Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima
JANUARY 3-9
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | GIỌGIS 15-16
“Ai Ghẹ Ru Ẹre Ọmwa Nọ Ya Ọmwa Dẹ Ru!”
w12 4/15 8 ¶4
Te Emwa Khian Gha Ya Emwa Ọvbehe Dẹ Vbe Ẹdẹ Okiekie!
4 Gi ima ziro yan emwi ne okhuo ọkpa ne Samsin hoẹmwẹ ọnrẹn ru. Eni okhuo na ọre Delila, ọmwa ero wa gha nọ. Te Samsin wa gha hoo nọ gu Ivbi e Filistia khọn nọ mieke na gbinna ne emwa ọghe Osanobua. Ọ gha kẹ, avbe ọba isẹn ọghe Filistia rẹnrẹn wẹẹ, e Delila ma ya ekhọe hia hoẹmwẹ e Samsin, rhunmwuda ọni, iran na tama rẹn wẹẹ iran gha mu igho nọkhua nẹẹn, deghẹ ọ na gualọ otọ emwi nọ si ẹre ne Samsin na mwẹ ẹtin, ne obọ iran mieke na vba re. Ẹre Delila na “gha nọ rẹn ẹdẹgbegbe. Egbe vbene ọ ya kpokpo ẹre keghi wọọ ẹre sẹrriọ wẹẹ, vbe okiekie, ọ na ta ẹmwata nọ rrọọ ma rẹn.” Ọ na tama rẹn wẹẹ, a ma he zẹ eto irẹn ke ẹghẹ na ya biẹ irẹn gha dee kevbe wẹẹ a gha zẹ eto irẹn, ọni ọre ẹtin irẹn fo. E Delila ghi rẹn ọna nẹ, “ọ keghi mu e Samsin uhunmwu ye ekuawẹ bọ ẹre ye ovbe, ọ na tie okpia ọkpa rre,” nọ do giagia eto ẹre kua, iyeke ọni, ọ na ghi tie avbe eghian rẹn ne iran do muẹn. (Giọg 16:4, 5, 15-21) U miẹn uyinmwẹ atosi ne Delila yinrin! E Samsin te wa hoẹmwẹ ọnrẹn, sokpan rhunmwuda arovbẹmwẹ, e Delila keghi yae dẹ.
w05 1/15 27 ¶5
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Giọgis
14:16, 17; 16:16. Ọmwa ghaa vian, ọ na vbe gha viẹ rhunmwuda wẹẹ ọ hoo ne irẹn kpikpi ọmwa ọvbehe ya ru emwi eso, iku ọghe irẹn vbe ọmwa nii i tọ.—Itan 19:13; 21:19.
w12 4/15 11-12 ¶15-16
Te Emwa Khian Gha Ya Emwa Ọvbehe Dẹ Vbe Ẹdẹ Okiekie!
15 De vbene ọdọ vbe amwẹ khian ya rhie ẹre ma wẹẹ iran mwẹ ẹkoata daa egbe? E Baibol khare wẹẹ: “Gie uvbi ne u rhie re [ra okpia ne u rọnmwẹ], gha ya ekhọe ruẹ rhiẹnrhiẹn,” ọ na vbe kha wẹẹ, “Gu okhuo [ra okpia] ne u hoẹmwẹ ọnrẹn loo agbọn ruẹn.” (Itan 5:18; Asan 9:9) Zẹ vbene ẹghẹ ya khian, ọ ma khẹke ne ọdọ vbe amwẹ gi emwi rhọkpa wannọ iran. Ọni nọ wẹẹ, iran ghi gha mwẹ ẹghẹ ne egbe, iran ghi vbe gha sikẹ egbe sayọ. Ọ vbe khẹke ne iran gha ru emwi nọ gha ya iran rọnmwẹ egbe sẹ ota kevbe nọ gha ya iran sikẹ e Jehova sayọ. Ọna rhie ma wẹẹ, ọ khẹke ne iran gha koko tie Baibol, iran ghi koko gha yo ikporhu vbe ẹghẹ hia, iran ghi vbe koko gha na erhunmwu gie Jehova.
GHA MWẸ ẸKOATA DAE JEHOVA
16 Ọ mwẹ emwa eso vbe uwu iko ni ru orukhọ nọ wegbe, rhunmwuda ọni, a keghi “kakabọ gu iran gui ye abakuru iran, ne iran miẹn ehe na gha mwẹ iyayi [ra amuẹtinyan] ne egbe rran rẹn.” (Taitọs 1:13) A keghi kan eso vbe uwu iran fua vbe iko, rhunmwuda uyinmwẹ iran. Nọ ne iran ni miẹn ‘adia vberriọ’ yi, ọ keghi ru iyobọ ne iran ya dọlegbe sikẹ e Jehova. (Hib 12:11) Sokpan deghẹ ọse ruẹ ne kankankan ra ọmwa ruẹ vbe uwu ẹgbẹe ẹre a kan fua ghi vbo? E Jehova ẹre ọ khẹke ne u gha mwẹ ẹkoata daa, ẹi re ọmwa na kan fua nii. E Jehova ghee ima, deghẹ ima gha gele lele uhi ọghẹe nọ wẹẹ ne ima ghẹ gha gu ọmwaikọmwa na kan fua mu obọ.—Tie 1 Kọrinti 5:11-13.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w05 3/15 27 ¶6
E Jehova Keghi Rhie Ẹtin Ne Samsin Ya Khọnmiotọ!
