AZA EBE ỌGHE Watchtower NỌ RRE INTANẸT
Watchtower
AZA ỌGHE EBE NỌ RRE INTANẸT
Edo
  • E BAIBOL
  • AVBE EBE KEVBE EVBA KPEE
  • IKO
  • mwbr23 September ipapa 1-14
  • References for “Life and Ministry Meeting Workbook”

E vidio rhọkpa i rre ako na.

Ghẹ gui, e vidio na ma sẹtin kpee rhunmwuda emwi eso nọ ya egbe kaẹn egbe.

  • References for “Life and Ministry Meeting Workbook”
  • Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima—2023
  • Abọ uhunmwuta
  • SEPTEMBER 4-10
  • SEPTEMBER 11-17
  • SEPTEMBER 18-24
  • SEPTEMBER 25–OCTOBER 1
  • OCTOBER 2-8
  • OCTOBER 9-15
  • OCTOBER 16-22
  • OCTOBER 23-29
  • OCTOBER 30–NOVEMBER 5
Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima—2023
mwbr23 September ipapa 1-14

Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

SEPTEMBER 4-10

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | ẸSTA 1-2

“Hia Ne U Gha Mu Egbe Rriotọ Vbe Na Ghee Ẹsta”

w17.01 25 ¶11

U Gha Ye Sẹtin Gha Mu Egbe Rriotọ Vbe U Ghaa Rre Uwu Edanmwẹ

11 Deghẹ emwa na gha tian ima gberra egbe, ọ sẹtin vbe ya ima gha tọn egbe mu. Gia guan kaẹn emwi ne Ẹsta ru vbe ẹdagbọn rẹn ghi fi werriẹ. Te ose ẹre wa gha nọnọ, a na vbe loo ori kevbe emwi ọvbehe ya dọlọ ẹre egbe yi la ukpo ọkpa, nọ mieke na kakabọ gha mose. Uwu ẹbu avbe ibiẹka ikhuo ni ke ehe ughughan rre vbe Arriọba e Pẹsia, ẹre ọ ghaa ye. Te avbe ibiẹka ikhuo na wa gha gu egbe suan, ne ọba mieke na zẹ iran. Ọrheyerriọ, Ẹsta na ye gha rhie ọghọ ne emwa ni lẹga ẹre, ọ na vbe fẹko gha ru ọghẹe khian. Ẹsta ma gha tọn egbe mu rhunmwuda wẹẹ ọ mose, uhiẹn vbe ọba ghi zọe nẹ, nọ gha re oloi.—Ẹsta 2:9, 12, 15, 17.

ia 130 ¶15

Ọ Keghi Ye Emwa Ọghe Osanobua Ike

15 Vbọ ghi sẹ ẹghẹ ne Ẹsta khian ya gha rrie eke ne ọba ye, a na tama rẹn nọ viọ emwi ke emwi nọ rẹnrẹn ighẹ irẹn gualọ, vbe na ghee avbe emwi itegbe nọ gha yae kakabọ gha mose. Sokpan, ọ ma nọ emwi ọvbehe vbọ gberra emwi ne Hegai tama rẹn nọ viọ. (Ẹsta 2:15) Ọ rẹnrẹn wẹẹ, ẹi re ose ọkpa ẹre ọ khian ya ọba zẹ irẹn zẹvbe oloi, sokpan te ọ khẹke ne irẹn gha mu egbe rriotọ kevbe ne irẹn gha ru emwi ye oreghe. Ẹmwata ẹre ọni gele khin ra?

w17.01 25 ¶12

U Gha Ye Sẹtin Gha Mu Egbe Rriotọ Vbe U Ghaa Rre Uwu Edanmwẹ

12 Ma ghaa mu egbe rriotọ, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha mu egbe ẹse, kevbe ne ima gha yin ẹse vbe ẹghẹ hia. Deghẹ ima hoo ne ẹmwẹ ima gha yẹẹ emwa, ọ ma khẹke ne ima gha rhuọ ra ne ima gha ru emwi nọ gha ya emwa gha ghee ima gidii, sokpan ma ghi hia ne ima gha re emwa ọfunmwegbe kevbe ni mwẹ ekhọe ọmẹhẹ.” (Tie 1 Pita 3:3, 4; Jer 9:23, 24) Ma ghaa roro ẹre vbe ekhọe wẹẹ, ai ta ne ima ye, ọ gha rhiegbe ma vbe uyinmwẹ ima. Vbe igiemwi, ma sẹtin ta emwi eso ne emwa mieke na rẹn wẹẹ, ma mwẹ iwinna ne kpataki ne ima ru vbe ugamwẹ e Jehova, ne emwa mieke na gha roro ẹre wẹẹ, ma rẹn emwi eso ne emwa ọvbehe ma rẹn ra ne emwa gha roro ẹre wẹẹ, ma vbe etẹn eso ni mu asanikaro vbe otu e Jehova wa sikẹ egbe. Ma sẹtin vbe gha rhan otọ emwi, vbe odẹ nọ gha ya emwa gha tian ima ye iwinna na ru ra iziro eso na mu rre, agharhemiẹn wẹẹ, emwa ọvbehe vbe gha mwẹ emwi eso ne iran ru vbọ nọ mieke na mwẹ uhunmwu. Te Jesu wa rhie igiemwi esi yotọ ne ima. Emwi nibun ne Jesu tae kegha re emwi nọ rre Abọ Ọghe Baibol Na Ya E Hibru Gbẹn. Ugbẹnso, ọ wa sunu yọ taara zẹvbe na ya gbẹn ọnrẹn yotọ, ugbẹnso, ọ wa vbe ya unu kaan rẹn. Ne Jesu na gha mu egbe rriotọ, ẹre ọ si ẹre nọ na gha guan vbenian. Te ọ ghaa hoo ne emwa ni danmwehọ ẹre rẹn wẹẹ, ẹi re ẹmwẹ obọ irẹn ẹre irẹn ta, sokpan emwi ne Jehova ma irẹn re ẹre irẹn ta.—Jọn 8:28.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w22.11 31 ¶3-6

U Ka Rẹn Ra?

Emwa ni gualọ otọ emwi keghi miẹn emwi ọkpa ọghe Ivbi e Pẹsia na gbẹn eni okpia ọkpa yi na tie ẹre Marduka (Vbe urhu ebo, ọ na gha re Mordecai). Ẹguae ọba ẹre okpia na, na gha winna, ọ gha kẹ, iwinna nọ ghaa ru ọre iwinna ọghe ọmwa nọ gbaroghe aza vbe Shushan. Okpia ọkpa na tie ẹre Arthur Ungnad, nọ kakabọ wa rẹn okha ọghe ẹvbo na, ghi guan kaẹn emwi na gbẹn eni okpia na yi, ọ na kha wẹẹ, “ẹghẹ okaro na ya guan kaẹn Modẹkai vbe ihe ọvbehe vbọ gberra e Baibol ẹre na khin.”

Ke ẹghẹ ne Ungnad ya gbẹn ẹmwẹ na yotọ, emwi na gbẹnnẹ ye emwi na ya obuẹ ru arriaisẹn nibun, ẹre emwa eso ni rri egie ebe he zedu ẹre. Ọkpa vbe usun ne iran zedu ẹre ọre, ne iran miẹn vbe ọkpẹn ogbekẹn ọghe ẹvbo na tie ẹre Persepolis, vbe eke ne aza ọghe ẹvbo na te gha ye. Vbe ẹghẹ na kha na, itowa ẹre ẹvbo na ghaa khin. Iran keghi gualọ otọ ẹre miẹn wẹẹ, avbe emwi na ghaa rrọọ vbe ẹghẹ ne Zakzis I ya gha khaemwisẹ. Urhuẹvbo Elamite ẹre a ya gbẹnnẹ avbe emwi na, emwi nibun ni rre ebe Ẹsta wa vbe rrọọ.

A vbe miẹn eni na ighẹ Marduka, vbe emwi na ya obuẹ ru nibun, na miẹn vbe ẹvbo na tie ẹre Persepolis. Emwi na gbẹnnẹ ye avbe emwi na rhie ẹre ma wẹẹ, akọwe ẹre ghaa nọ vbe ẹguae ọba vbe Shushan, vbe ẹghẹ ne Zakzis I ya gha khaemwisẹ. Ọkpa vbe usun emwi na, vbe gie Marduka zẹvbe ọmwa nọ zedu. Te ọna wa gua ẹre ro vbene Baibol ya gie Modẹkai. Ẹguae ọghe Ahasuerus ne ọba (Zakzis I), ẹre Modẹkai na gha winna. Ọ vbe gha zẹ odẹ urhuẹvbo eva. E Modẹkai wa mobọ gha tota ye onurho ẹguae ọba vbe Shushan. (Ẹsta 2:19, 21; 3:3) Onurho orere ẹvbo na wa gha kpọlọ, erriọ vbe ya gha mose. Evba nii, ẹre avbe ekhaẹmwẹ ọba na vbe gha winna.

