ gha re ọghe uwa vbe asefẹn ahọ Jọdan.’ 14 Avbe amwẹ uwa kevbe ivbi uwa kevbe ẹmila uwa gha mudia vbe otọe nii ne Mosis mu ne uwa, sokpan, avbe ivbi iyokuo ni rre uwu uwa gha gberra ne iran ke odaro ivbi Izrẹl ne ihua uwa iran ghi mu egbe ne iran ya ye iran obọ vbe okuo. 15 Iran ghẹ ghi vbe mu otọe nii ne Nọyaẹnmwa Osanobua mu ne iran nẹ, iran gbe ẹkun sotọ, wa ghi vbe gha dee do yin otọe ne Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa mu ne uwa vbe emwa na vbe iyeke Ẹzẹ Jọdan.” 16 Iran keghi wanniẹn tama e Jọsua wẹẹ, “Ma gha ru emwi hia ne u tama mwa, ma gha vbe yo ehe ne u rhirhi a gie ima re. 17 Ma gha họn ẹmwẹ nuẹn zẹ vbene ima vbe gha họn ẹmwẹ ne Mosis. Sokpan ne Osanobua gha rrọọ yaba ruẹ zẹ vbene ọ vbe gha rrọọ ba e Mosis! 18 Ọmwa ne ọ rhirhi muan ruẹn ẹmwẹ ra ne ọ he uhunmwu yuẹ obọ, a ghi gbe ẹe rua. Sokpan wegbe ne u vbe din!”

2:1 Ẹre Jọsua na hẹko gie ọrhẹ eva ke agọ Akesia gha khian, ọ tama iran wẹ ne iran ya ghe otọe Kenan nii ghe kpataki e Jẹriko. Iran ghi sẹ ẹvbo nii, iran na la owa ebabotu ọkpa ne a tie ẹre Rehab, iran na di evba ya vbe asọn nii. 2 Ọba Jẹriko keghi họn ẹmwẹ na wẹ ivbi Izrẹl eso rri ẹvbo na nasọn ne iran do ba otọe na ghe. 3 Ẹre ọ na gie ne a khama Rehab wẹẹ, “Emwa ni di owa ruẹ ya, te iran rre do gualotọ otọe na hia! Viọ iran ladian!” 4 Sokpan okhuo nii keghi viọ ikpia eveva na, ọ na viọ iran lẹre, rẹn keghi wanniẹn wẹẹ, “Vbe ẹmwata, ikpia eso gele sẹ owa mwẹ, sokpan I ma rẹn ehe ne iran ke rre. 5 Ovẹn ghi dero, vbe a te khui urho ẹvbo vbe asọn, iran keghi vbe kpao. 6 Sokpan I ma nọ iran ehe ne iran rrie.” (Rẹn keghi viọ avbe ọrhẹ nii la ihie, ọ keghi ye erhan kevbe ebe izẹ ni rre evba gue iran ginna otọ.) 7 Ugbẹn vbe avbe ukọ ọba ghi kpao nẹ, vbe ẹvbo nii, a keghi khui urho. Iran kegha gualọ avbe ọrhẹ ne ivbi Izrẹl nii ya sẹ ehe ne odẹ na fian Ẹzẹ Jọdan rra. 8 Emwa nii ghi te lovbiẹ, e Rehab keghi hin odukhunmwu bu iran gha khian. 9 Ọ tama iran wẹẹ, “Mẹ rẹnrẹn wẹ e Nọyaẹnmwa mu otọe na ne uwa nẹ, ne I wa tama uwa nian wẹ ohan uwa wa mu emwa hia ni rre otọe na zẹzẹzẹ. 10 Ma họn vbene Nọyaẹnmwa ka Okun Nọ Baa hẹ vbe odaro uwa vbe uwa kpa hin Igipt rre. Ma họn ẹn vbe ne uwa gbele avbe ọba eva ọghe Amọri, Saihọn kevbe Ọg, vbe odẹ ahọ ọghe Jọdan, ke ẹe kevbe ivbiyokuo iran. 11 Ọwarọkpa vbe ima họn ẹn, ohan kegha mu ima, egbe na wọ edọmwadeọghọe. Osanobua uwa, e Nọyaẹnmwa ọrọre Osanobua vbe ẹrinmwi kevbe agbọn. 12 Banbanna nian, wa yan ma e Nọyaẹnmwa wẹ wa gha mu eyan uwa sẹ, ne uwa gbearoghe ẹgbẹe mwẹ zẹ vbene imẹ gbe aro ghe uwa, wa ghi vbe rhie emwi iyama yọ. 13 Wa ghi gie erha mwẹ, iye mwẹ, etẹn mwẹ, ne ikpia kevbe etẹn mwẹ ne ikhuo kevbe ẹgbẹe iran hia miẹn uhunmwu! Wa ghẹ gia gbele ima an.” 14 Ikpia nii keghi wanniẹn tama rẹn wẹẹ, “Te Osanobua gha miẹn ima uhunmwu vbe ima ma ru vbene u khare. A deghẹ u ma ta emwi ne ima ru na ladian, ma gha ye obọ esi mu uẹn vbe e Nọyaẹnmwa a mu otọe na ne ima.” 15 E Rehab keghi rre owa ne a wa bọ ginna ekẹn ne a gbe ga ẹvbo nii. Rhunmwuda ọnii, ọ keghi ya irri munọ iran la ewindo tuorre. 16 Okhuo nii keghi tama iran wẹẹ, “Wa lẹ gha rrie ẹvbo uhunmwu oke, a deghẹ ẹi re erriọ, obọ ibiẹka ọba gha vba uwa, wa ghi lẹre la ikpẹdẹ eha iran te do werriegbe rre. Iyeke ọnii, wa sẹtin lele odẹ uwa gha khian.” 17 Ikpia nii keghi tama rẹn wẹẹ, “Ma gha mu eyan ne u ye ima yan na sẹ. 18 U ghi danmwẹ ehọ. Ma gha mu okuo sẹ ẹvbo ruẹ, u ghi de irri ne ọ baa na ye ewindo ne u mu ima la tuorre na. U ghi koko avbe erha a, iyuẹ, etuẹn ne ikpia, kevbe ẹgbẹe erha hia ye owa ruẹ. 19 Ọmwa gha kpao vbe owa ruẹ rre, ọ na la ore, rẹn ọ re ọ ra ya uhunmwu hẹ ẹmwẹ uwu ẹre, a i vbe kae ye ima urhu; sokpan deghẹ emwi ru ọmwaikọmwa ni rre owa ruẹ, urhu ima ọ re ọ ye. 20 Sokpan a deghẹ u ta emwi ne ima ru sin ladian, ma i vbe mu eyan na, ne u ya ima yan sẹ.” 21 Okhuo nii keghi wanniẹn wẹẹ, “I kue yọ.” Ọ keghi zẹ iran urrie, iran keghi kpao. Ọ keghi de irri ne ọ baa nii ye ewindo. 22 Rhunmwuda ọnii, avbe ọrhẹ nii keghi la uhunmwu oke ya lẹre. Ibiẹka ọba keghi ya ikpẹdẹ eha gualọ iran lele iwewe ẹvbo nii hia, iran ma miẹn ọmwa rhọkpa, rhunmwuda ọnii, iran na dọlegbe gha rrie Jẹriko. 23 Iyeke ọnii avbe ọrhẹ eva na keghi ke uhunmwu oke tuorre, iran na fian ẹzẹ rra, iran na bu e Jọsua gha khian ya na iyẹn emwi ni sunu hia ma rẹn. 24 Iran tama rẹn wẹẹ, “Aro ima dae wẹ e Nọyaẹnmwa mu ẹvbo nii hia ne ima nẹ. Afianma ima wa fian iran hia ni rre ẹvbo nii.”

(Jọs 2:4, 5) Sokpan okhuo nii keghi viọ ikpia eveva na, ọ na viọ iran lẹre, rẹn keghi wanniẹn wẹẹ, “Vbe ẹmwata, ikpia eso gele sẹ owa mwẹ, sokpan I ma rẹn ehe ne iran ke rre. 5 Ovẹn ghi dero, vbe a te khui urho ẹvbo vbe asọn, iran keghi vbe kpao.

(Jọs 2:1-16) Ẹre Jọsua na hẹko gie ọrhẹ eva ke agọ Akesia gha khian, ọ tama iran wẹ ne iran ya ghe otọe Kenan nii ghe kpataki e Jẹriko. Iran ghi sẹ ẹvbo nii, iran na la owa ebabotu ọkpa ne a tie ẹre Rehab, iran na di evba ya vbe asọn nii. 2 Ọba Jẹriko keghi họn ẹmwẹ na wẹ ivbi Izrẹl eso rri ẹvbo na nasọn ne iran do ba otọe na ghe. 3 Ẹre ọ na gie ne a khama Rehab wẹẹ, “Emwa ni di owa ruẹ ya, te iran rre do gualotọ otọe na hia! Viọ iran ladian!” 4 Sokpan okhuo nii keghi viọ ikpia eveva na, ọ na viọ iran lẹre, rẹn keghi wanniẹn wẹẹ, “Vbe ẹmwata, ikpia eso gele sẹ owa mwẹ, sokpan I ma rẹn ehe ne iran ke rre. 5 Ovẹn ghi dero, vbe a te khui urho ẹvbo vbe asọn, iran keghi vbe kpao. 6 Sokpan I ma nọ iran ehe ne iran rrie.” (Rẹn keghi viọ avbe ọrhẹ nii la ihie, ọ keghi ye erhan kevbe ebe izẹ ni rre evba gue iran ginna otọ.) 7 Ugbẹn vbe avbe ukọ ọba ghi kpao nẹ, vbe ẹvbo nii, a keghi khui urho. Iran kegha gualọ avbe ọrhẹ ne ivbi Izrẹl nii ya sẹ ehe ne odẹ na fian Ẹzẹ Jọdan rra. 8 Emwa nii ghi te lovbiẹ, e Rehab keghi hin odukhunmwu bu iran gha khian. 9 Ọ tama iran wẹẹ, “Mẹ rẹnrẹn wẹ e Nọyaẹnmwa mu otọe na ne uwa nẹ, ne I wa tama uwa nian wẹ ohan uwa wa mu emwa hia ni rre otọe na zẹzẹzẹ. 10 Ma họn vbene Nọyaẹnmwa ka Okun Nọ Baa hẹ vbe odaro uwa vbe uwa kpa hin Igipt rre. Ma họn ẹn vbe ne uwa gbele avbe ọba eva ọghe Amọri, Saihọn kevbe Ọg, vbe odẹ ahọ ọghe Jọdan, ke ẹe kevbe ivbiyokuo iran. 11 Ọwarọkpa vbe ima họn ẹn, ohan kegha mu ima, egbe na wọ edọmwadeọghọe. Osanobua uwa, e Nọyaẹnmwa ọrọre Osanobua vbe ẹrinmwi kevbe agbọn. 12 Banbanna nian, wa yan ma e Nọyaẹnmwa wẹ wa gha mu eyan uwa sẹ, ne uwa gbearoghe ẹgbẹe mwẹ zẹ vbene imẹ gbe aro ghe uwa, wa ghi vbe rhie emwi iyama yọ. 13 Wa ghi gie erha mwẹ, iye mwẹ, etẹn mwẹ, ne ikpia kevbe etẹn mwẹ ne ikhuo kevbe ẹgbẹe iran hia miẹn uhunmwu! Wa ghẹ gia gbele ima an.” 14 Ikpia nii keghi wanniẹn tama rẹn wẹẹ, “Te Osanobua gha miẹn ima uhunmwu vbe ima ma ru vbene u khare. A deghẹ u ma ta emwi ne ima ru na ladian, ma gha ye obọ esi mu uẹn vbe e Nọyaẹnmwa a mu otọe na ne ima.” 15 E Rehab keghi rre owa ne a wa bọ ginna ekẹn ne a gbe ga ẹvbo nii. Rhunmwuda ọnii, ọ keghi ya irri munọ iran la ewindo tuorre. 16 Okhuo nii keghi tama iran wẹẹ, “Wa lẹ gha rrie ẹvbo uhunmwu oke, a deghẹ ẹi re erriọ, obọ ibiẹka ọba gha vba uwa, wa ghi lẹre la ikpẹdẹ eha iran te do werriegbe rre. Iyeke ọnii, wa sẹtin lele odẹ uwa gha khian.”

Vbene U Khian Ya Sẹtin Gha Re Ọmwa Nọ Ru Nagban

(Jọs 1:7, 8) Sokpan, u ghi wegbe ne u vbe kakabọ din; ne u vbe miẹn wẹ, wẹ wa lele uhi ni hia ne Mosis ne ọguọmwadia mwẹ gbe ne uwa. Ghẹ sẹ ọkpa rae vbọ, ọ ghi gha dinna odẹ nuẹn vbe ehe ne u gha rhirhi yo. 8 U ghi miẹn wẹ a tie ebe uhi nii vbe uwu ugamwẹ uwa vbe ẹghẹ hia. U ghi gha ruẹ ọre asọn kevbe avan ne u vbe miẹn wẹ u ya emwi ne a gbẹnnẹ yọ hia ru emwi. Ẹghẹ nii, agbọn gha ma ruẹn, u ghi vbe gha ru ne a gbaan.

(Jọs 1:9) Ya uhi ne I gbe nuẹn rre. Wegbe ne u vbe din. Ghẹ gie ohan muẹn, ghẹ gie ẹtin fo uẹ, rhunmwuda mẹ ne Nọyaẹnmwa Osanobua ruẹ rrọọ yaba ruẹ vbe eheikehe ne u gha rhirhi yo.”

Gha Maa Egbuẹ Emwi Ne U Mieke Na Gha Mwẹ Ẹwaẹn Na Ya Rẹn Emwi Nọ Maan Kevbe Nẹi Maan

(Hib 5:14) Evbare ne ọ wo vbe egbe, ọghe avbe eniwanrẹn nọ, iran ni ma unu iran ẹre, ne iran vbe gha ya ẹe rẹn alughaẹn ne ọ rre ẹkpo emwi ne ọ maan kevbe ne ẹ i maan.

(Rom 14:12) Dọmwade ọghọe vbe uwu ima ọre ọ ra na iyẹn egbe ẹre ma Osanobua.

(Itan 3:5, 6) Ya ẹtin ruẹn hia mu ẹtin yan e Nọyaẹnmwa. Ghẹ mu ẹtin yan emwi ne uwẹ ro ighẹ uwẹ rẹnrẹn. 6 Gha ye Nọyaẹnmwa rre vbe emwi ne u ru hia, ọ gha vbe gha ma ruẹn odẹ ne ọ kere.

(Mat 24:45) “Gha ọre ọguọmwadia esi kevbe ne ọ wan nii, ọnii ọrọre ne arowa ẹre ya ru ne ọ gbe aro ghe eguọmwadia ne ihua ọre ne ọ gha rhie evbare ne iran vbe ẹghẹ ne ọ kere.

SEPTEMBER 20-26

(JỌSUA 3-5) Vbe owiẹ ne ọ lelẹe, e Jọsua keghi kpaegbe ke ẹe kevbe ivbi Izrẹl hia, iran keghi si kpao hin agọ Akesia rre, iran na gha rrie Jọdan. Iran keghi si agọ bu vbe evba, iran kevbe fian ẹẹn rra. 2 Vbe iyeke ikpẹdẹ eha, avbe ọkaolotu keghi lele agọ nii hia. 3 Iran keghi tama emwa nii wẹẹ, “Wa gha bẹghe avbe ohẹn vbe iran a mu Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa Osanobua rua, wa rhọ emwi ne uwa lele iran. 4 Erriọ uwa gha na rẹn odẹ ne uwa gha la, vbene a na miẹn wẹ wa ma he ka sẹ edinran ẹdẹ, sokpan, wa ghẹ sikẹ nene Ẹkpẹti Ile, wa ghi rhie omwa ukhiọnmwẹ ibiriki ọkpa ye ẹkpo vbe odieke ẹre.” 5 E Jọsua keghi tama emwa ni wẹẹ, “Wa họnmwẹ egbe rhunmwuda vbe ẹdẹ ne akhuẹ, e Nọyaẹnmwa gha ru emwi nọkhua vbe uwu ẹbu uwa.” 6 Ẹre Jọsua na tama avbe ohẹn wẹẹ ne iran tọn Ẹkpẹti Ile nii mu ne iran ke odaro ne avbe emwa nii. Iran keghi ru vbene ọ khare. 7 Ẹre Nọyaẹnmwa na tama Jọsua wẹẹ, “Emwi ne I ra ru ẹrẹna gha ya ivbi Izrẹl hia ya ọghọ nuẹn zẹ vbe okpọmwa, iran ghi vbe rẹn wẹ I rrọ yaba ruẹ zẹ vbene I vbe gha rrọọ yaba e Mosis. 8 Tama avbe ohẹn ni mu Ẹkpẹti Ile wẹẹ, iran gha sẹ ẹzẹ nii, iran ghi mudia vbe uwu amẹ, vbe ọkpẹn oke.” 9 Ẹre Jọsua na tama emwa nii wẹẹ, “Wa larre edinran, ne uwa danmwẹ ehọ ẹmwẹ ne Nọyaẹnmwa ne Osanobua uwa ra guan. 10 Ẹrẹna, wa gha rẹn wẹ Osanobua ne ọ rrọọ rre adesẹneva uwa, vbe ne uwa ya nana sikẹ odaro, erriọ rẹn gha vbe ya gha khulo emwa Kenan, Hiti, Hivi, Pẹriz, Gagas, Amọri kevbe Jebus hin odaro uwa rre. 11 Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa uhunmwu otọ agbọn hia ra ke odaro ne uwa ya fian Ẹzẹ Jọdan rra. 12 Banbanna nian wa zẹ arhin iweva, ọkpọkpa ke dọmwade ẹwae Izrẹl rre. 13 Avbe ohẹn ni mu Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa uhunmwu otọ agbọn hia gha viọ owẹ iran ye uwu amẹ nii, Ẹzẹ Jọdan ghi dobọ ulẹmwẹ yi, amẹ ni lẹ ke uhunmwu Ẹzẹ dee ghi hẹnhẹn ye ihọkpa.” 14 Ẹghẹ emwiorhọ ọ re ghaa nọ, ẹzẹ ke wa ro, emwa nii keghi si kpao vbe agọ ne iran ya fian Jọdan rra. 15 Avbe ohẹn keghi mu Ẹkpẹti Ile, iran na ke odaro. lran ghi sẹ ọkpẹn Jọdan iran na viọ owẹ ye uwu ẹzẹ. 16 Amẹ keghi dobọ ulẹmwẹ yi, ọ na hin utete gha rrie odẹ uhunmwu ẹzẹ gban an vbe Adam ne ẹvbo ne ọ rre ọkpẹn Zarẹtan, ulẹmwẹ ẹzẹ ghe ototọ ne ọ rrie Okun Nọwu ke wa gha re ne a yan fua, emwa keghi fian ẹn rra vbe ọkpẹn Jẹriko. 17 Ẹghẹ ne iran na ye owẹ fian ẹn gberra vbe otọ ne ọ kae nii, avbe ohẹn ni mu Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa keghi mudia ye otọe ne ọ kae vbe adesẹneva Jọdan a te do miẹn wẹ emwa hia lae gberra.