Emwi ọkpa ẹre ọ wa gha rre Samsin ekhọe, ọni ọre nọ gu Ivbi e Filistia khọn. Ọna ẹre ọ ya e Samsin dia owa igbiragia ọkpa ya vbe Gaza. E Samsin ghi sẹ ẹvbo eghian, ọ kegha gualọ ehe nọ gha tota yi vbe asọn nii. Eke ọkpa nọ miẹn nọ gha sẹtin tota yi vbe ẹvbo nii, ọre owa igbiragia. Ẹi re te Samsin la owa ẹre nọ ya gu ẹre ru oghẹ. E Samsin keghi kpa hin owa okhuo nii rre vbe ogiasọn, ọ na ya vu urho ọghe ẹvbo nii kevbe erhan na kan rẹn mu, ọ na kun ehia gha rrie uhunmwu oke nọ sikẹ Hibrọn. Ke ẹvbo nọ na kun avbe emwi na ya sẹ eke nọ kun iran gha rrie, kegha re odẹ ibiriki 37 [60 km]. E Jehova ẹre ọ kpasẹ ye emwi nọ ru na, irẹn ẹre ọ vbe rhie ẹtin nẹẹn nọ ya sẹtin ru ena hia.—Giọgis 16:1-3.
JANUARY 10-16
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | GIỌGIS 17-19
“A Gha Rhie Obọ Gberra Uhi Ọghe Osanobua, Te Ọ Zẹ Ẹbe”
it-2 390-391
E Maika
1. Ifreim ẹre Maika ke rre. Ọ keghi rraa uhi nogie erẹnrẹn vbe uwu Uhi Igbe ne Jehova yi ne Ivbi Izrẹl (Ẹks 20:15), ọ na do igho esiliva 1,100 ọghe iyẹe viọ. Ọ keghi viọ nene igho gie iyẹe, ọ na tama rẹn wẹẹ irẹn ẹre ọ do ẹre viọ, ẹre iyẹe na ghi kha wẹẹ: “Mẹ ra tobọ mwẹ ya ọghọ vbute ya ẹe fi ohan ne Nọyaẹnmwa. A gha ya ka amazẹ erhan, a ghi ya esiliva rhu ẹe. Rhunmwuda ọnii nian, I gha dọlegbe viọ ẹre wuẹn.” Iye Maika keghi viọ igho esiliva 200 vbe uwu igho nii, ọ na viọ gie igun erọnmwọ, “ọ keghi ya ẹe ru amazẹ ne a ya erhan ka ẹe, a keghi ya esiliva rhu ẹe,” iyeke ọni, a na ghi muẹn gha rrie owa e Maika. E Maika mwẹ ehe ne a na ga ẹbọ, ọ keghi ru ẹwu ohẹn na tie ẹre ephod kevbe ukhurhẹ na tie ẹre teraphim, ẹre ọ na zẹ ovbi ẹre nokpia ọkpa nọ gha ga zẹvbe ohẹn ọghe irẹn. Agharhemiẹn wẹẹ te ọ ghaa hoo nọ rhie ọghọ ne Jehova, emwamwa na ma khẹke hiehie, rhunmwuda ọ keghi gbodan ghee uhi ọghe Jehova nọ khare wẹẹ, na ghẹ ga amazẹ rhọkpa, (Ẹks 20:4-6) erriọ vbe ya gbodan ghee emwamwa ọghe Jehova nọ dekaẹn ibọkpọ ọghe ugamwẹ kevbe ohẹn. (Giọg 17:1-6; Diut 12:1-14) Ọ ghi sẹ ẹghẹ, okpia ọkpa na tie ẹre Jonatan keghi do dia owa e Maika ya, ẹgbẹe Gẹsiọm ne ovbi e Mosis ẹre okpia na ke rre. E Maika keghi ya Ovbi e Livai na ru ohẹn ọghẹe. (Giọg 18:4, 30) Ẹko na wa gha rhiẹnrhiẹn e Maika, ọ na ghi kha wẹẹ: “Banbanna nian, I rẹnrẹn wẹẹ e Nọyaẹnmwa gha gi agbọn maan mwẹ.” (Giọg 17:7-13) Sokpan, ẹi re uniẹn Erọn ẹre Jonatan ke rre, rhunmwuda ọni, ọ ma gbegba nọ gha sẹtin ga zẹvbe ohẹn. Nọnaghiyerriọ, abakuru ọvbehe ẹre Maika wa ru na.—Nọm 3:10.
it-2 391 ¶2
E Maika
Vbọ ma he kpẹẹ vba, e Maika kevbe ikpia eso keghi zẹ Ivbi e Dan khu. Iran ghi sẹ eke ne Ivbi e Dan ye, Ivbi e Dan keghi nọ iran emwi nọ si ẹre ne iran na zẹ iran khu. Ẹre Maika na ghi kha wẹẹ: “Wa rhie ohẹn mwẹ kevbe avbe ẹbọ ne I manọẹn, wa kevbe ladian. De emwi ne I ghi ye mwẹ?” Ẹre Ivbi e Dan na ghi suẹn gha gui, iran na ya obọ sekhae ne Maika wẹẹ, iran gha gbe ẹre rua, deghẹ ọ ma werriegbe. E Maika ghi bẹghe ẹre wẹẹ, Ivbi e Dan wegbe sẹ iran, ọ na ghi werriegbe gha rrie owa. (Giọg 18:22-26) Ivbi e Dan keghi khọn Lais mu otọ, iran na ghi bọ ẹvbo e Dan. E Jonatan vbe ivbi ẹre nikpia ẹre ọ ghi gha re ohẹn ne Ivbi e Dan. “Amazẹ ọghe Maika kegha rre evba vbe ẹghẹ hia ne Owa Ukpọn ọghe Osanobua vbe ya gha rre Silo.”—Giọg 18:27-31.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w15 12/15 10 ¶6
E Baibol Na Zedu Ẹre Ẹse
6 Te osẹe ni rhie ẹre ma wẹẹ, ọ gele khẹke ne eni Osanobua gha rre uwu e Baibol wa bun yọ bun yọ. Igba 7,216 ẹre eni Osanobua ladian vbe New World Translation na dọlọ gbẹn vbe 2013. Ọna ya igba 6 bun sẹ na zedu ẹre vbe 1984. Vbe uwu ihe ehan ne eni na na ladian, ihe isẹn vbọ keghi re 1 Samuẹl 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Emwi nọ si ẹre ne a na rhie eni na ye avbe ako na ọre wẹẹ, a miẹn eni na vbe avbe ako na vbe Dead Sea Scrolls. Ọ gberra ukpo 1,000 ne Dead Sea Scrolls ya kpẹẹ agbọn sẹ Hebrew Masoretic text. Vbe deba ọni, rhunmwuda ezanzan na ru vbe Baibol eso nẹdẹ na ya obọ kẹkan gbẹnnẹ ladian, a keghi dọlegbe rhie eni na ye ebe Giọgis 19:18.
