Ésaé Yéhôva é nga soo ma abui mevak

Mvuse mbu wua, bi nga bi foé na Béthel ya Afrique du Sud a yi bobejañ ba ke su’u ésaé wôé, amu be nga bi mfefé minsini asu nkulane bekalate. Me nga ve éyôlé na ma kômbô ke su’u ésaé éte, a me mbe mevak éyoñe be nga tobe ma. Be nga tobe fe bobejañe belal befe Béthel ya Canada: Dennis Leech, Bill McLellan, a Ken Nordin. Be nga jô na bii ke saé wôé ôbe nté.

Me nga loone nyia wom, ane me nga jô nye na: “A mema, me bili foé ya kate wo. Ma zu ke Afrique du Sud!” Mema a mbe évôvoé minga, a too fe éwôlô mbo ésaé Yéhôva. A nji fo’o kobô abui, ve me mbe me yeme’e na é su’u ntyi’ane me nga nyoñ. Pepa fe a nga kañese ntyi’ane wom akusa bo bese be mbe be wô’ô nlem mintaé amu ma ke nyiñ ôyap a be.

MA KE SAÉ AFRIQUE DU SUD

Bi nga taté ke Béthel ya Brooklyn, asu ya na be ke yañele bia ngon élal asu ngume fatane nkulane bekalate. Mvuse ya valé, bi nga bete sitima a ke Afrique du Sud. Me mbe me ndeme bi mimbu 20. Bi nga suane Cape Town alu, ane bi nga bete minsini minkoñ asu na bi ke Johannesburg. Bi nga taté tebe mone tison a ne nkôte si ya Karoo. Ayôñ a ôdumu bi mbe wôé abui. Éyoñe bia be bobejañ bevo’o bi mbe bi fombô’ô vundu, bi mbe fe’e ne vema éyoñe bi mbe bi yene’e avale vôm ate a mbe. Ane bi nga sili biabebiene nge bii kui fo’o na bi bo ésaé é mbe é yange’e bia. Mvuse bone mimbu, éyoñe bi nga beta ke bone betisone bi mbe bi yene’e bi bete minsini minkoñ, bi nga yene na a ne abeñ bone betison, a na bôte ya wôé ba nyiñe mvo’é été.

Me nga bo abui mimbu me saé a beta minsini bi mbe bi bela’ane nye asu na bi kuli Nkume mmombô a bete a Vee ôyo!. Bi mbe fe bi kuli’i abui bekalate asu minkobô ya mesi mefe ya Afrique. Bi mbe mevak amu minsini asu nkulane bekalate a nga kee bia Afrique du Sud a nga ve bia ésaé tyi’ibi!

Mvuse ya valé, me nga ke saé wofise wo tebele ésaé nkulan, nlôman, a nkôñelane bekalate. Ésaé é mbe fo’o abui, ve é mbe é so’o ma benya mevak.

MA LUK, MA BI FE MFEFÉ ÉSAÉ

Mbu 1968, me nga lu’u nkpwa’a mefan a too jôé na, Laura Bowen. A mbe a nyiñi’i fefele Béthel. Nye fe a mbe a saé wofise wo tebele ésaé nkôñelane bekalate, ve ésaé jé é mbe na a belane beminsini asu na a tili bekalate. Melu mete, belu’u be nji be be tabe‘e Béthel, ajô te be nga lôme bia na bi ke bo ésaé nkpwa’a mefan é ne ngum aval. Jam ete e nga tyelé ma nlem yôp mone jôm. Bi mbe bi boya mimbu awôme Béthel, teke fe beta yem avale ba kuse bidi, nge ya’ane nda. Aval avé bi mbe ve belane mone moné ba ve bekpwa’a mefan be ne ngum aval asu na bi jalé miñyiane miangan? Asu na be lôme bia mone moné ate ngon ése, bi mbe bi bili abime mewolo bia yiane kañete, abime minjomane bia yiane bo, a abime bekalate bia yiane kap. Moné ate a mbe a volô’ô na bi ya’ane nda, bi kuse bidi, bi ya’ane metua a ke nda biañ éyoñe môte wua ya be bia a kon, a asu abui mam afe.