4:1 Emwa nii hia ghi la Jọdan gberra nẹ, e Nọyaẹnmwa keghi tama Jọsua wẹẹ, 2 “Zẹ ikpia iweva, orhiọn ọkpọkpa vbe dọmwade ẹwae ne, 3 u ghi tama iran wẹẹ wa viọ okuta iweva ke adesẹneva Jọdan ladian, vbe ehe ne avbe ohẹn mudia yi dandaandan, wa viọ iran mwẹ obọ gha khian, ne uwa viọ iran ye otọ vbe ehe ne uwa gha bu agọ yi asọn nẹrẹ.” 4 Ẹre Jọsua na tie ikpia iweva ne ọ zẹe. 5 Ọ keghi tama iran wẹẹ, “Wa la uwu Jọdan, ke odaro ne Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa Osanobua rua, ọkpọkpa vbe uwu uwa ghi mu okuta yan izabọ ọkpọkpa ọghe ẹwae iweva ni rre Izrẹl. 6 Avbe okuta na, ọ re ọ gha ye avbe emwa nii emwi ne Nọyaẹnmwa ru rre. Avbe ivbi uwa gha nọ vbe ẹghẹ ne ọ dee, emwi ne a ya avbe okuta na kha. 7 Wa ghi tama iran wẹ ẹghẹ ne Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa na fian Ẹzẹ Jọdan rra, amẹ ọnrẹn keghi dobọ ulẹmwẹ yi. Avbe okuta na ghi gha re ama ayere ne ivbi Izrẹl ẹdẹdẹmwẹdẹ.” 8 Emwa nii keghi ru vbene Jọsua khare. Iran keghi viọ okuta iweva vbe adesẹ Jọdan zẹ vbene Nọyaẹnmwa tama iran, ọkpọkpa ne ẹwae ọkpọkpa vbe Izrẹl, iran keghi viọ iran gha rrie ehe ne iran bu agọ yi vbe oke, iran na viọ iran ye otọ vbe evba. 9 E Jọsua ke vbe mwamwa okuta iweva ye adesẹ Jọdan ehe ne avbe ohẹn ni mu Ẹkpẹti Ile Nọyaẹnmwa mudia yi (avbe okuta na ye rre evba.) 10 Avbe ohẹn keghi mudia ye adesẹneva Jọdan a te do miẹn wẹ a ru emwi hia ne Nọyaẹnmwa tama e Jọsua wẹ ne ọ tama iran ne iran ru. Erriọ e Mosis tae. Emwa nii ke zẹgiẹgiẹ fian e Jọdan rra. 11 Ugbẹn vbe iran ghi fian ẹẹn rra nẹ, Ẹkpẹti Ile Nọyaẹnmwa kevbe avbe ohẹn keghi ke odaro ne emwa nii. 12 Emwa ẹwae Riubẹn kevbe Gad kevbe a gha wa ẹwae Manasẹ ye ihe eva, keghi mu egbe ne a gha ya khọn okuo zẹ vbene Mosis tama iran. 13 Vbene e Nọyaẹnmwa na gha ghe iran, arhunmwu arriaisẹn iyeva (40,000) ni mu egbe okuo, keghi fian ẹẹn gberra la otọe ne ọ rriẹe vbe ọkpẹn Jẹriko. 14 Emwi ne Nọyaẹnmwa ru ẹdẹrriọ keghi ya ivbi Izrẹl gha rhie ọghọ ne Jọsua zẹ vbe okpọmwa. Iran kegha ya ọghọ ne ẹẹn vbe ẹdẹ agbọn rẹn hia, zẹ vbene iran vbe gha ya ọghọ ne Mosis. 15 Ẹre Nọyaẹnmwa na tama e Jọsua wẹẹ, 16 “Tama avbe ohẹn ni mu Ẹkpẹti Ile ne iran lahin uwu Jọdan rre.” 17 E Jọsua keghi ru vbe rriọ. 18 Ugbẹn vbe avbe ohẹn ghi sẹ otọe Kenan nẹ, ẹzẹ nii ke dọlegbe gha lẹẹ, ọ keghi dọlegbe ro sẹ oke ẹre. 19 Ikpẹdẹ ne ogigbe vbe uki ne ogienẹ, ne ọ re uki ne okaro, ọre emwa ni na fian Jọdan rra, iran keghi gbe agọ ye Gilgal vbe ọlarre owẹn Jẹriko. 20 Evbanii ọ re Jọsua mwamwa okuta iweva ne iran viọ vbe Jọdan yi. 21 Rẹn keghi tama ivbi Izrẹl wẹẹ, “Emọ gha nọ evbibiẹ iran ẹdẹ ne ọ dee wẹẹ vbe ena khin okuta yi? 22 Wa ghi ma iran ẹre wẹ te ivbi Izrẹl ya owẹ fian Ẹzẹ Jọdan rra vbe otọ ne ọ kae. 23 “E Nọyaẹnmwa Osanobua uwa keghi si amẹ Jọdan ka nẹ uwa rhinrin wa te do fian ẹẹn rra, zẹ vbene ọ vbe si amẹ Okun Nọ Baa ka ne ima vbe ima te fian ẹẹn rra. 24 Rhunmwuda ọnọna, emwa hia ni rre agbọn na gha rẹn ẹtin ọghe Nọyaẹnmwa, wa ghi vbe gha ya ọghọ ne Nọyaẹnmwa Osanobua uwa ẹdẹdẹmwẹdẹ.”

5:1 Avbe ọba Amọri hia ni rre ọlarrie owẹn Jọdan kevbe avbe ọba Kenan ni lele ọkpẹn Okun Meditẹrrenian hia keghi họn wẹ te Nọyaẹnmwa si amẹ Jọdan ka ne ivbi Izrẹl la gberra. Ohan keghi mu iran, egbe na wọ iran rhunmwuda ivbi Izrẹl. 2 Ẹre Nọyaẹnmwa na tama e Jọsua wẹẹ, “Ya okuta nọ wegbe ru abẹe ne u ya rhuẹ ivbi Izrẹl.” 3 Ẹre Jọsua na gele ru abẹe, ọ na rhuẹ iran vbe Oke Arhuẹ. 4 Emwi ne ọ yae ru ọna ọrọre wẹ avbe emwa hia ni sẹe ni yo okuo vbe iran kpao vbe Igipt wulo fo nẹ vbe uwu ato vbe odẹ. 5 A gha rhe miẹn wẹ te a rhuẹ ikpia hia ni kpao vbe Igipt rre, emwa hia ne a biẹlẹe vbe ẹghẹ ne a na gha fian ato rra, ne a rhuẹre ẹ i rrọọ. 6 Ukpo iyeva ọre ivbi Izrẹl ya gha fian ato rra. Vbe ẹghẹ na, avbe ikpia ni sẹe ni yo okuo, ni kpao vbe Igipt rre, wulo nẹ rhunmwuda, iran ma họn ẹmwẹ e Nọyaẹnmwa. Ọ keghi tama iran wẹ rẹn i gie iran sẹ otọe esiesi ne ọ maan emwiokọ nii ne irẹn ve avbe erha iran odede re wẹ rẹn gha mu ne ima. 7 Sokpan ivbi iran ne ikpia ni rhie ihe iran, a ma he rhuẹ iran vbe ẹghẹ ne iran na gha la ato khian. Orre ọgbọn na ọ re Jọsua rhuẹre. 8 Iran ghi rhuẹ iran fo nẹ, agbọn ẹvbo ni hia kegha rre agọ rhinrin ẹwẹn ọnrẹn te do rrie. 9 Ẹre Nọyaẹnmwa na tama Jọsua wẹẹ, “Vbe ẹdẹnẹrẹ na, ukpọn efaa ọghe ne uwa na gha re eviẹn vbe Igipt, I ban ẹn uwa ẹre mu fua nẹ.” Ọni ọ si ẹe ne a na gha tie evba nii Gilgal zẹ vbene a ye tie ẹre ẹdẹnẹrẹ na. 10 Ẹghẹ ne ivbi Izrẹl na gha rre agọ vbe Gilgal, vbe otọe ne ọ rriẹe ne ọ rre ọkpẹn e Jẹriko, iran keghi ru emwiukpo Alagberra vbe ota ọghe ikpẹdẹ ne ogiwenẹ ọghe uki nii. 11 Vbe ikpẹdẹ ne ọ wa lelẹe dandaandan, iran keghi rri evbare ne a rhọ re vbe otọe Kenan, ọka ne a tọẹn kevbe ebrẹd ne a le vbe ne a ma na rhie eyist yọọ. 12 Vbe iyeke ọnii, emana keghi dobọyi, ọ ma ghi dele rre, ivbi Izrẹl ma ghi vbe miẹn. Iran keghi suẹn vbe ukpo nii gha rri evbare ne a rhọre vbe otọe Kenan. 13 E Jọsua ghi rre ọkpẹn Jẹriko, vbe udemwurri, ọ keghi bẹghe okpia ọkpa ne ọ mu umozo mwẹ vbe ọ mudia ye odaro irẹn. E Jọsua keghi bu ẹre gha khian, ọ nọ rẹn wẹẹ, “Ọkpa vbe uwu ivbiyokuo ọghe ima ọre uwẹ khin ra oghian?” 14 Okpia ni keghi wanniẹn wẹẹ, “Ẹi mwẹ ne I khin vbọ. Te imẹ rre emwa na zẹ vbe ọkaokuo ivbiyokuo e Nọyaẹnmwa.” E Jọsua keghi ghughẹrre ya ọghọ nẹẹn, ọ keghi kha wẹẹ, “Te imẹ rre emwa ne u gha gie mwẹ uhunmwu enọwanrẹn, de emwi ne u ho ne I ru?” 15 Ọre ọkaokuo ivbiyokuo e Nọyaẹnmwa nii na tama rẹn wẹẹ, “Viọ ibata ruẹ hin owẹ rre ighẹ otọe ne ọ huanrẹn ọre u mudia yan na.” E Jọsua keghi ru vbene a tama rẹn.

(Jọs 5:14, 15) Okpia ni keghi wanniẹn wẹẹ, “Ẹi mwẹ ne I khin vbọ. Te imẹ rre emwa na zẹ vbe ọkaokuo ivbiyokuo e Nọyaẹnmwa.” E Jọsua keghi ghughẹrre ya ọghọ nẹẹn, ọ keghi kha wẹẹ, “Te imẹ rre emwa ne u gha gie mwẹ uhunmwu enọwanrẹn, de emwi ne u ho ne I ru?” 15 Ọre ọkaokuo ivbiyokuo e Nọyaẹnmwa nii na tama rẹn wẹẹ, “Viọ ibata ruẹ hin owẹ rre ighẹ otọe ne ọ huanrẹn ọre u mudia yan na.” E Jọsua keghi ru vbene a tama rẹn.

(Jọs 3:1-13) Vbe owiẹ ne ọ lelẹe, e Jọsua keghi kpaegbe ke ẹe kevbe ivbi Izrẹl hia, iran keghi si kpao hin agọ Akesia rre, iran na gha rrie Jọdan. Iran keghi si agọ bu vbe evba, iran kevbe fian ẹẹn rra. 2 Vbe iyeke ikpẹdẹ eha, avbe ọkaolotu keghi lele agọ nii hia. 3 Iran keghi tama emwa nii wẹẹ, “Wa gha bẹghe avbe ohẹn vbe iran a mu Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa Osanobua rua, wa rhọ emwi ne uwa lele iran. 4 Erriọ uwa gha na rẹn odẹ ne uwa gha la, vbene a na miẹn wẹ wa ma he ka sẹ edinran ẹdẹ, sokpan, wa ghẹ sikẹ nene Ẹkpẹti Ile, wa ghi rhie omwa ukhiọnmwẹ ibiriki ọkpa ye ẹkpo vbe odieke ẹre.” 5 E Jọsua keghi tama emwa ni wẹẹ, “Wa họnmwẹ egbe rhunmwuda vbe ẹdẹ ne akhuẹ, e Nọyaẹnmwa gha ru emwi nọkhua vbe uwu ẹbu uwa.” 6 Ẹre Jọsua na tama avbe ohẹn wẹẹ ne iran tọn Ẹkpẹti Ile nii mu ne iran ke odaro ne avbe emwa nii. Iran keghi ru vbene ọ khare. 7 Ẹre Nọyaẹnmwa na tama Jọsua wẹẹ, “Emwi ne I ra ru ẹrẹna gha ya ivbi Izrẹl hia ya ọghọ nuẹn zẹ vbe okpọmwa, iran ghi vbe rẹn wẹ I rrọ yaba ruẹ zẹ vbene I vbe gha rrọọ yaba e Mosis. 8 Tama avbe ohẹn ni mu Ẹkpẹti Ile wẹẹ, iran gha sẹ ẹzẹ nii, iran ghi mudia vbe uwu amẹ, vbe ọkpẹn oke.” 9 Ẹre Jọsua na tama emwa nii wẹẹ, “Wa larre edinran, ne uwa danmwẹ ehọ ẹmwẹ ne Nọyaẹnmwa ne Osanobua uwa ra guan. 10 Ẹrẹna, wa gha rẹn wẹ Osanobua ne ọ rrọọ rre adesẹneva uwa, vbe ne uwa ya nana sikẹ odaro, erriọ rẹn gha vbe ya gha khulo emwa Kenan, Hiti, Hivi, Pẹriz, Gagas, Amọri kevbe Jebus hin odaro uwa rre. 11 Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa uhunmwu otọ agbọn hia ra ke odaro ne uwa ya fian Ẹzẹ Jọdan rra. 12 Banbanna nian wa zẹ arhin iweva, ọkpọkpa ke dọmwade ẹwae Izrẹl rre. 13 Avbe ohẹn ni mu Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa uhunmwu otọ agbọn hia gha viọ owẹ iran ye uwu amẹ nii, Ẹzẹ Jọdan ghi dobọ ulẹmwẹ yi, amẹ ni lẹ ke uhunmwu Ẹzẹ dee ghi hẹnhẹn ye ihọkpa.”

E Jehova Keghi Fiangbe Emwa Ni Mwẹ Amuẹtinyan

(Jọs 3:12, 13) Banbanna nian wa zẹ arhin iweva, ọkpọkpa ke dọmwade ẹwae Izrẹl rre. 13 Avbe ohẹn ni mu Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa uhunmwu otọ agbọn hia gha viọ owẹ iran ye uwu amẹ nii, Ẹzẹ Jọdan ghi dobọ ulẹmwẹ yi, amẹ ni lẹ ke uhunmwu Ẹzẹ dee ghi hẹnhẹn ye ihọkpa.”

(Jọs 3:14) Ẹghẹ emwiorhọ ọ re ghaa nọ, ẹzẹ ke wa ro, emwa nii keghi si kpao vbe agọ ne iran ya fian Jọdan rra.

(Jọs 3:15-17) Avbe ohẹn keghi mu Ẹkpẹti Ile, iran na ke odaro. lran ghi sẹ ọkpẹn Jọdan iran na viọ owẹ ye uwu ẹzẹ. 16 Amẹ keghi dobọ ulẹmwẹ yi, ọ na hin utete gha rrie odẹ uhunmwu ẹzẹ gban an vbe Adam ne ẹvbo ne ọ rre ọkpẹn Zarẹtan, ulẹmwẹ ẹzẹ ghe ototọ ne ọ rrie Okun Nọwu ke wa gha re ne a yan fua, emwa keghi fian ẹn rra vbe ọkpẹn Jẹriko. 17 Ẹghẹ ne iran na ye owẹ fian ẹn gberra vbe otọ ne ọ kae nii, avbe ohẹn ni mu Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa keghi mudia ye otọe ne ọ kae vbe adesẹneva Jọdan a te do miẹn wẹ emwa hia lae gberra.

EMWI NỌ GHA YA RUẸ GHA SỌYẸNMWẸ IWINNA IKPORHU SAYỌ

SEPTEMBER 27–OCTOBER 3

(JỌSUA 6-7) A keghi wa kakabọ khui urho e Jẹriko a na vbe gha khẹ ọre ne ọ ghẹ gie ivbi Izrẹl laọ. Ọmwa rhọkpa i sẹtin la uwu Jẹriko ra ne ọmwa rhọkpa vbe ladian vbọ. 2 E Nọyaẹnmwa keghi tama e Jọsua wẹẹ, “Danmwehọ, te I ra mu e Jẹriko nuẹn ke ẹe kevbe ọba ẹre kevbe ivbiyokuo ẹre ni wegbe. 3 Ke uwẹ kevbe ivbiyokuo ruẹ, wa ya ikpẹdẹ ehan khian lẹga e Jẹriko uhukpa vbe ẹdẹ. 4 Avbe ohẹn ihinrọn ne ọkpọkpa vbọ mu orhu mwẹ obọ, ghi ke odaro ne Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa. Vbe ikpẹdẹ ne ogihinrọn ke uwa kevbe ivbiyokuo ruẹ ghi khian lẹga ẹvbo nii igba ihinrọn, avbe ohẹn ghi gha si orhu nii khian. 5 “Ẹghẹ nii, iran ghi si ẹe uhukpa ne ọ kpẹẹ vbe otọ. Wa gha wa họn ọnii, emwa nii hia ghi wa da van, ekẹn ne a gbe lẹga ẹvbo nii gha wa de wiẹghẹ ye otọ. Dọmwadeọghọe ghi wa khian ghe odaro la ore ẹvbo nii.” 6 Ẹre Jọsua na tie avbe ohẹn, ọ keghi tama iran wẹẹ, “Wa mu Ẹkpẹti Ile nii, wa ihinrọn ke odaro ne ẹẹn wa ghi viọ orhu mwẹ. Avbe ivbiyokuo ghi ke odaro ne uwa.” 7 Ọ kevbe tama avbe emwa ni wẹẹ, “Wa si okhian. Wa khian lẹga ẹvbo nii vbene avbe ivbi iyokuo na ke odaro ne Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa.” 8 Vbe ọwarọkpa vbe Jọsua ghi guan nẹ, avbe ohẹn ihinrọn ni keghi ke odaro ne Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa, iran na ghi si orhu nii. 9 Avbe ivbiyokuo keghi ke odaro ne avbe ohẹn ni si orhu nii, iran ni ke odieke kegha lele enii dee. Orhu nii keghi wa gha tu yan egbe khian. 10 Sokpan, e Jọsua keghi tama emwa nii wẹ ne iran ghẹ kpe orhu rhọkpa, ne iran ghẹ talọ hiehiere, rhinrin rẹn te do tama iran. 11 Ọ keghi gia avbe ohẹn ke Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa lẹga ẹvbo ni uhukpa. Iran keghi werriegbe gha die agọ, iran na do gbe asọn nii vbe evba. 12-13 Vbe ikpẹdẹ ne ọ lelẹe, e Jọsua keghi kpaegbe vbe owiẹ vbirivbiri, avbe ohẹn kevbe tọn Ẹkpẹti Ile mu. Avbe ohẹn ni ihinrọn ni viọ orhu mwẹ keghi ke odaro, iran na gha si avbe orhu nii khian. Avbe ivbiyokuo ke odaro ne iran, vbene avbe abodẹ na ke odieke. Orhu ni kegha tu yan egbe khian. 14 Erriọ nọ zẹẹ, vbe ikpẹdẹ ne ogieva, iran keghi vbe khian lẹga ẹvbo nii uhukpa. Iran na dọlegbe gha die agọ. Iran keghi ru ọna la ikpẹdẹ ehan. 15 Vbe ikpẹdẹ ne ogihinrọn, iran keghi kpaegbe vbe ẹdẹ wa da gbe, iran keghi khian lẹga ẹvbo ni igba ihinrọn vbene iran ka ruẹe de yi ẹdẹrriọ ọkpa kẹkan ọ re iran khian lẹga ẹre igba ihinrọn. 16 Iran ghi khian lẹga vbe ne ukpogihinrọn, avbe ohẹn ghi si orhu ni nẹ, e Jọsua keghi tama emwa ni wẹẹ, “Wa da van, e Nọyaẹnmwa mu ẹvbo na ne uwa nẹ. 17 Ẹvbo na kevbe emwi hia ni rre uwu ẹre, a yae fi ohan nẹ ne a fuẹn ọnrẹn uan zẹ vbe emwi ne a ya zọ ese ghe Nọyaẹnmwa. E Rehab ne ebabotu kevbe emwa owa ẹre ọkpa, ọre a ra sẹrae rhunmwuda, ọ keghi viọ emwa ne ima gie ẹre uhunmwu lẹre. 18 Sokpan zẹ vbene ọ de kan uwa na, wa ghi gban egbe ne avbe emwi ne a fuẹn uan, wa gha rhie vbe emwi ne a ta nẹ wẹ ne a fuẹn uan, te uwa ra mu ọlọghọmwa kevbe ọfuan la agọ ivbi Izrẹl. 19 Sokpan avbe emwikemwi ne a ya esiliva ra igoru ra oze ra ematọn ru, te a ra viọ iran ye efẹn ọkpa ne Nọyaẹnmwa. Te a ra viọ iran ye uwu aza e Nọyaẹnmwa.” 20 Ẹre avbe ohẹn na si orhu, ọwarọkpa vbe avbe emwa nii ghi wa họn ẹẹn, iran keghi kakabọ davan, ekẹn keghi de wiẹghẹ ua. Avbe emwa nii keghi wa rhulẹ la ore ẹvbo nii, iran na khọn rẹn muotọ. 21 Iran keghi ya umozo iran gbele emwa hia ni rre ẹvbo nii uan ikpia kevbe ikhuo, ọmaẹn kevbe ẹghele. Iran keghi vbe gbele avbe ẹmila, avbe ohuan kevbe avbe ekẹtẹkẹtẹ. 22 E Jọsua keghi tama avbe ikpia eva ni ya ru ọrhẹ nii wẹẹ, “Wa gha rrie owa ebabotu nii, wa ya viọ irẹn kevbe emwa owa ẹre ladian, zẹ vbene uwa yan ma rẹn.” 23 Ẹre iran na gha khian ya rhie Rehab ladian, kevbe erhae, iye ẹe, etiọnrẹn ne ikpia kevbe emwa ẹgbẹe ọre ni dekẹe. Iran keghi viọ iran kevbe avbe eviẹn iran, ye vbe a gha lahin agọ ivbi Izrẹl rre nẹ. 24 Iyeke ọnii, iran na mu erhẹn ye ẹvbo nii, iran keghi giẹn ọnrẹn uan ke ẹe kevbe emwi ni rrọọ hia sokpan amawẹ avbe emwi nii ne a ya igoru, esiliva, oze kevbe ematọn ru, iran na viọ enii ya hẹ ye uwu aza e Nọyaẹnmwa. 25 Sokpan e Jọsua keghi sẹ Rehab rae ke ẹe kevbe etiọnrẹn hia rhunmwuda rẹn ọ re ọ viọ avbe emwa ne a gie ẹre uhunmwu ya baba otọ Jẹriko ghe lẹre. (Ivbi iran ye rre Izrẹl do sẹ ẹdẹnẹrẹ na.) 26 Vbe ẹghẹ na, e Jọsua keghi wa yan tama iran wẹẹ: “Ọmwakọmwa ne ọ gha ye wẹ ne irẹn dọlegbe bọ ẹvbo na, ihẹn ọghe Nọyaẹnmwa gha rre ọre uhunmwu. Ọmwa ne ọ gbe ẹyotọ ẹre, ovbi ẹre ne okpia ne ọdiọn gha wu ẹe ọmwa ne ọ bọ onurho ẹre, ovbi ẹre ne okpia ne ọ kotọ gha wu ẹe.” 27 Erriọ, e Nọyaẹnmwa na yaba e Jọsua, otiti ẹre keghi gba ẹvbo nii hia.