JANUARY 17-23
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | GIỌGIS 20-21
“Ye Gha Gualọ Adia Vbe Obọ E Jehova”
w11 9/15 32 ¶2
U Gha Sẹtin Ya Egbe Tae Finihaz Vbe U Ghaa Rre Uwu Ọlọghọmwa Ra?
Ivbi e Gibea ni ke ẹwae ọghe Bẹnjamin rre keghi mu egbakhian ọghe Ovbi e Livai ọkpa yagha, okhuo nii na ghi wu. Rhunmwuda ọni, ẹwae nikẹre keghi mu okuo gie ẹwae Bẹnjamin. (Giọg 20:1-11) Iran te gha khian, iran keghi na erhunmwu ne Jehova ru iyobọ ne iran, sokpan obọ Ivbi e Bẹnjamin keghi ke ukhunmwu ne iran igbava, erriọ iran vbe ya gbele iran nibun rua. (Giọg 20:14-25) Te iran khian ghi gha roro ẹre wẹẹ, e Jehova ma họn erhunmwu iran ra? E Jehova gele gha hoo ne iran ya gu ẹwae Bẹnjamin khọn, rhunmwuda ozere ne iran do ra?
w11 9/15 32 ¶4
U Gha Sẹtin Ya Egbe Tae Finihaz Vbe U Ghaa Rre Uwu Ọlọghọmwa Ra?
De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe okha na? A sẹtin miẹn wẹẹ, ọlọghọmwa eso ma ye fo vbe otọ vbe uwu iko agharhemiẹn wẹẹ, ediọn te hia vbene ẹtin iran sẹ kevbe wẹẹ iran te nọ iyobọ e Jehova nẹ. Ọ ghaa yerriọ, ọ khẹke ne ediọn ye ẹmwẹ ne Jesu tae rre, vbe ọ khare wẹẹ: ‘Ye gha nọ [ra na erhunmwu], ọ gha su ẹe obọ, gha gualọ, u gha miẹn, gha so obọ, a gha kie nuẹn.’ (Luk 11:9) Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ọ kpẹre ne ediọn ke na erhunmwu sokpan ọ khọ wẹẹ, e Jehova ma he ye họn erhunmwu iran, ọ khẹke ne iran gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ gha họn erhunmwu iran vbe ọ gha sẹ ẹghẹ ne irẹn mwamwa yọ zẹẹ.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w14 5/1 11 ¶4-6
U Ka Rẹn Ra?
De vbene a ya gha loo umọvọn hẹ vbe okuo vbe ẹghẹ nẹdẹ?
Umọvọn ẹre Devid ya gbe Golaiat rua. Ọ khọ wẹẹ, ẹghẹ ne Devid ya gha re ọsuohuan ẹre ọ ya ruẹ vbene a ya loo umọvọn hẹ.—1 Samuẹl 17:40-50.
Vbe ẹghẹ nẹdẹ, a wa mobọ gha vinnọ umọvọn ye emwi ona ughughan na ghaa miẹn vbe Igipt kevbe Asiria. Umọvọn keghi mwẹ ehe na rhie ugbe yi, na ya ohian kevbe ukpọn ru, na gbalọ ginna irri eva. Ọmwa gha khian loo umọvọn, ọ ghi rhie ugbe ne rọnmọrọnmọ ye ako na rhie ugbe yi vbọ. Ugbe na keghi re odẹ inches eva ya sẹ eha (5 to 7.5 cm), egbọre ẹi vbe khua sẹ vbe ukhiọnmwẹ e kilo ọkpa (250 g). Ọ ghi fi umọvọn ni lẹga uhunmwu ẹnrẹn, ọ ghi zẹ irri ọkpa obọ, ugbe ni ghi wa tin gha rrie eke ne ọmwa nii hoo nọ gha rrie zẹẹ.
A keghi miẹn ugbe ọghe umọvọn nibun na ya khọn okuo vbe ẹghẹ nẹdẹ vbe ihe eso na tọnnọ vbe Middle East. A sẹtin miẹn wẹẹ, avbe ivbiyokuo ni gua wa loo umọvọn vbe ẹghẹ nẹdẹ ya umọvọn fi ugbe nọ tin sẹ ibriki 100 ya sẹ 150 vbe ughaẹdẹ ọkpa (160 to 240 km/h), vbe a gha muẹn ye omwa. Emwa eso ni rri egie ebe ma yayi wẹẹ, ugbe na ya umọvọn fi gha sẹtin yo ehe nọ rree sẹ ifẹnmwẹ na ya uhanbọ fi, sokpan ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, ugbe na ya umọvọn fi gha vbe sẹtin gbe ọmwa rua.—Giọgis 20:16.
