1-3. Ðɛ́ mɔ̀ dyi-diè-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ nyɔ ɓě diè dyi ɓá gĩɔ jè dyíɛ́, ké xwɛ̌ ɓiè-kpòò ɓě nyu wa gɔ̃̌ jǔɛ kɛ́?

BÁƁÒƆ̀ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ “mɛ́-mɛ́ ɖò se nìɛ̌ mu ɖe” ɓó wé ɖò ɓaɖaa. (Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 21:4) Ðé céè-ɖɛ̀ nìà kɛ wuɖu-kpà 5 múɛɛ, à ɖǎa cɛ̃́ kà ɓɛ́ mú-gbǎìn-ɖɛ̀ɔ̀ nyuɛ ɓɛ́ à ké sè-ná-sèɛ̀ fɛ̀ɛ̀ ɓéɖéɛ ɓɛ́ìn nyɛ. Kɛɛ nyɔ ɓě nì mɛ́iń ke. (Ìkíɖísìásì 9:5) Ɔ jèɛɛ, dyi-diè-ɖɛ̀ kpa ɖɛ ɓě ɓɛ́ à diè dyiɛɛ ɖò mɔ̀, à dyi mɛ́ín, ɖɛ́ kpá à gbo kɛ́?

² Dyi-diè-ɖɛ̀ nìà kɛ gɔ̃̌-jǔ-wùɖù kpa ɖɛ jɛ́ɛ́, ɔ jǔ ké à ɖɛ̀ɓɛ̀-nyɔ̀ ɖò dyi mɛ́ín. À ɓɛ́ìn cɛ̃ɛ ɖé à hwòɖǒ bũ̌, ɓɛ́ à ké níiń, ‘Dɛ̌ ɔ ɖǎ mu kɛ́? Ɔ nì à dya gmɔ̀ǔnǹ? Ɔ ɓɛ́ìn à gbo kpáà? À mu náá ɔ dyéìn ɖeè?’

³ Ɓiè-kpòò ɓě tò gɔ̃̌-jǔ-wùɖù kò-kò ɓě ɓó dyi-diè-ɖɛ̀ ɓě nìà wɛ jè. Wa ɖíɛ́ ɓě tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ m̀ dyi kpeɖeín-nɔ̀mɔ̀-nyɔ̀ jǔ ní, m̀ mu ɖé dyɔún wɛ̃, kè kà ɓɛ́ m̀ dyi ɖɛ-gbà-nyu-nyɔ̀ jǔ ní, m̀ sĩ ɖé hɛ́ɛ̀-nyɛ̀ múɛ. Wa ɖíɛ́ ɓě ɖá m̀ dyi mɛ́ín, m̀ jǔ gĩɔ-nyɔ̀, ké m̀ cĩ́ ɖé nì gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa ɖǎà mɛ́ɛ gbo. Ké nyɔ ɖíɛ́ ɓě cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ m̀ dyi mɛ́, ké wa ɖǎ nì zaa wɔ̃ po ní, nìí, nì mu wóɖóùn ɖe, mɔɔ nì mu cĩ́ìn ɖe ɖé kpóɖó-dyùà kà kò ɖò mú, ɓɛ́ m̀ ké nyɔ kà kò ɖò jǔ mɔɔ nimii ɖò jǔ dyɛ mɔ̀ùn.

4. Ðɛ́ mɔ̀ fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ dyúáɖò ɓɛ́ ɓiè-kpòò ɓě tɛ̀mɛ̀ìn ɓá gĩɔ jè dyíɛ́?

⁴ Ɔ nì kà ɓiè-kpòò ɓě tɛ̀mɛ̀ìn ɖɛ kò-kò ɓěɛ. Kɛɛ wa séín tɛ̀mɛ̀ìn fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ dyúáɖò. Wa tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ nyɔ ɖò dyi mɛ́ín, ɔ wáká ɖò cĩ́ kánáá pū kɛ. Ɔ mɔ̀ jǎà?

À DYI MƐ́ÍN, DƐ̌ À MU KƐ́?

5, 6. À dyi mɛ́ín, ɖɛ́ kpá à gbo kɛ́?

⁵ À dyi mɛ́ín, Jɛ̀hóvà dyuò ɖɛ kpá à gbo kɛɛ dyí, ké ɔ ɖǎa à gbo cɛ̃ kà ɓɛ́ nyɔ ɖò dyi mɛ́ín, ɔ fɛ̀ɛ̀ɔ̀ ɖǎ mánáín hwɛ̀ kɛ. Gĩɔ kò ɓó cĩ́-cĩ́ gbo. Ɔ jèɛɛ, nyɔ ɖò dyi mɛ́ín, ɔ hwòɖǒ-kpɔ̃-ɖɛ̀ ɓě kè ɔ hwìɖǐi-poìn-ɖɛ̀ ɓě ní cĩ́ dà kà kò ɖò kánáá pū.a À dyi mɛ́ín, à se dyi dyéɛ ɓɛ́ìn, ké à se dyi wɔ̃́ɔ ɓɛ́ìn, ké à se ɖɛ ɖò jè hwìɖǐi poɛ̀n ɓɛ́ìn ɖe fɔɔ.

⁶ Kã́á Sã́ɖómà céèɛ̀ ma ɓíɖíi kà ɓɛ́ “nyɔ ɓě ɓɛ́ wa ɖǎà mɛ́ɛ se ɖɛ ɖò dyí dyuò ɖe” fɔɔ kɛ. Nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ se ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn mɔɔ nyɛ́ín-nyɛ́ín ɖò ɓéɖé, ké “kũ̀à ɖò mɔɔ ɖɛ-dyí-sɔ́-sɔ́ ɖò mɔɔ ɖɛ-dyuò-dyuò ɖò mɔɔ fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ ɖò se ɖé gĩɔ . . . nì.” (Zà Ìkíɖísìásì 9:5, 6, 10 wuɖuún.) Ké ɖé Wɛ́ɖɛ́ 146:4 múɛɛ, Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ nyɔ ɖò dyi mɛ́ín, “[ɔ] nììn dyí-sɔ́-ɖɛ̀ séín ɓěɔ̀” kpá ɓɔ́íɛ.

ÐƐ́ JÍZƐ̀ CƐ̃ MA ƁÁ GĨƆ JÈ DYÍƐ́?

7. Ðɛ́ Jízɛ̀ cɛ̃ ma ɓá gĩɔ jè dyíɛ́?

⁷ Ti Jízɛ̀ ɓǎto nɔ̀mɔ̀ kpeɖeín mɔ̀ ma kà Ðázɛ̀ɖɛ̀ kɛɛ mɛ́ ma kɛɛ, ɔ cɛ̃ɛ ma ɔ ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓěɔ̀ gbo, ké ɔ ɖá, “À ɓǎto Ðázɛ̀ɖɛ̀ ɖǎ nyíɔún kpá.” Kɛɛ Jízɛ̀ seɛ ma cɛ̃iń nì kà ɓɛ́ Ðázɛ̀ɖɛ̀ nì ma fɔ̀ǔn wɛ̃. Jízɛ̀ cɛ̃ɛ ma ɖe, ké ɔ ɖá, “Ðázɛ̀ɖɛ̀ ɖǎ mɛ́.” (Jɔ̃́ɔ́ 11:11-14) Ɔ jèɛɛ, Jízɛ̀ poìn ma gĩɔ nyíɔ dyí. Ɔ seɛ ma cɛ̃ kà ɓɛ́ Ðázɛ̀ɖɛ̀ nì ma ɖé dyɔún wɛ̃, mɔɔ ɔ nì ma ɖé ɔ gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ gboɛ. Ké ɔ seɛ ma cɛ̃ kà ɓɛ́ Ðázɛ̀ɖɛ̀ nì ma gǎ dyéɛń ɖé hɛ́ɛ̀-nyɛ̀ múɛ, mɔɔ ɔ wóɖó ma ɖe, ké ɔ jǔ ma nyɔǔn-dyù kà kò ɖò mɔɔ nimii ɖòɛ. Gbào, ɔ nì ma pū kà Ðázɛ̀ɖɛ̀ nì ma nyíɔ vɛ̀nɛ̀ ɖò múɛ. Ɓó wé ɖò ɓaɖa ɖeɛɛ, Jízɛ̀ poìn ma gĩɔ nyíɔ dyí. Ti ɓɛ́ ɔ zà ma Jáíwɛ̀ɖɛ̀ɛ̀ dyú-màà gĩɔ kɛɛ, ɔ cɛ̃ɛ ma, ké ɔ ɖá, “Dyúɔ̀ se mɛ́. Ɔ nì mɔ́uń.”—Ðúù 8:52.

