I Keghi Gi E Jehova Dia Emwi Hia Ne I Ru

May 19, 1940 ẹre a biẹ mwẹ vbe ẹvbo na tie ẹre Amioûn vbe Lebanon. Vbọ ghi rre ukpo eso vba, ẹgbẹe mwẹ keghi si kpa gha rrie Tripoli. Evba ẹre evbibiẹ mwẹ na koko mwẹ waan, te iran wa hoẹmwẹ ima, erriọ iran vbe ya hoẹmwẹ e Jehova. Emọ isẹn ẹre evbibiẹ mwẹ biẹlẹ, ikpia eva, ikhuo eha; mẹ ẹre ọ ghaa re alagbodẹ. Evbibiẹ mwẹ ma zẹdẹ mu ẹmwẹ igho yan uhunmwu, e Baibol na tie, iko na yo kevbe iwinna ikporhu ẹre iran wa mu ye okaro.

Etẹn na hannọ zẹ wa gha bun vbe iko ọghe ima. Ọkpa vbe uwu iran ọre Ọtẹn Nokpia Michel Aboud; irẹn ẹre ọ ghaa siẹnro iko ọghomwa na tie ẹre book study vbe ẹghẹ nii. E New York ẹre ọ na miẹn odẹ ẹmwata na; vbe ọ ghi rre 1921, ọ na suẹn gha ya ẹmwata na wewe vbe Lebanon. I i khian sẹtin mianmian obọ esi ne ọ ya mu etẹn nikhuo eva na tie ẹre Anne kevbe Gwen Beavor; vbe ẹghẹ na kha na, te etẹn eva na da ladian vbe Owebe Gilead. Etẹn nikhuo eva na, na do gha re ọse ima ne kankankan. Ukpo nibun ghi gberra nẹ, I keghi dekun Anne vbe United States; te I wa gha ghọghọ vbe I miẹn ọnrẹn. Vbọ ma he kpẹẹ vba, I na vbe miẹn Gwen; vbe ẹghẹ na kha na, abotu nọ rre London vbe England, ẹre irẹn vbe ọdafẹn ọnrẹn na tie ẹre Wilfred Gooch na gha ga.

IWINNA IKPORHU VBE LEBANON

Etẹn ma gha bun vbe Lebanon vbe I waan dee. Sokpan te ima wa gha ya izọghae kporhu ma emwa, agharhemiẹn wẹẹ, ọkaolotu ugamwẹ eso ghaa zẹ ima kpokpo. Ọ mwẹ emwi eso ni sunu daa ima, ne I i khian sẹtin mianmian.

Ọ ghaa mwẹ ẹdẹ ọkpa vberriọ, mẹ vbe ọtẹn mwẹ nokhuo ighẹ Sana kegha kporhu vbe egedege ọkpa. Ohẹn esọsi ọkpa na wa bu ima gha die eke ne ima na kporhu. Ọ yevbe ọmwa ẹre ọ tie ẹre rre. Ọ na wa suẹn gha rhovbiẹ ọtẹn mwẹ nokhuo. Ọ na ghi ya ohu sua ọtẹn mwẹ vbe eke ne ọ mudia yi vbe ọkpẹn ikpawẹ na ya hin egedege; ọtẹn mwẹ na ke evba de gha die otọ, egbe ẹre na bolo. Ọmwa na ghi gu ima tie olakpa; olakpa nii keghi ru emwamwa ne ọmwa gbaroghe ọtẹn mwẹ. Iran na ghi mu ohẹn nii gha rrie police station, iran ghi sẹ evba, iran na miẹn osisi vbe obọ ẹre. Ẹre ọkaolotu ọghe avbe olakpa ni rre evba na ghi nọ ohẹn nii wẹẹ: “Larre, ọkaolotu ugamwẹ ẹre u gele khin ra, ra ọghe ikpata?”