JANUARY 24-30
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | RUT 1-2
“Gha Mwẹ Ahoẹmwọmwa Nẹi Beghe”
w16.02 14 ¶5
Ya Egbe Taa Emwa Ni Sikẹ E Jehova Khuankhuankhuan
5 Te Rut gha te gha mu ẹmwẹ ẹgbẹe ọre ni rre Moab roro, ọ sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ okhuo nọ dẹgbẹe ẹre irẹn ghi khin, iye irẹn kevbe etẹn irẹn vbe uwu ẹgbẹe gha sẹtin gbaroghe irẹn. E Moab ẹre ọ ke rre evba ẹre ọ na waan, ẹvbo na zẹ vba ẹre ọ vbe zẹ, emwa rẹn ẹre ọ vbe rre evba. Ọ gha miẹn ena rhọkpa vbe Bẹtlẹhẹm ra? Uhiẹn e Naomi na kue tama rẹn nọ ye gha rre Moab. E Naomi kegha roro wẹẹ irẹn i khian miẹn ọdọ ọvbehe ra owa rhie ne Ọfa kevbe Rut vbe iran gha sẹ e Bẹtlẹhẹm. De emwi ne Rut khian ghi ru? Te emwi ne Rut ru wa lughaẹn ne emwi ne Ọfa ru. Ọfa keghi “bu avbe emwa rẹn kevbe avbe ẹbọ ọghẹe.” (Rut 1:9-15, NW ) E Rut bu avbe ẹbọ ne emwa rẹn ga ra? Ẹn o, ọ ma ru vberriọ.
w16.02 14 ¶6
Ya Egbe Taa Emwa Ni Sikẹ E Jehova Khuankhuankhuan
6 Ọ khọ wẹẹ, obọ ọdafẹn ọnrẹn ra obọ iye ọdafẹn ọnrẹn ighẹ e Naomi ẹre Rut na ruẹ vbekpae Jehova. E Jehova ma gha yevbe ẹbọ ọghe Ivbi e Moab. E Rut rẹnrẹn wẹẹ e Jehova sẹ ne irẹn gha ga kevbe ne irẹn gha hoẹmwẹ ọnrẹn. Sokpan, irẹnmwi ne Rut ghaa mwẹ vbekpa Osanobua ma wa sẹ. Te ọ ye khẹke nọ zẹ emwi ru. Ọ gha ta mu olọ yan rẹn wẹẹ e Jehova ẹre irẹn gha ga ra? Azẹ nọ maan ẹre Rut wa ru. Ọ keghi tama e Naomi wẹẹ, “emwa ruẹn ọre ọ ra gha re emwa mwẹ. Osanobua ruẹ ọre ọ ra vbe gha re Osanobua mwẹ.” (Rut 1:16) Ọ keghi yẹẹ ima vbe ima gha gele muẹn roro vbene Rut hoẹmwẹ e Naomi hẹ, sokpan ahoẹmwọmwa nọ ghaa mwẹ ne Jehova ẹre ọ ru ekpataki sẹ. E Boaz nọ yan otọ ne Rut na do gha rhọ ọka keghi tian e Rut rhunmwuda nọ na do lẹre ye ototọ ifuẹn ọghe Jehova. (Tie Rut 2:12.) Ọna keghi ye ima ẹre rre vbene ovbi ahianmwẹ ya lẹre ye ototọ ifuẹn ọghe iyẹe, ne iyẹe mieke na gbogba ga ẹre. (Psm 36:7; 91:1-4) Erriọ e Jehova wa gha ye ne Rut zẹẹ. Ọ keghi fiangbẹe rhunmwuda amuẹtinyan nọ mwẹ. Ọ ma mwẹ ẹghẹ ọkpa ne Rut ya gbe I ma rẹn rhunmwuda azẹ nọ ru.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w05 3/1 27 ¶1
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Rut
1:13, 21—E Jehova ya obọ nọ tọn mu e Naomi ra, irẹn ẹre ọ vbe si ọlọghọmwa nọ ghaa ye ra? Ẹn o, e Naomi ma kha wẹẹ Osanobua ru emwi dan rhọkpa. Sokpan rhunmwuda emwi hia nọ sunu daa ẹre, ọ kegha roro ẹre wẹẹ te Jehova fi iyeke gbe irẹn. Ọ kegha rre uwu akhiẹ, agbọn na wa vbe khan rẹn. Okhuo gha biẹ vbe ẹghẹ nii, emwa keghi ghee ẹre wẹẹ, Osanobua ẹre ọ ya ọmọ nii fiangbẹe, sokpan deghẹ okhuo na gha re agan, iran keghi ghee ẹre wẹẹ ihẹn ẹre ọ rre ọre uhunmwu. E Naomi ma gha mwẹ eyẹ, emọ ikpia eva nọ vbe mwẹ na vbe wu. A sẹtin miẹn wẹẹ ọna ẹre ọ yae gha roro ẹre wẹẹ, te Jehova wa fi iyeke gbe irẹn.
JANUARY 31–FEBRUARY 6
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | RUT 3-4
“Ọ Khẹke Ne Emwa Rẹn Ruẹ Ye Ọmwa Esi”
w12 10/1 22 ¶5
“Okhuo Esiesi”
Ẹre Boaz na ghi gu e Rut guan. Ẹi mwẹ odẹ nọ ya gu ẹre guan ma mu ẹre orhiọn sotọ. Ọ keghi tama e Rut wẹẹ: “Te Nọyaẹnmwa gha fiangbe ruẹ, ovbi mwẹ. U wa ya emwi ne u ru na rhie ma wẹẹ ọmwa nọ guobọ ọmwa u khin, ọna vbe sẹ ne u ru ne iye ọdafọn ọn rhunmwuda, u gha sẹtin gualọ igbama rọnmwẹ, ọre nọ fe nọ ra nọ ma fe, sokpan u ma ru vberriọ.” (Rut 3:10) Odẹ nokaro ne Rut ya rhie ẹre ma wẹẹ ọmwa nọ mwẹ ẹkoata ẹre irẹn khin, ọre nọ na lele Naomi gha die otọ Izrẹl, ọ na vbe gha gbaroghe ẹre. Emwi nọ ghi wa ru na vbe rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa nọ mwẹ ẹkoata ẹre nọ. E Boaz rẹnrẹn wẹẹ, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ e Rut ma he khian ọmaẹn, ọ gha te wa rherhe miẹn ọdọ nọ ma he vbe khian ọmaẹn, ọre nọ fe ra nọ ma fe. Sokpan e Rut ma ru vberriọ. Ọ kegha hoo nọ ru emwi nọ gha maan ne Naomi kevbe ọdafẹn e Naomi nọ wu nẹ, ne eni ẹnrẹn ghẹ mieke na gbẹro vbe otọ Izrẹl. Ọna rhie ma wẹẹ okhuo nọ mu ọghe emwa ọvbehe ye okaro ẹre Rut khin. Ẹi khabe ne Boaz na gha ya aro nọ maan ghee ẹre.