Emwi nibun rrọọ ne Marduka na guan kaẹn vbe emwi na ya obuẹ ru, ya khọ e Modẹkai ne Baibol guan kaẹn. Ẹghẹ ọkpa ẹre iran eva ya gha rrọọ, ẹguae ọkpa ẹre iran na vbe winna, iwinna ọkpa ẹre iran vbe gha ru vbe ẹguae ọba. Emwi na hia fẹẹrẹ rhie ẹre ma wẹẹ, ọ gha kẹ, e Marduka ọre Modẹkai ne ebe Ẹsta guan kaẹn.

SEPTEMBER 11-17

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | ẸSTA 3-5

“Ru Iyobọ Ne Emwa Ọvbehe Ya Ru Vbene Ẹtin Iran Sẹ”

it-2 431 ¶7

Modẹkai

Ọ Ma Gbe Uhunmwu Kotọ Ne Haman. Vbene ọ te sẹ ẹghẹ na kha na, Ahasuẹrọs keghi mu e Haman ne ovbi Agag ye ukpo nọ yo, e Haman na do gha zẹ lele ọba, ọ na wẹẹ ne emwa hia ni rre onurho ọghe ẹguae ọba gha gbe uhunmwu kotọ rre ne Haman, rhunmwuda ukpo nọ na ghi zẹ. Sokpan, e Modẹkai ma kue ye ọna hiehie, ọ na wẹẹ Ovbi e Ju ẹre irẹn khin. (Ẹst 3:1-4) Ẹmwẹ ne Modẹkai tae na rhie ẹre ma wẹẹ, nọ na re Ovbi e Ju, nọ ya egbe ẹre fi ohan ne Jehova nẹ, ẹre ọ si ẹre nọ ma na gbe uhunmwu kotọ rre ne Haman. E Modẹkai rẹnrẹn wẹẹ, ẹi re te irẹn khian wa gbe uhunmwu kotọ rre ne Haman kẹkan, zẹvbe ne Ivbi Izrẹl ya gbe uhunmwu kotọ ne emwa ni khaevbisẹ vbe ẹghẹ nọ gberra, ne iran ya rhie ẹre ma wẹẹ iran rhie ọghọ ne iran. (2 Sam 14:4; 18:28; 1 Ọba 1:16) Ọ mwẹ emwi eso nọ si ẹre ne Modẹkai ma na gbe uhunmwu kotọ rre ne Haman. Ọ khọ wẹẹ, Ovbi Amalẹk ẹre Haman ghaa khin, e Jehova ka tae nẹ wẹẹ, te irẹn khian wa gha gu Ivbi Amalẹk khọn, “ke orre ya fi orre.” (Ẹks 17:16; ya ghee HAMAN.) Ẹi re te Modẹkai ma gha hoo nọ rhie ọghọ ne Haman, sokpan te ọ ghaa hoo nọ họn ẹmwẹ ne Osanobua.

it-2 431 ¶9

Modẹkai

A Loo Ẹre Ya Miẹn Ivbi Izrẹl Fan. Vbe a ghi tae wẹẹ, a gha wabọ Ivbi e Ju hia ni rre arriọba e Pẹsia rua, e Modẹkai na wẹẹ irẹn rẹnrẹn wẹẹ, te a ru ẹre ne Ẹsta gha re oloi vbe ẹghẹ na, nọ mieke na sẹtin miẹn Ivbi e Ju fan. Ọ keghi ru iyobọ ne Ẹsta ya rẹn iwinna nọkhua nọ rre ọre izabọ, ọ na vbe tama rẹn nọ ya rinmwian ọba, nọ vbe nọ iyobọ vbe obọ re. Ẹsta keghi kue yọ, agharhemiẹn wẹẹ emwi nọ khian ru na, gha mu arrọọ ọghẹe ye ikpadede.—Ẹst 4:7–5:2.

ia 133 ¶22-23

Ọ Keghi Ye Emwa Ọghe Osanobua Ike

22 Te afianma khian wa gha fian Ẹsta, vbe ọ ghi họn iyẹn nọ ke obọ e Modẹkai rre na. Edanmwẹ nọkhua nọ gha rhie ẹre ma deghẹ ọ gele mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe ẹre ọna wa gha khin. Uhunmwu nọ gie gie Modẹkai rhie ẹre ma wẹẹ, te ohan wa gha muẹn. Ọ na ye Modẹkai re rre wẹẹ, deghẹ ọmwa na ya miẹn ọba vbene ọ ma na gie na tie ẹre, uhunmwu ẹnrẹn ẹre ọ ya tae. Emwi ọkpa nọ khian ya ọmwa nii miẹn uhunmwu, ọre deghẹ ọba na niẹn ọkpọ ọghe igoru ọghẹe daa ẹre. Ẹsta ma rẹn deghẹ ọba gha niẹn ọkpọ ọghe igoru daa irẹn, katekate vbe ọ gha ya ye emwi nọ sunu daa e Vasti rre, rhunmwuda nọ ma na rre vbe ọba gie na tie ẹre. Ẹsta keghi tama e Modẹkai wẹẹ, ikpẹdẹ 30 ẹre ọ ghi ye na, ne ọba ma he ya gie na tie irẹn! Ọna sẹtin do ya Ẹsta gha roro ẹre, deghẹ te ọba ghi mu ohu irẹn rhunmwuda, ọmwa nọ sẹtin wa fi ekhọe werriẹ vbobọvbobọ ẹre ọba nii ghaa khin.—Ẹsta 4:9-11.

23 E Modẹkai keghi zẹ ẹmwẹ wanniẹn Ẹsta vbe odẹ nọ gha rhie igiọdu nẹẹn. Ọ na tama Ẹsta wẹẹ, deghẹ ọ ma na ru emwi rhọkpa vbekpa ẹmwẹ na, Osanobua sẹtin loo odẹ ọvbehe ya miẹn Ivbi e Ju fan. Sokpan, a ma rẹn deghẹ Ẹsta gha vbe miẹn fan vbe emwi gha suẹn gha yọn nẹ. E Modẹkai keghi rhie ẹre ma wẹẹ irẹn mu ẹtin yan e Jehova rhunmwuda, e Jehova gha ta ẹmwẹ, te ọ muẹn sẹ, ẹi khian vbe kue na wabọ emwa rẹn rua. (Jọs 23:14) E Modẹkai na ghi nọ Ẹsta wẹẹ: “A ghi rẹn deghẹ egbe ẹghẹ vbenian ẹre ọ si ẹre ne u na do gha re oloi?” (Ẹsta 4:12-14) Ẹi re te ọ khẹke ne ima gha ya egbe taa e Modẹkai? Te ọ wa ya ekhọe hia mu ẹtin yan e Jehova ne Osanobua ẹre. Ma vbe vbo?—Itan 3:5, 6.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

kr 160 ¶14

Vbene Ima Ya Sinmwi Oseghe Ne Ugamwẹ Ẹmwata Hẹ

14 Vbe na ghee Ẹsta kevbe Modẹkai ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nọ gberra, eguọmwadia e Jehova vbe ẹdẹnẹrẹ keghi sinmwi oseghe ne ugamwẹ ẹmwata, ne iran mieke na sẹtin gha ga e Jehova vbe odẹ ne irẹn gualọe yi. (Ẹsta 4:13-16) De emwi ne uwẹ tobọ uwẹ gha vbe sẹtin ru, ne u mieke na gha rre usun emwa ni sinmwi oseghe ne ugamwẹ ẹmwata? U sẹtin hia ne u gha na erhunmwu ne etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo ni wa rri oya nia, rhunmwuda na na gbe iran ekueku. Erhunmwu vbenian gha wa ru iyobọ ne etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo ni rri oya kevbe na zẹ kpokpo. (Tie Jems 5:16.) E Jehova gele họn egbe erhunmwu vbenian ra? Inugba ne obọ ima he ke ukhunmwu vbe ekọtu rhie ẹre ma wẹẹ, ọ wa họn!—Hib 13:18, 19.

SEPTEMBER 18-24

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | ẸSTA 6-8

“Okha Nọ Ya Ima Rẹn Vbene Ima Khian Ya Gha Gu Emwa Ọvbehe Guan Vbe Odẹ Nọ Khẹke”

ia 140 ¶15-16

Ọ Kegha Mwẹ Ẹwaẹn Kevbe Udinmwẹ, Ọ Na Vbe Mu Ọghe Emwa Ọvbehe Ye Okaro

15 Rhunmwuda ne Ẹsta na ye zin egbe la ikpẹdẹ ọkpa kẹkan, ọ ke tama ọba emwi ne irẹn gualọ, ọ na kie ẹkpotọ ne Haman ya ya uhunmwu mu emwi nọ mwamwaẹn. A ghi rẹn deghẹ e Jehova ẹre ọ si ẹre ne ọba ma na miẹn ovbe vbe asọn nii? (Itan 21:1) Ẹi khabe ne Ẹmwẹ Osanobua na tama ima ne ima gha mwẹ “izinegbe”! (Tie Maika 7:7.) Deghẹ ima na mwẹ izinegbe, ma gha do bẹghe ẹre wẹẹ, odẹ ne Jehova khian ya sọfurre ye ọlọghọmwa ọghe ima, gha maan sẹ odẹ ne ima tobọ ima gha te ya sọfurre yọ.