Emwi ọvbehe nọ sunu ne I i khian sẹtin mianmian, ọre ẹghẹ ne iko ọghe ima ya mu imọto ọkpa vbe haya, ne iran ya mu ima gha rrie ẹvbo ọkpa, nọ wa kakabọ khian fua ne orere ẹvbo, ne ima ya kporhu vba. Te emwi hia wa gha khian hẹnẹhẹnẹ a te miẹn wẹẹ, ohẹn esọsi nọ rre ẹvbo nii họn wẹẹ, te ima do kporhu vba. Nene ohẹn keghi gu emwa eso si uma, ne iran gu ima khọn. Iran ghi rre, iran na suẹn gha filo ugbe gbe ima. Iran na ya ugbe nii va erha mwẹ uhunmwu, I i khian sẹtin mianmian vbene uhunmwu ẹnrẹn ya gha tue esagiẹn vbe ẹdẹrriọ. Erha mwẹ kevbe iye mwẹ na ghi kpa gha rrie eke ne ima mu imọto yi; ma nikẹre na vbe lele iran, ohan na wa gha mu ima. Sokpan, I i khian sẹtin mianmian emwi ne iye mwẹ tae, vbe ọ khiẹn erha mwẹ uhunmwu. Ọ wẹẹ: “E Jehova lahọ yabọ iran. Iran ma rẹn emwi ne iran ru.”

Ọ vbe gha mwẹ asẹ ọkpa ne ima mu otuẹ gha rrie ọghe etẹn ima vbe igue. Ma keghi miẹn ọkaolotu ugamwẹ ọkpa vbe owa erha mwẹ nọkhua. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, Osẹẹ Jehova ẹre evbibiẹ mwẹ khin. Agharhemiẹn wẹẹ, ukpo ehan kẹkan ẹre I ghaa ye vbe ẹghẹ nii, nene okpia na nọ mwẹ wẹẹ, “Vbọzẹ ne u ma na he dinmwiamẹ?” I keghi tama rẹn wẹẹ, ọvbokhan kherhe ẹre I ye khin, kevbe wẹẹ, te ọ khẹke ne I ka rẹn emwi nibun nẹ vbe Baibol, I ghi vbe gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, I ke dinmwiamẹ. Ẹmwẹ ne I tae keghi mu ẹre ohu, ọ na ghi tama erha mwẹ nọkhua wẹẹ, I i mwẹ ọghọ.

Sokpan, ẹi re ẹghẹ hia ẹre egbe emwi vbenian ya gha sunu. Emwa nibun vbe Lebanon wa mwẹ ekhọe esi, erriọ ẹre iran vbe ya soyaya mu emwa. Rhunmwuda ọni, ma wa sẹtin gha kporhu ma emwa nibun, ma vbe gha gu iran nibun ruẹ e Baibol.

MA KEGHI KPA GHA RRIE ẸVBO ỌVBEHE

Vbe I ye rre esuku, igbama okpia ọkpa keghi mu otuẹ gha die Lebanon, e Venezuela ẹre ọ ke rre. Iko ọghe ima ẹre ọ ghaa yo, evba nii ẹre irẹn vbe ọtẹn mwẹ nokhuo na tie ẹre Wafa, na ghi suẹn gha si egbe obọ. Vbene ẹghẹ ya khian, ọ keghi rhie ọtẹn mwẹ, iran eveva na ghi gha rrie Venezuela. E Wafa keghi gbẹn elẹta rre, ọ na wẹẹ ne erha mwẹ viọ ima hia gha die Venezuela, rhunmwuda, ẹmwẹ ima wa da irẹn. Vbe okiekie, ma hia na gele si gha rrie Venezuela!

Ukpo 1953 ẹre ima sẹ e Venezuela, ma kegha rre Caracas vbe ọkpẹn eke ne President ọghe ẹvbo nii dia. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ ọvbokhan ẹre I ye gha khin, ẹghẹ ke ẹghẹ ne I ya miẹn e President vbe uwu imọto ọghẹe nọ mose, ọ ghi wa gha gbe mwẹ otiti. Sokpan, ọ ma gha khuẹrhẹ ne evbibiẹ mwẹ, rhunmwuda, ẹvbo na wa kakabọ lughaẹn ne eke ne ima ke rre; te urhuẹvbo ọghe iran, evbare ne iran re kevbe odẹ ne iran ya ru emwi, wa lughaẹn ne ọghe ima. Evba nii ghi suẹn gha gu iran egbe ro nẹ, emwi nọ wegbe keghi sunu daa ima.