8. Xwɛ̌ à nyuɛ dyí dyuòɛ̀ kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ se ma nyɔǔn-dyù mɛ, ɓɛ́ wa ké mɛ́ kɛ́?

⁸ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɛ ma Áɖɔ̀ùn kè Íì ɓɛ́ wa ké ma mɛ́ɛ̀? Gbào! Jɛ̀hóvà mɛ ma wa, ɓɛ́ wa ké ma fɛ̀ɛ̀ múàǔn dyi kpáìn kánáá pū ɖé dyi-káná-káná mú. Ti Jɛ̀hóvà mɛ ma nyɔǔn wɛ̃ɛ, ɔ poɛ ma wa hwòɖǒ bũ̌, ɓɛ́ wa ké ma cĩ́ kánáá pū. (Ìkíɖísìásì 3:11) Kà wóɖóìn-nyɔ̀ ɓě seà dyéɛ mɔ́, ɓɛ́ waà dyú ɓě kéà súá kpá, ɓɛ́ wa kéà mɛ́ kɛɛ, kǎà Jɛ̀hóvà hwòɖǒɔ̀ nyu nìɛ̀ ɓá à jè dyí. Kɛɛ ɔ jǔ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyi ma à mɛ, ɓɛ́ à ké cĩ́ kánáá pū ní, nìí, xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jè à mɛ́à kɛ́?

XWÍNÍÍNƆ̀ NYƐ́ KƆ̃̀ JÈ À MƐ́À KƐ́?

9. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè gma ɓɛ́ Jɛ̀hóvà nyí ma Áɖɔ̀ùn kè Íì kɛɛ se ma dyi kpɔ̃uń kàmà kɛ́?

⁹ Ðé Ídɛ̃̀ìn-ɓàǎ-ɖɛ̀-gbǎɔ̀ múɛɛ, Jɛ̀hóvà cɛ̃ɛ ma Áɖɔ̀ùn gbo, ké ɔ ɖá, “M̀ ɓɛ́ìn cu séín nì ɓáá-ɖɛ̀-gbǎɔ̀ múɛɛ jĩ̀ kà nì mɔ́ kɛɛ ɖiɛ, kɛɛ cu ɓɛ́ ɔ ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ nyɔ ké ɖɛín-ɖɛ̀ kè ɖɛ gbà zaìn gboi dyí dyuòɛɛ, mɔ̀ǔn ɖá m̀ kéɛ ɖi, sepóɛɖé wé kɔ̃̀ ɓaɖa nì muɛ ɖò ɖiìn nyɛɛ, nì mu mɛ́ìn jǎà.” (Jɛ́nɛ́sì 2:9, 16, 17) Gma se múin wɔ̃́uń kàmà nìà wɛɛ se ma dyi kpɔ̃uń kàmà, ké Jɛ̀hóvà ɓéɖé kpé, ɓɛ́ ɔ ké ma ɖɛ mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin kè ɖɛ gbà kɛɛ Áɖɔ̀ùn kè Íì gbo cɛ̃. Dyììn ɖé Jɛ̀hóvà wuɖu nyu-nyu múɛɛ, wa muɛ ma tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ wa dyé ma ɔ kpéín nyɛ. Ké ɖeɛɛ, wa muɛ ma tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ wa po ma Jɛ̀hóvà zùo ɓó ɖɛ séín ɓɛ́ ɔ ɖǎ ma wa nyíɛɛ jè kɛ.

10, 11. (1) Xwɛ̌ Sétɔ̃̀ nyu ma Áɖɔ̀ùn kè Íì cáa kɛ́? (2) Ðɛ́ kɔ̃̀ jè kã̀fĩ́á ɖò seà nì ɓó ɖɛ Áɖɔ̀ùn kè Íì nyu ma kà kɛɛ jè kɛ́?

¹⁰ Ɔ nì wìì kà ɓɛ́ Áɖɔ̀ùn kè Íì gãa ma, ɓɛ́ wa ké ma Jɛ̀hóvà wuɖu ɖùǔn zà kɛ. Sétɔ̃̀ cɛ̃ɛ ma Íì gbo, ké ɔ ɖá, “Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖá ɓě mɛ ɓɔ́ cu ɓě nìà ɓáá-ɖɛ̀-gbǎà múɛɛ ɖò ɖiɛ fɔɔ cáe?” Ké Íì jǔ ma ɔ gɔ̃̌, ké ɔ ɖá, “Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖá à ɓɛ́ìn cu ɓě nìà ɓáá-ɖɛ̀-gbǎà múɛɛ ɓo ɖiɛ, kɛɛ cu nìà ɖé ɓáá-ɖɛ̀-gbǎà hwòɖǒǔn wɛ̃ɛ, ɔ ɖá à mɛ ɓɔ́ɔ ɓo ɖiɛ, mɔɔ à mɛ ɓɔ́ɔ dyi tìnìɛ̀n fɔɔ cá, à ní kɔ̃̀ ɖà mɛ́.”—Jɛ́nɛ́sì 3:1-3.

¹¹ Púɛɛ, Sétɔ̃̀ cɛ̃ɛ ma, ké ɔ ɖá, “Ɓě se mɛ́ɛ mu fɔɔ cá. Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyuòɛ̀ kà wé kɔ̃̀ ɓaɖa ɓɛ́ ɓě muɛ ɖiìn nyɛɛ, ɓěɛ̀ dyéɖé mu kaàùn, ké ɓě mu nììn kà ɔ nìà kɛ, sepóɛɖé ɓě mu ɖɛín-ɖɛ̀ kè ɖɛ gbà zaìn gboi dyí dyuòùn.” (Jɛ́nɛ́sì 3:4-6) Sétɔ̃̀ mɔ́ ɓɛ́ Íì kéɛ ma hwìɖǐi poìn kà ɔ ɓɛ́ìn ma ɖɛ mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin kè ɖɛ gbà kɛɛ gbɔ poɛ ɓó ɔ mìɔùn bììɛ. Ké ɔ tɔ́mɔ́ ma se ɓá ɖɛ mu ma kpáùn ɔ jǔ ké Íì dyi ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu ɖùǔn zà níɛ jè dyí. Sétɔ̃̀ cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ Íì se ma mɛ́ɛ muɛ. Ɔ jèɛɛ, Íì ɖi ma cuɔ̀ ɓo ɖò, ké ɔ nyí ma ɔ dyú-ɓǎɔ̀ ɖò. Áɖɔ̀ùn kè Íì dyuòɛ̀ ma dyí kà ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ɖǎa ma wa gbo cɛ̃ kà wa mɛ ɓɔ́ cuɔ̀ ɓo ɖiɛ kɛ. Ti wa ɖiɛ ma kɛɛ, wa gãa ma ɓɛ́ wa ké gma ɓɛ́ ɔ se múin wɔ̃́uń kàmà, ké ɔ se dyi kpɔ̃uń kàmà kɛɛ wáɖá. Dyììn ɖé cu-ɓòɔ̀ ɖi-ɖi múɛɛ, wa tɛ̀mɛ̀ìn ma kà ɓɛ́ wa se ma waà ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn Ɓǎ nìà ɖé dyɔún wɛ̃ɛ kpéín dyéɛ. Kã̀fĩ́á ɖò se nì ɓó ɖɛ wa nyu ma kà kɛɛ jè!

12. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè ɔ mɔ̀à hwòɖǒ-ɖé-ɖei-po-ɖɛ̀ cá kà ɓɛ́ Áɖɔ̀ùn kè Íì se ma Jɛ̀hóvà wuɖu nyu kɛ́?