Ọ Keghi Ya Udinmwẹ Guan

16 Ohan ma ghi gi Ẹsta mu ẹmwẹ na khẹ ẹdẹ ọvbehe, ne ohu ghẹ ya mu ọba. Vbe ẹghẹ nogieva nọ ghi ya tie iran ne iran do rri evbare, te ọ khẹke nọ ta emwi hia nọ rre ọre ekhọe ma ọba. Sokpan, vbọ khian ya ru ẹre hẹ? Emwi nọ sunu ọre wẹẹ, ọba keghi werriegbe kie ẹkpotọ nẹẹn, nọ ya ta emwi hia nọ gualọ. (Ẹsta 7:2) Ẹghẹ ne Ẹsta khian ya “guan,” ẹre ọna wa gha khin.

ia 140 ¶17

Ọ Kegha Mwẹ Ẹwaẹn Kevbe Udinmwẹ, Ọ Na Vbe Mu Ọghe Emwa Ọvbehe Ye Okaro

17 Ẹi mwẹ Ẹsta ma ka na erhunmwu ye uwu ekhọe, ọ ke gu ọba guan, ọ na wẹẹ: “Adeghẹ ọ yẹẹ ruẹ umogun ne u ru emwi ne I gualọ mẹ, emwi ne I gualọ ọre wẹẹ, na gi imẹ vbe emwa mwẹ dia agbọn ya.” (Ẹsta 7:3) Ẹsta keghi gi ọba rẹn wẹẹ, emwi ke emwi ne ọba ghee re wẹẹ ọ maan, irẹn i khian gbodan yọ. Ọna rhie ma wẹẹ, Ẹsta wa lughaẹn ne Vasti, nọ re okhuo ne ọba ka rhie, nọ wa mema mu ọdafẹn ọnrẹn gbe otọ! (Ẹsta 1:10-12) Ẹsta ma vbe tama ọba wẹẹ, emwi ukọnmwẹ ẹre ọ ru nọ na mu ẹtin yan e Haman. Nọghayayerriọ, ọ keghi rinmwian ọba, nọ gbogba ga irẹn, ne obọ eghian ghẹ mieke na vba irẹn.

ia 141 ¶18-19

Ọ Kegha Mwẹ Ẹwaẹn Kevbe Udinmwẹ, Ọ Na Vbe Mu Ọghe Emwa Ọvbehe Ye Okaro

18 Emwi ne Ẹsta nọ ọba re, gele wa kpa ẹre odin. De ọmwa ne ohan gha gi ẹre rhie ikuanegbe ne ọvbokhan ọba? Ẹsta keghi vbe kha wẹẹ: “Ke imẹ kevbe emwa mwẹ, a khiẹnnẹ ima nẹ wẹẹ na gbele ima rua. Akpawẹ te a khiẹnnẹ ima kua ne ima ya gha re eviẹn emwa ọvbehe, I ghẹ te zẹdẹ kpokpo ruẹ, I gha hẹko hunwan, sokpan, emwi vbenian ma khẹke, rhunmwuda ọ gha ya emwi nibun wii ọba.” (Ẹsta 7:4) Yẹrẹro wẹẹ, te Ẹsta wa sunu ye ọlọghọmwa nọ rre otọ, ọ na vbe tama ọba wẹẹ, te irẹn gha te hunwan akpawẹ te a khiẹnnẹ iran zẹvbe eviẹn. Sokpan deghẹ a na gbele iran hia rua, emwi nibun gha wii ọba, rhunmwuda ọni, ọ ma khẹke ne irẹn hunwan.

19 Igiemwi ọghe Ẹsta ma ima emwi nibun vbekpa na gha ya arhẹrhẹ rinmwian emwa emwi. Deghẹ ọlọghọmwa nọkhua na gha rre otọ, u na gha hoo ne u muẹn ma ọmwa nọ sikẹ ruẹ, ra ọmwa nọ rre ukpo ọdakha, ọ khẹke ne u gha mwẹ izinegbe, u ghi rhie ọghọ nọ khẹke nẹẹn, ghẹ vbe mu emwi rhọkpa lẹre, ọna gha wa ru iyobọ nuẹn.—Itan 16:21, 23.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w06 3/1 11 ¶1

Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Ẹsta

7:4—De vbene “emwi nibun khian ya wii ọba” hẹ, deghẹ a na gbele Ivbi e Ju rua? Ne Ẹsta na tae wẹẹ, a gha te sẹtin khiẹnnẹ Ivbi e Ju zẹvbe eviẹn, Ẹsta keghi do gi ọba rẹn wẹẹ, ẹi re emwi kherhe ẹre ọ khian wii ẹre vbe a gha gbele Ivbi e Ju hia rua. Igho esiliva 10,000 ne Haman wẹẹ irẹn khian rhie ye aza ọghe ọba ma sẹ emwi rhọkpa vbe a gha yae taa igho nọ gha te lae aza ọghe ọba, akpawẹ te Haman wẹẹ na khiẹnnẹ Ivbi e Ju zẹvbe eviẹn. Te oloi gha te vbe wu, akpawẹ te a gbele Ivbi e Ju hia rua.

SEPTEMBER 25–OCTOBER 1

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | ẸSTA 9-10

“Ọ Ma Loo Asẹ Nọ Mwẹ Vbe Odẹ Nọ Ma Khẹke”

it-2 432 ¶2

Modẹkai

E Modẹkai keghi do rhihe Haman, ọ na ghi do gha re ọmwa nọ zẹ lele ọba vbe arriọba e Pẹsia. A na vbe rhie oroka ọghe ọba nẹẹn, na ya sama ye ebe, vbe a gha khian kpasẹ ye emwi vbe ẹvbo nii. Ọba ghi mu owa e Haman ne Ẹsta, Ẹsta na wẹẹ ne Modẹkai gha gbaroghe ẹre. E Modẹkai keghi loo asẹ ne ọba rhie nẹẹn ya yi iyi ọvbehe wẹẹ, Ivbi e Ju mwẹ asẹ ne iran khian ya gbinna ne egbe iran. Iyẹn oghọghọ ẹre ọna wa gha khin ne Ivbi e Ju rhunmwuda, iran rẹnrẹn wẹẹ iran gha miẹn fan. Emwa nibun vbe arriọba e Pẹsia keghi ya egbe ba Ivbi e Ju. Vbene ọ te sẹ Adar 13, nọ re ẹdẹ na khian suẹn gha lele avbe iyi na yi, Ivbi e Ju mu egbe yotọ nẹ. Emwa hia ni rre ukpo arriọba kegha ye Ivbi e Ju ike, rhunmwuda ukpo nọ yo ne Modẹkai ghaa ye. Vbe Shushan, Ivbi e Ju kevbe avbe eghian ọghe iran kegha gbinna, uhiẹn ya sẹ ẹdẹ nọ lelẹe. Avbe eghian ọghe Ivbi e Ju ni gberra 75,000 ẹre a gbele vbe arriọba e Pẹsia, ivbi e Haman nikpia igbe vbe gha rre usun iran. (Ẹst 8:1–9:18) Vbe Ẹsta ghi kue yọ, e Modẹkai keghi yi iyi ne Ivbi e Ju, ne iran gha do ugie ọkpa vbe ukpukpo vbe ikpẹdẹ nogie 14 kevbe 15 ọghe uki Adar, nọ re “avbe ẹdẹ ọghe Purim,” na na sọyẹnmwẹ, na na le evbare ọbọbọtizọ kevbe na na ru ẹse ne emwa ọvbehe kevbe ivbiogue. Ivbi e Ju keghi suẹn gha do ugie na, iran na vbe wẹẹ ne ivbi iran kevbe emwa hia ni do ya egbe ba iran, vbe gha do ẹre. Te Ivbi e Ju wa gha rhie ọghọ ne Modẹkai zẹvbe ọmwa nọ zẹ lele ọba, e Modẹkai na vbe gha hia nọ ru iyobọ ne Ivbi e Ju.—Ẹst 9:19-22, 27-32; 10:2, 3.

