Jèhóvà Zàse ɓěɔ̀ jĩ̀ xwɛ̌ m̀ dyuò dyíɛ́? À ɖíɛ́ ɓě ɓɛ́ìn nì mǔè ɓě mɔɔ nì kũ̀à-nyu-mǔè ɓě mɔɔ nì ɖɛ-cɛ̃́-mǔè ɓě jǔɛ̀. Mɔɔ, ti ɖòɛ̀ ɓaɖaín à kè mɔ̀ ɖǎ Báɓòɔ̀ dɔ́ɔ́ kɔ̃in dè ɖò. Nyɛ́ ɓě à jǔ jɛ́ɛ́ kɛ́, kè ɖɛ́ kɔ̃̀ jè à cɛ̃ ɖɛ ɓě à po jǎà kɛɛ jè nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě gbo kɛ́?

À mɔ̀ nì mǔè ɓě. À sɔ̀ìn ɖé nyɔ-dù kò-kò ɓě ɓéɖéà cĩ́-kà kò-kò ɓěɛɛ hwìɛ̀. À ɖíɛ́ ɓě nì ma ɓiè-kpò kà kò ɖò mú, ké à ɖíɛ́ ɓě se ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ jè jǎà po. Hwɛ̀ ɓɛ́ à ké Jɛ̀hóvà Zàse ɓě jǔ kɛɛ, à séín ɖú ma ti dyí ɓɛ́ à ké Báɓóɔ̀ tɛ̀mɛìn-ɖɛ̀ ɓě múin gmɔìn nɔ̀mɔ̀ dyíin. (Àpɔ́sò 17:11) À wɔ̃́ìn ma ɖɛ ɓě ɓɛ́ à cɛ̃́ kɛɛ gbo, ké à mìɔùn wɔ̃́ ɓɛ́ à ké Jɛ̀hóvà Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓiè.

À dyé kpáná dyììn ɖé Báɓòɔ̀ cɛ̃́-cɛ̃́ mú. Kà nyɔ séín dyéà fũ̀à-fṹá dyí, ké wa ɓéɖéà kpéí-hwɛ̀-hwɛ̀ kɛɛ, kà dyúáɖòɔ̀ kǎà à nì ɖekè. Sepóɛɖé à vɔ̃ ɓɛ́ à ké cĩ́ kà Báɓòɔ̀ gma ɓě nyuà cɛ̃ɛ kɛ jèɛɛ, à nì nɔ̀mɔ̀ dyíin dyéɛń ɖé à cĩ́-cĩ́ɔ̀ mú. (Wɛ́ɖɛ́ 128:1, 2) Xwíníín kɔ̃̀ jè à cɛ̃à ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓě ɓɛ́ à ɖǎ cɛ̃́ ɖé Báɓòɔ̀ mú ɖé nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě gboɛɛ ɖò nìà wɛ.

À kpɔ̃ Gèɖèpɔ́ɔ̀ gma ɓěɔ̀ dyi. Gma ɓě nìà ɖé Báɓòɔ̀ múɛɛ nyuɛ ké à dyé nɔ̀mɔ̀ dyíin, ké à dyé nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě kpéín. Ké ɖeɛɛ, wa nyuɛ ké à ɓéɖé kpeɖe sɛ́ɖɛ́ìn dyí kè hwòɖǒ-kɔ̃in-nɔ̀mɔ̀-nɔ̀mɔ̀. Wa nyuɛ ké à mɔ̀ nyɔ sɛ́ɖɛ́ìn dyí ɓě ɓɛ́ à nyu ɖɛ nɔ̀mɔ̀ kɔ̃in ɓě ɖé nyɔǔn hwìɛ̀ kɛ, ɔ kè wa po xwéɖé-dù kpéí ɓɛ́ wa ké gbo kpɔ̃ìn, kè ɓɛ́ wa ké se ɖɛ gbà nyu-nyu sɔ̃ún po. À dèɛ̀ hwòɖǒ kɔ̃ kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ “se nyɔ ɖò mú ɖɛ̀ɓɛ̀ mìɔ, ɓɛ́ ɔ ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɖò mɔ̀ùn dyí ziɛ.” Ðɛà kɔ̃̀ jèɛɛ, à mɔ̀ ɖíí ɓě sɔ̀ìn ɖé ɓóɖó-dù séín kɔ̃ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ zùùɔ̀ nì gboɛ, ké à se mú geìn. À mɔ̀ nì mǔè ɓě dyɛo, kɛɛ à cĩ́-kà kò ní.—Àpɔ́sò 4:13; 10:34, 35.