¹² Ɔ mɔ̀ hwòɖǒ-ɖé-ɖei-po-ɖɛ̀ cá kà ɓɛ́ à wóɖóìn-nyɔ̀ kĩ́ín-kĩ́ín ɓěɔ̀ se ma waà Mɛ-nyɔ̀ɔ̀ kpéín dyéɛ! Ɔ jǔ ké m̀ dyi vɔ̃ cá, ɓɛ́ m̀ ké nì dyú-gàà ɖò kè dyú-màà ɖò gmɛ̀ìn, ké wa se nì wuɖu nyu, ké wa dyi ɖɛ kà kò ɖò nyu ní, nìí, xwɛ̌ nì hwòɖǒɔ̀ mu nììn nyɛ́? Ɔ se nì hwòɖǒ-dyùàɔ̀ síà muù?

13. Ðɛ́ mɔ̀ ɖɛ Jɛ̀hóvà cɛ̃ ma, ɓɛ́ ɔ dyià níiń, “m̀ ɓéɖé m̀ ké ɖé ɓóɖóɔ̀ mú ɖe mu” kɛɛ xwíníín nyɛ́?

¹³ Ti Áɖɔ̀ùn kè Íì zà ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu ɖùǔn wɛ̃ɛ, wa sè ma sè-ná-sèɛ̀ fɛ̀ɛ̀ xwáɖáún. Jɛ̀hóvà ɖǎa ma Áɖɔ̀ùn gbo cɛ̃, ké ɔ ɖá, “Sepóɛɖé m̀ mɔ̀ ɓóɖó jèɛɛ, m̀ ɓéɖé m̀ ké ɖé ɓóɖóɔ̀ mú ɖe mu.” (Zà Jɛ́nɛ́sì 3:19 wuɖuún.) Ɔ xwíníín mɔ̀, Áɖɔ̀ùn mu ma púu-púu jǔùn ɖe, ɓɛ́ ɔ ké nì kà wa se ma ɔ mɛ fɔɔ kɛ. (Jɛ́nɛ́sì 2:7) Ti Áɖɔ̀ùn ɖǎ ma nàmàǔn nyuɛɛ, ɔ mɛ́ ma, ké ɔ se ma nì ɖe fɔɔ.

14. Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jè à mɛ́à kɛ́?

¹⁴ Ɔ jǔ ké Áɖɔ̀ùn kè Íì dyi ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu nyu ní, wa muɔ́ má cĩ́ɛ nì ke zɛ̃̌ɛ̀. Kɛɛ ti wa zà ma ɔ wuɖu ɖùǔn wɛ̃ɛ, wa nyu ma nàmàǔn, ké wa mɛ́ ma. Nàmàǔn nì kà wɛ́ gbà ɖò ɓɛ́ à ɖǎ dúí sè sɔ̀ìn ɖé à wóɖóìn-nyɔ̀ kĩ́ín-kĩ́ín ɓěɔ̀ gboɛɛ nìà kɛ. À séín mɔ̀ nàmàǔn-nyɔ̀ ɓě ké à wóɖó, ɔ jè à mɛ́à kɛ̀. (Wóɖómà 5:12) Kɛɛ ɔ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒɛ̀-gbɔ-po-ɖɛ̀ ɓó nyɔǔn bìì. Gèɖèpɔ́ɔ̀ seɛ ma mɔ́ ɓɛ́ nyɔǔn ké mɛ́, ké Báɓòɔ̀ ɖáìn gĩɔ “mú-nyɛ́-nyɔ̀.”—1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 15:26.

JǍÀƆ̀ BUƐ̀ NYƆ

15. Xwɛ̌ jǎà ɓá gĩɔ jè dyíɛɛ nyu nyɔ buɛ̀ kɛ́?

¹⁵ Jǎà ɓá gĩɔ jè dyíɛɛ buɛ̀ nyɔ ɖé fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ pàɖǎ ɓě seà jǎà kɛɛ xwaún. Báɓòɔ̀ tɛ̀mɛ̀ìn à kà ɓɛ́ nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ ní dyé bũ̌in-puà-ɖɛ̀ ɖò mɔɔ wìǐn-kpá-ɖɛ̀ ɖò dyíɛ. À se wa gbo wùɖùɛ̀ ɓɛ́ìn, ké wa se à gbo wùɖùɛ̀ ɓɛ́ìn. À se nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ gbo kpáa ɓɛ́ìn, ké wa se à gbo kpáa ɓɛ́ìn. Wa se à ɖɛ gbà ɖò bũ̌ nyuɛ ɓɛ́ìn. Ɔ jèɛɛ, à se ɓéɖé ɓɛ́ à ké wa dyi peɖe. Kɛɛ ɓiè-kpòò pàɖǎ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ nì dà ɖò cĩ́ɛń, ké à ɓɛ́ìn wa gbo kpáa ɔ jǔ ké à dyi wíɖí pɛ́ɛ̀ ɖé píɖíì ɓě mɔɔ cɔ́cì-nàìn-nyɔ̀ ɓě gbo ní. Kɛɛ à dyi jǎà ɓá gĩɔ jè dyíɛ dyí dyuò ní, nìí, se ɓěa se à cáǎ mu.

16. Ðɛ́ mɔ̀ se ɓɛ́ ɓiè-kpòò pàɖǎ ɓě tɛ̀mɛ̀ìn ɓá gĩɔ jè dyíɛ́?

¹⁶ Sétɔ̃̀ nyùìn ɓiè-kpòò ɓě seà jǎà kɛɛ kũ̀à mú, ɓɛ́ ɔ ké à se wɔ̃in tɔ́mɔ́ìn, kè ɓɛ́ ɔ kéɛ nyu ɓɛ́ à kéɛ hwìɖǐi poìn kà ɓɛ́ nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ nì cĩ́ɛń keɛ. Ɔ hwɔìn kà, ɓiè-kpòò ɖíɛ́ ɓě tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ à dyi mɛ́ín, à wáká ɖò cĩ́ dà ɖò kánáá pū kɛ. Nì ɓiè-kpòòɔ̀ tɛ̀mɛ̀ìn m̀ ɖɛ nìà wɛɛ̀, mɔɔ ɔ tɛ̀mɛ̀ìn m̀ ɖɛ Báɓòɔ̀ cɛ̃ ɓá gĩɔ jè dyíɛɛ̀? Sétɔ̃̀ nyùìn se kũ̀à mú, ɓɛ́ ɔ kéɛ nyu, ɓɛ́ nyɔ ɓě ké Jɛ̀hóvà kɔ̃ín pòìn.

17. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ ɓáà nyɔ ɓě hɛ́ɛ̀-nyɛ̀ mú sĩ jè dyíɛɛ ɖaɓaà Jɛ̀hóvà wuɖuún wɛ̃́?

¹⁷ Ðɛ ɓiè-kpòò pàɖǎ ɓě tɛ̀mɛ̀ìn nyɛɛ giniìn nyɔ dyi. Ɔ hwɔìn kà, wa ɖíɛ́ ɓě tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ ɖɛ-gbà-nyu-nyɔ̀ ɓě mu sĩìn kánáá pū ɖé hɛ́ɛ̀-nyɛ̀ múɛ. Se nìà wɛ mɔ̀ Jɛ̀hóvà wuɖuún-ɖaɓa-ɖaɓa. Ɔ seɛ gbo wɔ̃́ìn mu ɓɛ́ nyɔ ɓě ké kàa gǎ dyé fɔɔ cá! (Zà 1 Jɔ̃́ɔ́ 4:8 wuɖuún.) Xwɛ̌ nì hwòɖǒɔ̀ mu nììn ɓá nyɔ ɖò ɓɛ́ ɔ dyéìn dyú ɖò gǎ dyììn ɖé dyúɔ̀ sɔ̃ ɓěɔ̀ nyɛ-ɓɔ́ɔ́ mú-po-po múɛɛ jè dyíɛ́? Nì muɛ hwìɖǐi poìn kà ɔ mɔ̀ kànàǎ-ɖɛ̀-nyu-nyɔ̀ mìɔ kɛ. M̀ se ɔ dyí dyuòɛ̀ mɔ́ɔ mu. Ké jɛ́ɛ́ kɛɛ, kà Sétɔ̃̀ mɔ́ ɓɛ́ à hwòɖǒ ké nì ɓá Jɛ̀hóvà jè dyí.

18. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè à mɛ ɓɔ́à nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ dyi peɖeɛ kɛ́?

¹⁸ Ɓiè-kpòò ɖíɛ́ ɓě cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ nyɔ ɓě dyi mɛ́ín, wa zɛ̃̀ìn zùù múɛ. Ɓiè-kpòò ɓě nì náa tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ à ɓéɖé ɓɛ́ à ké zùù ɓě nìà wɛ kpéín dyé, mɔɔ à ké wa dyi peɖeɛ, sepóɛɖé wa ɓɛ́ìn ké à ɓǎto ɓéɖé kpé ɓě mɔɔ à mú-nyɛ́-nyɔ̀ ɓě jǔɛ. Nyɔ pàɖǎ po se nìà wɛ jǎà. Wa peɖe nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ dyi jèɛɛ, wa ɓiè wa, ké wa ní ɓiè Jɛ̀hóvà. Ɔ mɛ nì m̀ hwìɖǐi kà ɓɛ́ nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ ní dyé ɖɛ ɖò dyí, ké wa se fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ séín ɖò ɓéɖé ɖeɛ. Ɔ jèɛɛ, à se ɓéɖé ɓɛ́ à ké wa dyi peɖe. Jɛ̀hóvà mɔ̀ à Mɛ-nyɔ̀ɔ̀. Ɔ mɔ̀ jǎà Gèɖèpɔ́ɔ̀, ké ɔ ɖòùn ɖé à mɛ ɓiè.—Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 4:11.

19. Xwɛ̌ jǎà ɓá gĩɔ jè dyíɛɛ dyí-dyuò-dyuò nyu à gbo kpáa kɛ́?

¹⁹ À dyi jǎà ɓá gĩɔ jè dyíɛɛ dyí dyuò ní, nìí, ɔ buɛ̀ nyɔ ɓiè-kpòò ɓěɛ̀ se ɓěɔ̀ xwaún. Ké jǎà nìà kɛ kpá à gbo, ɓɛ́ à ké ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓě ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ɖǎà à nyɛ́nɛ́ín ɖáìn ɓá à fɛ̀ɛ̀ɔ̀ kè ɖé dyúa jè dyíɛɛ múin wɔ̃́.

20. Ðɛ́ à mu cɛ̃́ìn ɖé wuɖu-kpà dyɛ̀ kɔà ɓó dyíɛɛ múɛ́?

²⁰ Gèɖèpɔ́ɔ̀ bìì kũ̀à-nyu-nyɔ̀ ɖò kɔ̃̀ nyɛ́nɛ́ mɔ̀ ma Jóɓò kɛɛ diè zɔ̃̌ɔ̀ ɖɛi, ké ɔ ɖá, “Ɔ jǔ ké gàa ɖò dyi mɛ́ín, ɔ ɓɛ́ìn cĩ́ɛ ɖeè?” (Jóɓò 14:14, New World Translation [NW]) Nyɔ ɓɛ́ ɔ ɖǎ mɛ́ɛ ɓɛ́ìn cĩ́ɛ ɖe jǎà cáà? Gɔ̃̌-jǔ-wùɖù ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ tò à dyí ɖé Báɓòɔ̀ múɛɛ po nyɔ múàǔn mìɔ. À muɛ dyéìn ɖé wuɖu-kpà dyɛ̀ kɔà ɓó dyíɛɛ mú.

1-3. Ðɛ́ ɖǎ à séín kpɔɖɔ ɖeín po kɛ́, ké xwɛ̌ Jɛ̀hóvà mu à buɛ̀ìn nyɛ́?

NÀÌN hwìɖǐi kà wa ɖǎ m̀ kpɔɖɔ ɖeín po ɓó nì fɛ̀ɛ̀-wè gànáà xwíníín ɓó ɖɛ gbà ɖò ɓɛ́ m̀ se nyuɛɛ jèɛ. Ké hwìè ɖò se nì fɔɔ cá ɓɛ́ m̀ ké ɖé sɔ̀, ké m̀ se kà nì jè mu nììn ɖé dyúa kɛɛ dyí dyuò, ké m̀ se ɖɛ ɖò nyuɛ ɓɛ́ìn fɔɔ ɓóɛ jè. Kɛɛ ti ɓɛ́ m̀ seà hwòɖǒ-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ ɖò ɓéɖé fɔɔ kɛɛ, m̀ dyéɛ kà ɓɛ́ nyɔ ɖò ɓéɖé kpé ɓɛ́ ɔ ké m̀ buɛ̀ kɛ, ké ɔ ɖǎa cɛ̃ kà ɓɛ́ ɔ mu m̀ gbo kpáùn wɛ̃! Xwɛ̌ nì hwòɖǒɔ̀ mu nììn nyɛ́?

² À séín nì kpɔɖɔ ɖeín ɖé gĩɔ xwaún. Kɛbì à mɛ nyu ɖɛ séín ɖò kɛɛ, à se xwáɖáún kpáa ɓɛ́ìn. Kɛɛ Jɛ̀hóvà ɓéɖé kpé ɓɛ́ ɔ ké à gĩɔ xwaún buɛ̀. Ké ɔ ɖǎa à nyɛ́nɛ́ín ɖáìn kà ɓɛ́ “mú-nyɛ́-nyɔ̀ hwɛ̀ìn-gbɔ ɓɛ́ ɔ ké toún ɖuɛɛ mɔ̀ gĩɔ” kɛ.—1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 15:26.

³ Nàìn hwòɖǒ-dyi-dè-dè ɓɛ́ nì mu ɓéɖéìn ɓó ti kɔ̃̀ ɓaɖa ɓɛ́ m̀ se mɛ́ jè hwòɖǒ dyií gbǎìn mu ɖeɛɛ jè hwìɖǐi! Kɛɛ Jɛ̀hóvà se gĩɔ ɖòùn jè dyi zĩ̀ɛ̌n mu. Ɔ mu nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ gĩɔ zàùn. Poìn ɖɛ mu ɔ xwíníín jǔùn ɓó m̀ bììɛɛ jè hwìɖǐi. Ɔ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ “nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ” mu cĩ́ìn ɖeɛ. (Àzédyà 26:19) Ðɛ nìà kɛ ɖé Báɓòɔ̀ ɖáìn gĩɔ-wóɖó-wóɖó kɛ̀.

À ÐƐ̀ƁƐ̀-NYƆ̀ ÐÒ DYI MƐ́ÍN

4. (1) Ɔ jǔ ké à gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɖò mɔɔ à ɓǎto ɖò dyi mɛ́ín, ɖɛ́ ɓɛ́ìn à hwòɖǒ-dyi-dè-dè nyíɛ kɛ́? (2) Nyɛ́ ɓě mɔ̀ ma Jízɛ̀ɛ̀ ɓǎto xwɛ̃́ìn bũ̌in ɖíɛ́ ɓě kɛ́?

⁴ À gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɖò mɔɔ à ɓǎto xwɛ̃́ìn bũ̌in ɖò dyi mɛ́ín, ɔ puà nyɔ mìɔ cá, ké à hwɛ̀ kpéí. À se ɖɛ ɖò nyuɛ ɓɛ́ìn ɓɛ́ nyɔ nìà wɛ ké gĩɔ wóɖó. Kɛɛ Báɓòɔ̀ nyí à jǎà hwòɖǒ-dyi-dè-dè. (Zà 2 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 1:3, 4 wuɖuún.) Ɓěà dyé ɖɛ dyúáɖò ɓɛ́ ɔ tɛ̀mɛ̀ìn kà Jɛ̀hóvà kè Jízɛ̀ mɔ́ ɓɛ́ wa ké à ɖɛ̀ɓɛ̀-nyɔ̀ ɓěɔ̀ gĩɔ zà mìɔ kɛ. Ti Jízɛ̀ nì ma ɓóɖó-kpàà kɔ̃ɛɛ, ɔ té ma Ðázɛ̀ɖɛ̀ kè ɔ ɖíí-màà ɓě mɔ̀à Matá kè Meɖé kɛɛ gboi kpɛ́-kpɛ́. Wa tãà mɔ̀ ma Jízɛ̀ɛ̀ ɖɛ̀ɓɛ̀ ɓǎto ɓě. Báɓòɔ̀ ɖá, “Jízɛ̀ ɖɛ̀ɓɛ̀ ma Matá kè ɔ ɖíí-mààɔ̀ ɔ kè Ðázɛ̀ɖɛ̀ mú.” Púɛɛ, wé ɖòɛ̀ ɓaɖaa, Ðázɛ̀ɖɛ̀ mɛ́ ma.—Jɔ̃́ɔ́ 11:3-5.