7:1 Izrẹl keghi rra uhi e Nọyaẹnmwa ne ọ khare wẹ ne a ghẹ rhie emwi rhọkpa ne a wẹ ne a fuẹn uan vbe Jẹriko. Ekani ọrọre ọmwa ne ọ viọ emwi eso. Rẹn kegha re ovbi Kami ne ovbi Zabdi ne ovbi Zẹra vbe ẹwae ọghe Juda. Ohu ivbi Izrẹl keghi kakabọ mu e Nọyaẹnmwa. 2 E Jọsua keghi ke Jẹriko gie emwa eso gha rrie Eai, ne ẹvbo ne o rre ọlarre owẹn Bẹtẹl vbe ọkpẹn Betava. Ọ keghi tama iran ne iran ya ba ẹvbo nii ghe. Ẹre emwa nii na gele gha khian ya ba Eai ghe. 3 Iran ghi do na iyẹn ma e Jọsua, iran tama rẹn wẹẹ, “Ọ ma sẹ ne agbọn hia gha wa gha rrie. Gie ọmwa arhin arriaisẹn eva ra eha ne iran ya khọn Eai. Ghẹ gie emwa hia wa gha khian ya khọn rhunmwuda, ẹ i re ẹvbo ne ọ kpọlọ.” 4 Rhunmwuda ọnii omwa ivbi Izrẹl arriaisẹn eha (3000) ke gha khian, sokpan emwa Eai ke khulo iran werriegbe. 5 Obọ avbe eghian keghi vba arhin ehan yan ọgban vbe uwu iran. Iran keghi khulo ivbi Izrẹl ke onurho ẹvbo nii kpao do sẹ ehe ne a na guọghọ okuta ya bọ owa, iran na gha gbele iran lele odẹ dee vbe ne a ya tuorre vbe oke nii. Ohan keghi suẹn gha mu ivbi Izrẹl ẹtin na fo iran. 6 E Jọsua kevbe avbe ekaolotu keghi ye akhiẹ sọ ukpọn rẹn uan, ọna de mu aro rhu otọ vbe odaro Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa. Avbe ọkaolotu Izrẹl keghi gu ẹe lovbiẹ ye evba ya sẹ ota. Iran na zẹ ebubẹ ye uhunmwu ne iran ya rhie akhiẹ iran maan. 7 Ẹre Jọsua na kha wẹẹ, “E Nọyaẹnmwa ne Udazi! Vbọzẹ ne u na viọ ima gberra e Jọdan hiehie yi? Ne u do hẹ ima ku ivbi Amọri obọ nọ ra? Ne u do fuẹn ima an nọ ra? Vbọzẹ ne ima ma na wa tota ye obọ nọkpa ọghe Jọdan. 8 Vbe i a ghi ra miẹn ta yi e Nọyaẹnmwa, vbene Izrẹl na lẹ werriegbe nẹ vbe odaro avbe eghian rẹn? 9 Avbe emwa Kenan, kevbe avbe emwa ọvbehe hia ni rre otọe na gha họn ẹmwẹ na. Iran ghi do lẹga ima, iran ghi gbele ima hia a. De emwi ne u wẹ ghẹ ghi ru ya da uyi eni ruẹn yi?” 10 E Nọyaẹnmwa keghi tama e Jọsua wẹẹ, “Kpaegbe, vbọzẹ ne u na mu aro rhu otọ vbe nian na yi? 11 Izrẹl rukhọ nẹ. Ẹmwẹ ne ima gba ta ne I wẹ ne iran rhie mwẹ, iran rra ẹre. Iran viọ eso vbe uwu emwi ne a wẹ ne a fuẹn uan. Iran duẹe viọ, iran vbe ta ohoghe yọ, iran na viọ iran ba emwi iran. 12 Ọna ọ re ọ sii ẹe ne ivbi Izrẹl ma na sẹtin mudia vbe odaro eghian iran. Iran lẹhin odaro eghian rhunmwuda, emwi ne a ra fuẹn uan ọ re a ghi vbe ka iran tobọ iran baa. Mẹ i ghi mudia ke uwa ọvbehe sokpan a ma wẹ wa fuẹn avbe emwi ne a wẹ ne uwa ghẹ rhie. 13 Kpaegbe! Ya khuẹ awua hin egbe avbe emwa nii rre ne u wẹ ne iran mu egbe ne iran bu mwẹ gha dee. Tama iran ne iran mu egbe ne iran bu mwẹ gha dee ẹdẹ nakhuẹ, rhunmwuda mẹ ne Osanobua Izrẹl mwẹ emwi ne I ra ta wẹẹ: ‘Izrẹl, emwi eso ne I wẹ ne uwa fuẹn uan guẹ. Wa i ra sẹtin mudia vbe odaro avbe eghian uwa vbe ẹi re te uwa viọ avbe emwi na hin ehe ne uwa ye rre nẹ.’ 14 Rhunmwuda ọnii, vbe owiẹ, a gha viọ uwa mudia vbe odaro mwẹ, ẹwae ẹwae. Ẹwae ne Nọyaẹnmwa ghi mu vbọ ghi vbe ye ẹgbẹe ẹgbẹe bu mwẹ gha dee. Ẹgbẹe ne Nọyaẹnmwa ghi mu vbọ, emwa ni rrọ ghi ladian ọkpọkpa. 15 Ọmwa ne a miẹn avbe emwi nii vbe obọ ẹre, a ghi giẹn ọnrẹn uan kevbe ẹgbẹe ọre kevbe emwi ne ọ mwẹ hia. Emwi ne ọ mu ohan ọre ọ ru, ọ keghi rra ẹmwẹ ne imẹ vbe emwa mwẹ gba ta.” 16 E Jọsua keghi kpaegbe vbe owiẹ vbirivbiri, ọ keghi viọ Izrẹl ladian ẹwae ẹwae. Ọ keghi mu ẹwae ọghe Juda. 17 A keghi viọ uniẹn ni rre ẹwae Juda ladian, ọ keghi mu uniẹn ọghe Zẹra. Ọ keghi vbe viọ uniẹn ọghe Zẹra ladian ẹgbẹe ẹgbẹe, ọ keghi mu ẹgbẹe e Zabdi. 18 E Zabdi kevbe viọ ẹgbẹe ọre ladian ọkpọkpa, ọ keghi mu Ekani ovbi Kami kevbe eyẹ Zabdi, ne ovbi Zẹra ne ẹwae Juda. 19 Ẹre Jọsua na tama Ekani wẹẹ, “Ovbimwẹ, ta ẹmwata vbe emwa na, vbe odaro e Nọyaẹnmwa Osanobua Izrẹl ne u miẹn kue. Banban na nian, tama mwẹ emwi ne u ru. Ghẹ vbe wẹ ne u rhie ẹre lẹre mẹ.” 20 Ẹre Ekani na kha wẹẹ, “Ẹmwata nọ, I ru orukhọ ghe e Nọyaẹnmwa Osanobua Izrẹl nẹ, emwi ne I ru ọ re ọna khin. 21 Vbe uwu emwi ne ima khọn mu, I keghi miẹn agbada ẹwu e Babilọn ọkpa ne ọ kakabọ mose ne ọ gha sẹ uwan esiliva isẹn, kevbe ẹgba igoru ọkpa ne ọ gha gberra uwan ọkpa. Iran keghi wa viẹn yọ mwẹ aro, ọ re I na viọ iran, wa gha miẹn iran vbe ehe ne I na tọnnọ iran ye uwu otọ vbe owa ukpọn mwẹ, esiliva ne ọ rrọ ọ re ọ ke otọ.” 22 Ẹre Jọsua na gie emwa eso, iran na rhulẹ gha rrie uwu owa ukpọn nii, iran keghi miẹn wẹ a gele tọnnọ ẹẹn ye otọ vbe evba vbene esiliva ne ọ rrọọ na ke ototọ. 23 lran keghi viọ iran ladian vbe owa ukpọn nii, iran na viọ bu e Jọsua kevbe ivbi Izrẹl, a na viọ iran ye otọ vbe odaro e Nọyaẹnmwa. 24 E Jọsua kevbe ivbi Izrẹl hia keghi mu Ekani, kevbe esiliva kevbe agbada ẹwu kevbe ẹgba igoru nii, ivbi ẹre ne ikpia kevbe ne ikhuo, kevbe ẹmila ekẹtẹkẹtẹ kevbe ohuan rẹn, owa ukpọn rẹn, kevbe emwi ne ọ ghi mwẹ hia iran na viọ iran gha rrie Iya Orueghe. 25 Ẹre Jọsua na kha wẹẹ, “Vbọzẹ ne u na hẹ orueghe na gie ima! E Nọyaẹnmwa gha mu orueghe yan ruẹn nian!” Emwa nii hia keghi filo okuta gbe Ekani uan, iran keghi giẹn ẹgbẹe ọre kevbe emwi hia ne ọ mwẹ, iran kevbe filo okuta gbe iran. 26 Iran keghi silo okuta kpitii yan rẹn, te ọ ye rre evba do sẹ ẹdẹnẹrẹ na. Ọnii ọ siẹe ne a na ye tie evba nii “Iya Orueghe.” Iyeke ọnii, ohu ma ghi mu e Nọyaẹnmwa ọvbehe.

(Jọs 6:20) Ẹre avbe ohẹn na si orhu, ọwarọkpa vbe avbe emwa nii ghi wa họn ẹẹn, iran keghi kakabọ davan, ekẹn keghi de wiẹghẹ ua. Avbe emwa nii keghi wa rhulẹ la ore ẹvbo nii, iran na khọn rẹn muotọ.

(Jọs 6:1-14) A keghi wa kakabọ khui urho e Jẹriko a na vbe gha khẹ ọre ne ọ ghẹ gie ivbi Izrẹl laọ. Ọmwa rhọkpa i sẹtin la uwu Jẹriko ra ne ọmwa rhọkpa vbe ladian vbọ. 2 E Nọyaẹnmwa keghi tama e Jọsua wẹẹ, “Danmwehọ, te I ra mu e Jẹriko nuẹn ke ẹe kevbe ọba ẹre kevbe ivbiyokuo ẹre ni wegbe. 3 Ke uwẹ kevbe ivbiyokuo ruẹ, wa ya ikpẹdẹ ehan khian lẹga e Jẹriko uhukpa vbe ẹdẹ. 4 Avbe ohẹn ihinrọn ne ọkpọkpa vbọ mu orhu mwẹ obọ, ghi ke odaro ne Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa. Vbe ikpẹdẹ ne ogihinrọn ke uwa kevbe ivbiyokuo ruẹ ghi khian lẹga ẹvbo nii igba ihinrọn, avbe ohẹn ghi gha si orhu nii khian. 5 “Ẹghẹ nii, iran ghi si ẹe uhukpa ne ọ kpẹẹ vbe otọ. Wa gha wa họn ọnii, emwa nii hia ghi wa da van, ekẹn ne a gbe lẹga ẹvbo nii gha wa de wiẹghẹ ye otọ. Dọmwadeọghọe ghi wa khian ghe odaro la ore ẹvbo nii.” 6 Ẹre Jọsua na tie avbe ohẹn, ọ keghi tama iran wẹẹ, “Wa mu Ẹkpẹti Ile nii, wa ihinrọn ke odaro ne ẹẹn wa ghi viọ orhu mwẹ. Avbe ivbiyokuo ghi ke odaro ne uwa.” 7 Ọ kevbe tama avbe emwa ni wẹẹ, “Wa si okhian. Wa khian lẹga ẹvbo nii vbene avbe ivbi iyokuo na ke odaro ne Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa.” 8 Vbe ọwarọkpa vbe Jọsua ghi guan nẹ, avbe ohẹn ihinrọn ni keghi ke odaro ne Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa, iran na ghi si orhu nii. 9 Avbe ivbiyokuo keghi ke odaro ne avbe ohẹn ni si orhu nii, iran ni ke odieke kegha lele enii dee. Orhu nii keghi wa gha tu yan egbe khian. 10 Sokpan, e Jọsua keghi tama emwa nii wẹ ne iran ghẹ kpe orhu rhọkpa, ne iran ghẹ talọ hiehiere, rhinrin rẹn te do tama iran. 11 Ọ keghi gia avbe ohẹn ke Ẹkpẹti Ile ọghe Nọyaẹnmwa lẹga ẹvbo ni uhukpa. Iran keghi werriegbe gha die agọ, iran na do gbe asọn nii vbe evba. 12-13 Vbe ikpẹdẹ ne ọ lelẹe, e Jọsua keghi kpaegbe vbe owiẹ vbirivbiri, avbe ohẹn kevbe tọn Ẹkpẹti Ile mu. Avbe ohẹn ni ihinrọn ni viọ orhu mwẹ keghi ke odaro, iran na gha si avbe orhu nii khian. Avbe ivbiyokuo ke odaro ne iran, vbene avbe abodẹ na ke odieke. Orhu ni kegha tu yan egbe khian. 14 Erriọ nọ zẹẹ, vbe ikpẹdẹ ne ogieva, iran keghi vbe khian lẹga ẹvbo nii uhukpa. Iran na dọlegbe gha die agọ. Iran keghi ru ọna la ikpẹdẹ ehan.

Gban Egbe Ne Avbe Emwi Nẹi Mwẹ Esa

(Jọs 7:1) Izrẹl keghi rra uhi e Nọyaẹnmwa ne ọ khare wẹ ne a ghẹ rhie emwi rhọkpa ne a wẹ ne a fuẹn uan vbe Jẹriko. Ekani ọrọre ọmwa ne ọ viọ emwi eso. Rẹn kegha re ovbi Kami ne ovbi Zabdi ne ovbi Zẹra vbe ẹwae ọghe Juda. Ohu ivbi Izrẹl keghi kakabọ mu e Nọyaẹnmwa.

(Jọs 7:20, 21) Ẹre Ekani na kha wẹẹ, “Ẹmwata nọ, I ru orukhọ ghe e Nọyaẹnmwa Osanobua Izrẹl nẹ, emwi ne I ru ọ re ọna khin. 21 Vbe uwu emwi ne ima khọn mu, I keghi miẹn agbada ẹwu e Babilọn ọkpa ne ọ kakabọ mose ne ọ gha sẹ uwan esiliva isẹn, kevbe ẹgba igoru ọkpa ne ọ gha gberra uwan ọkpa. Iran keghi wa viẹn yọ mwẹ aro, ọ re I na viọ iran, wa gha miẹn iran vbe ehe ne I na tọnnọ iran ye uwu otọ vbe owa ukpọn mwẹ, esiliva ne ọ rrọ ọ re ọ ke otọ.”

(Jọs 7:4, 5) Rhunmwuda ọnii omwa ivbi Izrẹl arriaisẹn eha (3000) ke gha khian, sokpan emwa Eai ke khulo iran werriegbe. 5 Obọ avbe eghian keghi vba arhin ehan yan ọgban vbe uwu iran. Iran keghi khulo ivbi Izrẹl ke onurho ẹvbo nii kpao do sẹ ehe ne a na guọghọ okuta ya bọ owa, iran na gha gbele iran lele odẹ dee vbe ne a ya tuorre vbe oke nii. Ohan keghi suẹn gha mu ivbi Izrẹl ẹtin na fo iran.

(Jọs 7:24-26) E Jọsua kevbe ivbi Izrẹl hia keghi mu Ekani, kevbe esiliva kevbe agbada ẹwu kevbe ẹgba igoru nii, ivbi ẹre ne ikpia kevbe ne ikhuo, kevbe ẹmila ekẹtẹkẹtẹ kevbe ohuan rẹn, owa ukpọn rẹn, kevbe emwi ne ọ ghi mwẹ hia iran na viọ iran gha rrie Iya Orueghe. 25 Ẹre Jọsua na kha wẹẹ, “Vbọzẹ ne u na hẹ orueghe na gie ima! E Nọyaẹnmwa gha mu orueghe yan ruẹn nian!” Emwa nii hia keghi filo okuta gbe Ekani uan, iran keghi giẹn ẹgbẹe ọre kevbe emwi hia ne ọ mwẹ, iran kevbe filo okuta gbe iran. 26 Iran keghi silo okuta kpitii yan rẹn, te ọ ye rre evba do sẹ ẹdẹnẹrẹ na. Ọnii ọ siẹe ne a na ye tie evba nii “Iya Orueghe.” Iyeke ọnii, ohu ma ghi mu e Nọyaẹnmwa ọvbehe.

(1 Jọn 2:15-17) Wa ghẹ ho ẹmwẹ agbọn na, ra emwikemwi ne ọ ghi re ọghe agbọn na nẹ. A deghẹ wẹ ho ẹmwẹ agbọn na, aho ọghe Erha, ẹ i rre uwu uwẹ. 16 Emwi hia ni re ọghe agbọn na, emwi ne ọ yẹ egbe orukhọ na, emwi ne emwa ne agbọn bẹghe ne ọ vbe ya ghan, ọkpa ne ọ ke ehe ne Evbavba ye rre, ẹ i rrọọ, agbọn na ọre ehia ke rre. 17 Agbọn na, kevbe emwi ne agbọn gualọ ni rrọọ hia, te ehia rhie gberra khian, sokpan, ọmwa ne ọ ru vbene Evbavba ho ọ gha rrọọ ẹdẹdẹmwẹdẹ.

(2 Pit 3:13) Sokpan Osanobua ta ẹe nẹ wẹ agbọn ọgbọn kevbe ẹrinmwi ọgbọn gha rre, ehe ne ọ gha gua ẹmwata egbe ro, ena ọre ima mudia khẹ.