• Xwɛ̌ Jɛ̀hóvà Zàse ɓě nyu nìɛ̀ kà nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě nìà kɛ́?

• Kpeɖe ɓěɔ̀ nyɛ́ Jɛ̀hóvà Zàse ɓě ɖǎ cɛ̃́ ɖé Báɓòɔ̀ múɛ́?

Nyɔ pàɖǎ hwòɖǒ ɖá Jɛ̀hóvà Zàse nyɛ̀nɛ̀ɔ̀ mɔ̀ ɓiè-kpò ɖìè ɖòɛ̀ nyɛ́nɛ́. Kɛɛ jǎà Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyúáɖòɔ̀ ɖǎó zɔ̃̌ɔ̀ ɔ gbo-nì-nyɔ̀ ɓě “zàse” nyɛ̀nɛ̀ nìà kɛ jǔìn, ké zɔ̃ 2,700 zi kɔ̃ ɖǎ zi. (Àzédyà 43:10-12) Hwɛ̀ ɓɛ́ zɔ̃ mɔ̀à 1931 kɛɛ ké ma nyiniɛɛ, wa ɖáìn ma à Báɓò-Cɛ̃́-Nyɔ̀ Ɓě. Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jè à ɖú ma Jɛ̀hóvà Zàse nyɛ̀nɛ̀ɔ̀ dyí kɛ́?

Nyɛ́nɛ́ɔ̀ tɛ̀mɛ̀ìn nyɔ mɔ̀ à Gèɖèpɔ́ɔ̀ kɛ. Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɛ́nɛ́ mɔ̀à Jɛ̀hóvà kɛɛ nì Báɓò cèè-ɖɛ̀ sùà ɓě nìó zɔ̃̌ɔ̀ kɛɛ mú kpa táázĩ̀ìn kè táázĩ̀ìn. Wa ɖǎ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɛ́nɛ́ɔ̀ Báɓò-dù pàɖǎ mú zà, ké wa ɖǎ dya-dè-nyɛ̀nɛ̀ ɓě ɔ bɛ̃̌ǐn po. Ɔ hwɔìn kà Bounɓo mɔɔ Gèɖèpɔ́ɔ̀. Kɛɛ jǎà Gèɖèpɔ́ɔ̀ tɛ̀mɛ̀ìn ma ɔ mìɔùn Mózè dyí dyììn ɖé ɔ nyɛ́nɛ́ mɔ̀à Jɛ̀hóvà kɛɛ mú, ké ɔ ɖá, “Nyɛ́nɛ́ nìà kɛ mɔ̀ ní nyɛ́nɛ́ kánáá pū.” (Ɛ́séɖɔ̀ 3:15) Kǎà Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyu ma ɔ mìɔùn kè kũùn-kpò ɓěɔ̀ gboi zaìn nyuɛ. Ɔ mɔ̀ dya-dè-dè ɓó à bìì ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mú-hwɛ̀-nyɛ̀nɛ̀ɔ̀ ké à kɔ̃ nì.

Nyɛ́nɛ́ɔ̀ zaìn à kũ̀àɔ̀ jè kɔ̃in. Nyɔ ɓáún-ɓáún sɔ̀ìn ɓó dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-gàà mɔ̀ ma kà Éɓò kɛ gboɛɛ, nyuó zɔ̃̌ɔ̀ waà Jɛ̀hóvà hwìɖǐǐ-taɓa-taɓaɔ̀ jè zàse. Nóà kè Ééɓòɖòhɛ̃́ɛ̀ kè Seɖɔ́ kè Mózè kè Dèɓé ɔ kè nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě kpá ma “zàse kúɖúú ɓě” nìà kɛɛ hwìɛ̀. (Híìbúɖúù 11:4–12:1) Kà nyɔ ɖò ɓɛ́àìn zàse nyuɛ ɖé gɔ̌mànà-nyɔ̀ ɓě dyúa ɓó nyɔ ɖò seà ɖɛ gbà nyu kɛ bììɛɛ, kǎà à hwòɖǒ mɔ́ ɓɛ́ à ké jǎà ɓá Gèɖèpɔ́ɔ̀ jè dyíɛɛ nyɔǔn gbo cɛ̃.