Bi nga ke bo ésaé nkañete e mone angôse bekañete a ne fefele Durban, Océan Indien. Bi nga koone abui bôte ya Inde wôé, abui ya be be e mbe mvoñe bôte é nga so Afrique du Sud na ja zu saé mefupe minkôk, zia mimbu 1800. Éyoñ ete be mbe be nga bo mesu m’ésaé mefe, ve be nga ba’ale metum, a bidi ya si jap. Be mbe fe be kobô’ô Énglis, nalé a nga bo na ésaé nkañete é bo bia tyi’ibi.

Bekpwa’a mefan be ne ngum avale be mbe be yiane kañete mewolo 150 ngon ése. Nde môs ôsu, bia Laura bi nga tyi’i na bia zu kañete mewolo mesaman. Ayôñ e mbe môs ôte abui. Bi nji be bi bili minjomane nge meyé’é ya ke bo, ajô te e nga sili na bi kañete menda menda mewolo mesaman. Éyoñe bi kañeteya ôbe nté, ane me nga lembe nkolo, e temeteme na fo’o ve minute 40 étam mmie mi mbe mi lôteya. Nde me nga sili mamiene na, ye bii fo’o kui na bi bo ésaé nkpwa’a mefan é ne ngum aval?

Mvuse ya valé, bi nga mane bo mbamba nta’ane mam. Bi mbe bi kômesa’ane mone nga’abane môs ôse bia ke nkañete. Bi mbe bi telé’é metua wongan élé si asu na bi di bone bidi bia te kômesan. Nté bi mbe bi ja’ak, bone be bongô be mbe be za’a ba tyiñelane bia fefel amu be mbe be yene’e na bia selan a be. Mvuse bone melu, bi nga su’ulane yene na éyoñe bi kañeteya mewolo mebaé nge melal, môse wo lôt avôl.

Bi nga wô’ô mvaé ya ye’ele bôte ya wôé benya mejôô. Bi nga yene na bôte ya Inde be ne ésemé, anyep, mvam, be nye’e fe Zambe. Abui ya be be e nga kañese benya mejôô. Be mbe be nye’e éyoñe bia kañete be ajô Yéhôva, Yésus, Bible, ajô ya mfefé émo a ndi nleme ya ñwômane miñwuan. Mvuse ngume mbu, bi mbe bi nga yé’é Bible a bôte 20. Mbôle bi mbe bi yé’é a abui menda me bôte, bi mbe bi kele’e di a nda bôte jia ya été môs ôse. Jam ete e mbe e so’o bia abui mevak.

Mvuse mon éyoñ, be nga jô bia na bi bo ésaé bejome mekônda e minlame ya Océan Indien. Sondô ase, bi mbe bi kele’e jome bobejañe ya akônda éziñ asu na bi ve be ngul nyul. Akônda é mbe é bo’o nta’ane mam asu na nda bôt éziñ é ba’ale bia sondô ate. Be mbe be nyoñe’e bia ane bibu’a ya nda bôte jap, bi mbe bi vôé a bone bap a biyeme biap. Bi nga bu’uban ésaé éte mimbu mibaé. Môs éziñ, bi nga teme na téléfôn a nga loñ. Za fe le? Wofise ya Béthel. Ane be nga jô bia na: “Bia yi na mi beta bulane Béthel.” Nde me nga yalane be na: “Ésaé bi bia bo va ja soo bia abui mevak.” Ve bi mbe bi yeme’e na bii yebe na bia ke vôm ase bé lôme bia.