it-2 716 ¶5

Purim

Evbọzẹe Na Na Muẹn Gbọọ. Emwa eso wẹẹ, Ugie Ọghe Purim ne Ivbi e Ju ghi do vbe ẹdẹnẹrẹ ma ghi mobọ dekaan ẹmwẹ ugamwẹ, kevbe wẹẹ ugbẹnso, iran wa vbe ru emwi gberra egbe vbe iran ghaa do ugie na. Sokpan ẹi re erriọ ghaa ye vbe a da mu ugie na gbọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ. Eguọmwadia e Jehova ẹre Ẹsta kevbe Modẹkai ghaa khin, te iran vbe mu ugie na gbọọ, ne iran ya gha rhie uyi gie ẹre. Ọ gha gia na kha wẹẹ, e Jehova ẹre ọ miẹn Ivbi e Ju fan vbe ẹghẹ nii, rhunmwuda, emwi nọ si ẹmwẹ nọ ghaa rre otọ, ọre ne Modẹkai na gha hoo nọ rhie ugamwẹ na ma gua ne Jehova. Ọ khọ wẹẹ, Ovbi Amalẹk ẹre Haman ghaa khin, e Jehova ka tie ihẹn ne Ivbi Amalẹk nẹ, ọ na vbe wẹẹ te a khian wabọ iran rua. E Modẹkai rẹn emwi ne Osanobua tae vbekpa Ivbi Amalẹk, rhunmwuda ọni ọ ma gbe uhunmwu kotọ rre ne Haman. (Ẹst 3:2, 5; Ẹks 17:14-16) Deba ọni, emwi nọ tama Ẹsta (Ẹst 4:14) rhie ẹre ma wẹẹ, ọ ya aro yọ wẹẹ ọmwa nọ mwẹ ẹtin sẹ iran gha miẹn iran fan. Ne Ẹsta na vbe mu awẹ, ọ ke ya miẹn ọba vbe ẹghẹ okaro nọ ya tie ẹre nọ do gu irẹn rri evbare, vbe rhie ma wẹẹ ọ rinmwian Osanobua nọ do ru iyobọ ne irẹn.—Ẹst 4:16.

cl 101-102 ¶12-13

Gha Ya Egbe Taa Osanobua Vbe Odẹ Ne U Ya Loo Asẹ Ne U Mwẹ

12 E Jehova ẹre ọ wẹẹ ne ediọn gha mu asanikaro vbe uwu iko ọghe Ivbi Otu e Kristi. (Hibru 13:17) Te avbe ikpia na ni gbegba wa loo asẹ ne Osanobua rhie ne iran ya gbaroghe avbe ohuan ọghe Osanobua, erriọ iran vbe ya ru iyobọ ne iran. Sokpan, te ọna ghi rhie ma wẹẹ, avbe ediọn ẹre ọ khian ghi wa gha khaevbisẹ yan etẹn ni rre uwu iko ra? Hiehie! Ẹmwata nọ wẹẹ, ediọn mwẹ asẹ vbe uwu iko, sokpan ọ khẹke ne iran gha mu egbe rriotọ, iran ghi vbe rẹn eke nọ khẹke ne iran khian sẹ. (1 Pita 5:2, 3) E Baibol keghi tama avbe ediọn wẹẹ: “Uwa gha su ohuan ni rre iko ọghe Jehova, ne irẹn ya esagiẹn ovbi ẹre dẹ.” (Iwinna 20:28) Ọna keghi re emwi kpataki nọ si ẹre nọ na khẹke ne avbe ediọn gha ya obọ esi mu edọmwadẹ ohuan ọghe Osanobua.

13 Gi ima ru igiemwi yọ. Gia kha wẹẹ, ọse ruẹ mu emwi ighobioye nuẹn, ọ na wẹẹ ne u gu irẹn gha gbaroghe ẹre. U rẹnrẹn wẹẹ, igho ọrhẹnrhẹn ẹre ọse ruẹ ya dẹ emwi nii rhunmwuda ọni, u i khian yae fialasẹ, sokpan te u khian gha muẹn tetete. Erriọ vbe nọ, ọ vbe mwẹ emwi ighobioye ne Osanobua wẹẹ ne ediọn gha gbaroghe, ọni ọre etẹn ni rre uwu iko ọghe Ivbiotu e Kristi, ne Baibol giere zẹvbe ohuan. (Jọn 21:16, 17) Aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee avbe ohuan ọghẹe. Vbene iran ghi ghaan sẹ vbe aro ọre, ọ na ya esagiẹn Jesu Kristi ne ukpọmọkpa nọ mwẹ ya dẹ iran werriegbe. Emwi ọvbehe i rrọọ nọ sẹ ọni, ne Jehova gha te loo ya dẹ avbe ohuan ọghẹe werriegbe. Avbe ediọn ni mu egbe rriotọ wa ye ọna rre vbe ẹghẹ hia, rhunmwuda ọni, obọ esi ẹre iran ya mu avbe ohuan ọghe Jehova.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w06 3/1 11 ¶4

Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Ẹsta

9:10, 15, 16—Vbọzẹ ne Ivbi e Ju ma na fu emwi viọ agharhemiẹn wẹẹ iran te mwẹ asẹ ne iran khian ya ru vberriọ? Ne Ivbi e Ju ma na fu emwi viọ rhie ẹre ma wẹẹ, ẹi re emwi ewe ẹre iran ghaa gualọ, sokpan te iran ghaa hoo ne iran miẹn fan.

OCTOBER 2-8

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JOB 1-3

“Gha Rhie Ẹre Ma Wẹẹ U Kakabọ Hoẹmwẹ E Jehova”

w18.02 6 ¶16-17

Ya Egbe Tae Noa, Daniẹl Kevbe Job Vbe Odẹ Ne Iran Ya Mu Ẹtin Yan E Jehova Kevbe Odẹ Ne Iran Ya Họn Ẹmwẹ Nẹẹn

16 De isievẹn ne Job werriẹ aro daa? Afiwerriẹ ne gẹdẹgbẹ ẹre ọ rhiegbe ma vbe ẹdẹ agbọn Job. Vbene Job te werriẹ aro daa edanmwẹ, irẹn ẹre ọ “ghaa re ọmwa ne ọ fe sẹ vbe odẹ Owẹn owiẹ.” (Job 1:3) Ọmwa nọ fe, ne a họn usi ẹre rre kevbe ne a rhie ọghọ na ẹre Job ghaa khin. (Job 29:7-16) Ọrheyerriọ, ọ ma gha tọn egbe mu ra nọ gha roro wẹẹ, Osanobua i mwẹ iyobọ nọ ye ne irẹn. E Jehova keghi tie Job “ọguọmwadia mwẹ,” ọ na vbe rhie tẹ wẹẹ: “Ọ wa ga mwẹ, ọ keghi vbe hia vbe ẹghẹ hia ne ọ ghẹ ru orukhọ.” Ena rhiema wẹẹ, te Job ghaa ya ẹkoata ga e Jehova.—Job 1:8.

17 Ovbi ẹghẹ kherhe ẹre emwi hia ya fiwerriẹ vbe arrọọ ọghe Job. Ọ na do khian ovbiogue ne sẹlẹkẹ sẹrriọ wẹẹ, ọ na wẹẹ irẹn wa wu ẹre ọ maan sẹ. Esu ẹre ọ si ena hia ye Job egbe. Ọ keghi ba e Job ifiẹzọ ohoghe wẹẹ, afiangbe nọ miẹn vbe obọ Osanobua ẹre ọ zẹe ne ọ na gae. (Tie Job 1:9, 10.) E Jehova ma rhie aro gberra ifiẹzọ ohoghe na. E Jehova keghi kie ẹkpotọ ne Job ya rhiẹre ma wẹẹ, ekhọe hia ẹre ọ ya ga irẹn, ẹi re rhunmwuda afiangbe nọ miẹn.

w19.02 5 ¶10

Da Imudiase Ọghuẹ Yi!

10 Erriọ Esu vbe ya si edọmwadẹ ima evẹn vbe ẹdẹnẹrẹ. Vbe isievẹn na ya kan uwẹ hẹ? E Setan wẹẹ ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ dae Osanobua ma sẹ otọ ẹko, rhunmwuda ọni, ma gha werriẹ aro daa edanmwẹ nọ wegbe, ma i khian da imudiase ọghe ima yi (Job 2:4, 5; Arhie 12:10) Ọna ma sẹ nọ gha ya ima da imudiase ọghe ima yi ra? Ọ wa sẹ! E Jehova mwẹ ilẹkẹtin yan ima wẹẹ ima gha sẹtin mudia gbain vbuwe edanmwẹ nọ wegbe, ọni ẹre ọ si ẹre nọ na kie ẹkpotọ yọ ne Esu danmwẹ ima ghee. Ọ rẹnrẹn wẹẹ ima gha sẹtin ya Esu khian ọmwa ohoghe, ọ vbe yan rẹn wẹẹ irẹn gha ru iyobọ ne ima. (Hib 13:6) U miẹn ukpamuyọmọ nọ hiunsi ne ima mwẹ! Ena ẹre ọ si ẹre nọ na khẹke ne ima da imudiase ọghe ima yi. Akpa na ẹre ọ ru iyobọ ne ima ya gbodan ghee Esu, ẹre ọ vbe ya ima sinmwi oseghe ne ọdakha ọghe Osanobua. Vbe ima khian ya sẹtin da imudiase ọghe ima yi hẹ?