OCTOBER 4-10

(JỌSUA 8-9) E Nọyaẹnmwa keghi tama e Jọsua wẹẹ, “Ghẹ gie ohan muẹn, ghẹ gie egbe vbe wọruẹ. Viọ ivbiyokuo hia mwẹ obọ ne u vbe gha rrie Eai. I gha guẹ khọn ọba Eai miẹn ẹre otọ, emwa rẹn, ẹvbo ẹre ke otọe ẹre gha khian ọwuẹ. 2 Zẹ vbene uwa ru Jẹriko ke ọba ẹre, erriọ wa gha vbe ru Eai ke ọba ẹre. Sokpan, vbe ọnọna, wa sẹtin viọ emwi ke ẹmila iran ya khian ọwua, wa mu egbe ne uwa ya khọn ẹvbo nii, wa ghi la iyeke do ẹe mu.” 3 Ẹre Jọsua na mu egbe ne ọ viọ ivbiyokuo ẹre hia gha rrie Eai. Ọ keghi hannọ ikpia ni din arriaisẹn ọgban (30,000) ọ na ye asọn gie iran gha khian. 4 Ọ keghi tama iran vbene iran gha ru hẹ: “Wa lẹre ye obọ nọkpa ọghe ẹvbo nii, wa ghẹ khian rrẹi ne ẹẹn gbe, sokpan wa ghi mu egbe ne uwa gha ya dekun ẹnrẹn. 5 Ke imẹ kevbe emwa mwẹ gha vbe gha die nene ẹvbo nii, iran ghẹ ghi ladian ne iran do gu ima gbinna, ma ghi lẹ, zẹ vbene a ka ru vbe ẹghẹ okaro. 6 lran gha zẹ ima khu rhinrin ma te do silo iran ke ẹvbo iran ladian. Iran ghi gha ro ighẹ te ima lẹ ne iran, zẹ vbene ima ka ru yi. 7 Ẹghẹ nii, wa ghi ladian vbe ehe ne uwa lẹre yi, ne uwa khọn ẹvbo nii muotọ. E Nọyaẹnmwa Osanobua rua gha rhie ẹre ne uwa. 8 Wa ghẹ ghi khọn ẹvbo nii nẹ, wa ghi mu erhẹn yọ zẹ vbene e Nọyaẹnmwa khare zẹẹ. Uhunmwu ne a gie uwa ẹre ọ re ọnii khin.” 9 Ẹre Jọsua na gie iran gha khian, iran na gha rrie ehe ne iran lẹre yi vbe ọlarrie owẹn Eai vbe ẹkpo Eai kevbe Bẹtẹl. E Jọsua keghi gbe asọn nii vbe agọ. 10 E Jọsua keghi gua kpao vbe owiẹ vbirivbiri, ọ na tie avbe ivbi yokuo sikoko. Rẹn vbe avbe ọkaolotu Izrẹl ke ghi viọ iran gha rrie Eai. 11 Ke iran kevbe ivbiyokuo ke wa gha rrie odẹ ne onurho nọkhua ne a la la ẹvbo nii ye. Iran keghi bu agọ ye odẹ okuọ vbọ vbene iya na gha rre ẹkpo iran kevbe Eai. 12 Ọ keghi viọ omwa arhin arriaisẹn isẹn (5000) ọ na viọ iran lẹre ye ọlarrie owẹn ọghe ẹvbo nii, vbe ẹkpo Eai kevbe Bẹtẹl. 13 Erriọ iran ya ghae ivbiyokuo ye okuo, agọ ne ọ wa rrọ kegha rre odẹ okuọ ẹvbo nii, ni dekẹe kegha rre ọlarrie owẹn. E Jọsua keghi gbe asọn nii hia vbe uwu iya. 14 Ọba Eai ghi bẹghe ibiẹka e Jọsua ọ keghi wa zẹgiẹgiẹ guakpao. Ke irẹn kevbe emwa rẹn keghi wa ladian gha rrie odẹ Iya Jọdan ne iran ya gu Izrẹl gbinna vbe ihe ọkpa ne iran na ka vbe ru vbe rriọ. Rẹn ma rẹn ighẹ iyeke ọ re a ra ke gu ẹẹ khọn. 15 E Jọsua kevbe emwa rẹn keghi ba lẹ, iran na mu uhunmwu da uwoha. 16 A keghi wa tie ikpia ni rre ẹvbo nii hia ladian ne iran khu iran, vbene iran ya khu e Jọsua khian nii, erriọ iran ya gha rrei ne ẹvbo iran. 17 Ikpia ni rre Eai hia keghi wa khu ivbi Izrẹl. Iran keghi wa yan urho ẹvbo nii fua vbene ọmwa rhọkpa i ghi na rrọọ ne ọ gha sinmwi oseghe ẹre. 18 Ẹre Nọyaẹnmwa na tama Jọsua wẹẹ, “Niẹn asoro ruẹ da Eai, I ra muẹn nuẹn.” E Jọsua keghi ru vbene a tama rẹn. 19 Ọwarọkpa vbe ọ ghi tọn obọ ẹre mu, emwa ni lẹre usin keghi zẹgiẹgiẹ gua kpao, iran na rhulẹ la ẹvbo nii, iran na zẹgiẹgiẹ mu erhẹn yọọ. 20 Ivbi Eai ghi gbearoghe iyeke, iran keghi miẹn vbe ighogho ẹre wa sẹ iso. Iran ma ghi miẹn ehe lẹ lao rhunmwuda, ivbi Izrẹl ni lẹ ghe uwu oha keghi werriegbe rre viọ aro da iran. 21 Ugbẹn vbe Jọsua kevbe emwa rẹn ghi miẹn wẹ iran nekpa mu ẹvbo nii nẹ, kevbe wẹ, erhẹn to vbọ, iran keghi fi egbe werriegbe, iran na suẹn gha gbele ivbi Eai. 22 Ivbi Izrẹl ni rre ore ẹvbo keghi mu aro da emwa Eai. Ivbi Izrẹl keghi wa lẹga iran fo, iran na gbele iran uan, ọkpa ne ọ sẹtin lẹfe ra ne ọ miẹn uhunmwu vbọ i vbe rrọọ. 23 Gberra ọba Eai. Iran keghi mu ẹẹn, iran na rhie ẹre gie Jọsua. 24 Ivbi Izrẹl keghi gbele avbe eghian iran hia vbe uwu oha ne iran khulo iran lao. Iran na dọlegbe gha rrie Eai iran na vbe ya gbele iran ni rre odọnii uan. 25-26 Iran keghi gbele emwa ni rre Eai fo ẹdẹ nẹdẹrriọ, omwa arhin arriaisẹn iweva, (12,000) ikpia kevbe ikhuo. E Jọsua keghi ye niẹn asoro ẹre da Eai, ọ ma vbe rhie ẹre ghe otọe a te do miẹn wẹ a gbele emwa hia ni rre evba ni foo. 27 Ivbi Izrẹl keghi viọ avbe ẹmila kevbe avbe emwi ne a khọn viọ vbe evba nii, zẹ vbene e Nọyaẹnmwa tama Jọsua. 28 E Jọsua keghi giẹn Eai rua, ọ na ya ẹe khian ọ rhiae zẹ vbene ọ ye do sẹ ẹdẹnẹrẹ. 29 Ọ keghi si ọba Eai rrọọ ye erhan, ọ na sẹ ọe rae ye erhan ya sẹ ota. Owẹn ghi defua nẹ, e Jọsua keghi gie emwa, iran na ya mu ikun ẹnrẹn tuorre, iran keghi fiẹe fi otọ vbe onurho ne a la la ẹvbo ni. Iran keghi silo okuta ọrhẹnrhẹn gbo yan rẹn, te ọ ye rre evba do sẹ ẹdẹnẹrẹ na. 30 E Jọsua keghi bọ aka ọkpa ne Nọyaẹnmwa ne Osanobua ivbi Izrẹl vbe Oke Ebal. 31 Ọ keghi ruu ẹe zẹ vbe igiodẹ ne Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa rhie ne ivbi Izrẹl zẹ vbe ne ọ tae vbe Uhi e Mosis: “Aka ọghe avbe okuta ne a ma ye emwi guọghọ.” Iran keghi zọ ese ne a giẹn uan ghe Nọyaẹnmwa vbe evba, iran na vbe viọ emwi isara iran rre. 32 E Jọsua keghi gbẹnnẹ avbe Uhi ne Mosis gbẹnnẹ, yan okuta ọghe aka nii vbene ivbi Izrẹl hia na gha ghe ẹre. 33 lvbi Izrẹl hia, kevbe avbe ọkaolotu iran, emwa iwinna iran kevbe iran ni bu ohiẹn deba avbe erriọvbe ni rre ehe ne iran ye, keghi tẹn lele obọ eveva ọghe Ẹkpẹti Ile Nọyaẹnmwa, iran na mu aro da avbe ohẹn e Livai ni mu ẹẹn. Obọ ọkpa vbe uwu avbe emwa nii keghi mudia viọ iyeke da Oke Gerizim kevbe obọ ọkpa na viọ iyeke da Oke Ebal. E Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa ọ re ọ ka tama iran ne iran ru ẹe vberriọ vbe ẹghẹ a sẹ ne iran gha ya miẹn afiangbe. 34 E Jọsua keghi tie uhi ni hia fẹẹrẹ ladian kevbe afiangbe ni rrọọ kevbe ihẹn ni rrọọ, zẹ vbe ne a wa gbẹnnẹ ọẹn ye uwu ebe uhi zẹẹ. 35 E Jọsua keghi wa tie uhi ọghe Mosis hia fẹẹrẹ ma emwa ni gbe ẹbu nii, ke ikhuo kevbe ibiẹka kevbe avbe ọrriọvbe ni rre ehe ne iran ye.

9:1 Avbe ọba hia ni rre orrie Jọdan keghi họn ẹmwẹ na, iran ni rre oke, iran ni rre otọ ne ọ rriẹe kevbe iran hia ni yin lele ọkpẹn Okun Meditẹrrenian, rhinrin ya sẹ Lebanọn, iran na keghi re avbe ọba ivbi e Hiti, Amọri, e Kenan, e Pẹriz, e Hivi kevbe Jebus. 2 Iran keghi kugbe ne iran do gu e Jọsua kevbe ivbi Izrẹl gbinna. 3 Ivbi e Gibiọn ghi họn vbene Jọsua ru emwa Jẹriko kevbe Eai hẹẹ, 4 iran na wẹ te iran gha hiẹ ọre mu ru. Iran keghi ya viọ evbare eso, iran keghi ye avbe ẹkpo ni wiẹn uan nẹ kevbe avbe ọgọ ohian ni sọlọe, ne a vbe dọlọ nẹ, iran keghi ya ehia kun emwi ye ekẹtẹkẹtẹ iran. 5 lran keghi viọ ibata ni wiẹn uan nẹ, a na vbe dọlọe yi ye owẹ, iran keghi silo osọnmwẹ ukpọn ye egbe. Ebrẹd ne iran viọ mwẹ keghi kaka a, ọ vbe suobu. 6 Iran na bu e Jọsua gha rrie agọ e Gilgal, iran keghi tama rẹn kevbe ivbi Izrẹl wẹẹ, “Ẹvbo ne ọ rrei gban-an ọre ima ke dee. Gie ima kevbe uwa vẹn ihẹn ne egbe.” 7 Sokpan ivbi Izrẹl keghi tama ivbi e Hivi wẹẹ, “Vbe ima a ghi guwa vẹn ihẹn ne egbe hẹ, ọ gha kẹẹ, ehe ne uwa ye ma khian rrei vbe emwana.” 8 Iran keghi tama e Jọsua wẹẹ, “Ghe ima ne u ya ru ene ọ khọn ruẹn.” Jọsua keghi nọ iran wẹẹ, “De emwa ne uwa khin yi? De ehe ne uwa ke rre?” 9 Iran keghi ta okha egbe iran ma rẹn wẹẹ, “Evbavba, ehe ne ima kerre wa rrei ẹsẹse rhunmwuda ma họn ẹmwẹ e Nọyaẹnmwa Osanobua ruẹ. Ma họn otiti emwi ne ọ ru vbe Igipt. 10 Kevbe emwi ne ọ ru avbe ọba Amọri eveva ni rre odẹ ahọ e Jọdan re: Saihọn ne ọba Hesbọn kevbe Ọg ne ọba Basian ne ọ rre Astarrọt. 11 Avbe ọkaolotu ima kevbe emwa hia ni rre otọe ima keghi tama ima wẹẹ, ‘Wa viọ evbare okhian mwẹ, wa bu emwa na gha khian ya tama iran wẹẹ, “Ghe ima ne u ya ru ene ọ khọn ruẹn, lahọ gie ima vẹn ihẹn ne egbe.’” 12 Ghe ebrẹd ima. Ẹghẹ ne ima na kpao vbe owa ne ima do vba ruẹ, te ọ he ye tọn. Sokpan ghe nian! Te ọ ghi ka, ọ vbe suobu. 13 Ẹghẹ ne ima na sa amẹ ya avbe ọgọ ohian na, ọghọgbọn ehia khin. Sokpan ghe nian, ehia yan ghan an, kevbe ibata ima kevbe ukpọn ima rhunmwuda urremwẹ okhian ne ima khian ẹn.” 14 Ivbi Izrẹl keghi miẹn iran evbare eso sokpan, iran ma nọ e Nọyaẹnmwa emwi ne iran gha ru. 15 Ẹre Jọsua na gu iran vẹn ihẹn ọse, ọ na vbe gu iran ta ile ne gbain wẹ, iran gha gie iran gha rre agbọn. Avbe ọkaolotu ivbi Izrẹl keghi ya ekhọe hia yan eyan ma iran. 16 Ọ ghi rre ikpẹdẹ eha ne iran ghi gba ke ọta na, ivbi Izrẹl keghi do rẹn wẹ ehe ne emwa nii ye ẹ i rre vbe evba. 17 Ẹre ivbi Izrẹl na si okhian, vbe ẹdẹ ne ogieha, iran keghi sẹ ẹvbo ne avbe emwa nii ye: Gibiọn, Kiefira, Biirot kevbe Kiriat Gierim. 18 Sokpan, ivbi Izrẹl ma gbele iran rhunmwuda avbe ọkaolotu iran ya eni e Nọyaẹnmwa Osanobua Izrẹl ye ekhọe hia yan ma iran. Emwa nii hia keghi gui ye emwi ne avbe ọkaolotu iran ru. 19 Sokpan avbe ọkaolotu keghi wanniẹn, “Ma ye eni e Nọyaẹnmwa ye ekhọe hia yan ma iran nẹ. Banban na nian, ma i ghi sẹtin ru emwi ikuanegbe egbe ghe iran. 20 Te a gha gie iran gha rre agbọn ugbẹn vbe a miẹn wẹ ma vẹn ihẹn ne iran, a deghẹ ma ma ru ẹe vberriọ, Osanobua gha rria ima ikhi. 21 Wa gie iran gha rre agbọn sokpan iran ghi gha rhọ erhan gie ima, iran ghi vbe gha sa amẹ gie ima.” Erriọ iran ne avbe ọkaolotu khare. 22 E Jọsua keghi wẹ ne a viọ emwa Gibiọn bu irẹn gha dee, ọ keghi nọ iran wẹẹ, “Vbọzẹ ne uwa na rẹrẹ ima yi, ne uwa na tama ima wẹẹ, ehe ne ọ rrei wa ke dee vbe a miẹn wẹ emwa na wa ye? 23 Osanobua bu abe gbe uwa nẹ ye emwi ne uwa ru na. Eviẹn ọ re uwa ra gha khin ẹdẹdẹmwẹdẹ ne uwa gha rhọ erhan kevbe ne uwa vbe gha sa amẹ ye ehe ne ọ huanrẹn ọghe Osanobua mwẹ.” 24 Iran keghi wanniẹn wẹẹ, “Emwi ne ọ ya ima ruu ẹe enọwanrẹn ọrọre wẹ ma họn ẹn wẹ ẹmwata nọ, wẹ te Nọyaẹnmwa Osanobua ruẹ tama Mosis ne ọguọmwadia ẹre, ne ọ mu otọe nii hia ne uwa, kevbe wẹ ne uwa gha gbele emwa ni rrọọ khian, vbe ne uwa ya nana sikẹ odaro. Te ima ru ẹe rhunmwuda ohan uwa wa kakabọ gha mu ima, ohan uhunmwu ima ọ re ọ gha to ima. 25 Banban na nian, atatabọ ruẹ ọ re ima ghi ye, emwi ne ọ ghi khọn ruẹn, ya ima ru.” 26 Ẹre Jọsua ghi na degue iran vbe obọ ivbi Izrẹl, ọ ma gie ivbi Izrẹl gbele iran an. 27 Sokpan, vbe uwu ẹre nii, ọ keghi ya iran ru ni rhọ erhan kevbe ni sa amẹ ne ivbi Izrẹl kevbe aka ọghe Nọyaẹnmwa. Erriọ iran ye ru ẹe do sẹ ẹdẹnẹrẹ na. Iran ghi gha winna vbe ehe ne e Nọyaẹnmwa a rhirhi wẹ ne a na gha ga irẹn.

(Jọs 8:29) Ọ keghi si ọba Eai rrọọ ye erhan, ọ na sẹ ọe rae ye erhan ya sẹ ota. Owẹn ghi defua nẹ, e Jọsua keghi gie emwa, iran na ya mu ikun ẹnrẹn tuorre, iran keghi fiẹe fi otọ vbe onurho ne a la la ẹvbo ni. Iran keghi silo okuta ọrhẹnrhẹn gbo yan rẹn, te ọ ye rre evba do sẹ ẹdẹnẹrẹ na.

(Jọs 8:28–9:2) E Jọsua keghi giẹn Eai rua, ọ na ya ẹe khian ọ rhiae zẹ vbene ọ ye do sẹ ẹdẹnẹrẹ. 29 Ọ keghi si ọba Eai rrọọ ye erhan, ọ na sẹ ọe rae ye erhan ya sẹ ota. Owẹn ghi defua nẹ, e Jọsua keghi gie emwa, iran na ya mu ikun ẹnrẹn tuorre, iran keghi fiẹe fi otọ vbe onurho ne a la la ẹvbo ni. Iran keghi silo okuta ọrhẹnrhẹn gbo yan rẹn, te ọ ye rre evba do sẹ ẹdẹnẹrẹ na. 30 E Jọsua keghi bọ aka ọkpa ne Nọyaẹnmwa ne Osanobua ivbi Izrẹl vbe Oke Ebal. 31 Ọ keghi ruu ẹe zẹ vbe igiodẹ ne Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa rhie ne ivbi Izrẹl zẹ vbe ne ọ tae vbe Uhi e Mosis: “Aka ọghe avbe okuta ne a ma ye emwi guọghọ.” Iran keghi zọ ese ne a giẹn uan ghe Nọyaẹnmwa vbe evba, iran na vbe viọ emwi isara iran rre. 32 E Jọsua keghi gbẹnnẹ avbe Uhi ne Mosis gbẹnnẹ, yan okuta ọghe aka nii vbene ivbi Izrẹl hia na gha ghe ẹre. 33 lvbi Izrẹl hia, kevbe avbe ọkaolotu iran, emwa iwinna iran kevbe iran ni bu ohiẹn deba avbe erriọvbe ni rre ehe ne iran ye, keghi tẹn lele obọ eveva ọghe Ẹkpẹti Ile Nọyaẹnmwa, iran na mu aro da avbe ohẹn e Livai ni mu ẹẹn. Obọ ọkpa vbe uwu avbe emwa nii keghi mudia viọ iyeke da Oke Gerizim kevbe obọ ọkpa na viọ iyeke da Oke Ebal. E Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa ọ re ọ ka tama iran ne iran ru ẹe vberriọ vbe ẹghẹ a sẹ ne iran gha ya miẹn afiangbe. 34 E Jọsua keghi tie uhi ni hia fẹẹrẹ ladian kevbe afiangbe ni rrọọ kevbe ihẹn ni rrọọ, zẹ vbe ne a wa gbẹnnẹ ọẹn ye uwu ebe uhi zẹẹ. 35 E Jọsua keghi wa tie uhi ọghe Mosis hia fẹẹrẹ ma emwa ni gbe ẹbu nii, ke ikhuo kevbe ibiẹka kevbe avbe ọrriọvbe ni rre ehe ne iran ye.

9 Avbe ọba hia ni rre orrie Jọdan keghi họn ẹmwẹ na, iran ni rre oke, iran ni rre otọ ne ọ rriẹe kevbe iran hia ni yin lele ọkpẹn Okun Meditẹrrenian, rhinrin ya sẹ Lebanọn, iran na keghi re avbe ọba ivbi e Hiti, Amọri, e Kenan, e Pẹriz, e Hivi kevbe Jebus. 2 Iran keghi kugbe ne iran do gu e Jọsua kevbe ivbi Izrẹl gbinna.

(1 Pit 5:5) Erriọ vbe nọ zẹẹ, wa ne igbama, wa gha gbe uhunmwu ke otọ ne avbe eniwanrẹn. Wa hia fẹẹrẹ ghi rhie uku gba imuegberriotọ gba, ne uwa ya gha ru ne egbe rhunmwuda ebe khare wẹẹ, “Osanobua mu aro igbinna da e nọ tọn egbe mu, sokpan ọ ghi gha rhie ẹseọhẹ ne ne ọ mu egbe rri otọ.”

Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ Vbe Okha Ọghe Ivbi E Gibiọn

(Jọs 9:3-6) Ivbi e Gibiọn ghi họn vbene Jọsua ru emwa Jẹriko kevbe Eai hẹẹ, 4 iran na wẹ te iran gha hiẹ ọre mu ru. Iran keghi ya viọ evbare eso, iran keghi ye avbe ẹkpo ni wiẹn uan nẹ kevbe avbe ọgọ ohian ni sọlọe, ne a vbe dọlọ nẹ, iran keghi ya ehia kun emwi ye ekẹtẹkẹtẹ iran. 5 lran keghi viọ ibata ni wiẹn uan nẹ, a na vbe dọlọe yi ye owẹ, iran keghi silo osọnmwẹ ukpọn ye egbe. Ebrẹd ne iran viọ mwẹ keghi kaka a, ọ vbe suobu. 6 Iran na bu e Jọsua gha rrie agọ e Gilgal, iran keghi tama rẹn kevbe ivbi Izrẹl wẹẹ, “Ẹvbo ne ọ rrei gban-an ọre ima ke dee. Gie ima kevbe uwa vẹn ihẹn ne egbe.”

(Jọs 9:14, 15) Ivbi Izrẹl keghi miẹn iran evbare eso sokpan, iran ma nọ e Nọyaẹnmwa emwi ne iran gha ru. 15 Ẹre Jọsua na gu iran vẹn ihẹn ọse, ọ na vbe gu iran ta ile ne gbain wẹ, iran gha gie iran gha rre agbọn. Avbe ọkaolotu ivbi Izrẹl keghi ya ekhọe hia yan eyan ma iran.

(Jọs 9:25-27) Banban na nian, atatabọ ruẹ ọ re ima ghi ye, emwi ne ọ ghi khọn ruẹn, ya ima ru.” 26 Ẹre Jọsua ghi na degue iran vbe obọ ivbi Izrẹl, ọ ma gie ivbi Izrẹl gbele iran an. 27 Sokpan, vbe uwu ẹre nii, ọ keghi ya iran ru ni rhọ erhan kevbe ni sa amẹ ne ivbi Izrẹl kevbe aka ọghe Nọyaẹnmwa. Erriọ iran ye ru ẹe do sẹ ẹdẹnẹrẹ na. Iran ghi gha winna vbe ehe ne e Nọyaẹnmwa a rhirhi wẹ ne a na gha ga irẹn.

OCTOBER 11-17

(JỌSUA 10-11) Adonizẹdẹk ne ọba Jerusalẹm keghi họn wẹẹ, e Jọsua khọn Eai, ọ rẹnkhẹn ọẹn ruan fẹẹrẹ, ọ na vbe gbe ọba ne ọ rrọ, zẹ vbene ọ vbe ru e Jẹriko ke ọba ẹre. Ọ keghi vbe họn wẹ emwa Gibiọn vbe gu ivbi Izrẹl vẹn ihẹn ne iran gba gha rre ọfumwegbe kevbe wẹ te iran hia ghi gba rrọọ. 2 Ohan keghi kakabọ mu emwa Jerusalẹm rhunmwuda, e Gibiọn kpọlọ vbe avbe ẹvbo nii ni ghi mwẹ ọba hia fẹẹrẹ, ọ vbe kpọlọ sẹe Eai, emwa ni vbe rrọọ, ivbiyokuo ni din ọ re iran khin. 3 Ọ re Adonizẹdẹk na gie uhunmwu gha rrie ọghe Hoham ne ọba Hibrọn, Piram ne ọba Jamut, Jafia ne ọba Lakis kevbe Debẹ ne ọba Ẹgiọn wẹẹ: 4 “Wa do deba mwẹ, ne a ya khọn Gibiọn rhunmwuda emwa rẹn gu e Jọsua kevbe ivbi Izrẹl vẹn ihẹn ne egbe ne iran gba gha rrọọ vbe ọfumwegbe.” 5 Avbe ọba Amọri isẹn na, ọba e Jerusalẹm, Hibrọn, Jamut, e Lakis kevbe Ẹgiọn, keghi si koko kevbe ivbiyokuo iran, iran keghi lẹga Gibiọn, iran na suẹn ọnrẹn ne a gu gbinna. 6 Ivbi e Gibiọn keghi gie emwa bu e Jọsua vbe agọ vbe Gilgal wẹẹ, “Ghẹ fi iyeke gbe ima enọwanrẹn! Zẹgiẹgiẹ gha dee do yi ma obọ! Miẹn ima fan! Avbe ọba Amọri hia ni rre ẹvbo odẹ uhunmwu oke wa kugbe mu aro igbinna da ima!” 7 Ẹre Jọsua kevbe avbe ivbiyokuo ẹre kevbe ivbiyokuo ni maan sẹe, na guakpao vbe Gilgal la okhian. 8 E Nọyaẹnmwa ke tama e Jọsua wẹẹ, “Ghẹ gie ohan iran muẹn. I rhie akhọnmiotọ wuẹn nẹ. Ọkpa vbe uwu iran ne ọ gha sẹtin gbe uwa odẹ, ẹ i rrọọ.” 9 E Jọsua kevbe ivbiyokuo ẹre keghi ye asọn hia khian ke Gilgal gha dee, ọ na suẹn ivbi Amọri ne a gu gbinna vbe a ma ro a ma kọ. 10 E Nọyaẹnmwa keghi fian afianma ne ọ ya emwa zurọ fi ivbi Amọri egbe vbe iran wa bẹghe ivbiyokuo ọghe Izrẹl. Ivbi Izrẹl keghi lọ iran an vbe Gibiọn, iran na khulo iran ghe ototọ oke ya la Bẹt-horọn, iran keghi gbinna ghe odẹ ekẹn ya sẹ Azẹka kevbe Makẹda. 11 Ehe ne iran na lẹ ne ivbiyokuo Izrẹl ni ghe odẹ Bẹt-horọn ya sẹ Azẹka, e Nọyaẹnmwa keghi filo okuta avannukhunmwu ke odukhunmwu rre yan iran, a keghi gbele iran an. Iran ne okuta avannukhunmwu gbele keghi bun sẹ iran ne ivbi Izrẹl gbele. 12 Vbe ẹdẹ ne Nọyaẹnmwa rhie ne ivbi Izrẹl ne iran khọnmiotọ, vbe uhunmwu ivbi Amọri, e Jọsua keghi gu e Nọyaẹnmwa guan, ọ keghi sirra ivbi Izrẹl hia tae wẹẹ, “Owẹn, mudia hii yan Gibiọn, uki, mudia vbe odukhunmwu Iya Aijalọn.” 13 Owẹn keghi mudia hii, uki ma ghi vbe khian rhinrin ẹvbo nii te do khọn avbe eghian iran hia fo. A gbẹn emwi na ye Ebe Jasia. Owẹn keghi mudia hii vbe adesẹneva iso, ọ ma vbe han vbe ẹdẹ hoho. 14 A ma he ka miẹn egbe ẹdẹ vbe rriọ ẹdẹ, a ma vbe dọlegbe miẹn egbọre ke ẹghẹ nii gha dee, ẹdẹ ne Nọyaẹnmwa ye ẹmwẹ ne ọmwa ne agbọn tae ru emwi, ọ na deba ivbi Izrẹl gbinna. 15 Ẹre Jọsua kevbe ivbiyokuo ẹre na werriegbe gha rrie agọ vbe Gilgal. 16 Nene avbe ọba ivbi Amọri isẹn nii keghi lẹ fe, iran na ya lẹre ye uvun okuta vbe Makẹda. 17 “Emwa keghi miẹn iran, iran na khama e Jọsua wẹ iran lẹre vbe evba. 18 Rẹn keghi kha wẹẹ, “Wa werriẹ avbe okuta ni kọnkọn ye onurho ne a la la uvun nii. Wa viọ emwa yọ ne iran gha khẹ uvun okuta nii. 19 Sokpan, wa tobọ uwa ghẹ mudia ye evba. Wa khu avbe eghian nii ne uwa ke odieke gu iran gha khọn, wa ghẹ gie iran la ẹvbo iran. E Nọyaẹnmwa Osanobua uwa rhie akhọnmiotọ vbe uhunmwu iran ne uwa nẹ.” 20 E Jọsua kevbe ivbi Izrẹl keghi lọkọ iran; iran ne a ma he gbelua ke ya lẹre ye uwu ekẹn ne a gbe ga ẹvbo iran. 21 Emwa Jọsua hia ke dọlegbe bu ẹre gha die agọ Makẹda, vbe egbe hẹnnẹdẹn. A ma miẹn ọmwa ne ohan giẹe ya ukpẹ sankan ọmwa rhọkpa ni re ivbi Izrẹl vbe ẹvbo nii. 22 Ẹre Jọsua na kha wẹẹ, “Wa kie urho uvun okuta nii ne uwa viọ avbe ọba isẹn nii bu mwẹ gha dee.” 23 Iran keghi ru vbe rriọ, iran keghi viọ avbe ọba Jerusalẹm, Hibrọn, Jamut, Lakis kevbe Aglọn ladian. 24 Iran ghi viọ avbe ọba nii sẹ ehe ne Jọsua ye nẹ, ọ keghi tie ivbi Izrẹl hia rriegbe, ọ na tama avbe emwa iwinna rẹn ni lele ẹe gha khian wẹẹ, “Wa larre, wa viọ owẹ uwa yan ẹyaẹn avbe ọba na.” Iran keghi ru vbe rriọ. 25 Ẹre Jọsua na tama iran wẹẹ, “Wa ghẹ gie ohan mu uwa, wa ghẹ vbe gie egbe wọ uwa. Wa wegbe ne uwa vbe din, rhunmwuda vbe nian ọ re Nọyaẹnmwa ra ru avbe eghian uwa hia.” 26 Ẹre Jọsua na gbele avbe ọba isẹn nii, ọ na silo iran rrọọ ye erhan isẹn, iran na gha rre evba rhinrin ya sẹ ota. 27 Owẹn ghi defua nẹ, e Jọsua na gie uhunmwu, a na ya hẹ iran tuorre, a na ya filo iran ku uwu uvun okuta ne iran te lẹre yi. A na viọ okuta nekhua ye unu uvun okuta nii, te iran ye rre evba. 28 E Jọsua keghi dekun Makẹda, ọ na khọn rẹn ke ẹe kevbe ọba ẹre vbe ẹdẹnẹdẹrriọ. Ọ keghi gbele emwa nii rre ẹvbo ni hia a, ọ ma vbe fi ọkpa ye agbọn vbọ. Ọ kevbe ru ọba Makẹda zẹ vbene ọ vbe ru ọba Jẹriko. 29 Iyeke ọnii, e Jọsua ke ẹe kevbe ivbiyokuo ẹre keghi ke Makẹda kpao gha rrie Libna, ọ na dekun ẹnrẹn. 30 E Nọyaẹnmwa keghi vbe rhie akhọnmiotọ ne ivbi Izrẹl vbe uhunmwu ẹvbo na ke ọba ẹre. Ọ ma sẹ ọkpa rae vbọ, ọ keghi gbele emwa hia ni rrọọ. Ọ kevbe ru ọba ne ọ rrọọ zẹ vbene ọ vbe ru ọba e Jẹriko. 31 Vbe iyeke ọna, e Jọsua kevbe ivbiyokuo ẹre keghi kpao vbe Libna gha rrie Lakis. Iran na lẹga ẹre, iran na dekun ẹnrẹn. 32 E Nọyaẹnmwa keghi rhie akhọnmiotọ vbe uhunmwu Lakis ne ivbi Izrẹl vbe ikpẹdẹ ne ogieva ọghe igbinna nii, ọ ma vbe sẹ orhiọnkpa rae. zẹ vbene ọ ka vbe ru vbe Libna, ọ keghi gbele emwa hia a. 33 E Horam ne ọba Gẹzẹ kegha de do ye Lakis obọ. Sokpan e Jọsua keghi khọn miẹn ẹre otọ, ke ẹe kevbe emwa rẹn, ọ ma vbe sẹ ọkpa rae ye agbọn vbọ. 34 Vbe iyeke ọnii, e Jọsua kevbe emwa rẹn keghi kpao vbe Lakis gha rrie Egiọn iran keghi ghae ga ẹre, iran na dekun ẹnrẹn. 35 Iran keghi khọn rẹn ẹdẹnẹdẹrriọ nii, iran na gbele emwa hia ni rre ẹvbo nii uan, zẹ vbene o vbe ru vbe Lakis. 36 Vbe iyeke ọna, e Jọsua kevbe ivbiyokuo ẹre keghi ke Egiọn gha rrie Hibrọn ne ẹvbo oke. Iran na dekun ẹnrẹn. 37 Iran na khọn ẹnrẹn muotọ. Iran keghi gbe ọba ne ọ rrọọ kevbe emwa hia ni rre ẹvbo nii kevbe ẹvbo ni diake ẹe. E Jọsua keghi wa tie ẹvbo nii ehe ne a gha fuan fẹẹrẹ, zẹ vbene ọ vbe ru Egiọn. A ma sẹ orhiọnkpa rae vbọ. 38 E Jọsua kevbe ivbiyokuo ẹre kegha rrie Debẹ, iran na dekun ẹnrẹn. 39 Ọ kevbe khọn mu ẹẹn ke ẹe kevbe ọba ẹre kevbe ẹvbo ni sikẹ ọre. Iran keghi gbele emwa ni rre evba nii hia a. E Jọsua keghi ru Debẹ kevbe ọba ẹre zẹ vbene ọ vbe ru Hibrọn, Libna kevbe avbe ọba iran. 40 E Jọsua keghi khọn mu otọe nii hia, ọ keghi khọn avbe ọba ni rre uhunmwu oke nii miẹn iran otọ, iwewe-Negev, ẹvbo ni rre ugboghodo kevbe ni rre ahọ oke kevbe ototọ oke vbe odẹ orrie deba ẹvbo ne amẹ i ye vbe odẹ ekẹn, ọ ma sẹ ọkpa rae ye agbọn. A keghi wa gbele ehia a. Erriọ ọ re Nọyaẹnmwa Osanobua Izrẹl gie. 41 E Jọsua keghi khọn ehia muotọ ke Kadẹs Bania kpao vbe odẹ ekẹn Gaza, vbe ọkpẹn eghute deba isoko e Gosiẹn hia vbe odẹ ekẹn ya sẹ Gibiọn vbe odẹ okuọ. 42 Uhukpa ne Jọsua mu okuo gie avbe ọba na, ọ keghi wa khọn iran khọn ẹvbo iran mu tan, rhunmwuda e Nọyaẹnmwa ne ọ re Osanobua ọghe Izrẹl ọ re ọ ghaa gbinna ne Izrẹl. 43 Vbe iyeke ọ na, e Jọsua kevbe ivbiyokuo ẹre keghi werriegbe gha rrie agọ vbe Gilgal.

11:1 Otiti akhọnmiotọ ivbi Izrẹl keghi sẹ ehe ne Jabin ne ọba Hazọ ye. Ọ na gie uhunmwu gie Jobab ọba Maadọn kevbe gie Simrọn kevbe Aksiaf. 2 Kevbe gie avbe ọba ni rre ẹvbo ni rre uhunmwu oke vbe odẹ okuọ, vbe Iya ọghe Jọdan vbe odẹ ekẹn ọghe odighi e Galili vbe ẹvbo ni rre ototọ oke vbe eghute vbe ọkpẹn Dọ. 3 Rẹn keghi vbe gie uhunmwu gie ivbi e Kenan ni rre obọ eveva ọghe Jọdan, gie Amọri, Hiti, Pẹriz, Jebus vbe ẹvbo uhunmwu oke kevbe emwa Hivi ni rre ototọ Oke Hẹmọn vbe otọ Mispa. 4 lran keghi viọ ivbiyokuo iran hia gha dee, ivbiyokuo ne emwa nii viọ rre wa bun vba ekhae ni rre ọkpẹn olokun. Iran keghi vbe mwẹ ẹsin ni bun kevbe ikẹkẹ okuo ni bun ẹsẹse. 5 Avbe ọba nii hia keghi ku obọ gbe, iran keghi do si egbe koko ye agọ ọkpa vbe ọkpẹn Ẹzẹ Mẹrọm, ne iran gu ivbi Izrẹl gbinna. 6 E Nọyaẹnmwa keghi tama e Jọsua wẹẹ, “Ghẹ gie ohan iran mu uẹn, vbe ọ te sẹ ẹghẹ na akhuẹ, I gha gbele iran hia fo ne ivbi Izrẹl. Wa ghi kun avbe ẹsin iran use, wa ghi giẹn ikẹkẹ okuo iran an.” 7 Rhunmwuda ọnii, e Jọsua kevbe emwa rẹn na dekun iran vbe a ma ro a ma kọ vbe uhunmwu Ẹzẹ Mẹrọm. 8 E Nọyaẹnmwa keghi rhie akhọnmiotọ vbe uhunmwu iran, ne ivbi Izrẹl. Ivbi Izrẹl keghi dekun iran, iran na khulo iran ghe odẹ okuọ ya sẹ Saidọn nọkhua kevbe Misrefọt Maim, kevbe e Saidọn odẹ ahọ ya sẹ Mispa. Iran keghi wa gha khian a te do miẹn wẹ, a ma ghi miẹn ọkpa ne ọ ghi de kẹe vbe uwu iran ne eghian. 9 E Jọsua keghi ru iran vbe ne Nọyaẹnmwa khare: ọ keghi kun ẹsin iran use, ọ na giẹn ikẹkẹ okuo iran an. 10 E Jọsua keghi werriegbe, ọ na ya khọn Hazọ, ọ na vbe gbe ọba ne ọ rrọọ. (Vbe ẹghẹ ne a kha na, e Hazọ, ọ re ọ gha re ẹvbo ne ọ mwẹ ẹtin sẹẹ vbe avbe ẹvbo ni rre odọni hia.) 11 Iran keghi gbele emwa hia ni rrọọ, iran ma sẹ ọkpa rae ye agbọn, iran na vbe giẹn ẹvbo iran an. 12 E Jọsua keghi khọn avbe ọba ni hia muotọ deba ẹvbo iran hia. Ọ keghi gbele iran hia a, zẹ vbene Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa khare. 13 Vbene ọ rhirhi a gha ye hẹ, ivbi Izrẹl ma giẹn avbe owa ekẹn gberra Hazọ ọkpa ne Jọsua giẹn uan. 14 Ivbi Izrẹl keghi viọ emwi ni maan ni rrọọ hia kevbe avbe ẹmila ni rre ẹvbo nii, iran na ya ehia khian ọghe iran, sokpan, iran keghi gbele emwa ne agbọn ni rrọọ, iran ma vbe sẹ ọkpa rae ye agbọn. 15 E Nọyaẹnmwa gu e Mosis ne ọguọmwadia ẹre guan, e Jọsua keghi ya ehia ru emwi. Ọ keghi ru emwi hia fẹẹrẹ ne Nọyaẹnmwa tama e Mosis. 16 E Jọsua keghi khọn otọe nii hia, ẹvbo oke nii hia, vbe odẹ okuọ kevbe odẹ ekẹn iwewe avbe otọ Gosiẹn hia, otọe ni kae vbe odẹ ekẹn kevbe Iya Jọdan. 17 Ke Oke Halẹk kpao vbe ọkpẹn Idọm ya sẹ Balgad vbe iya ọghe Lebanọn vbe odẹ ekẹn ọghe Oke Hẹmọn, ọ keghi gbele avbe ọba ni rrọọ hia a. 18 Vbe ọ ghi gu iran khọn la ẹghẹ ne ọ taẹn vbe otọ nẹ. 19 A ma miẹn ọkpa vbe avbe ẹvbo nii ne ọ gu Izrẹl vẹn ihẹn ne egbe gberra Gibiọn ne avbe Hivi ye. Ni ghi dekẹe hia, te a khọn iran vbe okuo. 20 E Nọyaẹnmwa keghi gie iran wa kha wẹ te iran gha gu ivbi Izrẹl gbinna, ne a miẹn ehe na tie iran emwa ne a gha fuan fẹẹrẹ, ne a vbe gbele iran an vbe ne a i na mwẹ itohan. Emwi ne Nọyaẹnmwa tama Mosis ọre ọnii khin. 21 Ẹghẹ na ọ re Jọsua na gha khian ya fuẹn iran ne arhuanran ighẹ Anakim ni rre uhunmwu oke, vbe Hibrọn, Debẹ, Anab kevbe avbe uhunmwu oke Juda kevbe Izrẹl. E Jọsua keghi wa fuẹn iran kevbe ẹvbo iran an fẹẹrẹ. 22 A ma zẹdẹ sẹ ọkpa vbe avbe Anakim rae ye otọ IzrẹÌ. Sokpan a keghi sẹ ibozẹghẹ rae ye Gaza, e Gat kevbe Asdọd. 23 E Jọsua keghi khọn otọe ni hia fẹẹrẹ zẹ vbene Nọyaẹnmwa tama e Mosis. Ọ keghi muẹn ne ivbi Izrẹl ne ọ gha re ọghe iran, a na do gha ẹre ako ako, ọkpọkpa ne ẹwae ọkpọkpa. Ẹre emwa nii na ghi hẹwẹ vbe okuo.