EMWI NỌ WEGBE KEGHI SUNU

Erha mwẹ na suẹn gha khuọnmwi. Te ọna wa kpa ima hia odin, rhunmwuda, erha mwẹ i kẹ khuọnmwi. Ọbo ebo keghi kha wẹẹ, ọ mwẹ emianmwẹ na tie ẹre pancreatic cancer. Rhunmwuda ọni, ọ na ghi ya ru operation. Sokpan vbọ ghi rre uzọla ọkpa vba, erha mwẹ na wu.

Te ẹmwẹ uwu ọghe erha mwẹ wa da ima hia sẹ ugboloko, ẹmwẹ ne unu i sẹtin gie vbene ọ ghaa ye ima hẹ. Ukpo 13 kẹkan ẹre I ghaa ye vbe ẹghẹ nii. Ma ma te rẹn wẹẹ, erha ima gha rherhe wu sẹ ima rae, iro na wa han ima. Iye mwẹ ma rherhe yayi wẹẹ, erha ima gele wu nẹ. Sokpan, ma na do bẹghe ẹre wẹẹ, vbene a miẹn agbọn, erriọ ẹre a yin ẹnrẹn; e Jehova keghi ru iyobọ ne ima ya zin egbe. Vbe I ghi rre ukpo 16, I keghi ladian vbe owebe nukpogieva vbe Caracas; I na wa gha hoo ne I ru iyobọ ne ẹgbẹe mwẹ.

Vbe uwu ẹghẹ na kha na, ọtẹn mwẹ nokhuo ighẹ Sana, keghi rọnmwẹ ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Rubén Araujo, nọ yo Owebe Gilead, ọ ghi ladian vbe owebe nii, ọ keghi werriegbe do gha ga vbe Venezuela. Vbene ẹghẹ ya khian, iran eva na ghi kpa gha rrie New York. Vbe ẹgbẹe mwẹ ghi kha wẹẹ, ne I lae university, I na gha rrie ọghe ọtẹn mwẹ nokhuo kevbe ọdafẹn ọnrẹn vbe New York, I na gha ke owa iran yo esuku. Iran wa kakabọ ru iyobọ mẹ ya deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn. Deba ọni, etẹn nikpia ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn, wa gha bun vbe iko ọghe ima na tie ẹre Brooklyn Spanish. Eva vbe uwu iran ne I wa gu obọ ẹre, ọre Milton Henschel kevbe Frederick Franz; abotu nọ rre Brooklyn ẹre iran na gha ga.

Vbọ ghi bu ufomwẹ ọghe ukpo iruẹmwi nokaro vbe university ne I ghaa ye vbe New York, I na suẹn gha muẹn roro, emwi ne I khian ya ẹdagbọn mwẹ ru. Vbe ẹghẹ na kha na, I tie ebe Owa Ọkhe nibun nẹ, nọ guan kaan na gha fian okhuo ne egbe ọmwa vbe otu e Jehova, I vbe gha ru erria yan rẹn. I vbe bẹghe vbene avbe arọndẹ kevbe etẹn ni ga vbe abotu ya sọyẹnmwẹ hẹ, I na vbe gha hoo ne I yevbe iran. Sokpan vbe ẹghẹ na kha na, I ma he dinmwiamẹ. Vbọ ma he kpẹẹ vba, I na do bẹghe ẹre wẹẹ, ọ khẹke ne I ya egbe fiohan ne Jehova. Erriọ ẹre I gele ru ẹre zẹẹ, I na ghi dinmwiamẹ vbe March 30, 1957.

AZẸ NE KPATAKI

Vbe I ghi dinmwiamẹ nẹ, I na suẹn gha zẹ ọre vbe iro wẹẹ, I hoo ne I gha re arọndẹ. Sokpan I na do bẹghe ẹre wẹẹ, ẹi khian gha khuẹrhẹ mẹ ne I ya rhie egbe ye iwinna arọndẹ, vbene I na ye rre esuku. I na ghi gbẹn elẹta gie iye mwẹ kevbe etẹn mwẹ vbe Venezuela wẹẹ, I hoo ne I dobọ esuku yi, ne I suẹn iwinna arọndẹ; I gha vbe gbẹn gie iran, iran ghi vbe gbẹn gu mwẹ.