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w21.04 11 ¶9

Emwi Ne Ima Gha Miẹn Ruẹ Vbe Ẹmwẹ Eso Ne Jesu Tae Kiekie

9 De ẹmwẹ ne Jesu tae? A te miẹn wẹẹ Jesu kpan udu, ọ keghi da tu wẹẹ: “Osanobua mwẹ Osanobua mwẹ, vbọzẹ ne u na he mwẹ ye otọ?” (Mat 27:46) E Baibol ma gi ima rẹn evbọzẹe ne Jesu na ta ẹmwẹ na. Sokpan gia ghee emwi ne ima gha miẹn ruẹ vbe ẹmwẹ ne ọ tae. Vbe okaro, ẹmwẹ ne Jesu ta na, keghi ya ẹmwẹ akhasẹ nọ rre ebe Psalm 22:1 sẹ vbe egbe ẹre. Ẹmwẹ na vbe ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova ma “tan obọ gue” Ovbi ẹre, nẹ ghẹ zẹdẹ werriẹ aro daa ọlọghọmwa. (Job 1:10) E Jesu rẹn wẹẹ, te Erha irẹn kue yọ ne obọ eghian gele da irẹn, ne irẹn mieke na werriẹ aro daa edanmwẹ ne ọmwa rhọkpa ma he ka werriẹ aro daa. Deba ọni, ẹmwẹ ne ọ tae, ya ima rẹn wẹẹ, ọ ma rri abe uwu.

OCTOBER 9-15

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JOB 4-5

“Ghẹ Gi Emwa Ya Iyẹn Nọ Ma Gba Mu Ruẹ Rẹrẹ”

it-1 713 ¶11

Elifaz

2. Ọkpa vbe usun avbe ọsie Job eha. (Job 2:11) Ovbi e Tẹman ghaa nọ, ọ khọ wẹẹ uniẹn ọghe ovbi Isọ nokaro ẹre ghaa nọ, ọna rhie ma wẹẹ uniẹn ọghe Ebraham ẹre ọ ke rre, kevbe wẹẹ, irẹn vbe Job vbe tẹn vbe uwu ẹgbẹe. Te irẹn vbe emwa ni ke uniẹn ọghẹe rre, wa gha ya ẹwaẹn ne iran mwẹ rhuọ. (Jer 49:7) Vbe uwu iran eha ni te wẹẹ iran khian do rhie ifuẹko ne Job, Elifaz ẹre ọ ghaa re nọ ghi hin usi sẹ, nọ rhie ma wẹẹ, egbọre irẹn ẹre ọ diẹn iran nikẹre. Vbe igba eha ne Job vbe avbe ọsiọre ya guan, Elifaz ẹre ọ ka gha guan, ẹghẹ nọ ya guan ẹre ọ vbe tan sẹ.

w05 9/15 26 ¶2

Ghẹ Gi Iziro Dan Gbọzinian Vbe Ekhọe Ruẹ!

Vbe Elifaz ghi guan kaẹn emwi ọyunnuan ọkpa ne irẹn miẹn, ọ na wẹẹ: “Orhiọn ọkpa keghi la odaro mwẹ gberra, ohan keghi ya egbe rrirri mwẹ; I bẹghe vbe emwi ọkpa mudia vbe evba, I zin aro yọ sokpan I ma rẹn emwi nọ khin; ehe hia keghi ye hiẹrẹ, iyeke ọni, I na họn urhu ọkpa.” (Job 4:15, 16) De ọmwa orhiọn nọ ghi do gha dia iziro ọghe Elifaz? Ẹmwẹ dan ne Elifaz ghi do gha tama e Job rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa orhiọn na ma gha re ọkpa vbe usun avbe odibo ọghe Osanobua. (Job 4:17, 18) Orhiọn dan ghaa nọ, vbe ẹi re erriọ, e Jehova i ghẹ te gu Elifaz kevbe avbe ọsiọre eva nikẹre gui, rhunmwuda ohoghe ne iran tae. (Job 42:7) Ọna rhie ma wẹẹ, orhiọn dan ẹre ọ ghi gha dia Elifaz, rhunmwuda ọni, ẹmwẹ nọ ghi gha ta rhie ẹre ma wẹẹ, iziro dan ẹre ọ ghi gha rre ọre ekhọe.

w10 2/15 19 ¶5-6

Ghẹ Gi Esu Ya Iziro Ọghẹe Mu Ruẹ Rẹrẹ

E Setan keghi loo Elifaz nọ re ọkpa vbe usun avbe ọsie Job eha ni mu otuẹ gie ẹre, ya gha kha wẹẹ, te ima ne emwa nagbọn ye rundẹn rundẹn, ma i vbe mwẹ esa ne ima ye. Elifaz keghi kha wẹẹ, emwa nagbọn keghi re “emwi na ya obuẹ ma,” ọ na vbe tama e Job wẹẹ, iran keghi re “emwi na ya ebubẹ ru, nọ gia lọkọ rua zẹvbe arriukpa. Ọmwa sẹtin gha rre agbọn vbe owiẹ, vbene ọ te sẹ ota, ọ ghi wu vbene ọmwa rhọkpa i na rẹn.”—Job 4:19, 20.

Ọ mwẹ ako ọvbehe vbe Baibol nọ gie emwa nagbọn zẹvbe “akhe kẹkan na ya obuẹ ma.” (2 Kọr 4:7) Ma ne emwa nagbọn ma wegbe, rhunmwuda orukhọ kevbe amagba ne ima re vbe ukhu. (Rom 5:12) Obọ Esu gha rherhe sẹtin vba ima rhunmwuda vbene ima ye hẹ. Sokpan zẹvbe Ivbi Otu e Kristi ne ima khin, Osanobua rre ima iyeke. Agharhemiẹn wẹẹ ima mwẹ ehe nibun ne ima na vburriẹ, aro nọ ghaan ẹre Osanobua ye ya ghee ima. (Aiz 43:4) Deba ọni, e Jehova vbe rhie orhiọn nọhuanrẹn ne emwa hia ni nọ re. (Luk 11:13) Orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe gha sẹtin rhie “ẹtin nẹi re ọghe kẹkan” ne ima, ne ima mieke na sẹtin zin egbe ọlọghọmwa ra edanmwẹ nọ rhirhi ke obọ Esu rre. (2 Kọr 4:7; Fil 4:13) Ma gha mu aro igbinna daa Esu, ma na gi ‘amuẹtinyan ọghe ima ye gbain,’ Osanobua gha ya ima wegbe, ọ vbe ya ima khian nọ digiẹ. (1 Pit 5:8-10) Rhunmwuda ọni, esa i rrọọ ne ohan Esu khian ya gha mu ima.

mrt 32 ¶13-17

Gbogba Ga Egbuẹ, Na Ghẹ Mieke Na Ya Iyẹn Ohoghe Mu Ruẹ Rẹrẹ

● Mu ukpa mu uwerhẹn ghee iyẹn nii kevbe eke nọ ke dee

Emwi ne Baibol khare: “Uwa gha danmwẹ emwi hia ghee.”—1 Tẹsalonaika 5:21.

U gha họn iyẹn nọ rhirhi gha khin, vbene u te yaeyi ra vbene u te sẹnd ẹre gie ọmwa ọvbehe, u ghi ka gualọ otọ re nẹ, ne u mieke na rẹn deghẹ ẹmwata nọ, ọ gha khọnrẹn na muẹn ladian inugba nọ khin vbe ugha iyẹn, ra ne emwa nibun gha tae. Vbua khian ya ru ọna hẹ?

Ghee ẹre ghee, deghẹ obọ emwa ni gia mu ẹtin yan, ẹre iyẹn nii ke dee. Emwi eso gha sunu, avbe ugha iyẹn ra otu eso sẹtin fi emwi eso werriẹ vbọ, vbe iran gha khian yae wewe rhunmwuda igho ra otu azẹ ne iran yẹrike. U gha họn iyẹn vbe ugha iyẹn ọkpa, u ghi yae taa ne u họn vbe ugha iyẹn ọvbehe. Ugbẹnso, avbe ọse ima sẹtin loo email ra eke na na gu egbe guan vbe intanẹt ya gha ya iyẹn nọ ma gba wewe, vbene iran i na rẹn. Rhunmwuda ọni, u gha họn iyẹn nọ rhirhi gha khin, ghẹ wa yaeyi vbobọvbobọ sokpan, u ghi hia ne u ka rẹn obọ emwa ne iyẹn nii ke dee.

Hia ne u rẹn deghẹ iyẹn ne u họẹn gbae, kevbe ẹghẹ ne iyẹn nii ya ladian. U ghi hia ne u rẹn ẹdẹ kevbe ẹghẹ ughughan na guan kaẹn vbe iyẹn nii kevbe emwi eso ni gha ya ruẹ rẹn deghẹ ẹmwata ẹre emwi na tae nii gele khin. U ghi gha begbe deghẹ a na ya iyẹn nọ kakabọ gbakinọ ra nọ lọghọ na rẹn otọ re, ya khian nọ kakabọ khuẹrhẹ na rẹn otọ re, ra deghẹ a na tae vbe odẹ nọ gha ya emwa gha ghọghọ ra nọ gha ya iran gha mu ohu.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w03 5/15 22 ¶5-6

Mudia Gbain Ne U Mieke Na Rhie Ulẹ Ọghe Arrọọ Sẹ Ufomwẹ

Ne ima na re ọkpa vbe ẹbu emwa ni koko ga e Jehova vbe uhunmwu otagbọn hia wa ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na sẹtin mudia gbain. Afiangbe nọkhua wa nọ ne ima na sẹtin deba etẹn ni rre ehe hia vbe uhunmwu otagbọn na gha ga e Jehova! (1 Pita 2:17) Ma gha vbe sẹtin ru iyobọ ne etẹn ne ima gba ga e Jehova, ya mudia gbain.