5, 6. (1) Ðɛ́ Jízɛ̀ nyu ma ti ɓɛ́ ɔ dyé ma Ðázɛ̀ɖɛ̀ɛ̀ gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě kè ɔ ɓǎto ɓě vĩ̌ɛń nyɛ́? (2) Ðɛ́ kɔ̃̀ jè ɔ mɔ̀ kpéí-po-ɖɛ̀ ɓɛ́ à ké kà Jízɛ̀ hwòɖǒ nyu ma nìɛ̀ ɓá gĩɔ jè dyíɛɛ dyí dyuò kɛ́?

⁵ Jízɛ̀ mu ma Matá kè Meɖé gbo, ɓɛ́ ɔ ké ma wa kpéí po. Ti Matá wɔ̃́ɔ ma kà Jízɛ̀ nì ma dyiɛń, ké ɔ séè ma hwɔɖɔɔ̀ dyá keɛɛ, ɔ mu ma, ɓɛ́ ɔ ké ma Jízɛ̀ hwìǐ kpɔ̃. Matá kpá ma múàǔn ɓɛ́ ɔ ké ma Jízɛ̀ dyé, kɛɛ ɔ cɛ̃ɛ ma Jízɛ̀ gbo, ké ɔ ɖá, “Ɔ jǔ ké m̀ dyiɔ́ má nɔ̄ nìǐn, nìí, ní ɖíí-gààɔ̀ seɔ́ má mɛ́ɛ mu.” Matá poɛ̀n ma hwìɖǐi kà Jízɛ̀ zĩ̀ìn ma ti mìɔ kɛ. Sɔ̀ìn ɓóɛ gboɛɛ, Jízɛ̀ dyé ma Matá ɖíí-màà Meɖé kpé poɛń. Ti ɔ dyé ma wa wìì-kà nìɛ̀ kɛɛ, ɔ hwòɖǒɔ̀ síà ma, ké ɔ vĩ̌ ma. (Jɔ̃́ɔ́ 11:21, 33, 35) Ɔ hwòɖǒɔ̀ síà ma mìɔ cá, kà dyúáɖò ɔ nyuà à gbo kpáa ɔ jǔ ké à ɖɛ̀ɓɛ̀-nyɔ̀ ɖò dyi mɛ́ níɛ.

⁶ À dyiɛ dyí dyuò kà Jízɛ̀ hwòɖǒ nì kà à hwòɖǒ nyuà nìɛ̀ ɓá gĩɔ jè dyíɛ ní, nìí, ɔ dè à hwòɖǒ dyi. Ké Jízɛ̀ nì kà ɔ Ɓǎ nìà kɛ jɛ́ɛ́. (Jɔ̃́ɔ́ 14:9) Jɛ̀hóvà ɓéɖé kpé, ɓɛ́ ɔ ké gĩɔ jè dyi zĩ̀ìn fɔɔ, ké tiɔ̀ ɖǎ dyi xwɛ̃́ìn, ɓɛ́ ɔ kéɛ náa nyu.

“ÐÁZƐ̀ÐƐ̀, DYI SÍ.”

7, 8. Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jè Matá seɛ ma mɔ́ ɓɛ́ sɔ́ɔ́-kpòɔ̀ ké ma xwɛ́-ɓìɔ̀ wĩín sɔ̀ kɛ́, kɛɛ ɖɛ́ Jízɛ̀ nyu ma kɛ́?

⁷ Ti Jízɛ̀ nyini ma ɖé dɛ̀ ɓɛ́ wa zà ma Ðázɛ̀ɖɛ̀ dyóɖóún wɛ̃ɛ, wa ɖǎ ma sɔ́ɔ́-kpò vɛ̀nɛ̀ ɖò xwɛ́-ɓìɔ̀ wĩín ɓáìn. Púɛɛ, Jízɛ̀ ɖá, “Ɓě zà sɔ́ɔ́-kpòɔ̀ ɓó.” Kɛɛ Matá se mɔ́ ɓɛ́ wa kéɛ ma nyu. Xwɛ́ɔ̀ ɖǎ ma wé hĩinyɛ nyu ɖé xwɛ́-ɓìɔ̀ mú. (Jɔ̃́ɔ́ 11:39) Ɔ se ma ɖɛ Jízɛ̀ nì ma nyuɛń dyiɛń, ɓɛ́ ɔ ké ma ɔ ɖíí-gààɔ̀ gbo kpá kɛɛ dyí dyuò.

⁸ Jízɛ̀ cɛ̃ɛ ma Ðázɛ̀ɖɛ̀ gbo, ké ɔ ɖá, “Dyi sí.” Sɔ̀ìn ɓóɛ gboɛɛ, ɖɛ Matá kè Meɖé dyé ma kɛɛ giniìn ma wa dyi. “Nyɔ ɖǎ ma kà mɛ́ɛ sí ma. Ké xwɛ́-ɖɔ̀ ɓěɔ̀ bĩìn ma ɔ sɔ̃ ɓěɔ̀ kè ɔ ɓo ɓěɔ̀ dyi ke.” (Jɔ̃́ɔ́ 11:43, 44) Ðázɛ̀ɖɛ̀ ɖǎ ma gĩɔ wóɖó! Ɔ dyi ma ɔ xwéɖé-dùɔ̀ kè ɔ ɓǎto ɓěɔ̀ gbo ɖe. Wa ɓɛ́ìn ma ɔ dyi kpɔ̃ɔ, ké wa ɓɛ́ìn ma ɔ dyi tìnìɛ̀n, ké wa ɓɛ́ìn ma ɔ gbo wùɖùɛ̀. Ɔ mɔ̀ ma zɛ̃̀ìn-ɖɛ̀ ɖò cá! Jízɛ̀ ɖǎ ma Ðázɛ̀ɖɛ̀ gĩɔ zà.

“NEĚ-DYÙ-GBƆ́Ɔ́ WÈ, SƆ̀ DYÍ.”

9, 10. (1) Nyɛ́ nyí ma Jízɛ̀ kpé ɓɛ́ ɔ ké ma nyɔ ɓě gĩɔ zà kɛ́? (2) Ðɛ́ kɔ̃̀ jè ɖɛ ɓě à zàà wuɖuún ɓá gĩɔ wóɖó jè dyíɛɛ kpaà ɖɛ ɖé à gbo kɛ́?