Vbọ ghi rre June 1957, I na werriegbe gha rrie Caracas. Sokpan vbene I ya do vba ẹgbẹe mwẹ ma gha maan, te emwi wa gha ba su iran. Iran kegha gualọ ọmwa ọvbehe vbe uwu ẹgbẹe nọ gha sẹtin gha ru iyobọ igho ne iran. Ẹre I na ghi suẹn gha winna vbe bank; sokpan vbe uwu ena hia, iwinna arọndẹ ye gha rrọọ mwẹ ekhọe, rhunmwuda, ọni ẹre ọ ya mwẹ werriegbe gha die owa. I na ghi hia ne I suẹn iwinna arọndẹ ba iwinna bank ne I winna. Erriọ ẹre ọ wa gha ye vbe ọwara ukpo nibun. Agharhemiẹn wẹẹ, ọ ma gha khuẹrhẹ vbe uwu ẹghẹ na, te ọyẹnmwẹ wa gha sẹ mwẹ!

Emwi ọvbehe ne Osanobua ya fiangbe mwẹ, ọre okhuo esi ne I rhie re. Eni ẹnrẹn ọre Sylvia; okhuo nọ mose kevbe nọ hoẹmwẹ e Jehova wa nọ. E Germany ẹre irẹn vbe evbibiẹ ọre ke gha die Venezuela. Vbene ẹghẹ ya khian, ma keghi biẹ emọ eva; a tie nokpia Michel (Mike), a na gha tie nokhuo Samira. I na wẹẹ ne iye mwẹ do tota kẹ ima ne I gha gbaroghe ẹre. I na ghi dobọ iwinna arọndẹ yi, rhunmwuda iwinna nọ bun nọ bi yọ mwẹ izabọ vbe uwu ẹgbẹe. Ọrheyerriọ, te I ye gha zọghae vbe iwinna ikporhu. I gha rhie ẹdẹ vbe isiwinna, mẹ vbe ọvbokhan mwẹ ghi hia ne ima rhie obọ ye iwinna arọndẹ ọghe ovbiẹghẹ kherhe.

AZẸ NE KPATAKI ỌVBEHE

Ivbi mwẹ ye gha rre esuku, vbe ẹghẹ ne emwi ne I ta vbe omuhẹn ọghe okha na ya sunu. Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, te I wa gha miẹn re, zẹ kọ; erriọ emwa ni winna vbe bank ughughan vbe ya gha fian obọ mẹ. Ọrheyerriọ, I na gha hoo ne emwa rẹn mwẹ ye ọguọmwadia e Jehova. I na suẹn gha muẹn roro, emwi ne I gha ru nọ mieke na gha yerriọ. Ẹre imẹ vbe ọvbokhan mwẹ na ghi tota, ne ima mieke na guan kaan vbene ima ya loo igho hẹ. I rẹnrẹn wẹẹ, I gha dobọ iwinna bank ne I ru yi, iran gha wa mu igho ọrhẹnrhẹn mẹ, ne I ya da egbe yi. Deba ọni, I ma gha mwẹ osa rhọkpa vbe urhu; ẹre ima na ghi kha wẹẹ, deghẹ ima na fẹko gha tete igho ne ima mwẹ, ọ gha mu ima la ẹghẹ nọ taẹn.

Azẹ ne ima ru na ma gha khuẹrhẹ hiehie, sokpan ọvbokhan mwẹ ne ekhọe esi, kevbe iye mwẹ na wa ya ekhọe hia rhie obọ ba re. Ẹre I na gha ghọghọ wẹẹ, emwi rhọkpa i ghi rrọọ nọ gha mu idobọ yọ, ne I ghẹ dọlegbe suẹn iwinna arọndẹ. Sokpan, emwi ne ima ma te yaro yi na wa sunu.

IYẸN OGHỌGHỌ!

Ọbo ebo ọghe ima keghi tama ima wẹẹ, ọvbokhan mwẹ hanmwa. Ma ma te zẹdẹ yaro yọ wẹẹ ma gha biẹ ọmọ ọvbehe, sokpan iyẹn oghọghọ wa gha nọ. Ọrheyerriọ, I na gha roro ẹre, deghẹ I gha ye sẹtin rhie egbe ye iwinna arọndẹ. Ma na ghi suẹn gha mu egbe khẹ ọmọmọ nọ dee. Sokpan I na ye gha roro ẹre deghẹ emwamwa ne ima ka ru gha ye gba re.