(Jọs 10:13) Owẹn keghi mudia hii, uki ma ghi vbe khian rhinrin ẹvbo nii te do khọn avbe eghian iran hia fo. A gbẹn emwi na ye Ebe Jasia. Owẹn keghi mudia hii vbe adesẹneva iso, ọ ma vbe han vbe ẹdẹ hoho.

(Jọs 10:1-15) Adonizẹdẹk ne ọba Jerusalẹm keghi họn wẹẹ, e Jọsua khọn Eai, ọ rẹnkhẹn ọẹn ruan fẹẹrẹ, ọ na vbe gbe ọba ne ọ rrọ, zẹ vbene ọ vbe ru e Jẹriko ke ọba ẹre. Ọ keghi vbe họn wẹ emwa Gibiọn vbe gu ivbi Izrẹl vẹn ihẹn ne iran gba gha rre ọfumwegbe kevbe wẹ te iran hia ghi gba rrọọ. 2 Ohan keghi kakabọ mu emwa Jerusalẹm rhunmwuda, e Gibiọn kpọlọ vbe avbe ẹvbo nii ni ghi mwẹ ọba hia fẹẹrẹ, ọ vbe kpọlọ sẹe Eai, emwa ni vbe rrọọ, ivbiyokuo ni din ọ re iran khin. 3 Ọ re Adonizẹdẹk na gie uhunmwu gha rrie ọghe Hoham ne ọba Hibrọn, Piram ne ọba Jamut, Jafia ne ọba Lakis kevbe Debẹ ne ọba Ẹgiọn wẹẹ: 4 “Wa do deba mwẹ, ne a ya khọn Gibiọn rhunmwuda emwa rẹn gu e Jọsua kevbe ivbi Izrẹl vẹn ihẹn ne egbe ne iran gba gha rrọọ vbe ọfumwegbe.” 5 Avbe ọba Amọri isẹn na, ọba e Jerusalẹm, Hibrọn, Jamut, e Lakis kevbe Ẹgiọn, keghi si koko kevbe ivbiyokuo iran, iran keghi lẹga Gibiọn, iran na suẹn ọnrẹn ne a gu gbinna. 6 Ivbi e Gibiọn keghi gie emwa bu e Jọsua vbe agọ vbe Gilgal wẹẹ, “Ghẹ fi iyeke gbe ima enọwanrẹn! Zẹgiẹgiẹ gha dee do yi ma obọ! Miẹn ima fan! Avbe ọba Amọri hia ni rre ẹvbo odẹ uhunmwu oke wa kugbe mu aro igbinna da ima!” 7 Ẹre Jọsua kevbe avbe ivbiyokuo ẹre kevbe ivbiyokuo ni maan sẹe, na guakpao vbe Gilgal la okhian. 8 E Nọyaẹnmwa ke tama e Jọsua wẹẹ, “Ghẹ gie ohan iran muẹn. I rhie akhọnmiotọ wuẹn nẹ. Ọkpa vbe uwu iran ne ọ gha sẹtin gbe uwa odẹ, ẹ i rrọọ.” 9 E Jọsua kevbe ivbiyokuo ẹre keghi ye asọn hia khian ke Gilgal gha dee, ọ na suẹn ivbi Amọri ne a gu gbinna vbe a ma ro a ma kọ. 10 E Nọyaẹnmwa keghi fian afianma ne ọ ya emwa zurọ fi ivbi Amọri egbe vbe iran wa bẹghe ivbiyokuo ọghe Izrẹl. Ivbi Izrẹl keghi lọ iran an vbe Gibiọn, iran na khulo iran ghe ototọ oke ya la Bẹt-horọn, iran keghi gbinna ghe odẹ ekẹn ya sẹ Azẹka kevbe Makẹda. 11 Ehe ne iran na lẹ ne ivbiyokuo Izrẹl ni ghe odẹ Bẹt-horọn ya sẹ Azẹka, e Nọyaẹnmwa keghi filo okuta avannukhunmwu ke odukhunmwu rre yan iran, a keghi gbele iran an. Iran ne okuta avannukhunmwu gbele keghi bun sẹ iran ne ivbi Izrẹl gbele. 12 Vbe ẹdẹ ne Nọyaẹnmwa rhie ne ivbi Izrẹl ne iran khọnmiotọ, vbe uhunmwu ivbi Amọri, e Jọsua keghi gu e Nọyaẹnmwa guan, ọ keghi sirra ivbi Izrẹl hia tae wẹẹ, “Owẹn, mudia hii yan Gibiọn, uki, mudia vbe odukhunmwu Iya Aijalọn.” 13 Owẹn keghi mudia hii, uki ma ghi vbe khian rhinrin ẹvbo nii te do khọn avbe eghian iran hia fo. A gbẹn emwi na ye Ebe Jasia. Owẹn keghi mudia hii vbe adesẹneva iso, ọ ma vbe han vbe ẹdẹ hoho. 14 A ma he ka miẹn egbe ẹdẹ vbe rriọ ẹdẹ, a ma vbe dọlegbe miẹn egbọre ke ẹghẹ nii gha dee, ẹdẹ ne Nọyaẹnmwa ye ẹmwẹ ne ọmwa ne agbọn tae ru emwi, ọ na deba ivbi Izrẹl gbinna. 15 Ẹre Jọsua kevbe ivbiyokuo ẹre na werriegbe gha rrie agọ vbe Gilgal.

E Jehova Keghi Gbinna Ne Ivbi Izrẹl

(Jọs 10:5) Avbe ọba Amọri isẹn na, ọba e Jerusalẹm, Hibrọn, Jamut, e Lakis kevbe Ẹgiọn, keghi si koko kevbe ivbiyokuo iran, iran keghi lẹga Gibiọn, iran na suẹn ọnrẹn ne a gu gbinna.

(Jọs 10:10, 11) E Nọyaẹnmwa keghi fian afianma ne ọ ya emwa zurọ fi ivbi Amọri egbe vbe iran wa bẹghe ivbiyokuo ọghe Izrẹl. Ivbi Izrẹl keghi lọ iran an vbe Gibiọn, iran na khulo iran ghe ototọ oke ya la Bẹt-horọn, iran keghi gbinna ghe odẹ ekẹn ya sẹ Azẹka kevbe Makẹda. 11 Ehe ne iran na lẹ ne ivbiyokuo Izrẹl ni ghe odẹ Bẹt-horọn ya sẹ Azẹka, e Nọyaẹnmwa keghi filo okuta avannukhunmwu ke odukhunmwu rre yan iran, a keghi gbele iran an. Iran ne okuta avannukhunmwu gbele keghi bun sẹ iran ne ivbi Izrẹl gbele.

(Jọs 10:12-14) Vbe ẹdẹ ne Nọyaẹnmwa rhie ne ivbi Izrẹl ne iran khọnmiotọ, vbe uhunmwu ivbi Amọri, e Jọsua keghi gu e Nọyaẹnmwa guan, ọ keghi sirra ivbi Izrẹl hia tae wẹẹ, “Owẹn, mudia hii yan Gibiọn, uki, mudia vbe odukhunmwu Iya Aijalọn.” 13 Owẹn keghi mudia hii, uki ma ghi vbe khian rhinrin ẹvbo nii te do khọn avbe eghian iran hia fo. A gbẹn emwi na ye Ebe Jasia. Owẹn keghi mudia hii vbe adesẹneva iso, ọ ma vbe han vbe ẹdẹ hoho. 14 A ma he ka miẹn egbe ẹdẹ vbe rriọ ẹdẹ, a ma vbe dọlegbe miẹn egbọre ke ẹghẹ nii gha dee, ẹdẹ ne Nọyaẹnmwa ye ẹmwẹ ne ọmwa ne agbọn tae ru emwi, ọ na deba ivbi Izrẹl gbinna.

Miẹn Iyobọ Ọghe Etẹn Ne Ima Gba Ga Yi

(1 Pit 5:9) Mudia gbain vbe uwu iyayi ruẹ ne u vbe werriẹ aro igbinna da ẹre, rhunmwuda, ọ kere ne u rẹn wẹ, avbe ivbi iyayi ne ihua ni rre agbọn na hia, egbe oya vberriọ ọre iran wa vbe re khian na.

(Iwinna 18:1-5) Vbe iyeke emwi na na, Pọl keghi kpao vbe Atẹns rre, ọ na gha rrie Kọrinti. 2 Ọ keghi do vba e Ju ọkpa vbe evba, a keghi tie eni ẹnrẹn Akuila, Pọntus ọre a na biẹ ọe, ọ ma he kpẹe ne irẹn vbe Priskila ne amwẹ ọnrẹn gba ke Itali gha dee, rhunmwuda ighẹ Klọdios ne Ọgbaisi wẹ ne ivbi e Ju hia kpao vbe Rom rre. Pọl keghi ya tuẹ iran. 3 Ọ keghi di owa iran ya, ọ na deba iran gha winna, rhunmwuda owa ukpọn ne a bọ ọre irẹn ya rri evbare zẹ vbe ne iran na vbe ye. 4 Ọ kegha guan vbe ọgua ediọn vbe Ẹdẹ Ikẹtin hia vbe ne ọ na ho nọ fi avbe Ju kevbe Grik ekhọe werriẹ. 5 Ugbẹn vbe Sailas kevbe Timoti ghi ke Masidonia rre, Pọl keghi wa ya ẹghẹ ọre hia gha kpe orhu iyẹn ne ọ maan, ọ na gha tama avbe Ju wẹ Jesu ọrọre Mẹzaia.

(Fil 1:25) Aro mwẹ wa da ọnọna, rhunmwuda ọnii, te I khian gha rre agbọn, I gha deba uwa hia gha rrọọ, ne I miẹn ehe na rhie ba alaghodaro kevbe oghọghọ uwa vbe uwu iyayi.

OCTOBER 18-24

(JỌSUA 12-14) Ivbi Izrẹl keghi khọn, iran na vbe yin otọ ne ọ rre odẹ ahọ ọghe Jọdan kevbe Iya ọghe Anọn kpao ya sẹ Iya ọghe Jọdan kevbe Oke Hẹmọn. Vbe odẹ okuọ avbe ọba ne ivbi izrẹl khọn miẹn ẹre otọ ena khin. 2 Saihọn ọba avbe ivbi Amọri ne ọ gha rre Hesbọn, otọ arriọba ẹre keghi ke Aroẹ vbe ọkpẹn Iya ọghe Anọn, kevbe ke adesẹneva iya ni kpao, rhinrin ya sẹ Ẹzẹ Jabọk, ehe ne otọ Ammọn sẹẹ (ena kegha re vbe a wa otọe Gilian ye ihe eva). 3 Ke odẹ ahọ Iya Jọdan kevbe odighi e Galili ghe odẹ Bẹt Gisi-mot, (odẹ ahọ ọghe Okun Nọwu) ghe odẹ ekẹn ya sẹ ẹzi Oke Pisga. 4 Iran keghi vbe khọn Ọg miẹn ẹre otọ, rẹn ne ọba Basan ne ọ gha re ne okiekie vbe avbe Refeim, Astarrọt kevbe Ẹdrẹi ọ re ọ gha ye khaevbisẹ. 5 Otọ arriọba ẹre keghi sẹ Oke Hẹmọn, Saleka kevbe Basan hia, rhinrin ya sẹ Gẹsiọ kevbe uwu avbe Maka deba obọkpa vbe Giliad rhinrin ya sẹ otọ Saihọn ne ọba Hesbọn. 6 E Mosis kevbe ivbi Izrẹl keghi khọn iran. Ẹre Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa na mu otọ iran ne avbe Riubẹn, Gad kevbe obọkpa vbe ẹwae Manasẹ ne ọ gha re ọghe iran. 7 E Jọsua kevbe ivbi Izrẹl keghi khọn avbe ọba hia ni rre otọe orrie ọghe Jọdan kevbe Balgad vbe Iya Lebanọn ya sẹ Oke Halak vbe ọkpẹn Idọm. E Jọsua keghi ghae otọe na ne avbe ẹwae nii, ọ na viọ ẹre ne iran zẹ vbe emwi obọ iran ọghe etẹbitẹ. 8 Avbe otọ ni de ba ẹre keghi re ẹvbo oke, otọ uye Iya Jọdan, avbe ẹzi oke, vbe odẹ ekẹn. Emwa ni te ka rre otọe na keghi re emwa Hiti, Amọri, emwa Kenan, Pẹriz, Hivi kevbe Jebus. 9 Avbe ivbi Izrẹl khọn avbe ọba na miotọ: avbe ọba Jẹriko, Eai (vbe ọkpẹn Bẹtẹl) 10 Jerusalẹm, Hibrọn, 11 Jamut, Lakis, 12 Ẹgiọn, Gẹzẹ, 13 Dẹbi, Gẹda, 14 Họma, Arad, 15 Libna, Adulam, 16 Makẹda, Bẹtẹl, 17 Tapua, Hẹfẹ, 18 Afẹk, Lasiarọn, 19 Madon, Hazọ, 20 Siroa Mẹrọm, Aksiaf, 21 Tanak, Mẹgido, 22 Kedẹs, Joknoam (vbe Kamẹl), 23 Dọ (ne ọ rre eghute), Goim (vbe Galili.) 24 Kevbe Taiza: ehia kegha re ọba ọkpa yan ọgban.

13:1 E Jọsua keghi wa khian ọmaẹn ẹsẹse, e Nọyaẹnmwa keghi tama rẹn wẹẹ, “U khian ọmaẹn nẹ ẹsẹse, sokpan avbe ẹvbo ne a ra ye khọn wa ye bun. 2 Ena keghi re: otọe Filistin hia kevbe otọe Gẹsiọ hia, 3 (do deba otọe Avim hia, gha rrie odẹ ekẹn otọe ne ọ ke ivbi ẹzẹ Sihọ kpao vbe ehe ne otọe Igipt lae gha rrie odẹ okuọ ya sẹ ehe ne otọe Ẹkrọn lae, a keghi ka ena ba otọe Kenan; iran ni khaevbisẹ yan avbe Filistin kegha rre Gaza, Asdọd, Askẹlọn, e Gat kevbe Ẹkrọn.) 4 Ghe odẹ ekẹn, ẹvbo avbe emwa Kenan hia, kevbe Miara (ne ọ re ọghe emwa Saidọn) ya sẹ Afẹk, ya sẹ ehe ne otọe Amọri lae. 5 Otọe emwa Gẹbal, otọe Lebanọn ya sẹ odẹ ahọ, kevbe Balgad ne ọ rre ototọ Oke Hẹmọn kpa ya sẹ ehe ne Hamat Pas na suẹn. 6 Emwa Saidọn hia ni rre ẹvbo uhunmwu oke keghi rre nusun, iran ni rre ẹkpo Oke Lebanọn kevbe Misrefọt Maim. I gha khulo iran ladian vbene ivbi Izrẹl ya nana sikẹ odaro. U ghi ghae otọe nii ne ivbi Izrẹl ne ọ gha re ọghe iran zẹ vbe ne I ta ma ruẹn wẹ ne u ru. 7 Banban na nian, gha otọe na ne avbe ẹwae ihinrin nii, kevbe obọkpa vbe ẹwae Manasẹ, ne iran viọ ya khian ọghe iran.” 8 A keghi mu otọe ne ẹwae Riubẹn, Gad kevbe obọkpa vbe ẹwae Manasẹ, vbe odẹ ahọ ọghe Jọdan. Ọnii ọ re Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa mu ne iran. 9 Otọe iran keghi ke Aroẹ (vbe ehọ Iya Anọn) kpao deba ẹvbo ne ọ rre adesẹneva iya nii, kevbe otọe oke ne ọ rriẹe ọghe Mẹdeba hia ya sẹ Dibọn. 10 Otọe hia ne Saihọn ne ọba emwa Amọri kha yan (ọmwa ne ọ gha rre Hesbọn) rhinrin ya sẹ ehe ne otọe Amọri sẹe, keghi rre uwu ẹre. 11 E Giliad keghi vbe rrọ deba iwewe ne emwa Gẹsiọ kevbe emwa Makati ye, Oke Hẹmọn hia, deba Basian hia ya sẹ Saleka. 12 Kevbe otọe Ọg ne ọ gha khaevbisẹ vbe Astarrọt kevbe Ẹdrẹi (Ọg ọkpa ọrọre ne a ghi fi yi vbe Refeim). E Mosis ka khọn iran na nẹ, ọ na vbe khulo iran ladian. 13 Sokpan, ivbi Izrẹl ma khulo emwa Gẹsiọ kevbe Makati ladian. Te iran na ye rre Izrẹl. 14 E Mosis ma gha otọ ne ẹwae e Livai, sokpan, iran ghi gha viọ emwi ne a ya zọ ese ne a giẹn gie e Nọyaẹnmwa, enii ghi gha re ọghe iran zẹ vbene Nọyaẹnmwa tama e Mosis. 15 E Mosis keghi mu otọ eso ne ẹgbẹe avbe ẹwae Riubẹn ne ọ gha re ọghe iran. 16 Otọe iran keghi ke Aroẹ kpao (vbe ehọ Iya Anọn) kevbe ẹvbo ne ọ rre adesẹneva iya nii, kevbe avbe otọ ni rriẹe hia ni lẹga Mẹdeba. 17 E Hesbọn vbe rrọọ kevbe avbe ẹvbo hia ni rre otọe ne ọ rriẹe nii, avbe Dibọn, Bamot, Baal, Bẹt Baalmiọn. 18 E Jahaz, e Kedemọt, Mẹfat. 19 E Kiriateim, Sibma, e Zeretsiaha 20 Betpeọ, ehanhan Oke Pisga, Betgiesimọt. 21 Kevbe avbe ẹvbo ọvbehe ni rre ehe ne ọhẹnhẹn nii, avbe ẹvbo Saihọn ne ọba Amọri ne ọ rre Hesbọn. E Mosis keghi khọn rẹn ke ẹe kevbe iran ni ka khaẹvbisẹ vbe Midian: avbe Evi e Rekẹm, e Zọ, e Họ kevbe Reba. Ena hia kegha rre otọe nii. Saihọn ọ re ọ gha khaevbisẹ yan iran. 22 Usun emwa nii ivbi Izrẹl gbele ọ re ọ ye ighẹ Balam ne ọba, ovbi Beọ. 23 E Jọdan ọ re ọ gha re uwu ọghe ẹwae Riubẹn. Enena ọ re ọ gha re ẹvbo kevbe agbọn ẹvbo ne a viọ ne ẹgbẹe ni rre ẹwae Riubẹn ne ọ gha re ọghe iran. 24 E Mosis keghi vbe mu ihe eso vbe otọe nii ne avbe ẹgbẹe ni rre ẹwae e Gad ne ọ gha re ọghe iran. 25 Otọe iran keghi re Jaza kevbe okpẹvbo ni rre Giliad hia, obọkpa vbe otọe emwa Amọn ya sẹ Aroẹ ne ọ rre odẹ ahọ ọghe Raba. 26 Otọe iran keghi ke Hesbọn ya sẹ Hamat Mispa, Bẹtonim kevbe Mahanem ya sẹ ehe ne Lodeba lae. 27 Ehe ne ọ vbe rrọ vbe iya e Jọdan keghi re Betharam, Betnimra, Sukọt kevbe e Safọn, ehe ne ọ ghi ke ẹe vbe otọe arriọba Saihọn ne ọba Hesbọn. Ehe ne uwu lae keghi re Ẹzẹ Jọdan wa gha rrie odighi vbe odẹ okuọ, otọe na ke ye vbe laghe odẹ ahọ. 28 Ena kegha re ẹvbo kevbe agbọn ẹvbo ne a viọ ne ẹgbẹe ni rre ẹwae ọghe Gad ne ọ gha re ọghe iran. 29 E Mosis keghi ka mu ihe eso vbe otọe nii ne obọkpa vbe ẹwae Manasẹ ne ọ gha re ọghe iran. 30 Otọe iran keghi ke Mahanem kpao kevbe otọe arriọba Ọg hia, ọba Basian deba okpẹvbo iyeha ne ọ re ọghe Jea vbe Basian. 31 Obọ ọkpa vbe Giliad kevbe rrọọ, do deba Astarrọt kevbe Ẹdrẹi, avbe okpẹvbo ni rre arriọba Ọg vbe Basian. A keghi viọ ena ne obọ ọkpa vbe ẹgbẹe ivbi e Makeẹ ne ovbi Manasẹ. 32 Erriọ ọ re Mosis ghae otọe ne ọ rre odẹ ahọ ọghe Jẹriko kevbe Jọdan, vbe otọ ne ọ rriẹe ọghe Moab. 33 Sokpan, e Mosis ma mu otọe ne ẹwae avbe Livai ne ọ gha re ọghe iran. Ọ keghi tama iran wẹ oghae vbe emwi ne a ya mu ohan gie e Nọyaẹnmwa Osanobua ọghe Izrẹl ọrọre emwi ne iran ra gha mwẹ.