w12 10/1 23 ¶1
“Okhuo Esiesi”
Ẹi mwẹ e Rut ma gha ghọghọ vbe ọ muẹn roro ẹmwẹ ne Boaz tama rẹn, nọ na wẹẹ te emwa hia wa rẹn wẹẹ “okhuo esiesi” ẹre nọ! Vbe nai na gbawawẹ, emwi nọ wa mobọ si ẹre ne emwa na gha ya aro nọ maan ghee Rut vbenian, ọre nọ na gha hoo nọ ga e Jehova. Obọ esi ẹre ọ ya gha mu e Naomi kevbe emwa rẹn, ọ na wa vbe rherhe miẹn odẹ ne iran ya ru emwi yi agharhemiẹn wẹẹ orhunmwuyẹn ẹre ghaa nọ. Ọ khẹke ne ima ya egbe tae Rut, ma ghi gha ya obọ esi mu emwa hia. Ọ ma zẹdẹ khẹke ne ima gha gbodan ye odẹ na ya ru emwi vbe ẹvbo ne iran ke rre. Ma gha ya egbe tae Rut vbe odẹ vbenian, emwa ghi rẹn ima ye emwa esi.
w12 10/1 24 ¶3
“Okhuo Esiesi”
E Boaz keghi rhie Rut rọnmwẹ. Iyeke ọni, e Baibol tama ima wẹẹ: “E Nọyaẹnmwa keghi gie ẹre hanmwa, ọ na biẹ ọmọ okpia.” Ikhuo e Bẹtlẹhẹm keghi na erhunmwu afiangbe ne Naomi, iran na vbe tian e Rut rhunmwuda, emwi nọ ru ne Naomi sẹ emwi ne emọ ikpia ihinrọn gha te ru nẹ. E Baibol tama ima wẹẹ, uniẹn ọmọ ne Rut biẹ na ẹre Ọba e Devid la rre. (Rut 4:11-22) Uniẹn e Devid ẹre Jesu Kristi la rre.—Matiu 1:1.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w05 3/1 29 ¶3
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Rut
4:6—De vbene ọmwa nọ dẹ ukhu ọghe ọmwa ọvbehe werriegbe gha ya sẹtin mu ukhu ọghe irẹn tobọ irẹn rhia hẹ? Vbe okaro, deghẹ ọmwa nọ ghi khian ovbiogue na khiẹn otọ nọ re vbe ukhu, ọmwa nọ ghi sikẹ ọre sẹ vbe uwu ẹgbẹe nọ mwẹ asẹ nọ khian ya dẹ otọ nii werriegbe gha khian ghi dẹ ọre, inu ukpo nọ ghi kẹ ọ te sẹ Ukpo Afanvbirri, ẹre ọ khian ta vbene igho nii khian kpọlọ sẹ hẹ. (Lẹvitikọs 25:25-27) Ọ gha dẹ ọre, igho ne irẹn tobọ irẹn mwẹ ghi vbe do fian kanmwa. Deba ọni, e Rut gha biẹ ọmọ okpia, ọmwa rhọkpa vbe uwu ẹgbẹe ọghe ọmwa nọ dẹ otọ nii werriegbe i khian sẹtin rri ọre vbe ukhu, nọghayayerriọ, ovbi e Rut ẹre ọ khian rri ọre vbe ukhu.
FEBRUARY 7-13
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | 1 SAMUẸL 1-2
“Fannọ Otọ Ẹko Ruẹ Ma E Jehova Vbe Erhunmwu”
ia 55 ¶12
Ọ Keghi Fannọ Otọ Ẹko Ẹre Ma Osanobua Vbe Erhunmwu
12 Igiemwi esi ẹre Hanna wa rhie yotọ vbe nọ dekaẹn vbene ọ khẹke ne eguọmwadia Osanobua ya gha na erhunmwu. E Jehova hoo ne eguọmwadia ọghẹe gha fannọ otọ ẹko iran ma rẹn vbe erhunmwu, iran ghi gi ẹre rẹn vbene emwi ye iran hẹ zẹvbe ne ọvbokhan fannọ otọ ẹko ẹre ma erhae ra iyẹe. (Tie Psalm 62:8; 1 Tẹsalonaika 5:17.) Emwi ne Jehova loo ukọ e Pita ya ta vbekpa erhunmwu ne a na keghi rhie igiọdu ne ọmwa. Ọ keghi kha wẹẹ: “Ye enegbe ruẹ hia yan rẹn, rhunmwuda, rẹn ọre ọ gbe aro ghe ruẹ.”—1 Pit 5:7.
