ˈCƖƐCƖƐKÏBHË 06
Sɛɛ ˗bhölɩbhölɛ tɛɛ ɔ ˈnɩ?
“[Lagɔ] ˈmö ˗bhölɩbhölɛ a kii ˈwuë ˈbhöönɩɛ ˈmö.” (Psaume 36:9) ˗N kɩ ɔ dlɩ ˈwʋ ˗a? Nɩkpa ˗mumuë lɛ nɩɩ, ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwuë ˈnɩɛ ˈwälaɲɔ ˗kä. ˈN ɛ ˗kä ˗tiamöä, mii sɛɛ zɛmö nɩɩ, ˈfʋ yɩ ˈwlʋä. ˗Maa ˈn Lagɔ mɔɔ ˗kä ˗tiamö ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwälaa, ˗lu kää ˈŋlɩ nza˗a ɔ ˈwölɩɛ.a Sɛɛ ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwlʋä, yɩ dɔˈwʋ sɛɛ Biblë gbää, ˈn ˗yɩ kää ˈŋlɩ ˈn ˗a kɩɛ dlɩ ˈwʋ, mö ˗a ˈkää yɔwʋ yɩlɩ.
1. Dɛɛ dʋdʋkpäta ˗ɲɛ zlɩ ˈsɔ ˈbhöönɩ ɔ ˈnɩ?
Biblë lɛ nɩɩ: “Tɛɛtɛɛdɔˈwʋ, Lagɔ ˈwäla zlɩ ˗ɲɛ dʋdʋkpäta ˈsɔ.” (Genèse 1:1) ˈNɛɛnɩwa a ˗bɛ kɩ dlɩ ˈwʋ nɩɩ, dʋdʋkpäta ˗ɲɛ zlɩ ˈsɔ, yɩ kä tɛɛnɩde. Sɛɛ Lagɔ ˈwölɩ ɔ ˈnɩ? ˈƆ “ˈmötɛɛnɔɔ,” miɛ nɩɩ ˈɔ ˈwugɔmʋʋ ˈmö ɔ ˈlibhïä ˈwʋ ˈn ɔ yiɛ dʋdʋkpäta ˗ɲɛ zlɩ ˈsɔ ˈwälaa, yɩ ˈmö a ˗lii ˈwuë kökä.—Genèse 1:2.
2. ˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn Lagɔ yi ɔ dʋdʋkpäta ˈwäla ˈnɩ?
Zoova “ˈnɩɛ ˈfʋ dʋdʋkpäta ˈwäla, maa wa ˈka ˈklʋ ˗bhölɩnɩ, nza˗a ɔ wälaa.” (Isaïe 45:18) Sɛɛ nɩkpaa ˈkää dʋdʋkpäta ˈklʋ ˈtɩɩ ˗bhölɩnɩɩ, ˗sɩbhä ɔ ˗bhɛaa. ˈN ˗lii ˈwuë wa ˈkää ˗kä, nzɩ wa ˈkä ˈkwädlɩkwädlɩnɩ ˗bhölɩɩ, ˈn ɔ yiɛ ˗lɛ ˈzʋ. (Zɛlɩ Isaïe 40:28; 42:5 ˈmö.) Sɩasɩ tula nɩɩ, sɛɛ dʋdʋkpäta ˗wʋä, ˗sɩbhä a ˗lu ˗mumuu ˈnɩɛ ˗bhölɩ. ˗Lɛ a ˈklʋ a ˈyize, ˗lɛ nɩkpaa bhɛnɩɛ wa ˈkä ˗bhölɩnɩ.
3. Sɛɛ nɩkpaa ˗ɲɛ nɩma ˈsɔ ˈnɩ ɔ yɔwʋ mönɩ ˈnɩ?
Zoova ˈwälaa dʋdʋkpäta ˈwë, ˈn ɔ yiɛ swi ˗ɲɛ nɩma ˈsɔ ˈwäla. Bhäla, ˈn “Lagɔ yiɛ nɩkpɛ ˈwälaa, ɔɲɩ a ˈwlʋna ˈwʋ.” (Zɛlɩ Genèse 1:27 ˈmö.) Sɛɛ nɩkpa ˗ɲɛ ˗lii ˗miˈla ˈwuë Zoova ˈwäla ˈsɔ, ˈnɩɛ ɔ yɔwʋ mönɩ ˈnɩ? Sɛɛ Lagɔ ˗wʋä ˗sɩbhä ɔ ˈwälaɲɩɛ zaa, sɛɛ ɔ ˗wa nɩkpa ˈn sɛ ɔ zlɔnɩɛ ˈmö, ˗a bhɛnɩ ˗a ˈkä ˗sɩbhä ˈzʋmö. Sɛɛ ɔ ˈwälaɲɩɛ a dɔˈwʋ, ˗a bhɛnɩ ˗a ˈkä gbɩ ˈcɩɛ, ˗lu ˗kä ˈylimö nɛnɩ, ˈlʋ ˗käˈɛ nɛnɩ, wʋ bhɛnɩ wʋ ˗kaɲɩ ˈmäna ˈwʋ ˗bhö. ˈN ˗a bhɛnɩ ˗a ˈkä ˗aa ˈwälaɲɔ bʋbɔɔ, maa nɩma ˈnɩɛ bhɛnɩ yɩ ˈkä ˗sɩbhä ˈzʋ.