Ma ghi werriegbe ziro ẹre, ma na ghi kha wẹẹ, vbene ima ka tae, erriọ ẹre ọ khian ye gha ye. Vbọ ghi rre April 1985, ọvbokhan mwẹ na biẹ; ma na ghi he ọmọ nii Gabriel. Ọrheyerriọ, I keghi dobọ iwinna bank ne I ru yi; ẹre I na ghi dọlegbe suẹn iwinna arọndẹ vbe June 1985. Vbene ẹghẹ ya khian, I na ghi suẹn gha ga zẹvbe ọkpa vbe Agbaziro Ọghe Abotu. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, ẹi re Caracas ẹre abotu ye, I kegha ke owa yo abotu igbava ra igbaha vbe uzọla; ke owa mwẹ gha rrie eke ne abotu ye kegha re ibiriki 50.

MA KEGHI SI KPA GHA RRIE EHE ỌVBEHE

Ẹvbo na tie ẹre La Victoria ẹre abotu ghaa ye. Rhunmwuda ọni, ma keghi zẹ ọre vbe iro wẹẹ, ma gha si kpa gha rrie odọ ne ima mieke na sikẹ abotu. Ọ ma gha khuẹrhẹ hiehie. Sokpan I wa gbọyẹmwẹ ye odẹ ne ẹgbẹe mwẹ ya ku obọ gbe ba mwẹ. Ọtẹn mwẹ nokhuo ighẹ Baha na wẹẹ, irẹn a gha gbaroghe iye ima. Vbe ẹghẹ na kha na, e Mike rhie okhuo nẹ, sokpan e Samira kevbe Gabriel ye gha gu ima rre owa. Ọ ma gha khuẹrhẹ ne iran ya sẹ avbe ọse iran rae vbe Caracas gha rrie La Victoria. Deba ọni, ọ ma vbe gha khuẹrhẹ ne ọvbokhan mwẹ nọ kpa hin orere ẹvbo rre, nọ gha rre igue nekherhe. Owa nekherhe ẹre ima hia khian ghi do gha ye. Ọghe ne ẹmwata, ọ ma gha khuẹrhẹ ne ima rhọkpa, ne ima kpa hin Caracas rre gha rrie La Victoria.

Sokpan vbene ẹghẹ ya khian, emwi hia na dọlegbe fi werriẹ. Ovbi ima ighẹ e Gabriel keghi rhie okhuo, e Samira na vbe gha rre ọghe obọ re. Vbọ ghi rre 2007, otu na ghi wẹẹ ne imẹ vbe ọvbokhan mwẹ gha die Bẹtẹl ne ima do gha ga vba; e Bẹtẹl ẹre ima na ye ga do sẹ ebanban. Ọdiọn ẹre ọvbi ima nọdiọn ighẹ Mike khin, irẹn vbe ọvbokhan rẹn ighẹ e Monica koko ru iwinna arọndẹ. Ọdiọn ẹre Gabriel vbe khin, irẹn vbe ọvbokhan rẹn ighẹ Ambra rre Italy. Arọndẹ ẹre Samira khin, ọ vbe ke owa ru iyobọ ye iwinna nọ khian vbe Bẹtẹl.

AZẸ NE I KA RU, ẸRE I KHIAN YE RU

Vbene ẹmwata, I ru azẹ nibun nẹ vbe arrọọ mwẹ, sokpan I ma gbe I ma rẹn hiehie. Ẹkpotọ gha kie mẹ ne I dọlegbe ru ẹre, azẹ ne I ka ru, ẹre I khian ye ru. I wa gbọyẹmwẹ ye ukpamuyọmọ nibun ne I mwẹ vbe ugamwẹ e Jehova. Ke ẹghẹ gha dee, I do bẹghe ẹre wẹẹ, ọ wa khẹke ne ọmwa kakabọ sikẹ e Jehova. Ọre te ima khian ru azẹ nekherhe, ra azẹ nọkhua, e Jehova gha sẹtin rhie ọfunmwegbe “nọ gberra ne ọmwa nagbọn gha sẹtin rẹn otọ ẹre” ne ima. (Fil 4:6, 7) Mẹ vbe ọvbokhan mwẹ wa sọyẹnmwẹ iwinna ọghe ima vbe Bẹtẹl. Ma rẹnrẹn wẹẹ, te Jehova wa fiangbe ima, rhunmwuda ne ima na gi ẹre dia emwi hia ne ima ru.