BIA BULANE BÉTHEL

Éyoñe me nga suane Béthel, be nga lôme ma na me ke saé wofise wo tebele ésaé nkañete. Nalé a nga bo na me bi mvome ya saé a abui biwôlô Bekristen. Éyoñe te, bejome mekônda be mbe be tili’i Béthel kalate memane ya sondô njoman ase. Mvuse ya valé, Béthel a mbe a tili’i akônda ete kalate asu na a lebe be a ve be ngule nyul. Nalé a mbe a bo’o na bobejañ be mbe betili bekalate be bi abui ésaé. Be mbe be yiane’e kôñelane bekalate bejome mekônda ba lôme wofise ya Béthel nkobô Énglis, amu bekalate bete be mbe nkobô Xhosa, nkobô Zulu, a minkobô mife ya Afrique. Éyoñe ke Béthel a tili bekalate nkobô Énglis, bobejañe bete be mbe fe be yiane beta kôñelane be minkobô ya mekônda mete. Nalé a nga volô ma na me kôme yeme minju’u bobejañ a besita be mbe bivindi be mbe be tôba’ane mie.

Éyoñ éte, apartheid a ngenan Afrique du Sud. E mbe étyi na mintañan mi yeñ a bivindi. Mintangan mi mbe mi too vôme wop, bivindi fe vôme wop. Bobejañe be ne bivindi be mbe be kobô nkobô’ô wop, be kañete’e nkobô wop, be bo’o fe bisulane nkobô wop.

Mekônda mese me nga tabe, me mbe nkobô Énglis, ajô te me nji kui na me yeme abui bobejañ e mbe bivindi. Ésaé me mbe me bo’o é nga ve ma fane ya yeme bobejañ bete a yeme metume map. Me nga yeme minju’u bobejañ be mbe be tôba’ane mie a lat a mbia metum, a bivuse miñye’elane ya vôme be mbe be too. Ve bobejañe bete be nga bo ayo’o nlem amu be nga jibi étibila’a a lôte na be tôñe metume me tii a mimbia minsisim. Azoé e mbe fe abui minlame mimvuse ya wôé. Abui bôt e nji dañe bo sikôlô, ve ba semene Bible.

Me nga bi fe mvome ya saé a bobejañ be mbe be kama’ane éto fili bi bili na bia bo Yéhôva ésaé, a na bi bo teke nyoñe ngap a mame ya ayoñ. Bia bi ngule nyul éyoñ bia yene ane bisoé Bengaa be Yéhôva bia kañese na be vaa be sikôlô amu ba bene yia bia ya ayoñ, nge ye’elane bivuse bezambe.

Bobejañ be nga tôbane nju’u ôfe e Swaziland. Éyoñe njôô bôte Sobhuza a nga wu, be nga yemete bôte bese ya Swaziland na be tôñe metume méziñ a lat a awu. Befame be mbe be yiane sôté minlô, binga ki be mbe be yiane tyi’i bisil. Be nga tibili abui bobejañ amu be nga bene tôñe mbia metume mete. Bi nga wô’ô angôndô ya mevak amu be nga tebe ne bip. Bobejañ bete be nga liti bia mbamba éve’ela mfa’a ya kabetan a Yéhôva, mfa’a ya bi fulu ôjibi, a nalé a nga bo na mbunane wongan ô yem.

MA BETA BULANE E VÔME BA KULI BEKALATE

Mbu 1981, me nga beta ke saé wofise wo kuli bekalate asu ya na me yé’é mfefé fatane nkulane bekalate. Me nga nye’e ésaé éte angôndô. Be nji be be beta kuli bekalate avale be mbe be bo’o ôsusua. Mbo makit éziñ a nga ve wofise ya Béthel mfefé minsini zezé. Nalé a nga bo na bi bi mimfefé beminsini betan, a tyendé minnôme beminsini ébu bi mbe bi bela’ane be. Bi nga bi fe mfefé minsini asu nkulane bekalate. Nalé a nga volô na bi tu’a kuli abui bekalate.