14:1 Ọna ọrọre vbene a ya ghae otọe ne ivbi Izrẹl hẹ vbe Kenan vbe odẹ ekẹn Jọdan. Eliaza ne ohẹn, e Jọsua ne ovbi e Nọn kevbe ọkaolotu avbe ẹgbẹe ni rre Izrẹl ọ re ọ ghae nene otọ ne emwa nii. 2 Uta ne ọ huanrẹn nii ọ re a ya ghae otọe ne ẹwae ihinrin kevbe obọ ọkpa vbe a wa ẹwae ọkpa ye eva nii, zẹ vbe ne Nọyaẹnmwa tama Mosis. 3 E Mosis ka mu otọ eso ne ẹwae eva vbe ukhiọnmwẹ vbe odẹ ahọ ọghe Jọdan, sokpan ọ ma mu otọe ne avbe Livai. 4 A keghi ghae uniẹn Josẹf ye ẹwae eva, ena ọre Manasẹ kevbe Ifreim. A ma mu ne avbe Livai vbe otọe nii, ye ihe ọnii, a keghi mu avbe okpẹvbo ne iran dia, oha kevbe gha rrọọ ne avbe ẹmila kevbe ohuan iran. 5 Ivbi Izrẹl keghi ghae otọe nii, zẹ vbe ne Nọyaẹnmwa tama Mosis. 6 Ivbi ẹwae Juda keghi bu e Jọsua gha dee vbe Gilgal, e Kelẹb ne ovbi Jefunẹ ne ovbi e Keniz keghi tama rẹn wẹẹ, “U ye rre ẹmwẹ ne Nọyaẹnmwa tama Mosis ne ọmwa Osanobua vbe ekpa imẹ vbe ruẹ vbe Kedẹs Bania. 7 Ukpo iyeva ọ re I gha ye vbe Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa gie mwẹ ke Kedẹs Bania gha khian ne I ya ba otọe nii ghe. I na werriegbe do na iyẹn ne imẹ yayi ighẹ ọ re ẹmwata ma rẹn. 8 Sokpan, emwa ni lele mwẹ gha khian keghi zẹ afianma ye emwa egbe, mẹ keghi ye ẹko ata họn ẹmwẹ ne Nọyaẹnmwa Osanobua mwẹ. 9 E Mosis keghi yan ma mwẹ wẹẹ, ‘Rhunmwuda ne u na họn ẹmwẹ e Nọyaẹnmwa Osanobua mwẹ, otọe ne u khian lele hia gha re ọghuẹ kevbe ọghe ivbuẹ.’ 10 E Kelẹb keghi ye rhie tẹe wẹẹ, ‘Ghe nian, ukpo isẹn yan iyeva ọ re ọ ghi ye na ne Nọyaẹnmwa ta ẹmwẹ na ma Mosis. Ọnii keghi re ẹghẹ ne ivbi Izrẹl na gha la ato gberra, e Nọyaẹnmwa keghi ye sẹ mwẹ rae ye agbọn ke ẹghẹ nii gha dee. U ghi ghe mwẹ nian, ukpo isẹn yan iyenẹ ọre I ghi ye na. 11 Te I wa ye wegbe ẹrẹna zẹ vbene I gha ye ẹghẹ ne Mosis na gie mwẹ gha khian. Te I ye wegbe sẹ ne ọ gha sẹtin yo okuo kevbe emwikemwi ọvbehe ne I gha ru. 12 Rhunmwuda ọnii nian, mu ẹvbo uhunmwu oke ne e Nọyaẹnmwa ta ẹmwẹ ọnrẹn ma mwẹ vbe ẹdẹ ne ima vbe emwa mwẹ do na iyẹn mẹ. Ma tama uwa ẹghẹ nii wẹẹ avbe Anakim ne arhuanran rre evba vbe uwu ẹvbo nọkhua ne a gbe ekẹn gaa. Ọ gha ke ẹe, e Nọyaẹnmwa gha rrọọ ya ba mwẹ, I ghi khulo iran ladian zẹ vbene, e Nọyaẹnmwa khare.’” 13 E Jọsua keghi na erhunmwu ne Kelẹb ne ovbi Jefunẹ, ọ na mu Hibrọn ne ẹẹn ne ọ gha re ọghọe. 14 Ivbi Kelẹb ne ovbi Jefunẹ ne ọmwa Keniz ọ re ọ ye yan Hibrọn rhunmwuda, rẹn keghi ya ẹko ata họn ẹmwẹ Nọyaẹnmwa ne Osanobua Izrẹl. 15 Vbe ọ te sẹ ẹghẹ na, Aba ne Okpẹvbo ọ re a te tie Hibrọn (Aba ọ re ọ ghare ne ọ kpọlọ sẹ vbe uwu avbe Anakim.) Ọfumwegbe keghi gha rre otọe nii.

(Jọs 13:2) Ena keghi re: otọe Filistin hia kevbe otọe Gẹsiọ hia, (Jọs 13:5) Otọe emwa Gẹbal, otọe Lebanọn ya sẹ odẹ ahọ, kevbe Balgad ne ọ rre ototọ Oke Hẹmọn kpa ya sẹ ehe ne Hamat Pas na suẹn.

(Jọs 12:7-24) E Jọsua kevbe ivbi Izrẹl keghi khọn avbe ọba hia ni rre otọe orrie ọghe Jọdan kevbe Balgad vbe Iya Lebanọn ya sẹ Oke Halak vbe ọkpẹn Idọm. E Jọsua keghi ghae otọe na ne avbe ẹwae nii, ọ na viọ ẹre ne iran zẹ vbe emwi obọ iran ọghe etẹbitẹ. 8 Avbe otọ ni de ba ẹre keghi re ẹvbo oke, otọ uye Iya Jọdan, avbe ẹzi oke, vbe odẹ ekẹn. Emwa ni te ka rre otọe na keghi re emwa Hiti, Amọri, emwa Kenan, Pẹriz, Hivi kevbe Jebus. 9 Avbe ivbi Izrẹl khọn avbe ọba na miotọ: avbe ọba Jẹriko, Eai (vbe ọkpẹn Bẹtẹl) 10 Jerusalẹm, Hibrọn, 11 Jamut, Lakis, 12 Ẹgiọn, Gẹzẹ, 13 Dẹbi, Gẹda, 14 Họma, Arad, 15 Libna, Adulam, 16 Makẹda, Bẹtẹl, 17 Tapua, Hẹfẹ, 18 Afẹk, Lasiarọn, 19 Madon, Hazọ, 20 Siroa Mẹrọm, Aksiaf, 21 Tanak, Mẹgido, 22 Kedẹs, Joknoam (vbe Kamẹl), 23 Dọ (ne ọ rre eghute), Goim (vbe Galili.) 24 Kevbe Taiza: ehia kegha re ọba ọkpa yan ọgban.

Ya Ekhọe Hia Lele Jehova

(Jọs 14:7, 8) Ukpo iyeva ọ re I gha ye vbe Mosis ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa gie mwẹ ke Kedẹs Bania gha khian ne I ya ba otọe nii ghe. I na werriegbe do na iyẹn ne imẹ yayi ighẹ ọ re ẹmwata ma rẹn. 8 Sokpan, emwa ni lele mwẹ gha khian keghi zẹ afianma ye emwa egbe, mẹ keghi ye ẹko ata họn ẹmwẹ ne Nọyaẹnmwa Osanobua mwẹ.

(Jọs 14:10-12) E Kelẹb keghi ye rhie tẹe wẹẹ, ‘Ghe nian, ukpo isẹn yan iyeva ọ re ọ ghi ye na ne Nọyaẹnmwa ta ẹmwẹ na ma Mosis. Ọnii keghi re ẹghẹ ne ivbi Izrẹl na gha la ato gberra, e Nọyaẹnmwa keghi ye sẹ mwẹ rae ye agbọn ke ẹghẹ nii gha dee. U ghi ghe mwẹ nian, ukpo isẹn yan iyenẹ ọre I ghi ye na. 11 Te I wa ye wegbe ẹrẹna zẹ vbene I gha ye ẹghẹ ne Mosis na gie mwẹ gha khian. Te I ye wegbe sẹ ne ọ gha sẹtin yo okuo kevbe emwikemwi ọvbehe ne I gha ru. 12 Rhunmwuda ọnii nian, mu ẹvbo uhunmwu oke ne e Nọyaẹnmwa ta ẹmwẹ ọnrẹn ma mwẹ vbe ẹdẹ ne ima vbe emwa mwẹ do na iyẹn mẹ. Ma tama uwa ẹghẹ nii wẹẹ avbe Anakim ne arhuanran rre evba vbe uwu ẹvbo nọkhua ne a gbe ekẹn gaa. Ọ gha ke ẹe, e Nọyaẹnmwa gha rrọọ ya ba mwẹ, I ghi khulo iran ladian zẹ vbene, e Nọyaẹnmwa khare.’”

(Jọs 14:13, 14) E Jọsua keghi na erhunmwu ne Kelẹb ne ovbi Jefunẹ, ọ na mu Hibrọn ne ẹẹn ne ọ gha re ọghọe. 14 Ivbi Kelẹb ne ovbi Jefunẹ ne ọmwa Keniz ọ re ọ ye yan Hibrọn rhunmwuda, rẹn keghi ya ẹko ata họn ẹmwẹ Nọyaẹnmwa ne Osanobua Izrẹl.

(1 Jọn 5:14, 15) Ọna ọ si ẹe ne afianma i na fian ima vbe odaro Osanobua, aro ima dae wẹ, rẹn gha ru ẹe, a deghẹ ma nọ rẹn emwi, zẹ vbene ọ gua egbe emwi ne irẹn ho ro. 15 Ẹghẹikẹghẹ ne ima ya nọ rẹn emwi, ọ wa họn, ugbẹn vbe ima ghi rẹn nẹ wẹ, ẹmwata ọ na khin, ma rẹnrẹn wẹ emwi ne ima nọ rẹn ọre ọ rhie ne ima.

Gha Ye Jehova Rre Vbe Ẹghẹ Hia

(2 Krọ 16:9) Te Nọyaẹnmwa wa rhie aro sẹ otọ vbe agbọn na hia ne ọ miẹn ehe na rhie ẹtin ne iran ne ekhọe ẹre mudia ẹse vbe ehe ne ọ ye. Emwi ukọnmwẹ ọ re u wa ru ni rhunmwuda ọnii nian, ke eban kpao, okuo ọ re u ghi ra gha khọn ẹghẹ hia.”

(Rom 8:32) Ọ ma rhie ovbi ẹre fi ghe iyeke sokpan, ọ keghi ya ẹe fi ohan ne ima hia, ọ rhie ovbi ẹre ne ima, u ma rẹn ghẹ te ọ gha ghi ya emwi hia ru ima ẹse!

(Psm 16:8) Ẹghẹ hia mẹ ya rẹn wẹẹ, Nọyaẹnmwa rre emwa na. Ọ sikẹ mwẹ, emwi ne ọ gha mu mwẹ rueghe i ghi rrọọ.

(Kọlose 3:23) Emwikemwi ne uwa rhirhi gha ru, wa ye ẹtin uwa hia gha ruẹ, vbene a miẹn wẹ Nọyaẹnmwa ọre uwa winna na ighẹ ẹi re ọmwa kẹkan.

(Matiu 6:22) “Aro ọrọre uwanmwẹ egbe, a deghẹ aro ruẹ hianrẹn, egbe ruẹ hia ghi vuọn ne uwanmwẹ.

OCTOBER 25-31

(JỌSUA 15-17) Ehe ne a mu ne avbe ẹgbẹe Juda keghi re eso vbe ehe ne a ra gie na: nene otọ ke ya sẹ ehe ne Idọm lae vbe odẹ ekẹn, wa ya sẹ ato ọghe Zin vbe ehe ne ọ na dinmwi sẹẹ vbe odẹ ekẹn. 2 Uwu ne ọ rre odẹ ekẹn na, odẹ ehe ne Okun Nọwu sẹe vbe odẹ ekẹn ọ re ọ ke kpao. 3 Ọ keghi vbe niẹn ghe odẹ ekẹn ke Akrabim Pas kpao wa ya sẹ Zin. Ọ na niẹn obọ ghe odẹ ekẹn gha rrie Kedẹs Bania, ọ keghi fian Hẹzrọn rra gha rrie Ada, ọ keghi vbokho ghe odẹ Kaka, 4 ọ na gha rrie Azmọn, ọ na wa lele ẹzẹ ne ọ rre ehe ne Igipt lae gha rrie Okun Meditẹrrenian, evba ọre ọ ghi sẹ. Ọnii keghi re ehe ne otọe Juda lae vbe odẹ ekẹn. 5 Vbe odẹ ahọ vbọ, ọ keghi la Okun Nọwu ghe odukhunmwu ya sẹ ehe ne Jọdan na lẹ la rọ. Evba nii ọ re ehe ne ọ lae vbe odẹ okuọ na suẹn. 6 Ọ na ya niẹn obọ sẹ Bẹt Hogla, ọ na laghe odẹ okuọ ya sẹ ehe ne a ke ghe Iya Jọdan. Ọ na ke evba gha rrie Okuta ọghe Bohan (ovbi e Riubẹn ọ re Bohan gha khin), 7 ọ na vbe ke Iya Orueghe kpao gha rrie Debẹ, ọ na vbe laghe odẹ okuọ, ọ kevbe bi egbe ghe Gilgal ne ọ mu aro da Adumim Pas ne ọ rre odẹ ekẹn ọghe Iya nii. Ọ na vbe ke evba gha rrie ẹzẹ Ensiemẹs, ọ na vbe niẹn obọ ghe Ẹnrogẹl. 8 Ọ kevbe laghe odukhunmwu gha rrie iya ivbi e Hinọn ne ọ rre odẹ ekẹn ọghe ọgbagba oke ọghe Jebus ehe ne Jerusalẹm ye. Uwu ẹre keghi gha khian ya sẹ uhunmwu oke ne ọ mu aro da Iya Hinọn vbe odẹ orrie vbe odẹ okuọ ọghe ehe ne Iya Refeim na fo. 9 Ọ keghi vbe ke uhunmwu oke nii kpao gha rrie Ivbiẹzẹ Nẹftoa, ọ na vbe la ghe odẹ ẹvbo ni rre ọkpẹn Oke Efrọn. Evba ọ ghi vbe ke mukhiẹn ghe odẹ Baala (ra Kiriat Giearim.) 10 Evba ọ ghi kevbe ya lẹga odẹ orrie ọghe Baala la ghe odẹ Oke Sẹa, ọ na vbe la odẹ okuọ ọghe oke Giearim (ra Kiesalon) vbe la ghe otọ gha rrie Bẹt Siemẹs gha khian ya gberra Timna. 11 Uwu keghi vbe la ghe odẹ ehanhan oke vbe odẹ okuọ ọghe Ẹkrọn, ọ na vbe la ghe Sikẹrọn, ọ gberra Oke Baala gha khian ya sẹ Jabneel. Ehe ne ọ lae keghi ya mudia vbe Okun Meditẹrrenian. 12 Ehe ne ọ lae vbe odẹ orrie ke gha re okhiẹ Okun Meditẹrrenian. Enena ọrọre ehe ne uwu lae ne ọ lẹga emwa avbe ẹgbẹe ni rre Juda. 13 E Jọsua keghi mu ihe eso vbe otọe emwa Juda ne Kelẹb ne ovbi Jefunẹ, zẹ vbene e Nọyaẹnmwa tama rẹn. Ọna kegha re Hibrọn ẹvbo Aba ne erha Anak. 14 E Kelẹb keghi khulo ivbi Anak ighẹ Siẹsiai, Ahima kevbe Talmi hin evba rre. 15 Evba ọ re ọ ke kpao ya dekun iran ni rre Debẹ (Kiriat Sefẹ ọre a te ka tie ẹvbo na yi.) 16 E Kelẹb keghi kha wẹẹ, “I gha rhie ovbi mwẹ nokhuo ighẹ Aksa ne ọmwaikọmwa ne ọ gha sẹtin khọn Kiriat Sefẹ rhie rọnmwẹ.” 17 Otniẹl ne ọtẹn Kelẹb ne ọ vbe re ovbi e Keniz keghi khọn ẹvbo nii. E Kelẹb keghi rhie Aksa ne ovbi ẹre ne okhuo ne ẹẹn rhie rọnmwẹ. 18 Vbe ẹdẹ irhiọha, ọ keghi ya tua Otniẹl ne ọ nọ erhae wẹ ne ọ mu otọ ne irẹn. Rẹn keghi bu e Kelẹb gha khian, rẹn ghi tuorre vbe ekẹtẹkẹtẹ ọre, e Kelẹb keghi nọ rẹn emwi ne ọ ho. 19 Okhuo nii wanniẹn wẹẹ, “Emwi ihaoko, vbene u ghi na rhie mwẹ ye otọ nokae ne amẹ i ye, viọ uvun amẹ mẹ.” Ọ re Kelẹb na mu ẹzẹ ne ọ ke odukhunmwu ke ne ọ ke otọ ne ẹẹn. 20 Avbe otọe ni sẹ avbe ẹgbẹe ni rre Juda obọ ena khin. 21 Avbe ẹvbo ni ghi sikẹ odẹ ekẹn sẹẹ ni gha re ọghe iran, ne a miẹn wẹ ọ sikẹ uwu ọghe iran vbe Idọm kegha re Kebzil, Ẹdẹ, Jagọ, 22 E Kina, Dimọna, Adada, 23 Kedẹs, e Hazọ Itnan, 24 Zif, Tẹlẹm, Bialot, 25 Hazọ Hadata, Keriọt Hẹzrọn (ra Hazọ), 26 Amam, Siẹma, Molada, 27 Haza Gada, Hẹsmọn, Bẹtpẹlẹt, 28 Haza Siual, Biẹsiẹba, Bizotaia, 29 Baala, Iim, Ezẹm, 30 Eltolad, Siẹsil, Họma, 31 Ziklag, Madmana Sansanna, 32 Lebaot, Silhim, Ain kevbe Rimọn, ehia kegha re okpẹvbo ọkpa irrọ vbe ọgban deba avbe ẹvbo ni lẹga iran. 33 Avbe ẹvbo ni rre ototọ oke kegha re: Estao, Zora, Asna, 34 Zanoa, Ẹnganim, Tapua, Enam, 35 Jamut, Adulam, Soko, Azẹka, 36 Siareim, Aditem, Gẹdẹra kevbe Gẹderoteim — ehia kegha re ẹvbo iwenẹ do deba ẹvbo ni lẹga iran. 37 Avbe ẹvbo na kevbe gha rrọọ Zenan, Hadasia, Migdagad, 38 e Dilian, Mispa, Joktil, 39 Lakis, Bozkat, Ẹgiọn, 40 Kabọn, Laman, Kitlis, 41 Gẹdẹrọt, Betdagọn, Naman, kevbe Makẹda, ehia kegha re ẹvbo enẹirrọ vbe ugie do deba avbe okpẹvbo ni lẹga iran. 42 Avbe iran na kevbe gha rrọọ Libna Etẹ, Asian, 43 Ifta, Asna, Nezib, 44 Keila, Akzib kevbe Maresia, ẹvbo ihinrin do deba avbe okpẹvbo ni lẹga iran. 45 Ẹkrọn kevbe rrọọ ke ẹe kevbe avbe okpẹvbo kevbe igue ni rrọọ. 46 Do deba avbe agbọn ẹvbo kevbe okpẹvbo ni rre ọkpẹn Asdọd, ke Ẹkrọn ya sẹ Okun e Meditẹrrenian. 47 Asdọd kevbe Gaza keghi vbe rre evba do deba avbe okpẹvbo kevbe igue ni rrọọ ya sẹ ẹzẹ ne ọ rre uwu ọghe Igipt kevbe ọkpẹn Okun e Meditẹrrenian. 48 Avbe ẹvbo ni rre uhunmwu oke, iran ni rrọọ keghi re Siamẹ, Jatẹ, Soko, 49 Danna, Kirriat Sefẹ (ra Debẹ), 50 Anab, Ẹstemoa, Anim, 51 Gosiẹn, Holọn kevbe Gilo: ẹvbo owọrọ deba ẹvbo ni lẹga iran. 52 Iran na keghi vbe rrọọ ighẹ Arab, Duma Esian, 53 Janim, Bẹt Tapua, Afẹka, 54 Humta, Hibrọn kevbe Ziọ: ẹvbo ihinrin deba avbe ẹvbo ni lẹga iran. 55 Avbe ẹvbo na keghi vbe rrọọ Maọn, e Kamẹl e Zif, Juta. 56 Jezrẹl Jokedeam, e Zenoa, 57 Kain, e Giben kevbe Timua, ẹvbo igbe deba ẹvbo ni lẹga iran. 58 Avbe Hahul kevbe rre evba, ke Bẹtzọ, Gẹdọ, 59 Marat, Bẹtanot, ke Eltakọn: okpẹvbo ehan do deba ẹvbo ni lẹga iran. 60 Avbe Kiriat Bal kevbe rrọọ (ra Kiriat Jearim) deba ẹvbo eva deba ẹvbo ni lẹga iran. 61 Ẹvbo ni ghaa rre ato ọrọre Bẹt Araba, Midin, Sekaka, 62 Nibsian ne ẹvbo Umwẹ, kevbe Ẹngẹdi: agbọn ẹvbo ehan deba okpẹvbo ni lẹga iran. 63 Sokpan emwa Juda ma sẹtin khulo ivbi e Jebus ni rre Jerusalẹm ladian. Ivbi e Jebus ye deba ivbi Juda gha rre Jerusalẹm.