À nì Jízɛ̀ ɓo bɛ̃̌ǐn síɛń. Báɓòɔ̀ ɖáìn Jízɛ̀ “hwòɖǒ-kɔ̃-dè-nyɔ̀ ɔ kè jǎà-zàse.” (Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 3:14) Jízɛ̀ mìɔùn ɖá ɔ ‘nyu ké wa dyuò ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɛ́nɛ́,’ ké ɔ ‘cɛ̃ ma jǎà’ ɓá Gèɖèpɔ́ɔ̀ jè dyíɛɛ kánáá pū. (Jɔ̃́ɔ́ 17:26; 18:37) Ɔ jèɛɛ, nyɔ ɓě mɔ̀à jǎà Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓěɛɛ ɓéɖé ɓɛ́ wa ké Jɛ̀hóvà nyɛ́nɛ́ɔ̀ kpa, ɔ kè ɓɛ́ wa kéɛ nyɔǔn dyí tɛ̀mɛ̀ìn. Ðɛ ɓɛ́ Jɛ̀hóvà Zàse ɓěɔ̀ nì vɔ̃ún ɓɛ́ wa ké nyuɛɛ nìà wɛ.

• Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jè Báɓò-Cɛ̃́-Nyɔ̀ Ɓěɔ̀ ɖú ma Jɛ̀hóvà Zàse nyɛ̀nɛ̀ɔ̀ dyíɛ́?

• Ti jĩ̀ xwɛ̌ xwíníín ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ɖǎ zàse ɓě ɓéɖé nɔ̄ ɓóɖó-kpàà kɔ̃ɛ́?

• Nyɛ́ mɔ̀ zàse vɛ̀nɛ̀ɔ̀ ɓó Jɛ̀hóvà bììɛ́?

Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ zɔ̃̌ɔ̀ kà ɓɛ́ Jízɛ̀ ɖǎ ma mɛ́ín, se ɖɛ-tɛ̀mɛ̀ìn-nyɔ̀ ɓě mu ma Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓěɔ̀ hwìɛ̀ sɔ̀ùn, ké wa mu ma Báɓòɔ̀ jǎà tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ dyí zàìn nyɛ. (Àpɔ́sò 20:29, 30) Ti ɖǎ ma ziɛɛ, kǎà ɔ nyu ma kpáa nyɛ̀nɛ̀ɛ̀. Wa caìn ma Jízɛ̀ɛ̀ tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ kũùn-kpò ɓiè-nyɔ̀ ɓěɛ̀ hwìɖǐi-poìn-ɖɛ̀ ɓě, ké se Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓě dè ma nìɛ̀ gbɔ. (2 Tímétè 4:3, 4) Xwɛ̌ à ɓɛ́ìn hwòɖǒ kɔ̃ dèɛ̀ kà ɓɛ́ ɖɛ-múin-wɔ̃́-wɔ̃́ ɓɛ́ à ɓéɖéà zɛ̃̌ɛ̀ ɓá ɖɛ Báɓòɔ̀ tɛ̀mɛ̀ìn jɛ́ɛ́ kɛ jè dyíɛɛ sɛ́ɖɛ́ìn dyíɛ́?

Tiɔ̀ nyini ma ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ké ma jǎàɔ̀ da zà. Jɛ̀hóvà cɛ̃ɛ zɔ̃̌ɔ̀ kà ɓɛ́ ɖé ‘ɖɛ séínɛ̀ mánáín-hwɛ̀-tìɔ̀ múɛɛ, nyɔ ɓáún-ɓáún fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ [mɔɔ ɖɛ-dyuò-dyuò] mu kɔ̃ kpáùn wɛ̃.’ (Dànyá 12:4) Ðé zɔ̃ mɔ̀à 1870 kɛɛ xwíníín nyɛɛ, nyɔ xwéɖé wè ɓɛ́ wa nì ma jǎàɔ̀ dyi mɔ́uń wɛ̃ɛ dyéɛ ma kà ɓɛ́ cɔ́cì tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ pàɖǎ ɓě se ma Báɓòɔ̀ mú sɔ̀ kɛ. Ɔ jèɛɛ, wa dè ma jǎà tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ ɓě nìà ɖé Báɓòɔ̀ mú jɛ́ɛ́ kɛɛ múin-wɔ̃́-wɔ̃́ dyi mɔ́ɔ gbɔ, ké Jɛ̀hóvà kpá ma wa gbo.