Gi ima guan kaẹn odẹ ughughan ne Job ya gha ru iyobọ ne emwa. Elifaz nọ re ọkpa vbe usun emwa ni te wẹẹ iran khian do rhie igiọdu ne Job, keghi miẹn kue wẹẹ: “Ọmwa gha ye mitanmitan, egbe na wọọ ẹre, ọ na de, ẹmwẹ unu ruẹ ẹre ọ rhie ẹtin nẹẹn nọ guakpa vbe otọ.” (Job 4:4) Ma tobọ ima vbe ru iyobọ ne emwa ọvbehe ra? Ọ khẹke ne dọmwadẹ ima gha ru iyobọ ne etẹn ne ima gba rre otu e Jehova, ne iran mieke na sẹtin ye gha ga e Jehova. Ma ghaa gu iran mu obọ, ọ khẹke ne ima lele ibude nọ rre ebe Aizaia nọ khare wẹẹ: “Ya avbe obọ ne egbe wọọ re kevbe avbe iguẹ ni guọ khian nọ wegbe.” (Aizaia 35:3) Rhunmwuda ọni, u sẹtin wa kha wẹẹ, u gha hia ne u rhie igiọdu ne ọtẹn ọkpa ra eva vbe ẹghẹ ke ẹghẹ ne u ya miẹn iran. (Hibru 10:24, 25) U gha ya ekhọe hia tian iran ye odẹ ne iran ya ga e Jehova, u na vbe gi iran rẹn wẹẹ u gbọyẹmwẹ yọ, ọ gha ru iyobọ ne iran ya mudia gbain, ne iran mieke na sẹtin rhie ulẹ ọghe arrọọ sẹ ufomwẹ.

OCTOBER 16-22

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JOB 6-7

“U Ghaa Roro Ẹre Wẹẹ Ọlọghọmwa Ne U Ye Vuọn Sẹ Ruẹ Urhu Nẹ”

w06 3/15 14 ¶10

Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Job

7:1; 14:14—Vbe a ya ẹmwẹ na kha ighẹ, “iwinna na ya ẹtin vbe iwegbe mu ne ọviẹn nọ gha ru” ra “iwinna na gbagba ye ọmwa egbe”? E Job ghi zẹ rri oya, ọ na suẹn gha roro ẹre wẹẹ, te ẹdagbọn irẹn yevbe iwinna na ya ẹtin vbe iwegbe mu ne ọviẹn nọ gha ru. (Job 10:17) Ẹghẹ ne ọmwa gbe vbe idin—ọni ọre ke ẹghẹ ne ọmwa ya wu ya sẹ ẹghẹ nọ ya rhiọ kpaegbe—keghi re ẹghẹ na gbagba ye ọmwa egbe, ọni ẹre ọ si ẹre ne Job na yae gie iwinna na gbagba ye ọmwa egbe.

w20.12 16 ¶1

“E Jehova Keghi Ru Iyobọ Ne Emwa Ne Iro Han Rẹn”

UGBẸNSO, ma gha wa yerre wẹẹ “agbọn orhikhan nai na tọ” ẹre ima ye, iro sẹtin wa han ima. (Job 14:1) Ọ ghaa mwẹ ẹghẹ ne iro ya han eguọmwadia e Jehova nibun vbe ẹghẹ nẹdẹ. Eso na kue gha roro ẹre wẹẹ, iran wa wu ẹre ọ maan sẹ. (1 Ọba 19:2-4; Job 3:1-3, 11; 7:15, 16) Sokpan, ẹghẹ hia ẹre Jehova ya gha rhie igiọdu ne iran, ọ na vbe gha ru iyobọ nọ khẹke ne iran rhunmwuda wẹẹ iran mu ẹtin yan rẹn. Evbọzẹe ne okha ọghe iran na rre uwu e Baibol ọre nọ mieke na rhie igiọdu ne ima, ne ima vbe miẹn emwi ruẹ vbe igiemwi ọghe iran.—Rom 15:4.

g 1/12 16-17

Deghẹ Ẹmwẹ Agbọn Na Na Khan Ruẹ

Ọ gha khọnrẹn ne ọlọghọmwa ne u ye vuọn sẹ ruẹ urhu, u ghi yerre wẹẹ, ọ gha lọghọ a ke miẹn ọmwa nẹi mwẹ ọlọghọmwa nọ ye vbe ẹghẹ ne ima ye na. E Baibol wẹẹ: “Te avbe emwi na yi hia wa manọ umanọmwẹ obalọ.” (Rom 8:22) U sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ọlọghọmwa ne u ye i khian fo vbe otọ, sokpan vbe ẹghẹ nibun, emwi keghi maan sẹ vbene ọ ka ye, vbene ẹghẹ ya khian. Sokpan de emwi eso ni gha ru iyobọ nuẹn, vbene emwi hia te suẹn gha zẹye?

Tama ọse ruẹ ne u mu ẹtin yan kevbe nọ mwẹ ẹwaẹn vbene emwi ye ruẹ hẹ. E Baibol khare wẹẹ: “Ọse ọghe ẹmwata keghi rhie ahoẹmwọmwa ma vbe ẹghẹ hia, ọtẹn nọ gha sẹtin ru iyobọ ne ọmwa vbe ẹghẹ ne emwi ya lọghọ ọmwa, ẹre nọ.” (Itan 17:17) E Job ne ọmwa esi ne Baibol guan kaẹn keghi fannọ otọ ẹko ẹre ma emwa ọvbehe. Vbe uwu ẹghẹ ne ‘agbọn ya khan rẹn,’ ọ keghi kha wẹẹ, “I gha talọ emwi hia nọ kpokpo mwẹ vbe orhiọn, I gha ta vbene ọlọghọmwa ne I ye, ye mwẹ hẹ vbe egbe!” (Job 10:1) Deghẹ u na fannọ otọ ẹko ruẹ ma emwa ọvbehe, ọ gha ru iyobọ nuẹn, ne u ghẹ ghi mu ọlọghọmwa ne u ye roro gbe, ọ gha vbe ru iyobọ nuẹn ya gha ghee ọlọghọmwa ne u ye vbe odẹ nọ khẹke.

Fannọ otọ ẹko ruẹ ma Osanobua vbe erhunmwu. Emwa eso keghi roro ẹre wẹẹ, erhunmwu i zẹdẹ mwẹ iyobọ nọ ye, te ọ wa ya ọmwa roro ẹre wẹẹ emwi hia gha maan kẹkan. Sokpan, emwi ne Baibol tae lughaẹn. Ebe Psalm 65:2 khare wẹẹ, “Osa nọ họn erhunmwu” ẹre Jehova khin. Ebe 1 Pita 5:7 vbe kha wẹẹ: Osanobua “gbaroghe” ima. Ẹi re avbiẹ inugba ẹre Baibol tama ima wẹẹ, ọ kakabọ ru ekpataki ne ima gha mu ẹtin yan Osanobua. Vbe igiemwi:

“Ya ekhọe ruẹ hia mu ẹtin yan e Jehova. Ghẹ mu ẹtin yan emwi ne uwẹ roro ighẹ uwẹ rẹnrẹn. Gha ye ẹre rre vbe emwi ne u ru hia, ọ gha vbe gha ma ruẹ odẹ nọ kere.”—ITAN 3:5, 6.

“Ọ viọ emwi ne iran i mwẹ ne iran ni ya ọghọ nẹẹn. Ọ họn utumwẹ iran, ọ keghi miẹn iran fan.”—PSALM 145:19.

“Ma mu ẹtin yan rẹn wẹẹ, ma gha nọ rẹn emwi ke emwi nọ gua iho ọghẹe ro, ọ gha họn erhunmwu ima.”—1 JỌN 5:14.

“Emwa esi gha na erhunmwu, e Jehova ghi gha danmwehọ sokpan, ọ ghi yangbe avbe emwa dan.”—ITAN 15:29.