w07 3/15 16 ¶4
Emwi Nọ Ya Orhiọn E Hanna Sotọ
De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe ena hia? Ma ghaa fannọ otọ ẹko ima ma e Jehova vbe erhunmwu, ọ khẹke ne ima gi ẹre rẹn vbene emwi gele ye ima hẹ, kevbe emwi nọ da ima vbe orhiọn. Deghẹ ima i ghi mwẹ emwi rhọkpa ne ima gha sẹtin ru ya sọfurre ye ọlọghọmwa ne ima ye, ọ khẹke ne ima sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova. Ọni ọre emwi nọ maan sẹ ne ima gha sẹtin ru.—Itan 3:5, 6.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w05 3/15 21 ¶5
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Samuẹl Nokaro
2:10—Vbọzẹ ne Hanna na wẹẹ ne Jehova “rhie ẹtin ne ọba ẹre” vbene a na miẹn wẹẹ, ọmwa nagbọn rhọkpa ma gha kha yan otọ Izrẹl vbe ẹghẹ nii? Uhi e Mosis ka tae yotọ wẹẹ, ọmwa nagbọn gha kha yan Ivbi Izrẹl. (Diuteronomi 17:14-18) E Jekọb te wu, ọ keghi ta ẹmwẹ akhasẹ ọkpa, ọ keghi kha wẹẹ: “E Juda gha mu ọkpọ ọba mwẹ, uniẹn ọnrẹn ọ ra gha rriọba khian.” (Gẹnẹsis 49:10) Vbe deba ọni, vbe Jehova ghi guan kaẹn e Sera ne iye odede ọghe Ivbi Izrẹl, ọ keghi kha wẹẹ: “A gha vbe miẹn avbe ọba vbe uniẹn ọnrẹn.” (Gẹnẹsis 17:16) Ena rhie ẹre ma wẹẹ, ọba nọ gha rre vbe odaro, ẹre Hanna ghaa guan kaẹn.
FEBRUARY 14-20
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | 1 SAMUẸL 3-5
“E Jehova Keghi Mwẹ Amuroro”
Te Jehova Nọ Re Osa Ne Udazi Ye Mwẹ Amuroro Daa Emwa Nagbọn
3 Ọvbokhan kherhe ẹre Samuẹl ghaa khin vbe ọ suẹn gha ga vbe ibọkpọ nọ ghaa re owa ugamwẹ ọghe Jehova. (1 Sam 3:1) Asọn ọkpa vbe Samuẹl ghi lovbiẹ nẹ, emwi nọ ma he sunu ẹdẹ keghi sunu. (Tie 1 Samuẹl 3:2-10.) Urhu ọkpa keghi tie eni ẹnrẹn. Ọ keghi bu Elai gha khian rhunmwuda ọ kegha roro ẹre wẹẹ, Elai ẹre ọ tie irẹn. E Samuẹl keghi kha wẹẹ: “Ghe mwẹ evbavba! Ẹi re te u tie mwẹ.” Elai na wẹẹ irẹn ma tie ẹre. Urhu nii ghi tie Samuẹl vbe ukpohieha, ẹre Elai na ghi rẹn wẹẹ, Osanobua ẹre ọ tie ẹre. Elai na ghi tama e Samuẹl emwi nọ gha ru vbe urhu nii gha werriegbe tie ẹre. Erriọ e Samuẹl gele ru ẹre zẹẹ. Vbọzẹe ne Jehova ma na gie odibo bu e Samuẹl vbe ẹghẹ okaro nii, ne Samuẹl mieke na rẹn wẹẹ Osanobua ẹre ọ gele gu irẹn guan? E Baibol ma zẹ ewanniẹn ye inọta na, sokpan ọ khọ wẹẹ te Jehova mwẹ amuroro dae Samuẹl rhunmwuda ọvbokhan ye gha nọ. Vbe ima ya rẹn hẹ?
Te Jehova Nọ Re Osa Ne Udazi Ye Mwẹ Amuroro Daa Emwa Nagbọn
4 Tie 1 Samuẹl 3:11-18. Uhi e Jehova keghi kha wẹẹ ne ibiẹka gha ya ọghọ ne eniwanrẹn, katekate iran ni khaevbisẹ. (Ẹks 22:28; Lẹv 19:32) Rhunmwuda ọni, e Samuẹl ne ọvbokhan i ghẹ sẹtin ya tama Elai vbe owiowiẹ ọkpa, emwi ohanabe ne Osanobua wẹẹ ọ gha rruan igiowa re. Ọna ẹre ọ si ẹre ne Baibol na kha wẹẹ, “ohan ma gi ẹre taa umian nii ma Elai.” Sokpan, e Jehova keghi gi Elai rẹn wẹẹ, irẹn ẹre ọ tie Samuẹl. Ọna ẹre ọ ghi ya Elai ya tama e Samuẹl, nọ tama irẹn emwi hia ne Osanobua tama rẹn. E Samuẹl keghi ya imuegberriotọ taa emwi hia ma Elai.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w05 3/15 21 ¶6
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Samuẹl Nokaro
3:3—E Samuẹl gele vbiẹ Ehe Nọ Huan Sẹ Ehia ra? Ẹn o, ọ ma vbiẹ evba. Uniẹn e Kohat ne Ovbi e Livai ẹre Samuẹl ke rre, iran ni ke uniẹn na rre ma gha ga zẹvbe ohẹn. (1 Krọnikol 6:33-38) Rhunmwuda ọni, ẹi khian sẹtin “miẹn . . . avbe emwi ni huanrẹn.” (Nọmbas 4:17-20) Ihe ọkpa ne Samuẹl gha sẹtin sẹ vbe ibọkpọ ọghe ugamwẹ nii ọre otọ ẹghodo ẹre. Ọ khọ wẹẹ, evba ẹre Samuẹl vbiẹ re. Ọ vbe khọ wẹẹ, otọ ẹghodo nii ẹre Elai vbe vbiẹ. Rhunmwuda ọni, ne Baibol na wẹẹ “ehe ne Ẹkpẹti Ile ọghe Osanobua ye,” ọ khọ wẹẹ ọlẹga ọghe ibọkpọ ọghe ugamwẹ ẹre ọ guan kaẹn.