Gàa ɓě ɓéɖé hwòɖǒ wáɖáá kɛɛ ma mú, ké wa cɛ̃́ ma Báɓòɔ̀ kóɖó-kóɖó. Báɓò-cɛ̃́-nyɔ̀ ɓě nìà wɛɛ mɔ̀ nyɔ dè ma kà à nyu zɛ̃̌ɛ̀ Báɓòɔ̀ cɛ̃́ɛ kɛɛ gbɔ. Wa gmɔìn ma Báɓò tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ ɓě múin ɖò-ɖò. Wa dyi ma Báɓò tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ kàmà múin wɔ̃́uń ɖò dyé ní, wa mɔ́ ma Báɓò vɔ̀sì kò-kò ɓě ɓɛ́àìn ɔ kɔ̃in zaìn nyɛɛ dyi. Ðɛ wa wɔ̃́ìn ma gboɛɛ kè Báɓò gànáà dyi ma gbo muìn ní, wa céèɛ̀ ma ɓíɖíi. Dyììn ɖé ɔ náa nyu-nyu múɛɛ, Báɓòɔ̀ zaìn ɔ mìɔùn kɔ̃in, ké wa dyé ma jǎà ɓá ɖɛ ɓě nìà kɛ jè dyíɛɛ ɖe. Wa mɔ̀, Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɛ́nɛ́ɔ̀ kè ɔ Kã́á-ɓòɖòɔ̀, kè ɔ hwòɖǒɛ̀-gbɔ-po-ɖɛ̀ ɓá nyɔǔn kè ɓóɖó-kpàà jè dyí, kè kà nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ nì kɛ, ɔ kè hwòɖǒ-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ ɓá gĩɔ wóɖó jè dyíɛ. Jǎà ɓě nìà kɛ buɛ̀ ma wa tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ kè xwai-nyu-ɖɛ̀ pàɖǎ ɓě se jǎà kɛɛ xwaún.—Jɔ̃́ɔ́ 8:31, 32.

Ti ɔ dyɛ̀ìn ma zɔ̃ mɔ̀à 1879 kɛɛ, Báɓò-cɛ̃́-nyɔ̀ ɓěɔ̀ wɔ̃́ɔ ma múin kà ɓɛ́ tiɔ̀ ɖǎ ma nyini ɓɛ́ wa ké jǎàɔ̀ dà séín dyi ɓeìn nyɛ. Ɔ jèɛɛ, ɖé zɔ̃a xwíníín nyɛɛ, wa dè ma mákázĩ̀ìn mɔ̀à The Watchtower Announcing Jehovah’s Kingdom ɓɛ́ à nì kũ̀à mú nyùɛ̀n, ké à nì sɔ̃ kɔ̃ zàǔn ke zɛ̃̌ɛ̀ kɛɛ céèɛ̀ gbɔ. Ɓó kàǔn wɛ̃ɛ, à nì jǎàɔ̀ nyɔ ɓě tɛ̀mɛ̀ìn ɖé ɓóɖó-dù 240 kè wuɖu-dù 750 zi kɔ̃ ɓě mú. Jǎà ɖɛ-dyuò-dyuò séè kàà ɓóɖó-kpàà kɔ̃in dyíìn ɖò.

• Ti Jízɛ̀ ɖǎ ma mɛ́ɛ, ɖɛ́ kpá ma ɓá jǎà sɔ̀àìn ɖé Báɓòɔ̀ múɛɛ gbo kɛ́?

• Ðɛ́ kpá ma à gbo ɓɛ́ à ké jǎà sɔ̀àìn ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ Wuɖuɔ̀ múɛɛ dyéɛ ɓɛ́ìn ɖeɛ́?

Ɓó zɔ̃ pàɖǎ xwíníín nyɛɛ, Jɛ̀hóvà Zàse ɓěɔ̀ nyùìn ma Báɓò-dù kò-kò ɓě kũ̀à mú, ké wa céè ma Báɓò ɓě nìà kɛ, ké wa ɓeìn ma wa dyi. Kɛɛ à dyéɛ ma kà ɓɛ́ à ɓéɖé ɓɛ́ à ké ma Báɓò ɖìè ɖò céè sɔ̀ìn ɖé wuɖu-dù ɓě wa céè ma Báɓòɔ̀ mú kĩ́ín nyɛɛ mú, dyɛ̀ ɓɛ́ìn nyɔǔn gbo kpáa nɔ̀mɔ̀ dyíin “ɓɛ́ wa ké jǎàɔ̀ dyí dyuò,” kà ɓɛ́ ɔ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ ɓó nyɔ séín bììɛ. (1 Tímétè 2:3, 4) Ɔ jèɛɛ, ɖé zɔ̃ mɔ̀à 1950 kɛɛ xwíníín nyɛɛ, à zà ma Báɓò mɔ̀à New World Translation ɓɛ́ ɔ wuɖu ɓě céèà kà nyɔ ɓě nyuà wùɖùɛ̀ zɛ̃̌ɛ̀ kɛɛ wáká ɖò xwa kɔ̃. Báɓò nìà kɛ ɖǎ céè dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-kà ɖé wuɖu-dù 130 zi kɔ̃ ɓě mú.