U gha tama Osanobua ọlọghọmwa ne u ye, ọ gha ru iyobọ nuẹn. Ọni ẹre ọ si ẹre ne Baibol na wẹẹ ne u “mu ẹtin yan Osanobua vbe ẹghẹ hia,” kevbe ne u ‘ta enegbe ruẹ hia ma rẹn.’—Psalm 62:8.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w20.04 16 ¶10

Gha Mwẹ Amuroro Kevbe Ẹnina Daa Etẹn

10 Adeghẹ ima na gha hia ne ima rẹn vbene emwi ye etẹn ima hẹ, te ima ya egbe tae Jehova. Hia ne u rẹn iran sayọ. Odẹ ne u khian ya ru ọna ọre ne u gha gu iran guan vbene iko te suẹn kevbe a gha zobọ nẹ, u ghi vbe gha lele iran winna vbe ikporhu. U sẹtin vbe tie iran ne iran do deba ruẹ rri evbare vbe owa. Ẹghẹ nii, u ghi do rẹn iran sayọ. Vbe igiemwi, u sẹtin do bẹghe ẹre wẹẹ, ọtẹn ne u te roro wẹẹ ẹi gbegbe ọmwa, ekhue ẹre ọ muẹn, ọtẹn ne u te kha wẹẹ, ọ mu ẹfe agbọn na yan uhunmwu, ọmwa ne obọ ẹse tọlọ ẹre nọ, ẹgbẹe ne u te vbe kha wẹẹ, iran i rherhe sẹ iko, ọ mwẹ emwi eso ne iran la gberra. (Job 6:29) Ẹmwata nọ wẹẹ, ọ ma khẹke ne ima gha fi “ukpẹ ye ẹmwẹ nọ ma khẹke” ima. (1Tim 5:13) Sokpan, ọ khẹke ne ima hia, ne ima rẹn etẹn ima sayọ, ma ghi hia ne ima rẹn emwi ne iran la gberra kevbe emwi ne iran he vbe miẹn vbe agbọn. Ọna gha ru iyobọ ne ima ya rẹn evbọsiẹ ne iran na ru emwi eso ne iran ru.

OCTOBER 23-29

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JOB 8-10

“Ahoẹmwọmwa Nẹi Beghe Ọghe Jehova Gbogba Ga Ima Ne Esu Ghẹ Sẹtin Rẹrẹ Ima”

w15 7/1 12 ¶3

Ma Gha Gele Sẹtin Ya Ẹko Rhiẹnrhiẹn Osanobua Ra?

Ẹi re avbiẹ ọlọghọmwa e Job miẹn, ọ na do gha roro ẹre wẹẹ, ẹi re ọmwa vbe irẹn, ẹre ọ te khẹke nọ miẹn egbe ọlọghọmwa vbenian. Ọ na vbe gha roro ẹre wẹẹ, ọ ma kaan Osanobua deghẹ irẹn mu ẹtin yan rẹn ra deghẹ irẹn ma mu ẹtin yan rẹn. (Job 9:20-22) Te Job wa gele yayi wẹẹ irẹn ẹre ọ rri ase, sẹrriọ wẹẹ, emwa ni danmwehọ re na do gha roro ẹre wẹẹ, te irẹn ghi kha wẹẹ irẹn rri ase, nọ gha te ya gha sinmwi oseghe ne Osanobua.—Job 32:1, 2; 35:1, 2.

w21.11 6 ¶14

De Afiangbe Ne U Gha Miẹn, Rhunmwuda Ahoẹmwọmwa Nẹi Beghe Ọghe Jehova?

14 Ahoẹmwọmwa ọghe Osanobua nẹi beghe, keghi gbogba ga ima. Vbe Devid ghi na erhunmwu gie Jehova, ọ na wẹẹ: “Wẹ ọrọre ehe ne I lẹre yi, u gha fan mwẹ vbe obọ ọlọghọmwa, I mu ẹmwẹ imiẹnfan ruẹn go rhunmwuda, wẹ ẹre ọ degue mwẹ. . . . Sokpan, iran ni mu ẹtin yan e Nọyaẹnmwa, ahoẹmwọmwa rẹn nẹi beghe, degue iran.” (Psm 32:7, 10) Vbe ẹghẹ nẹdẹ, te emwa wa gha gbe ekẹn ga ẹvbo ọghe iran, ne iran ya gbogba ga emwa ni rre uwu ẹre. Erriọ ẹre ọ vbe ye, te ahoẹmwọmwa nẹi beghe ọghe Osanobua gbogba ga ima, ne emwi rhọkpa ghẹ ya ima khian oghian rẹn. Deba ọni, ahoẹmwọmwa nẹi beghe ne Jehova mwẹ ne ima, ẹre ọ yae si ima kẹ egbe.—Jer 31:3.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w10 10/15 6-7 ¶19-20

“De Ọmwa Nọ Rẹn Ekhọe Ọghe Jehova?”

19 De emwi ne ima he ruẹ vbekpa “ekhọe ọghe Jehova”? Ọ khẹke ne ima gi Ẹmwẹ Osanobua ru iyobọ ne ima ya rẹn vbene ekhọe ọghe Jehova ye hẹ. Ọ ma khẹke ne ima gha roro ẹre wẹẹ, eke ne ẹwaẹn ra ẹtin ọghe ima sẹ, ẹre ọghe Jehova vbe sẹ, ra ne ima gha ya emwi nọ rre ima ekhọe ra emwi nọ maan vbe aro ima bu ohiẹn e Jehova. E Job keghi kha wẹẹ: “Akpawẹ ọmwa kẹkan ẹre Osanobua khin, I gha te zẹ ẹmwẹ wanniẹn ọnrẹn, ma gha gba gha rrie iko ya gui ẹzọ ima.” (Job 9:32) Vbe na ghee Job, ma gha ghi suẹn gha rẹn otọ vbene ekhọe ọghe Jehova ye hẹ, ọ wa yan ima unu rua, ma i ghi rẹn ẹghẹ ne ima gha ya kha wẹẹ: “Ẹmwẹ nọ ya ha ọmwa ehọ, ẹre ena khin vbekpa ẹtin ẹnrẹn. Ewẹwẹwẹ nọ fi la ehọ. De ọmwa nọ gha sẹtin rẹn vbene ọ gele kpọlọ sẹ hẹ?”—Job 26:14.

20 Ma ghaa tie Baibol, ma na miẹn emwi eso ne ima ma rẹn otọ re, katekate vbe nọ dekaẹn vbene Jehova ghee emwi hẹ, vbọ khẹke ne ima ru? Deghẹ ima ru ezanzan, sokpan ma ma ye rẹn otọ re, ọ khẹke ne ima ghee ẹre zẹvbe ẹkpotọ ne ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ ima mu ẹtin yan e Jehova. Yerre wẹẹ, ugbẹnso ako eso vbe Baibol keghi kie ẹkpotọ ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ ima mu ẹtin yan e Jehova kevbe odẹ nọ ya ru emwi. Ọ khẹke ne ima gha mu egbe rriotọ, ne ima vbe miẹn kue wẹẹ, ma ma rẹn otọ emwi hia ne Jehova ru. (Asan 11:5) Ẹghẹ nii, ma ghi miẹn kue wẹẹ ẹmwata ẹre ukọ e Pọl tae vbe ọ khare wẹẹ: “U miẹn vbene ẹfe Osanobua bun hẹ! U miẹn vbene ẹwaẹn kevbe irẹnmwi ẹnrẹn dinmwi hẹ! De ọmwa nọ gha sẹtin rhan otọ vbene ọ ta ẹmwẹ yi hẹ? Gha rẹn vbene ọ ru emwi hẹ? Zẹ vbene ebe tae: ‘De ọmwa nọ rẹn ekhọe Jehova? De ọmwa nọ bu ẹre ude? De ọmwa nọ he rhie emwi nẹẹn ẹdẹ, nọ miẹn ehe na dọlegbe ha ẹre nẹẹn?’ Rhunmwuda, irẹn ẹre ọ yi emwi hia, irẹn ẹre ọ zẹe ighẹ iran vbe rrọọ, ọghẹe ẹre ehia vbe khin. Uyi ọre ọghe Osanobua vbe ẹdẹdẹmwẹdẹ. Isẹ!”—Rom 11:33-36.