⁹ Jízɛ̀ zà ma nyɔ ɓě gĩɔ ɖé ɔ mìɔùn nììn kpé múù? Gbào. Hwɛ̀ ɓɛ́ Jízɛ̀ ké ma Ðázɛ̀ɖɛ̀ gĩɔ zà kɛɛ, ɔ ɓaà ma Jɛ̀hóvà, ké Jɛ̀hóvà nyí ma ɔ kpé, ɓɛ́ ɔ ké ma Ðázɛ̀ɖɛ̀ gĩɔ zà. (Zà Jɔ̃́ɔ́ 11:41, 42 wuɖuún.) Ɔ se ma Ðázɛ̀ɖɛ̀ ɖòùn ɓɛ́ ɔ ké ma gĩɔ wóɖó. Báɓòɔ̀ cɛ̃ zɔ̃-ɓaɖa-bùè-sè-sɔ̃́-dyù ɓɛ́ ɔ wɛ́ ma cá kɛɛ jè à gbo. Ɔ ɓǎ ɓɛ́ ɔ mɔ̀ ma Jáíwɛ̀ɖɛ̀ kɛɛ hwòɖǒ-dyùà ɓaɖa ma, ké ɔ ɓaà ma Jízɛ̀, ɓɛ́ ɔ ké ma ɔ dyú-mààɔ̀ dyi kánáìn. Ɔ mɔ̀ ma ɔ dyú-kpò dyúáɖò kpeé-kpeé. Ti ɔ nì ma Jízɛ̀ gbo wùɖùɛ̌n nyɛɛ, gàa ɖíɛ́ ɓě dyi ma, ké wa ɖá, “Nì dyú-mààɔ̀ ɖǎ mɛ́. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè m̀ nìà nyɔ-ɖɛ-tɛ̀mɛ̀ìn-nyɔ̀ɔ̀ fũ̀à-fṹá nyùɛ̌n nyɛ́?” Kɛɛ Jízɛ̀ cɛ̃ɛ ma Jáíwɛ̀ɖɛ̀ gbo, ké ɔ ɖá, “Mɔ̀ǔn ɖá ɓɛ́ m̀ ké fɛ̃̀ìn. Dè ḿ hwòɖǒ kɔ̃.” Púɛɛ, ɔ mu ma ɖé Jáíwɛ̀ɖɛ̀ɛ̀ ɓíɖí-taún. Ti wa xwɛ̃́ìn ma ɓó gbǒɔ̀ zɔ̃̀ dyiɛɛ, Jízɛ̀ dyé ma nyɔ ɓě kpé poɛń, ké ɔ cɛ̃ɛ ma wa gbo, ké ɔ ɖá, “Ðɛ́ kɔ̃̀ jè ɓě nìà kuɖu-kuɖu jĩ̀ kàà nyuɛń, ké ɓě dyià kpé poɛń nì kɛ́? Dyúɔ̀ se mɛ́. Ɔ nì mɔ́uń.” Dyúɔ̀ ɓǎ kè ɔ ɖe ɓɛ́ìn ɖɛ mɔ̀ ma Jízɛ̀ wuɖuɔ̀ xwíníín nyɛɛ jè hwìɖǐi poɛ̀n. Jízɛ̀ cɛ̃ɛ ma nyɔ séín ɓěɔ̀ gbo, ɓɛ́ wa ké ma píé sí. Ké ɔ kpa ma dyúɔ̀ ɓǎ kè ɔ ɖe ɖé gbǒɔ̀ mú, dɛ̀ waà dyú-mààɔ̀ pɛ̃́ ma kà dyiɛ. Jízɛ̀ kpɔ̃ ma dyúɔ̀ sɔ̃ɔ dyi, ké ɔ cɛ̃ɛ ma ɔ gbo, ké ɔ ɖá, “Neě-dyù-gbɔ́ɔ́ wè, sɔ̀ dyí.” Nàìn múà ɓɛ́ ɔ wóɖóìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓéɖé ma ti ɓɛ́ ɔ sɔ̀ ma dyí wàɖà, ké ɔ ɖú ma nà kpàǐɛɛ jè hwìɖǐi! Jízɛ̀ ɖǎ ma waà dyú-mààɔ̀ gĩɔ zà. (Máà 5:22-24, 35-42; Ðúù 8:49-56) Sɔ̀ìn ɓó wéa gbo ké dyúa muɛɛ, ti ɓɛ́ wa mu ma waà dyú-mààɔ̀ dyéìn nyɛɛ, wa mu ma ɖɛ Jɛ̀hóvà ɖǎ ma nyu ɓó wa bìì dyììn ɖé Jízɛ̀ múɛɛ jè hwìɖǐi dyàùn.a

¹⁰ Nyɔ ɓě ɓɛ́ Jízɛ̀ zà ma gĩɔ kɛɛ mɛ́ ma ɖe. Kɛɛ ɖɛ ɓě ɓɛ́ à zà wuɖuún ɓá nyɔ ɓě nìà kɛ jè dyíɛɛ kpa ɖɛ, sepóɛɖé ɔ nyí à hwòɖǒ-kɔ̃-dè-ɖɛ̀. Jɛ̀hóvà mɔ́ ɓɛ́ ɔ ké nyɔ ɓě gĩɔ zà, ké ɔ muɛ nyuùn.

ÐƐ ƁĚ À CƐ̃́ ƁÁ NYƆ ƁĚ WÓÐÓ MA GĨƆ KƐƐ JÈ DYÍƐ

11. Ðɛ́ Ìkíɖísìásì 9:5 tɛ̀mɛ̀ìn à ɓá Ðázɛ̀ɖɛ̀ jè dyíɛ́?

¹¹ Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ wáɖáá kà ɓɛ́ ‘nyɔ ɓě ɓɛ́ wa ɖǎà mɛ́ɛ se ɖɛ ɖò dyí dyuò ɖeɛ.’ Ðɛ nìà wɛ mɔ̀ ma jǎà ɓá Ðázɛ̀ɖɛ̀ jè dyí. (Ìkíɖísìásì 9:5) Ɔ nì kà Ðázɛ̀ɖɛ̀ nì ma mɔ́uń kà Jízɛ̀ nyuɛ ma cɛ̃ɛ kɛ. (Jɔ̃́ɔ́ 11:11) Ti Ðázɛ̀ɖɛ̀ nì ma ɖé xwɛ́-ɓìɔ̀ múɛɛ, ɔ se ma “ɖɛ ɖò dyí dyuò ɖe.”

12. Xwɛ̌ à nyuɛ dyí dyuòɛ̀ kà ɓɛ́ Ðázɛ̀ɖɛ̀ gĩɔ-wóɖó-wóɖóɔ̀ kpá ma jɛ́ɛ́ kɛ́?

¹² Ti Jízɛ̀ zà ma Ðázɛ̀ɖɛ̀ gĩɔ kɛɛ, nyɔ pàɖǎ dyéɛ ma ní. Ké ɔ mú-nyɛ́-nyɔ̀ ɓěɔ̀ dyuòɛ̀ ma dyí kà ɓɛ́ ɔ ɖǎ ma zɛ̃̀ìn-ɖɛ̀ nìà kɛ nyuɛ. Ðázɛ̀ɖɛ̀ nì ma cĩ́ɛń, ké ɖɛ nìà kɛ tɛ̀mɛ̀ìn ma kà ɓɛ́ ɔ gĩɔ-wóɖó-wóɖóɔ̀ kpá ma jɛ́ɛ́ kɛ. (Jɔ̃́ɔ́ 11:47) Ké ɖeɛɛ, nyɔ pàɖǎ mu ma Ðázɛ̀ɖɛ̀ gbo dyi téɛń. Ɔ jèɛɛ, wa poɛ ma jǎà kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ̀ nyɔ ɖoɓo ma Jízɛ̀ kɛ. Jízɛ̀ɛ̀ mú-nyɛ́-nyɔ̀ ɓěɔ̀ se ma ɖɛa mú ɖɛ̀ɓɛ̀ jèɛɛ, wa sɔ́ɔ ma dyí, ɓɛ́ wa ké ma ɔ kè Ðázɛ̀ɖɛ̀ ɖáɓá.—Jɔ̃́ɔ́ 11:53; 12:9-11.

13. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè à ɓɛ́àìn hwòɖǒ kɔ̃ dèɛ̀ kà ɓɛ́ Jɛ̀hóvà mu nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ gĩɔ zàùn wɛ̃́?

¹³ Jízɛ̀ cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ “nyɔǔn séín ɓě ɖǎà mɛ́, ké wa ɖǎ ma wa dyóɖóún zàa” mu gĩɔ wóɖóùn wɛ̃. (Jɔ̃́ɔ́ 5:28) Ɔ xwíníín mɔ̀, nyɔǔn séín ɓě ɓɛ́ wa jè nì Jɛ̀hóvà hwìɖǐiɛɛ mu cĩ́ìn ɖe. Kɛɛ hwɛ̀ ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ké nyɔ ɖò gĩɔ zà kɛɛ, ɖɛ séín ɓá nyɔɔ̀ jè dyíɛɛ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké ɔ hwìɖǐi nì. Ɔ ɓɛ́ìn náa nyuɛ jɛ́ɛ́ cáà? Dɛ̀nɛ̀-dyù méɔ̀ùn ɓě nì ɖé dyɔɔ̀ dyií, ké Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ Jɛ̀hóvà dyuò wa ɖò-ɖò séín nyɛ́nɛ́ kɛ. (Zà Àzédyà 40:26 wuɖuún.) Ɔ jǔ ké dɛ̀nɛ̀-dyù ɖò-ɖò séín nyɛ́nɛ́ dyi ɔ hwìɖǐi nìǐn, nìí, ɖɛ séín ɓá nyɔ ɓě ɓɛ́ ɔ muà gĩɔ zàùn wɛ̃ jè dyíɛɛ jè ɓɛ́ìn ɔ hwìɖǐi nìɛ̀. Ɓó ɖɛ séín kɔ̃in nyɛɛ, Jɛ̀hóvà mɛ ma ɖɛ séín. Ɔ jèɛɛ, à dyuòɛ̀ dyí kà ɔ ɓéɖé kpé ɓɛ́ ɔ ké nyɔ ɓě gĩɔ zà kɛ.