FEBRUARY 21-27
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | 1 SAMUẸL 6-8
“De Ọmwa Nọ Re Ọba Ruẹ?”
it-2 163 ¶1
Arriọba Osanobua
Iran Wẹẹ Iran Gualọ Ọmwa Nagbọn Nọ Khian Gha Kha Yan Iran. Vbe ọ ghi kẹ kherhe nọ gba vbe ukpo 400 ne Ivbi Izrẹl ghi ya kpa vbe Igipt rre, iran keghi kha wẹẹ iran gualọ ọmwa nagbọn nọ khian gha kha yan iran zẹvbe ọba, zẹvbe ne avbe agbẹnvbo ni lẹga iran vbe gha ye. Vbe ẹghẹ na kha na, ọ gberra ukpo 800 ne Jehova ghi ya gu Ebraham ta ile. Emwi ne iran ru na rhie ẹre ma wẹẹ, iran ma ghi gha hoo ne Jehova gha kha yan iran. (1 Sam 8:4-8) Ẹmwata nọ wẹẹ, iran ma ru emwi dan ne iran na ya aro yọ wẹẹ, Osanobua gha mu arriọba ọkpa gbọọ zẹvbe nọ yan rẹn ma Ebraham vbe Jekọb vbe ẹghẹ nọ gberra. Emwi eso ye rrọọ nọ ya iran ya aro ye ọna vbe na ghee ẹmwẹ ne Jekọb tae vbekpae Juda ọ ke wu (Gẹn 49:8-10), ẹmwẹ ne Jehova tama Ivbi Izrẹl vbe iran ghi kpa hin Igipt rre nẹ (Ẹks 19:3-6), emwi ne Uhi e Mosis ta (Diut 17:14, 15), kevbe emwi ne Osanobua loo akhasẹ ighẹ Balam ya ta (Nọm 24:2-7, 17). Erhunmwu ne Hanna ne iye Samuẹl nọ ya ẹkoata ga e Jehova naẹn, rhie ẹre ma wẹẹ, ọ vbe gha mwẹ ayayẹro na. (1 Sam 2:7-10) Ọrheyerriọ, vbe ẹghẹ na kha na, e Jehova ma he gbe ẹre ẹro rua fo fẹẹrẹ “ẹmwẹ oro” ni dekaẹn Arriọba na, ọ ma he vbe ta ẹghẹ nọ khian ya muẹn gbọọ ra vbene ọ khian gha ye hẹ, deghẹ uhunmwu otagbọn na ẹre ọ khian gha ye ra ẹrinmwi. Nọnaghiyerriọ, te Ivbi Izrẹl fian karo ne iran na kha wẹẹ, iran gualọ ọmwa nagbọn nọ khian gha kha yan iran zẹvbe ọba.
w11 1/1 27 ¶1
Ọ Kegha Mwẹ Ẹbo Izinegbe Vbe Emwi Ma Ghi Sunu Vbene Ọ Te Yaro Yi
Vbe Samuẹl ghi mu ẹmwẹ na ma e Jehova vbe erhunmwu, e Jehova keghi tama rẹn wẹẹ: “Danmwehọ ẹmwẹ ne iran rhirhi tama ruẹn, ẹi re uwẹ ọre iran he, mẹ ọre iran he zẹvbe ọba iran.” Ẹmwẹ ne Jehova tae na wa mu orhiọn e Samuẹl sotọ, sokpan emwi ne Ivbi Izrẹl ru na rhie ẹre ma wẹẹ, iran ma zẹdẹ rhie ọghọ ne Osa Ne Udazi hiehie! E Jehova keghi tama e Samuẹl nọ tama iran, emwi nọ gha kẹrikian deghẹ ọmwa nagbọn na gha kha yan iran. Vbe Samuẹl ghi gele tama iran, iran na ye kha wẹẹ: “Ẹn o! Ma gualọ ọba.” E Samuẹl ma zẹdẹ muan ẹmwẹ ne Jehova tae, ọmwa ne Jehova zẹ nọ gha re ọba, ẹre ọ ya hannọ zẹ.—1 Samuẹl 8:7-19.
w10 1/15 30 ¶9
Odẹ Ne Jehova Ya Khaevbisẹ Ẹre Ọ Maan Sẹ!
9 Osẹe wa rhie ẹre ma wẹẹ ẹmwata ẹre Jehova tae vbe ọ tama Ivbi Izrẹl wẹẹ, ọ gha zẹ ẹbe deghẹ ọmwa nagbọn na gha kha yan iran. Erriọ wa gha ye ne Ivbi Izrẹl katekate vbe ọba nọ ghaa kha yan iran sọtẹ dae Jehova. Emwi nọ sunu daa Ivbi Izrẹl na ẹre ọ si ẹre nẹi na kpa ima odin wẹẹ, emwa nagbọn nẹi ga e Jehova ni rre ukpo arriọba ma he sẹtin sọfurre ye ọlọghọmwa hia ne emwa nagbọn werriẹ aro daa ke otọ gha dee. Ẹmwata nọ wẹẹ, emwa eso ni rre ukpo arriọba wa na erhunmwu ne Jehova fiangbe iwinna ne iran ru ne emwa mieke na gha mwẹ ọfunmwegbe kevbe agbẹkunsotọ, sokpan de emwi nọ khian ghi ya Osanobua fiangbe emwa ni ma kue ne irẹn gha kha yan iran?—Psm 2:10-12.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w02 4/1 12 ¶13
Vbọzẹ Nọ Na Khẹke Ne U Dinmwiamẹ?