À ɓéɖé ɓɛ́ à ké ma Báɓò seà múin wɔ̃́uń kàmà kɛɛ ɓéɖé. Ti dyi zi ní, wuɖu-dù ɓě zàìn dyí. Ɔ jèɛɛ, Báɓò-dù pàɖǎ ɓěɛ̀ wuɖu kàmà múin wɔ̃́uń, sepóɛɖé nyɔ ní wuɖu zɛ̃̌ɛ̀ kà wa nyuà wuɖu ɖíɛ́ ɓě ɖé wa mú céèɛ̀ kɛ. Ké ɖeɛɛ, à ɖǎ Híìbúɖúù-wùɖù, kè Áwàɖàùn-wùɖù, ɔ kè Gìɖíì-wùɖù ɓě ɓɛ́ wa céè ma kà Báɓòɔ̀ mú kĩ́ín nyɛɛ múin wɔ̃́ nɔ̀mɔ̀ dyíin dyììn ɖé céè-ɖɛ̀ sùà ɓě ɓɛ́ wa sɛ́ɖɛ́ìn dyí ké wa xwɛ̃́ìn wuɖu ɓě nìà kɛ bũ̌in nyɛɛ da dyé-dyé mú.

À ɓéɖé ɓɛ́ à ké ma Báɓò ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖuɔ̀ céè mú jǎà-kà kɛɛ ɓéɖé. Nyɔ ɓě ɓɛ́ wa po Gèɖèpɔ́ɔ̀ Wuɖuɔ̀ wuɖu kà kò ɖò ɓě múɛɛ se ɓéɖé ɓɛ́ wa kéɛ dyí zàìn, kɛɛ wa ɓéɖé ɓɛ́ wa ké mú ma ɓɛ́ wa ké ɖɛ ɓě céè ma kĩ́ín jɛ́ɛ́ kɛɛ ɓíɖíi po. Kɛɛ ɖé Báɓò-dù pàɖǎ múɛɛ, wa zà Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɛ́nɛ́ mɔ̀à Jɛ̀hóvà kɛɛ ɖé Céè-ɖɛ̀ Hwɛ̀ǐn-hwɛ̀ǐnɔ̀ mú.

À ɓéɖé ɓɛ́ à ké ma Báɓò ɓɛ́ ɔ dè Nyɔ kɔ̃̀ wuɖu nìà ɖé ɔ múɛ dya kɛɛ ɓéɖé. (2 Sámíò 23:2) Wa ɖǎ Jɛ̀hóvà nyɛ́nɛ́ɔ̀ ɖé New World Translation mú po ɖé dà ɓě ɓɛ́àìn 7,000 jǔɛ kɛ, kà ɔ nyuà nìɛ̀ ɖé Báɓò-cèè-ɖɛ̀ sùà ɓěɔ̀ múɛ, kè kà à nyuà tɛ̀mɛ̀ìn nɔ̄ ɓíɖíiɛ. (Wɛ́ɖɛ́ 83:18) Báɓò nìà kɛ sɔ̀ìn ɖé ɖɛi-mɔ́-mɔ́ mú nɛ̀ɛ̀-nɛ́ɛ́-kà ɓó zɔ̃ ɓáún-ɓáún xwíníín. Ɔ wuɖuún-zà-zà dè nyɔ hwìɖǐi, sepóɛɖé ɔ nyuɛ ké nyɔ wɔ̃́ kà Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyu hwìɖǐi poɛ̌n nyɛɛ múin wáɖáá. Kɛbì m̀ mɛ ɓéɖé Báɓò nìà kɛ ɖé nì ɓíɖí-wùɖù mú mɔɔ m̀ mɛ seɛ ɓéɖéɛɛ, à po m̀ kpéí ɓɛ́ m̀ ké ti dyí ɖú ɓɛ́ m̀ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ Wuɖuɔ̀ wuɖuún zà ɓó wé séín.—Jasúé 1:8; Wɛ́ɖɛ́ 1:2, 3.

• Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jè à poɛ ma gbɔ ká ɓɛ́ à ɓéɖé à ké Báɓò ɖìè ɓéɖé kɛ́?

• Ðɛ́ mu dyíin nɔ̀mɔ̀ǔn ɓɛ́ nyɔ ɓɛ́ ɔ mɔ́ ɔ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ cɛ̃́ kɛɛ ké nyu wé séín nyɛ́?