16:1 Otọ ne a mu ne ivbi e Josẹf keghi ke Jọdan vbe okpẹn Jẹriko

vbe odẹ ahọ ẹzẹ ọghe Jẹriko gha rrie uwu ato. Ọ keghi ke Jẹriko ya sẹ ẹvbo oke rhinrin ya sẹ Bẹtẹl, 2 ọ keghi ke Bẹtẹl gha rrie Luz, ọ na la evba gha rrie Atarọt Ada ehe ne avbe Aki gha ye. 3 Ọ keghi laghe odẹ orrie gha rrie asẹ Jafletit rhinrin ya sẹ odẹ ototọ Bẹt-horọn. Ọ na ke evba gha rrie Gẹzẹ, ọ na ya khui uhunmwu vbe Okun Meditẹrrenian. 4 Ivbi e Josẹf, ẹwae Manasẹ kevbe Ifreim ẹre avbe otọe na sẹ ọre obọ ne ọ gha re ọghe iran. 5 Ehe ne ọ gha otọ avbe ẹgbẹe Ifreim la ọ re ena khin: ehe ne otọ iran lae vbe obọ ahọ keghi re Atarọt Ada rhinrin ya sẹ Bẹt-horọn ne ọ ke odukhunmwu. 6 Ọ na ke evba gha rrie Okun Meditẹrrenian, e Mikmetat kegha rre iran odẹ okuọ vbe obọ ahọ vbọ, ehe ne ọ lae keghi la ghe odẹ Taanat Siailo, ọ na la obọ ahọ fian ẹẹn gberra ghe Janoa. 7 Ọ na vbe ke Janoa gha rrie Atarọt ke Naara. Ọ keghi sẹ Jẹriko, ọ na ya khui uhunmwu vbe Jọdan. 8 Ehe ne ọ lae vbe obọ orrie keghi la Tapua gha rrie ẹzẹ Kana, ọ na khui uhunmwu vbe Okun Meditẹrrenian. Ọnọna ọrọre otọ ne a mu ne avbe ẹgbẹe ni rre ẹwae Ifreim ne ọ gha re ọghe iran. 9 Deba avbe okpẹvbo kevbe avbe igue ni gha rre uwu otọe Manasẹ ne a viọ ne emwa Ifreim. 10 Sokpan, iran ma khulo ivbi e Kenan, iran ye gu ivbi Ifreim rrọọ do sẹ ẹdẹnẹrẹ na sokpan te a ghi ya ẹtin vbe iwegbe ya iran gha winna zẹ vbe eviẹn.

17:1 Rhunmwuda ighẹ Manasẹ ọrọre ovbi e Josẹf ne ọdiọn, a keghi fian vbe otọe ni mu ne ẹgbẹe Manasẹ, e Makiẹ ne erha Giliad ọ re ọ gha re ovbi e Manasẹ ne ọdiọn, ọ kevbe re ovbiyokuo, rhunmwuda ọnii, a keghi mu Giliad kevbe Basian ne ẹẹn. 2 A keghi vbe gha otọ ne avbe ẹgbẹe Manasẹ nekpa obọ vbe avbe ivbi ẹzẹ, Abiẹzẹ, Helẹk, Asriẹl, Siẹkẹm, Hẹfa kevbe Siẹmida. Ena ọ re ọ gha re ivbi e Manasẹ, ne ovbi e Josẹf. Iran kevbe gha re ekaẹgbẹe. 3 E Zẹlofehad ne ovbi Hẹfa ne ovbi Giliad ne ovbi Makiẹ ne ovbi Manasẹ ma biẹ ọmọ okpia, emọ ikhuo ọkpa ọ re ọ biẹlẹe. A kegha tie iran Mala, Noa, Hogla, Milka kevbe Tẹza. 4 Iran keghi bu Eliaza ne ohẹn gha dee kevbe Jọsua ne ovbi e Nọn kevbe avbe ọkaolotu, iran na kha wẹẹ, “E Nọyaẹnmwa tama Mosis wẹ ne ọ ghae vbe otọ nii ne ima kevbe avbe etẹn ima ne ikpia ne ọ gha re ọghe ima.” Rhunmwuda ọnii zẹ vbene Nọyaẹnmwa khare, a ke gha otọ ne iran kevbe etẹn iran ne ikpia ne ọ gha re ọghe iran. 5 Rhunmwuda ọnii, a keghi miẹn wẹ oghae igbe ọ re ọ ghi sẹ Manasẹ obọ deba Giliad kevbe Basian ni rre obọ ahọ ọghe Jọdan. 6 Rhunmwuda ighẹ a ghae otọe sẹ ivbi e Manasẹ ne ikhuo obọ zẹ vbene a vbe ghae ne ivbi ẹre ni ikpia. A keghi mu otọ Giliad ne avbe ivbi Manasẹ nekpa. 7 Otọe Manasẹ keghi ke Asia ya sẹ Mikmetat vbe odẹ ahọ ọghe Siẹkẹm. Ọ keghi vbe ya la odẹ ekẹn ya sẹ ehe ne avbe Ẹntapua ye. 8 E Manasẹ ọ re ọ yan otọ Ẹntapua, sokpan okpẹvbo ne a tie ẹre Tapua, ne ọ rre uwu, ivbi Ifreim ọ re ọ yan rẹn. 9 Uwu keghi ya la ovbi ẹzẹ Kana. Avbe ẹvbo na ni rre odẹ ekẹn, Ifreim ọ re ọ yan iran, iran rhe re usun ẹvbo otọ Manasẹ. Eke ne otọe Manasẹ lae keghi lele odẹ okuọ ẹzẹ nii, ọ na ya khui, ehe ne ọ sẹe vbe odẹ orrie kegha re Okun e Meditẹrrenian. 10 Ifreim kegha rre odẹ ekẹn, e Manasẹ kegha rre odẹ okuọ. Iran keghi ya sẹ Asia vbe odẹ okuọ kevbe Isaaka vbe odẹ ne ọ laghe ekẹn. 11 E Manasẹ kevbe yan Bẹt-Sian kevbe ẹvbo ni lẹga ẹre vbe otọe Isaaka kevbe Asia kevbe deba emwa ni rre Ibleam vbe Dọ (ẹvbo ne ọ rre eghute ọ re ọ na khin) ne ọ rre Ẹndọ, Tanak, Mẹgido kevbe avbe ẹvbo ni lẹga iran. 12 Sokpan ivbi e Manasẹ ma sẹtin khulo emwa ni rre avbe ẹvbo nii ladian, ẹre avbe emwa Kenan na gha rre evba. 13 Uhin vbe ivbi Izrẹl vbe wegbe sayọ nẹ, iran ma wa khulo emwa Kenan ladian fo, sokpan iran na ya iran gha ru enegbe iran. 14 Ivbi e Josẹf keghi tama e Jọsua wẹẹ, “Vbe a na miẹn hẹ yi ighẹ obọ ọkpa ọ re u mu ne ima gha ye vbe otọe nii ne ọ gha re ọghe ima? Ma wa bun ẹsẹse rhunmwuda, e Nọyaẹnmwa fiangbe ima.” 15 E Jọsua keghi wanniẹn wẹẹ, “A deghẹ wa bun vbe rriọ ighẹ ẹvbo oke ọghe Ifreim ma gua uwa, wa la ghe uwu ẹgbo khekherriọ ne uwa ya fie ne egbe uwa vbe otọ avbe emwa Pẹriz kevbe Refeim.” 16 Ivbi e Josẹf keghi kha wẹẹ, “Ẹvbo oke ma sẹ ne ima sokpan avbe emwa Kenan ni rre otọe ne ọ rriẹe, mwẹ ikẹkẹ okuo ematọn. Emwa Kenan ni rre Bẹt-Sian kevbe ẹvbo ni lẹga iran vbe mwẹ ọnrẹn, erriọ iran ni rre Iya Jezrẹl vbe ye.” 17 E Jọsua keghi tama ẹwae Ifreim kevbe Manasẹ ne odẹ orrie wẹẹ, “Wa gele wa bun ẹsẹse, wa kevbe mwẹ ẹtin ẹsẹse. Ọ gha gberra oghae ọkpa ne ọ gha sẹ uwa obọ. 18 Wa ọ re ọ khian yan ẹvbo oke. A gha rhe miẹn wẹ ẹgbo nọ, wa gha fie ẹre ne uwa yae khian ọwua ke obọ ọkpa ya sẹ ehe ne ọ sẹe vbe obọ nọkpa. Zẹ vbene ọ kaẹn ivbi e Kenan, wa gha khulo iran ladian, a gha rhe miẹn wẹ iran mwẹ ikẹkẹ okuo ematọn, iran rhe vbe mwẹ ẹtin.”

(Jọs 17:15) E Jọsua keghi wanniẹn wẹẹ, “A deghẹ wa bun vbe rriọ ighẹ ẹvbo oke ọghe Ifreim ma gua uwa, wa la ghe uwu ẹgbo khekherriọ ne uwa ya fie ne egbe uwa vbe otọ avbe emwa Pẹriz kevbe Refeim.”

(Jọs 17:18) Wa ọ re ọ khian yan ẹvbo oke. A gha rhe miẹn wẹ ẹgbo nọ, wa gha fie ẹre ne uwa yae khian ọwua ke obọ ọkpa ya sẹ ehe ne ọ sẹe vbe obọ nọkpa. Zẹ vbene ọ kaẹn ivbi e Kenan, wa gha khulo iran ladian, a gha rhe miẹn wẹ iran mwẹ ikẹkẹ okuo ematọn, iran rhe vbe mwẹ ẹtin.”

(Jọs 15:1-12) Ehe ne a mu ne avbe ẹgbẹe Juda keghi re eso vbe ehe ne a ra gie na: nene otọ ke ya sẹ ehe ne Idọm lae vbe odẹ ekẹn, wa ya sẹ ato ọghe Zin vbe ehe ne ọ na dinmwi sẹẹ vbe odẹ ekẹn. 2 Uwu ne ọ rre odẹ ekẹn na, odẹ ehe ne Okun Nọwu sẹe vbe odẹ ekẹn ọ re ọ ke kpao. 3 Ọ keghi vbe niẹn ghe odẹ ekẹn ke Akrabim Pas kpao wa ya sẹ Zin. Ọ na niẹn obọ ghe odẹ ekẹn gha rrie Kedẹs Bania, ọ keghi fian Hẹzrọn rra gha rrie Ada, ọ keghi vbokho ghe odẹ Kaka, 4 ọ na gha rrie Azmọn, ọ na wa lele ẹzẹ ne ọ rre ehe ne Igipt lae gha rrie Okun Meditẹrrenian, evba ọre ọ ghi sẹ. Ọnii keghi re ehe ne otọe Juda lae vbe odẹ ekẹn. 5 Vbe odẹ ahọ vbọ, ọ keghi la Okun Nọwu ghe odukhunmwu ya sẹ ehe ne Jọdan na lẹ la rọ. Evba nii ọ re ehe ne ọ lae vbe odẹ okuọ na suẹn. 6 Ọ na ya niẹn obọ sẹ Bẹt Hogla, ọ na laghe odẹ okuọ ya sẹ ehe ne a ke ghe Iya Jọdan. Ọ na ke evba gha rrie Okuta ọghe Bohan (ovbi e Riubẹn ọ re Bohan gha khin), 7 ọ na vbe ke Iya Orueghe kpao gha rrie Debẹ, ọ na vbe laghe odẹ okuọ, ọ kevbe bi egbe ghe Gilgal ne ọ mu aro da Adumim Pas ne ọ rre odẹ ekẹn ọghe Iya nii. Ọ na vbe ke evba gha rrie ẹzẹ Ensiemẹs, ọ na vbe niẹn obọ ghe Ẹnrogẹl. 8 Ọ kevbe laghe odukhunmwu gha rrie iya ivbi e Hinọn ne ọ rre odẹ ekẹn ọghe ọgbagba oke ọghe Jebus ehe ne Jerusalẹm ye. Uwu ẹre keghi gha khian ya sẹ uhunmwu oke ne ọ mu aro da Iya Hinọn vbe odẹ orrie vbe odẹ okuọ ọghe ehe ne Iya Refeim na fo. 9 Ọ keghi vbe ke uhunmwu oke nii kpao gha rrie Ivbiẹzẹ Nẹftoa, ọ na vbe la ghe odẹ ẹvbo ni rre ọkpẹn Oke Efrọn. Evba ọ ghi vbe ke mukhiẹn ghe odẹ Baala (ra Kiriat Giearim.) 10 Evba ọ ghi kevbe ya lẹga odẹ orrie ọghe Baala la ghe odẹ Oke Sẹa, ọ na vbe la odẹ okuọ ọghe oke Giearim (ra Kiesalon) vbe la ghe otọ gha rrie Bẹt Siemẹs gha khian ya gberra Timna. 11 Uwu keghi vbe la ghe odẹ ehanhan oke vbe odẹ okuọ ọghe Ẹkrọn, ọ na vbe la ghe Sikẹrọn, ọ gberra Oke Baala gha khian ya sẹ Jabneel. Ehe ne ọ lae keghi ya mudia vbe Okun Meditẹrrenian. 12 Ehe ne ọ lae vbe odẹ orrie ke gha re okhiẹ Okun Meditẹrrenian. Enena ọrọre ehe ne uwu lae ne ọ lẹga emwa avbe ẹgbẹe ni rre Juda.

Gbogba Ga Arevbukhu Nọ Hiunsi Ọghuẹ

(Jọs 15:14) E Kelẹb keghi khulo ivbi Anak ighẹ Siẹsiai, Ahima kevbe Talmi hin evba rre.

(Jọs 16:10) Sokpan, iran ma khulo ivbi e Kenan, iran ye gu ivbi Ifreim rrọọ do sẹ ẹdẹnẹrẹ na sokpan te a ghi ya ẹtin vbe iwegbe ya iran gha winna zẹ vbe eviẹn.

(Diut 20:1-4) “De ghẹ wa yo okuo, ne uwa ya gu eghian uwa gbinna wa na miẹn ikẹkẹ okuo kevbe ẹsin kevbe ivbiyokuo ni bun sẹ ọghe uwa, wa ghẹ gie ohan iran mu uwa. E Nọyaẹnmwa Osanobua rua ne ọ viọ uwa ke Igipt ladian, gha rrọ yaba uwa. 2 Vbe uwa te suẹn igbinna, ohẹn ghi ladian, ọ ghi tama ivbiyokuo ni wẹẹ, 3 ‘Wa danmwẹ ehọ wa ne ivbi Izrẹl! Okuo wa rrie ẹre na. Wa ghẹ gie ohan eghian uwa mu uwa, wa ghẹ gie egbe wọ uwa ra ne uwa gha guọ. 4 E Nọyaẹnmwa Osanobua uwa lele uwa khian, ọ gha rhie akhọnmiotọ ne uwa.’

(Jọs 17:17, 18) E Jọsua keghi tama ẹwae Ifreim kevbe Manasẹ ne odẹ orrie wẹẹ, “Wa gele wa bun ẹsẹse, wa kevbe mwẹ ẹtin ẹsẹse. Ọ gha gberra oghae ọkpa ne ọ gha sẹ uwa obọ. 18 Wa ọ re ọ khian yan ẹvbo oke. A gha rhe miẹn wẹ ẹgbo nọ, wa gha fie ẹre ne uwa yae khian ọwua ke obọ ọkpa ya sẹ ehe ne ọ sẹe vbe obọ nọkpa. Zẹ vbene ọ kaẹn ivbi e Kenan, wa gha khulo iran ladian, a gha rhe miẹn wẹ iran mwẹ ikẹkẹ okuo ematọn, iran rhe vbe mwẹ ẹtin.”

Gi Emwa Rẹn Wẹẹ Vbe Nẹi Khian Ghi Kpẹẹ Gbe, Agbọn Ọgbọn Gha Rre!

(Psm 37:10, 11) Vbe ọ ma he kpẹe wan, a gha ho emwa dan bẹkun. U gha gualọ iran sokpan u i ra miẹn iran. 11 Sokpan avbe ọmẹhẹ ẹre ọ ra yan otọe nii iran ghi vbe gha ye ọfumwegbe zọmọ vbe uwu ẹre.

(Arhie 21:3-5) I keghi họn vbe urhu ọkpa wa datu ke uwu ẹkete rre wẹẹ, “Banbanna nian, owa Osanobua rre ehe ne emwa ne agbọn ye. Rẹn gha gu iran yin, iran ghi vbe gha re emwa rẹn. Osanobua tobọ ẹre gha gu iran yin, rẹn ghi vbe gha re Osanobua iran. 4 Ọ gha khiẹn ameve hia hin aro iran rre. Uwu i ghi ra gha rrọọ ọvbehe, ra akhiẹ ra obalọ. A ho emwi nẹdẹ hia bẹkun nẹ.” 5 Ọmwa ne ọ tota ye ẹkete keghi kha wẹẹ, “Wanwanna nian, I ya emwi hia khian ọgbọn.” Ọ keghi vbe tama mwẹ wẹẹ, “Gbẹnnẹ emwi na ye otọ rhunmwuda ẹmwata ọre avbe emwi na khin, a sẹtin yae yi ẹro.”

(Aiz 52:7) U miẹn vbene ọ mose hẹ ne a bẹghe ọmwa ne a gie ẹre uhunmwu vbe ọ fian avbe oke ni rra dee do na iyẹn ne ọ maan, iyẹn ọfumwegbe! Ọ ya akhọnmiotọ wewe, ọ keghi tama Zaiọn wẹẹ, “Osanobua ọrọre ọba!”

(Luk 6:45) Aza emwi esi ne ọ rre ọmwa esi ẹko, ọre ọ ke viọ emwi esi ladian, aza emwi dan ne ọ rre ọmwa dan ẹko, ọre ọ ke viọ emwi dan ladian. Rhumwuda emwi ne ọ rre ọmwa ekhọe ọre unu ẹnrẹn ta ladian.

IGIEMWI ỌGHE VBENE A YA KPORHU HẸ

(2 Tim 3:16) Rhunmwuda, Osanobua ọre ọ rhie ẹre ye iran ekhọe ighẹ emwa ni gbẹnnẹ avbe Ebe nii hia, ọ keghi vbe re emwi esiesi ne a ya ma emwa emwi ẹmwata ni, ne a ya gbe ọmwa hin ọkhọ rre, ne a ya rhie emwi ne a ma ru ẹse ye vbe ne ọ te ke yi, kevbe ne a ya bu ọmwa ude ne a gha yin ẹse. 17 Ne a miẹn ehe na miẹn wẹ, ọmwa ne ọ ga Osanobua ghi gha re ne a gbalọ ẹre egbe ye otọ, kevbe ne ọ sẹe ne ọ gha winna iwinna ne ọ maan hia.

(Job 26:7) Osanobua ẹre ọ tan iso nọ rre odẹ okuọ. Ọ na mu agbọn na rrọọ ye ideghedeghe.