13 Ọmwa ke dinmwiamẹ zẹvbe ọkpa vbe Osẹe Jehova, ọ khẹke nọ ka fi uyinmwẹ ọnrẹn werriẹ. Ekhọe obọ ọmwa ẹre ọmwa ya ru egbe emwi vberriọ, rhunmwuda ọ hoo nọ gha ya ekhọe hia lele Jesu Kristi. Te emwa vbenian kie werriegbe vbe orukhọ ne iran te ka ru, iran na ghi ta mu olọ yan rẹn wẹẹ, emwi nọ maan vbe aro e Jehova ẹre iran khian ghi gha ru. Emwi na yae kha ighẹ avbe ifiẹmwẹ ọghe Hibru kevbe Grik na ya gie ọmwa nọ fi uyinmwẹ werriẹ ọre na fi egbe werriegbe ra na kie werriegbe. Ọna rhie ma wẹẹ, te ọmwa vbenian khian bizugbe odẹ orukhọ nọ te ye, ọ ghi bu Osanobua gha dee. (1 Ọba 8:33, 34) Ọ ghi ‘gha ru emwi nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ irẹn gele fiwerriẹ.’ (Iwinna 26:20) Ẹi khian ghi vbe kaan rẹn kaan ugamwẹ ohoghe, ọ ghi gha ya uhi ọghe Osanobua ru emwi, e Jehova ọkpa ẹre ọ khian ghi vbe gha ga. (Diuteronomi 30:2, 8-10; 1 Samuẹl 7:3) Ọ gha gele fi werriẹ nẹ, afiwerriẹ na ghi rhiegbe ma vbe iro nọ zẹ, vbene ọ ya ru emwi kevbe emwi nọ mu ye okaro vbe arrọọ ọghẹe. (Ẹzikiẹl 18:31) Ọmwa gha gele “fi uyinmwẹ werriẹ,” ọ ghi mu uyinmwẹ dan hia fua, ọ ghi suẹn gha yin vbe odẹ nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn Osanobua.—Iwinna 3:19; Ẹfisọs 4:20-24; Kọlose 3:5-14.
FEBRUARY 28–MARCH 6
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | 1 SAMUẸL 9-11
“Ọmwa Nọ Mu Egbe Rriotọ Ẹre Sọl Ka Gha Khin”
Gha Ya Imuegberriotọ Ga Osanobua
11 Gia ziro yan emwi nọ sunu daa Ọba e Sọl. Ọmwa nọ wa gha mwẹ imuegberriotọ ẹre ka gha nọ. Ọ ma gha mu egbe ẹre ye ukpo nọ ma khẹke ẹre, uhiẹn vbe ẹghẹ na khian ya ma re ọba, ọ na gha roro ẹre wẹẹ irẹn ma gbegba. (1 Sam 9:21; 10:20-22) Sokpan vbe a ghi ma re ọba nẹ, e Sọl na suẹn gha tọn egbe mu. Ọ ghaa mwẹ asẹ ọkpa ne Sọl ma na sẹtin zin egbe, ne akhasẹ e Samuẹl do zọ ese ne emwa ọghe Osanobua. Rhunmwuda ekhọe itengbemu ne Sọl ghaa mwẹ, ọ na fian karo ya ru izọese nii. Emwi ne Sọl ru nii rhiẹre ma wẹẹ, ọ ma mu ẹtin yan e Jehova. Rhunmwuda ọni, e Jehova keghi fi iyeke gbe ẹre, vbene ẹghẹ ya khian, ọ keghi miẹn ẹre ukpo ọba nọ te ye. (1 Sam 13:8-14) Ọ khẹke ne ima ya okha na wan ne egbe, ne ima ghẹ gha mu egbe ima ye ukpo nọ ma khẹke ima.
w14 3/15 9 ¶8
Emwi Ne U Gha Ru Ne U Mieke Na Ye Gha Mu Ọghe Emwa Ọvbehe Ye Okaro
8 Emwi nọ sunu daa Ọba e Sọl ya ima rẹn wẹẹ, ọmwa nọ ka mu ọghe emwa ọvbehe ye okaro gha sẹtin do khian ọmwa nọ rẹn ọghe enegbe ẹre ọkpa. Vbe Sọl da suẹn gha kha zẹvbe ọba, te ọ wa gha mu egbe rriotọ. (1 Sam 9:21) Vbe Sọl da khian ọba, Ivbi Izrẹl eso keghi kpitan yọ, sokpan e Sọl ma rri iran oya ye emwi ne iran ru na, agharhemiẹn wẹẹ, ọ gha te sẹtin kha wẹẹ irẹn mwẹ asẹ ne irẹn khian ya ru vberriọ rhunmwuda Osanobua ẹre ọ zẹ irẹn ne irẹn gha re ọba. (1 Sam 10:27) Ọba e Sọl keghi kue yọ ne orhiọn nọhuanrẹn dia ẹre, ọ na viọ Ivbi Izrẹl gha rrie okuo ne iran gu Ivbi Amọn khọn. Ivbi Izrẹl ghi khọnmiotọ vbe okuo nii, ọ ma tian egbe ẹre, ọ na rhie urhomwẹ hia gie Jehova.—1 Sam 11:6, 11-13.
w95 12/15 10 ¶1
Ivbi Amọn Ne Emwa Ẹsoghodan
Te Ivbi Amọn dọlegbe gbe Jehova ye ẹse. E Jehova ma rhie aro gberra emwi ne iran ru na. “E Sọl ghi họn ẹmwẹ [ne Nahas tae] na, orhiọn Osanobua na hin yan rẹn, ohu nọkhua keghi muẹn.” Orhiọn nọhuanrẹn keghi dia e Sọl ya si ivbiyokuo 330,000 koko ne iran ya gu Ivbi Amọn khọn. Obọ keghi da Ivbi Amọn sẹrriọ wẹẹ, “dọmwade ọghẹe na gha lẹ oghogho.”—1 Samuẹl 11:6, 11.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w05 3/15 22 ¶8
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Samuẹl Nokaro
9:9—De emwi na ya ẹmwẹ na kha: “Ẹghẹ nii, ọbiro ọre a tie avbe akhasẹ”? Ọ ya ima rẹn wẹẹ, zẹvbe ne emwa ya do gha họn ẹmwẹ avbe akhasẹ vbe ẹghẹ ọghe Samuẹl kevbe ẹghẹ ọghe avbe ọba ọghe Izrẹl, iran ma ghi gha tie iran “ọbiro,” iran na do gha tie iran “akhasẹ.” E Samuẹl ọre ọmwa okaro na yi ẹre ẹro zẹvbe akhasẹ.—Iwinna 3:24.