OCTOBER 30–NOVEMBER 5

EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JOB 11-12

“Odẹ Eha Ne Ima Khian Ya Sẹtin Gha Mwẹ Ẹwaẹn Kevbe Ne Ima Khian Vbe Ya Miẹn Ere Vbọ”

w09 4/15 6 ¶17

E Job Kegha Ya Aro Nọ Ghaan Ghee Eni E Jehova

17 De emwi nọ ru iyobọ ne Job ya rhikhan mu e Jehova? Ọse ne kankankan ẹre Job kevbe Jehova ghaa khin, vbene Job te suẹn gha miẹn ọlọghọmwa ughughan. Agharhemiẹn wẹẹ osẹ rhọkpa i rrọọ nọ rhie ẹre ma wẹẹ, e Job rẹnrẹn wẹẹ Esu ẹre ọ ghaa si e Jehova evẹn, e Job na ye gha hoo nọ gha ru emwi nọ yẹẹ e Jehova. Ọ khare wẹẹ: “Vbene I te ya wu, I i khian sẹ Osanobua rae!” (Job 27:5) Vbọsiẹ ne Job na sẹtin sikẹ Osanobua vbenian? Emwi nọ họn vbekpa obọ ne Osanobua ya mu Ebraham, Aizik kevbe Jekọb ne iran gba ke ẹgbẹe ọkpa rre, wa kakabọ yẹẹ ọre. E Job vbe gbarokotọ gha ghee emwi ughughan ne Jehova yi, ọna keghi ru iyobọ nẹẹn ya rẹn aro ọmwa ne Jehova khin.—Tie Job 12:7-9, 13, 16.

w21.06 10 ¶10-12

E Jehova Gu Ruẹ Rrọọ Vbe Ẹghẹ Hia

10 Gu etẹn ru ọse. Gu etẹn ne u rẹnrẹn wẹẹ, u gha miẹn emwi ruẹ vbe obọ iran ru ọse, ọ gha khọnrẹn wẹẹ uwa i re ihegbe, ra ehe ughughan uwa ke rre. E Baibol ye ima ẹre rre wẹẹ “Avbe ọmaẹn mwẹ ẹwaẹn.” (Job 12:12) Eniwanrẹn gha vbe miẹn emwi ruẹ vbe obọ avbe igbama ni mudia ẹse. Agharhemiẹn wẹẹ Jonatan sẹ nọ gha biẹ e Devid, ọni ma da iran obọ yi, ne iran ghẹ khian ọse ne kankankan. (1 Sam 18:1) E Devid vbe Jonatan wa ru iyobọ ne egbe, ne iran ya sẹtin ga e Jehova, agharhemiẹn wẹẹ, iran werriẹ aro daa ọlọghọmwa ni wegbe. (1 Sam 23:16-18) Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Irina, ne irẹn ọkpa ga e Jehova vbe ẹgbẹe ọre khare wẹẹ: “Etẹn vbe uwu iko sẹtin do yevbe evbibiẹ ima, ra ma sẹtin do yevbe ivbi erha ivbi iye. E Jehova gha sẹtin loo iran ya ru iyobọ nọ khẹke ne ima.”

11 Na do gu ọmwa ru ọse i re emwi nọ khuẹrhẹ, katekate deghẹ u na gha re ọmwa ne ekhue mu. Ọ mwẹ ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Ratna ne ekhue wa mu; ọtẹn na keghi la odẹ ọghe ẹmwata na, agharhemiẹn wẹẹ emwa ghaa zẹ ọre kpokpo. Ọ khare wẹẹ, “I keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, I gele gualọ iyobọ ọghe etẹn ni rre uwu iko.” Na do ta enegbe ọmwa ma ọmwa, i re emwi nọ khuẹrhẹ, sokpan ma ghaa mu otọ ẹko ima ma ọmwa ọvbehe, ima vbe ọmwa nii sẹtin do khian ọse ne kankankan. Avbe ọse ruẹ hoo ne iran ru iyobọ nuẹn, sokpan iran i khian sẹtin ru vberriọ, deghẹ u ma tama iran vbene emwi ye ruẹ hẹ.

12 Ọkpa vbe usun odẹ nọ ghi maan sẹ, ne ima gha ya gu etẹn ru ọse, ọre ne ima gha deba iran winna vbe ikporhu. E Carol na ka guan kaẹn sin khare wẹẹ: “Te I ghi gu obọ etẹn nikhuo nibun, rhunmwuda ne I na deba iran winna vbe ikporhu, kevbe iwinna ugamwẹ ọvbehe. Vbe ọwara ukpo nibun gha dee, te Jehova wa loo avbe ọse na ya ru iyobọ mẹ.” Ẹghẹ na loo ro ya gu etẹn ru ọse, i re ẹghẹ na mu rhia. E Jehova keghi loo avbe ọse vbenian ya ru iyobọ nuẹn, vbe u ghaa rre uwu ohioro ra uwu ọlọghọmwa ọvbehe.—Itan 17:17.

it-2 1190 ¶2

Ẹwaẹn

Ẹwaẹn Nọ Ke Obọ Osanobua Rre. Obọ e Jehova ọkpa ẹre a na miẹn ẹwaẹn nọ sẹre, irẹn ọre “ogie ẹwaẹn.” (Rom 16:27; Arhie 7:12) Ọmwa nọ mwẹ irẹnmwi ọre ọmwa nọ rẹn ẹmwata vbekpa emwi ke emwi. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ e Jehova ẹre ọ yi emwi hia, kevbe wẹẹ irẹn ọre “Osanobua ẹdẹdẹmwẹdẹ” (Psm 90:1, 2), ọ rẹn emwi hia nọ khẹke nọ rẹn vbekpa uhunmwu otagbọn na kevbe ẹrinmwi, ọ rẹn vbene a ya yi ẹre hẹ, emwi ni rre uwu ẹre kevbe emwi ni he sunu vbọ, do fi ebanban. Avbe uhi ughughan ni dia evbayi kevbe emwamwa ni rre otọ vbe uhunmwu otagbọn na nẹi fi werriẹ, ne emwa nagbọn hẹnhẹn egbe yan vbe iran gha khian ru ezanzan kevbe vbe iran gha khian ru emwi ọgbọn ladian, e Jehova ẹre ọ ru ehia ye otọ. Akpawẹ ọ ma ru vberriọ, emwi ọkpa i rrọọ ne emwa nagbọn gha te sẹtin ru. (Job 38:34-38; Psm 104:24; Itan 3:19; Jer 10:12, 13) Avbe ilele ọghẹe nọ wẹẹ ne ima ya gha ru emwi vbe ẹdagbọn ima ẹre ọ ghi ru ekpataki sẹ. Avbe ilele na ẹre ọ ya orhiọn ima sotọ, ẹre ọ ru iyobọ ne ima ya rẹn emwi nọ khẹke ya ru, ẹre ọ vbe ru iyobọ ne ima ya musọe vbe ẹdagbọn ima. (Diut 32:4-6; ya ghee JEHOVAH [A God of moral standards].) Emwi ọkpa i rrọọ ne Jehova i sẹtin rẹn otọ re. (Aiz 40:13, 14) Ẹmwata nọ wẹẹ ugbẹnso, ọ kue yọ ne emwi eso nọ ma gu ilele nọ gbae ọghẹe ro sunu, nene emwi ghi kue gha mwẹ alaghodaro vbe ẹghẹ eso, sokpan, obọ re ẹre emwi hia ye, ọ gha sẹ ẹghẹ, emwi hia gha sunu vbene ọ gualọe yi, emwi hia nọ tae gha vbe mwẹ uhunmwu.—Aiz 55:8-11; 46:9-11.

Emwi Ewe Ọghe Orhiọn

w08 8/1 11 ¶5

Vbene A Ya Gu Avbe Igbama Guan Hẹ

▪ ‘I hia ne I rẹn otọ emwi nọ hoo nọ ta ra?’ Ebe Job 12:11 khare wẹẹ: “Sokpan, zẹ vbene evbare na danmwẹ rhiẹnrhiẹn aranmwẹ ruẹ, erriọ ẹre ẹmwẹ na họn vbe rhiẹnrhiẹn ehọ ruẹ.” Ẹghẹ na ẹre ọ gele ya khẹke ne u “danmwẹ” ẹmwẹ ne ovbuẹ nokpia ra nokhuo ta. Avbe igbama mobọ nianian emwi gberra egbe vbe iran ghaa guan. Vbe igiemwi, ovbuẹ nokpia ra nokhuo sẹtin kha wẹẹ, “Ẹghẹ hia ẹre u ya ru vbe na miẹn wẹẹ ọmọmọ ẹre I khin!” ra “Ẹghẹ ọkpa i rrọọ ne u ya danmwehọ mwẹ!” Ne u gha te ya rhie aro tua avbe ifiẹmwẹ nọ ma gba nọ loo ro, vbe na ghee “ẹghẹ hia” kevbe “ẹghẹ ọkpa i rrọọ,” yerre wẹẹ, egbọre ẹi re ọni ovbuẹ gele hoo nọ ta. Vbe igiemwi, deghẹ ovbuẹ na kha wẹẹ, “Ẹghẹ hia ẹre u ya ru vbe na miẹn wẹẹ ọmọmọ ẹre I khin,” a sẹtin miẹn wẹẹ emwi nọ hoo nọ ta ọre wẹẹ, “U ma gba ẹko mwẹ.” Deghẹ ọ na vbe kha wẹẹ, “Ẹghẹ ọkpa i rrọọ ne u ya danmwehọ mwẹ,” a sẹtin miẹn wẹẹ emwi nọ yae kha ọre wẹẹ, “I hoo ne I tama ruẹ emwi nọ rrọọ mwẹ ekhọe.” Rhunmwuda ọni, deghẹ iran na ta ẹmwẹ ma ruẹ, u ghi hia ne u rẹn otọ emwi ne iran yae kha.

    Ebe Edo Hia (2001-2025)
    Lọg Out
    Lọgin
    • Edo
    • Share
    • Vbene Ne U Gualọe Yi
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Vbene A Ya Loo Ẹre Hẹ
    • Uhi Nọ Dia Ayahọmwaehọ Ọghe Emwa Ni Loo E Wẹbsait Na
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Lọgin
    Share