Beminsini bete be nga volô na bi tyendé fatane mbelane bi mbe bi bela’ane MEPS, ékpwelé bia belane je asu na bi kuli bekalate abui minkobô. Abui mintyendan e nga bobane fo’o, éyoñe ma simesane mbu bia bemvôé bam belal bi nga kolô Canada na bia zu Béthel ya Afrique du Sud! (És. 60:17) Bia bese bi nga lu’u bitôtôlô besita. Bia Bill bi mbe bi ngenane Bethel. Ken ba Dennis ki be bili bon éyoñ ji.

Bisaé ya Béthel bi mbe ve nenenen. Be nga taté na ba kuli a kôñelane bekalate abui minkobô, a lôme be Bebéthel befe. Mbôle ésaé é mbe é too abui, é nga sili na be lôñe bewofise befe asu Béthel. Bobejañ be nga lôñ abeñe Béthel e Johannesburg, a be nga yoé nye mbu 1987. Me nga bi meva’a ya nyoñe ngab a mintyendane mite mise a saé émo’o bobejañe ba tebele Béthel ya Afrique du Sud abui mimbu.

BIA BI ÉSAÉ ÉFE

Mbu 2001, me nga teme na be nga bañete ma na me ke saé Béthel ya États-Unis. Bi mbe meva’a ya ke saé wôé, ve nlem ô mbe ô taé fe bia amu bi mbe bi yiane’e lik bemvôé bangan ya Afrique du Sud.

Nyia Laura a mbe fe a nga yômbô. E ke nyiñ ôyap a nye a nga bo bia nleme mintaé. Bi nji be ngule ya su’u nye avale da yian amu bi mbe ôyap e New York. Ve bobenyañ be Laura belal be nga kañese na ba zu nyoñe ngab a nye. Be nga jô bia na: “Bi bi vo’o nyoñ ésaé nkpwa’a mefan, ve bia zu nyoñ nju’u a mema, amu nalé é volô mia na mi ke ésaé jenan ôsu.” Bia ve be nya abui akiba.

Monyañ wom fe ba minga wé be mbe be nyiñi’i Toronto, Canada. Be mbe be nyoñe’e ngab a nyia wongan a mbe a nto nkus, e koone a tabeya a be mimbu 20. Bia ve be abui akiba amu be nga wu nye njuk akekui éyoñ a nga wu, valé bi ndôme suane New York. A ne beta ébotan éyoñ bibu’a ya nda bôte jôé bia volô wo be’e mimbe’e miziñ mi ne bo ayaé asu dôé!

États-Unis, me nga saé abui mimbu vôme be mbe be kuli’i bekalate bangan. Nté éyoñ é mbe é lôte’e, ésaé éte é nga mane bo tyi’ibi. Mimbu mi ndôme lôte mi, me mbe me saé wofise wo tebele nkusane biôm. Me ne angôndô ya mevak éyoñe ma simesane mimbu 20 ma te lôte wofise ôte. Den, bi bili Bebéthelite 5000, a bobejañ a besita 2000 ba zu su’u ésaé ete!

Éyoñe ma buluane mvuse dene mimbu 60, me nji be me ve’ele yeme na nde ényiñ jam jé bo ana. Laura a zuya a su’u ma mimbu mise mi. Za avale mbamba ényiñe bia te bi! Bi nga nye’e bisaé bise be nga ve bia ékôane Yéhôva, a bobejañ bese bi nga saé a be, to’o bobejañ bi nga ke bia jome Bebéthel ya mesi mesi. Den, me lôteya mimbu 80, bobejañ be nga sé’é ésaé me mbe me bo’o amu be maneya yañele bobejañ be ne bisoé asu na be bo ésaé éte nya mboone.

Ntili Besam a nga jô na: “Ébotan a ayoñe bôt, di Zambe wop a ne Yéhôva.” (Bs. 33:12) Mejô mete ma kôme fo’o tôéban! Nlem ô ne ma njalan a mevak amu me nga bi fane ya kañe Yéhôva a nsamba bebo bisaé bé meva’a été.