ˈCƖƐ ˗LII ˗MIMII
˗Lii ˗yɩ tula nɩɩ ˈpɩwʋ a ˗lii kä ˈwälaɲɔɔ, ˈn ˗yɩ kää ˈŋlɩ ˈn ˗a ˈkää sɛɛ Biblë gbää yɩ dɔˈwʋ dlɩ ˈwʋ ˗kää, ˈmö ˗a ˈkää ˈylɩmö. ˈSaa nɩkpɛ a ˗wʋwʋsaa a kii ˈcɩaɲɩɛ Lagɔ a dɛ, ˈmö ˗a ˈkäˈɛ ˈylɩmö.
4. ˈPɩwʋ a ˗lii ˈwuë kä ˈwälaɲɔ
Nɩkpaa, ˈpɩwʋ a ˗lii ˗yɩ ˗bhölɩɛ ˈmö wa yɩlɩɛ ˈwʋ, ˈn wa ˈwäla ˗sɩbhä a ˗lii. Yɩ za, ˈn nɩkpa ˗mumuë ˈghlimanɩɛ ˈwa ŋlɩɩ. Maa ˈlɩlɩlɩ a dɔˈwʋ, ˗ɔɲɩ ˈŋlɩ wa ˈkä ɔ ˈghlimanɩ ˗li ˈla wa yɩlɩɛ ˈwʋ a za ˈnɩ? ˈZʋ ˗lɛ VIDEO, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ.
Nɩkpa ˗kä ˗lii ˈwälaa yi, ˈsaa wa yɩlɩ ɔ ˈwʋ ˈnɩ?
˗Bïdi ˈwuë, yɩ kä bhʋlʋbhlʋ ˈsɩbhäsɩbhäwa. Maa, mäˈä ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwuë ˗yɩ ˗bhölɩɛ, ˗ɔ ˈwölɩ ɔ ˈnɩ? Zɛlɩ Ebleewaa 3:4 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhï ˈlɛ yɔwʋ.
Mäˈä ˈpɩwʋ a ˗lii ˗yɩ ˗bhölɩɛ, yɩ glaˈmö a ˗nʋ ˗mʋ ˗bhömö ɔ teɲii ˈmäna ˈwʋ ˈnɩ?
˗Na dɔˈwʋ, ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwuë kä ɔ ˈwälaɲɔ ˗a? ˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈnɩ?
˗N ˗yi a˗a bhä sɛ ˗a?
Kibhëa ˈlɛ a dɔˈwʋ, ˗n ˗kä ˗n ˈkä lagɔbɔgwɩ ghlɩ, ɛ ˗käˈɛ videwii, mö ˗mä jw.org ˈklʋ a dɛ wa ˈzʋä, “Wälalii?” ˈn dɛɛ wa ˈzʋˈɛ “˗Ɔ ˈwälaa ˗lii ˈwuë a dɔˈwʋ sɛɛ nɩkpa pää dlɩ.”
“˗Aˈbhï ˗a ˗yi sɛ nɩɩ, mäˈä ˈpɩwʋ a ˗bïdii, yɩ kä abhlɩ bhʋlʋbhlʋ ˗lowluwa, maa Lagɔ ˗ɔ ˈwälaa ˗lii ˈwuë, mɔɔ glɩnɩɛ yɩ ˈwuë a ˗lowli.”
5. Sɛɛ ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwlʋä a dɔˈwʋ, ˗a bhɛnɩ ˗a ˈkä sɛɛ Biblë gbää dlɩ ˈwʋ ˗kä
Sɛɛ Lagɔ ˈwälaa dʋdʋkpäta ˗ɲɛ a ˈklʋ a ˗lii ˈwuë ˈsɔ, Biblë ˗sɛsɛni ˈmö ˗mä Genèse 1 ˈmö. ˈSaa ɛ bhïla, ˗n kɩ ɔ dlɩ ˈwʋ ˗a? ˗Maa ˗na dɔˈwʋ widɩ bhä ˗a? ˈZʋ ˗lɛ VIDEO, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhï ˈlɛ yɔwʋ.
Biblë ˗kä nɩɩ, dʋdʋkpäta ˗ɲɛ a ˈklʋ a ˗lii ˈwuë ˈsɔ, ˈylɩ gbʋplʋ ˈmö wa ˗bhɛniɛ nʋʋ, ˗tiamö a ˈylɩ gbʋplʋ ˈmö wa ga bhä ˗a?
˗Na dɔˈwʋ, sɛɛ Biblë gbää ˈpɩwʋ a ˗lii ˗yɩ ˗bhölɩɛ a dɔˈwʋ, ˗a yi ɔ dlɩ ˈwʋ ˗kä ˗a? ˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈnɩ?