14, 15. Ðɛ́ Jóɓòɛ̀ wuɖu tɛ̀mɛ̀ìn à ɓá gĩɔ wóɖó jè dyíɛ́?

¹⁴ Jóɓò ɓɛ́ ɔ mɔ̀ ma dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-gàà kɛɛ, po ma gĩɔ wóɖó jè jǎà. Ɔ diè ma ɖɛi, ké ɔ ɖá, “Ɔ jǔ ké gàa ɖò dyi mɛ́ín, ɔ ɓɛ́ìn cĩ́ɛ ɖeè?” Púɛɛ, ɔ cɛ̃ɛ ma Jɛ̀hóvà gbo, ké ɔ ɖá, “Nì mu ḿ ɖáùn, ké ní mu m̀ gɔ̃̌ jǔùn. Sepóɛɖé nì hwòɖǒ mu mɔ̄ mɔ̀à nì sɔ̃ɔ̀ mɛɛ-ɖɛ̀ kɛɛ múin dèìn.” Ǹdye, Jóɓò dyuòɛ̀ ma dyí kà ɓɛ́ Jɛ̀hóvà nì ti kɔ̃̀ ɓaɖa ɓɛ́ ɔ muà nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ gĩɔ zàùn wɛ̃ɛ dya gmɔ̀ǔn wɛ̃.—Jóɓò 14:13-15, NW.

¹⁵ Xwɛ̌ hwòɖǒ-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ ɓáà gĩɔ wóɖó jè dyíɛɛ nyu nì hwòɖǒ-dyùàɔ̀ nyuɛ kɛ́? M̀ ɓɛ́ìn ɖé nì hwòɖǒɔ̀ bũ̌ cɛ̃iń nìɛ, ɓɛ́ m̀ ké níiń, ‘Ní gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ kè ɓǎto ɓě ɖǎà mɛ́ɛ mu gĩɔ wóɖóùn ɖekèè?’ Ɔ dè à hwòɖǒ dyi ɓɛ́ à kéɛ dyí dyuò kà ɓɛ́ Jɛ̀hóvà mɔ́ ɓɛ́ ɔ ké nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ gĩɔ zà kɛ. Ɓěà dyé ɖɛ Báɓòɔ̀ cɛ̃ ɓá nyɔ ɓě muà gĩɔ wóɖóùn wɛ̃ kè dɛ̀ wa mu cĩ́ìn nyɛɛ jè dyí.

WA “MU Ɔ WUÐU WƆ̃́ÙN, KÉ WA MU WAÀ GMÀÀ ƁĚƆ̀ MÚ SƆ̀ÙN”

16. Xwɛ̌ cĩ́-cĩ́ mu nììn ɓó nyɔ ɓě muà gĩɔ wóɖóùn dà ɓóɖó-kpàà kɔ̃ɛɛ bììɛ́?

¹⁶ Nyɔ ɓě wóɖóó zɔ̃̌ɔ̀ gĩɔ kɛɛ, dyi ma waà xwéɖé-dùɔ̀ kè waà ɓǎto ɓěɔ̀ gbo ɖe dà ɓóɖó-kpàà kɔ̃. Ðɛ nìà kɛ mu kpáùn ɖe ɖé dyúa, kɛɛ ɔ mu dyíin nɔ̀mɔ̀ǔn, ɓɛ́ ɔ ké dyɛ̀ kpáó zɔ̃̌ɔ̀ kɛɛ dyí zi. Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jèɛ́? Sepóɛɖé nyɔ ɓě muà gĩɔ wóɖóùn dà ɓóɖó-kpàà kɔ̃ɛɛ mu cĩ́ɛ ɓɛ́ìn kánáá pū, ɓɛ́ wa ké se mɛ́ ɖe. Ké wa mu ɓóɖó-kpà ɓɛ́ ɔ kò ɓó nyɔ à nìà kɔ̃ cĩ́ɛń zɛ̃̌ɛ̀ kɛ gboɛɛ kɔ̃ cĩ́ìn. To kè wɛ́ ɔ kè ɖɛ gbà nyu-nyu ɖò se nìɛ̌ mu ɖe.

17. Nyɛ́ ɓě mu gĩɔ wóɖóùn wɛ̃́?

¹⁷ Nyɛ́ ɓě mu gĩɔ wóɖóùn wɛ̃́? Jízɛ̀ cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ “nyɔǔn séín ɓě ɖǎà mɛ́, ké wa ɖǎ ma wa dyóɖóún zàa mu ɔ wuɖu wɔ̃́ùn, ké wa mu waà gmàà ɓěɔ̀ mú sɔ̀ùn.” (Jɔ̃́ɔ́ 5:28, 29) Ké Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 20:13 cɛ̃ɛ à gbo, ké ɔ ɖá, “Dyóóɔ̀ zà ma nyɔ ɓě ɓɛ́ wa ɖǎ ma ɖé ɔ mú mɛ́ìn nyɛɛ xwáɖáún. Gĩɔ kè dɛ̀ ɓɛ́ nyɔ ɓě ɖǎà mɛ́ɛ nìà kɛɛ zà ma nyɔ ɓě nì ma wa múɛɛ xwáɖáún ɖekè.” Ǹdye, nyɔ méɔ̀ùn pàɖǎ mu cĩ́ìn ɖe. Ké ɖeɛɛ, àpɔ́sò Pɔ́ɔ̀ cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ “dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ kè nyɔ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn ɓěɔ̀” mu gĩɔ wóɖóùn wɛ̃. (Zà Àpɔ́sò 24:15 wuɖuún.) Ðɛ́ mɔ̀ ɔ xwíníín nyɛ́?

18. Nyɛ́ mɔ̀ “dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-nyɔ̀” ɓě mɔ̀à gĩɔ wóɖóùn wɛ̃́?

¹⁸ “Dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀” ɖíɛ́ ɓě mɔ̀ Jɛ̀hóvàà jǎà ɓiè-nyɔ̀ ɓě cĩ́ó zɔ̃̌ɔ̀ ti ɓɛ́ Jízɛ̀ séè ma ɓóɖó-kpàà kɔ̃ dyi keɛ. Ɔ hwɔìn kà, Nóà kè Ééɓòɖòhɛ̃́ɛ̀ kè Seɖɔ́ kè Mózè kè Wuɖufí ɔ kè Ɛsɔ́ɖɔ́ mu gĩɔ wóɖóùn dà ɓóɖó-kpàà kɔ̃. M̀ ɓɛ́ìn gàa kè màa ɓě nìà wɛ ɖíɛ́ ɓě jè cɛ̃́ɛ ɖé Híìbúɖúù wuɖu-kpà 11 mú. Ðɛ́ mu Jɛ̀hóvàà jǎà ɓiè-nyɔ̀ ɓě mɛ́à à nììn tiín nyɛɛ mɔ̀ùn gbo kpáùn wɛ̃́? Wa mɔ̀ “dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-nyɔ̀” ɓě jèɛɛ, wa mu gĩɔ wóɖóùn.

19. Nyɛ́ ɓě mɔ̀à “nyɔ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn ɓěɔ̀” kɛ́? Ðɛ́ tì wa mu ɓéɖéìn nyɛ́?

¹⁹ “Nyɔ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn ɓěɔ̀” mɔ̀ nyɔ méɔ̀ùn pàɖǎ ɓɛ́ wa se ma ti nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓéɖé, ɓɛ́ wa ké ma Jɛ̀hóvà dyí dyuò kɛ. Wa mɛ́ ma dyɛo, kɛɛ wa jè séè Jɛ̀hóvà hwìɖǐi sɔ̀. Ɔ mu wa gĩɔ zàùn, ké wa mu ti nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓéɖéìn, ɓɛ́ wa ké Jɛ̀hóvà jè cɛ̃́, kè ɓɛ́ wa ké ɔ ɓiè.

20. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè nyɔǔn séín seà gĩɔ wóɖóɛ mu kɛ́?

²⁰ Ɔ xwíníín mɔ̀ nyɔ séín ɓě ɖǎà mɛ́ɛ mu gĩɔ wóɖóùnǹ? Gbào. Jízɛ̀ cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ nyɔ ɖíɛ́ ɓě se gĩɔ wóɖóɛ muɛ. (Ðúù 12:5) Kɛbì nyɔ ɖò mu gĩɔ wóɖóùn, mɔɔ ɔ se gĩɔ wóɖóɛ muɛɛ, nyɛ́ muɛ gbɔ poùn wɛ̃́? Jɛ̀hóvà mɔ̀ zaa-wɔ̃-po-nyɔ̀ vɛ̀nɛ̀ɔ̀, kɛɛ ɔ ɖǎ Jízɛ̀ kpé nyí, “ɓɛ́ ɔ ké nyɔ ɓě nì cĩ́ɛń nyɛ kè nyɔ ɓě ɖǎ ma mɛ́ kɛɛ zaa-wɔ̃-po-nyɔ̀ jǔɛ.” (Àpɔ́sò 10:42) Nyɔ séín ɖò ɓɛ́ zaa mu kpɔ̃ùn, ké ɔ se gbo zĩàìn muɛɛ se gĩɔ wóɖóɛ mu.—Dyé Mánáín-Hwɛ̀ìn-Wùɖù 18.

NYƆ ƁĚ MUÀ DYƆÚN MUÙN WƐ̃Ɛ GĨƆ-WÓÐÓ-WÓÐÓ

21, 22. (1) Ðɛ́ mɔ̀ nyɔ ɓě ké gĩɔ wóɖó ɓɛ́ wa ké ɖé dyɔún muɛɛ xwíníín nyɛ́? (2) Nyɛ́ mɔ̀ nyɔ kĩ́ín ɓɛ́ ɔ dyé ma gĩɔ-wóɖó-wóɖó nì kà kɛɛ dyíɛ́?

²¹ Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ nyɔ ɖíɛ́ ɓě mu cĩ́ìn ɖé dyɔún wɛ̃. Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi gĩɔ wóɖó ɓɛ́ ɔ ké ɖé dyɔún mu ní, nìí, ɔ se gĩɔ wóɖó ɓɛ́ ɔ ké nyɔǔn jǔ, ɓɛ́ ɔ ké nyɔǔn-kpòɖò-dyùà ɓéɖé. Kɛɛ ɔ wóɖó gĩɔ ɓɛ́ ɔ ké zùù jǔ ɖé dyɔún.

²² Jízɛ̀ mɔ̀ ma nyɔ kĩ́ín ɓɛ́ ɔ ké ma gĩɔ-wóɖó-wóɖó nì kà kɛɛ dyí dyé. (Jɔ̃́ɔ́ 3:13) Ti Jízɛ̀ mɛ́ ma ké ɔ zĩ̀ìn ma wé tã kɛɛ, Jɛ̀hóvà zà ma ɔ gĩɔ. (Wɛ́ɖɛ́ 16:10; Àpɔ́sò 13:34, 35) Jízɛ̀ se ma gĩɔ wóɖó ɖé nyɔǔn-kpòɖò-dyùà mú. Àpɔ́sò Píɖɛ̀ zaìn ma kɔ̃in kà ɓɛ́ “ɖé nyɔǔn-dyù nììn wáká kɔ̃ɛɛ, wa ɖáɓá ma ɔ, kɛɛ ɖé zùùɔ̀ nììn wáká kɔ̃ɛɛ, Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyuɛ ké ɔ cĩ́ ma.” (1 Píɖɛ̀ 3:18) Jízɛ̀ wóɖó ma gĩɔ ké ɔ jǔ ma kpé-ɓéɖé-zùù! (1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 15:3-6) Kɛɛ Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ ɔ se ɔ ɖòùn jǔɛ muɛ.

23, 24. Nyɛ́ ɓě mɔ̀à “ɓáɖáá xwéɖé wè” ɓɛ́ Jízɛ̀ cɛ̃ ma jè kɛ́, ké nyɔ-kpò jĩ̀ xwɛ̌ wa mu jǔùn wɛ̃́?

²³ Hwɛ̀ ɓɛ́ Jízɛ̀ ké ma mɛ́ɛ, ɔ cɛ̃ɛ ma ɔ ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓěɔ̀ gbo, ké ɔ ɖá, “Ḿ nì muɛń, ɓɛ́ ḿ ké ɓě bìì pá ɖò naɓaà.” (Jɔ̃́ɔ́ 14:2) Ɔ xwíníín mɔ̀, ɔ ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɖíɛ́ ɓě mu gĩɔ wóɖóùn, ɓɛ́ wa ké ɖé ɔ gbo mu ɖé dyɔún. Xwɛ̌ wa jĩ̀ kɛ́? Jízɛ̀ cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ wa mu “ɓáɖáá xwéɖé wè” jǔùn wɛ̃. (Ðúù 12:32) Àpɔ́sò Jɔ̃́ɔ́ cɛ̃ ma nyɔ-kpò jĩ̀ kà wa mu jǔùn wɛ̃ɛ jè, ti ɓɛ́ ɔ dyé ma Jízɛ̀, ké ɔ “nyànà ma ɖé Zádyɔún-tòɖòɔ̀ dyai,” ké “nyɔ-kpò táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɖò kè kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ sè hĩinyɛ” nì ma ɖé ɔ gboɛ.—Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 14:1.

²⁴ Tiɔ̀ nyɛ́ Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɖò kè kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ sè hĩinyɛ ɓěɔ̀ mu gĩɔ wóɖóùn wɛ̃́? Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ ɔ mu kpáùn ɓó ti kɔ̃̀ ɓaɖa Kɛ́ɖɛ́ì mu kã́á-kpè dyí ɖúùn ɖé dyɔún wɛ̃. (1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 15:23) À nì tia mú cĩ́ɛń kàǔn, ké nyɔ-kpò táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɖò kè kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ sè hĩinyɛ ɓěɔ̀ ɓáún-ɓáún ɖǎ gĩɔ wóɖó, ké wa ɖǎ ɖé dyɔún mu. Wa nyɔ ɓě nìà ɓóɖó-kpàà kɔ̃ ke, ké wa mɛ́à à nììn tiín nyɛɛ mu gĩɔ wóɖóùn wàɖà, ɓɛ́ wa ké ɖé dyɔún mu. Kɛɛ nyɔǔn ɓáún-ɓáún mu gĩɔ wóɖóùn ɖé dyúa, ɓɛ́ wa ké Páɖédǎ mú cĩ́ dà ɓóɖó-kpàà kɔ̃.

25. Ðɛ́ à mu cɛ̃́ìn ɖé wuɖu-kpà dyɛ̀ kɔà ɓó dyíɛɛ mú kɛ́?

²⁵ Tiɔ̀ ɖǎ dyi xwɛ̃́ìn, ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ké nyɔǔn séín buɛ̀ ɖé gĩɔ xwaún, ké gĩɔ jè mu dyi ziìn fɔɔ! (Zà Àzédyà 25:8 wuɖuún.) Kɛɛ ɖɛ́ nyɔ ɓě muà ɖé dyɔún wɛ̃ɛ mu ɖé nyuùn wɛ̃́? Báɓòɔ̀ zaìn kɔ̃in kà ɓɛ́ wa kè Jízɛ̀ mu Kã́á-ɓòɖò ɖò ɓɛ́ ɔ mɔ̀ gɔ̌mànà kɛɛ nàìn nyɛ. À mu ɖɛ pàɖǎ cɛ̃́ìn ɓá gɔ̌mànà nìà kɛ jè dyí ɖé wuɖu-kpà dyɛ̀ kɔà ɓó dyíɛɛ mú.