Zɛlɩ Genèse 1:1 ˈmö ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:
ˈNɛɛnɩwaa ˈkädɩ lɛ nɩɩ, ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwuë yɩ kä tɛɛnɩde. ˈWa wɛlɩɩ wa ˗sɛnɩɛ ˈmö, yɩ ˗ɲɛ Biblë a gbɛlʋ ˗n zɛlɩɛ ˗sɩkaa ˈmö ˈsɔ, sɛ yɩ mönɩ ɔ yɔwʋ ˈnɩ?
˗Mumuë lɛ nɩɩ, ˗lu ˗bhʋlʋ ˗kpöö ˈmö Lagɔ ˈwälaa, ˗lu ˈla mʋʋ ghlɔghlɔnɩɛ ˈmö ˗këë, ˈn wʋ yiɛ zumanɩ. Zɛlɩ Genèse 1:21, 25, 27 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:
Sɛˈɛ Biblë ˈcɩa ɔ nɩɩ, ˗lu ˗bhlʋ ˗kpöö a ˈyize, ˈmö Lagɔ ˈwäla ɔ ˈn ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwuë, nɩma, zibhï, ˈn nɩkpa yi ɔ ˈwlʋ ˗a? Maa, bhʋlʋbhlʋ ɔ wäla bhä “˗lii a ki ˈwuë” ˗yɩ ˗bhölɩɛ ˗a?b
6. Lagɔ ˈa ˈwälawälii ˈwuë a glaˈmö, ˗lu ˗mumuu ˈnɩɛ nɩkpɛ a sɛ ˗wʋ
Nɩma Zoova ˈwälaa, ˗aaa yɩ saa ˗wʋ. Zɛlɩ Genèse 1:26 ˈmö ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:
Sɛɛ Lagɔ ˗wʋä ˗sɩbhä ɔ ˈwälaɲɩɛ, zaa ˗a ˗kä nɩkpa ˗waa, ˈn ˗a ˗kä ŋäzɩdlɩ ˗kä, ˈsaa yɩ ˈcɩaɲɩ ɔ Lagɔ a dɛ ˈnɩ?
NƖKPA ˗MUMUË LƐ NƖƖ: “Sɛɛ Biblë gbää nɩɩ, Lagɔ mɔɔ ˈwäla ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwuë, widɩɛ.”
Sɛɛ ˗n pä ɔ ˗naa dlɩ ˈnɩ? ˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈnɩ?
DƐSƐKÄKÏBHÏ
Zoova mɔɔ ˈwälaa ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwuë.
ˈWʋligbanɩkïbhï
Sɛɛ ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwuë ˈwlʋä a dɔˈwʋ, sɛɛ Biblë gbä ɔ ˈnɩ?
˗Lu ˗bhʋlʋ ˗kpöö a ˈyize, ˈmö Lagɔ ˈwäla ɔ ˈwë ˈn ˈpɩwʋ a ˗lii ˈwuë yi ɔ ˈwlʋ ˗a? Maa bhʋlʋbhlʋ ɔ ˈwäla ɔ ˗lii a kii ˈwuë ˗yɩ ˗bhölɩɛ ˗a?
ˈSaa tula ɔ nɩɩ, nɩkpaa ˗ɲɛ ˗lii ˗miˈla ˈwuë Lagɔ ˈwäla ˈsɔ ˈnɩɛ ˈmö mlɩnɩ ˈnɩ?
YILII YƆWƲ
ˈYɩ ˗lii ˈylɩmö ˗yɩ tulaa nɩɩ, ˗lii ˈwuë kä ˈwälaɲɔ.
« Qu’enseigne la nature ? » (Réveillez˗vous !, septembre 2006)
Biblë ˈmö a wɛlɩɩ ˗yɩ bhïlaa sɛɛ Lagɔ ˈwälaa ˗lii a wɛlɩɩ, sɛɛ dɩba bhɛnɩɛ ɔ ˈkɩ ˈɔ yuu dlɩ ˗gömö ˗sɛsɛnɩɩ, ˈyɩ ˗sɩbhä ˈylɩmö.
Sɛɛ nɩkpa gbää nɩɩ, ˈfʋ ˗lii ˈwlʋä, ˈyi ˈylɩmö yɩ ˗ɲɛ Biblë ˈmö a wɛlɩɩ ˈsɔ ˗kä yɔwʋ mönɩ a za.
˗Lii ˈnɛɛnɩwaa ghlɩɛ ˗ɲɛ sɩasɩ a wɛlɩɩ ˈsɔ, ˈn yɩ ˗kä tula nɩɩ ˈpɩwʋ a ˗lii ˈfʋ yɩ ˈwlʋä, yɩ ˗käˈɛ tula nɩɩ yɩ kä ˈwälaɲɔ, ˈyi ˈylimö.
Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie (brochure)
a ˗Mä ˈcɩɛcɩɛkïbhë 25 ˈmö, ˈsaa Lagɔ yɩbhää nɩkpa a dɔˈwʋ, mö ˗a ˈkää yɔwʋ yɩlɩ.
b ˗Mä Biblë ˈmö wa ˗kä “˗lii a ki ˈwuë” nʋʋ, ˗lii ˗yɩ ˗bhölɩɛ a ˗zɩkpö ˗zɩkpö ˈmö wa gaa.