Bia kañe Zambe a ne “abui mvam”

1. Môt a ne mvam a ne aya, a nkañete ôvé wo volô bia na bi tu’a wô’ô atinane ya fulu éte?

ÉYOÑ ba kobô ajô fulu mvam, éko éziñ nalé a bo na ô simesane môt éziñ a ne akap, ôsesa, a yeme’e koo bôte bevok éngôngol. Éko éziñ bi ne fe simesane nkana mone Samaritain Yésus a nga laan. Be nga mane bôme mone Juif éziñ, a faté nye biôm a mbe a bili. Ane mone Samaritain, môte ya ayoñ afe, “a nga koo nye éngôngo.” Mone Samaritain ate a nga nyoñ ngab a nye, a ve fe moné wé asu na be saé nye. (Luc 10:29-37) Nkana ôte wo ngôné fulu mvame Yéhôva. Fulu éte é ne ndeme ya nye’an wé. A liti bia je môs ane môs.

2. Aval avé afe bi ne mvamane môt?

² Bi ne bo jam afe e ne liti na bia mvamane bôte bevok. Bi ne be koo éngôngol. Môt a koo bôt éngôngol a ne tyi’i na a foñôsô ki môt éziñ a too ke na môt ate a yiane fonos. Yéhôva a mvamane nalé éyoñ ése. Kalate Besam a jô na: “A nji bo bia ane da yiane mam abé mangan.” (Bs. 103:10) Ve biyoñ biziñ, Yéhôva a wô’ô fe ve môt fonose ja yian éyoñ a te bo jam e ne abé.

3. Bia zu bi biyalane ya minsili mivé?

³ Ayé’é di, bia zu bi biyalane ya minsili milal mi: Amu jé Yéhôva a mvamane bia? Nja ôvé ô ne zañe fonos a nkoon éngôngol? Jé é ne volô bia na bi jamé bôt bevok? Bi tame zu yen aval avé Kalate Zambe a yalan minsili mite.

AMU JÉ YÉHÔVA A MVAMANE BIA?

4. Amu jé Yéhôva a mvamane bia?

⁴ Yéhôva a mvamane bia amu a nye’e bia. Nlômane Paul ô nga jô na Zambe a ne “abui mvam.” Paul a mbe a jô’ô nalé amu Yéhôva a nga ve miñwo’on ndi nleme ya ke nyiñe yôb été, akusa bo be nga bialé abé été. (Beép. 2:4-7) Ve nya ajôô a ne na sake ve miñwo’on étam mmie a mvamane mie. David a nga jô na: “Yéhôva a bo bôte bese mvaé; a abui mvame dé da [yené] mimboane mié mise.” (Bs. 145:9) Mbôle Yéhôva a nye’e bôt, a liti be mvame jé éyoñ ése a yene amu ya bo de.

5. Aval avé Yésus a nga yé’é fulu mvame Yéhôva?

⁵ Yésus nnye a kôme yem abim avé Yéhôva a nye’e a mvama’ane bôt. Yésus ba Ésaa wé be nga tabe yôp mimbu mimbu ôsusua na a zu si va. (Min. 8:30, 31) Abui biyoñ, Yésus a nga yen ane Yéhôva a mvamane bebo mam abé. (Bs. 78:37-42) Éyoñ a mbe a ye’ele’e bôt, Yésus a mbe a ngôné’é fulu Yéhôva éte abui biyoñ.

6. Nkana ôvé Yésus a nga belane wô asu na bi kôme wôk abim avé Ésaa a mvamane bia?

⁶ Avale bi nga yen ayé’é ya mvus, Yésus a nga kane nkana mon a nga ke si é ne ôyap asu na a volô bia na bi kôme wôk abim avé Yéhôva a mvamane bia. Éyoñ mon ate a kôlôya nda be ésaa, “a nga mias akume dé émiasémiasé, a bo ézezam.” (Luc 15:13) Mvuse ya valé, a nga jôban mbia mboone wé, ane a nga sulu émiene si a bulan nda be ésaa. Nde ésaa a nga nyoñe nye aya? Ndôman éte é nji yange ayap. Yésus a nga jô na: “A ngenan ôyap, ane ésaa a nga yene nye, a wô’ô nye éngôngo, a ke mbi, a wubane nye tyiñ, a latane nye anyu.” Ésaa a nji samele mone wé. Ve a nga wô’ô nye éngôngol a jamé nye, a nyoñe nye a meva’a mese. Mon ate a nga sem abui mise me ésaa, ve mbôle a nga liti na a kôñelaneya nlem, ésaa a nga jamé nye. Ésaa ya nkana ôte a ne Yéhôva. A zene ya nkana ôte, Yésus a nga liti abim avé Yéhôva a bili nkômbane ya jamé bebo mam abé ba ve ngule na be kôñelane nlem.​—Luc 15:17-24.

7. Aval avé Yéhôva a belane fulu mvame jé a fek?

⁷ Yéhôva a mvamane bia amu a ne angôndô ya fek. Fe’e Yéhôva ja tindi nye na a nyoñe mbamba mintyi’an asu bitétéa bié éyoñ ése. Kalate Zambe a jô na “fe’e ja so yôp” é ne “mvam a mbamba bibuma ne lut.” (Jc. 3:17) Ane ésaa a nye’e bone bé, Yéhôva a yeme na bone bé ba ye tu’a bu’uban éyoñ a liti be mvame jé. (Bs. 103:13; És. 49:15) Mvame Yéhôva ja ve bebo bisaé bé ndi nlem asu melu ma zu akusa bo be nga bialé abé été. Fe’e Yéhôva é ne te nné, ja tindi nye na a liti bebo bisaé bé mvame jé éyoñ ése a yen amu ya bo de. Yéhôva a yeme fe éyoñ a nji yiane koo môt éngôngol. Fe’e jé ja volô nye na a bo teke belane fulu mvame jé asu na a su’u mbia mboone môt a nji kômbô tyendé.

8. E wô’ô sili biyoñ biziñ na bi bo jé, a amu jé?

⁸ Bi tame jô na mbo ésaé Yéhôva éziñ a tyi’i na a nyiñ ényiñe bisôk. Jé wo yiane bo? Paul a nga jô na bi “bo te fulan” a avale môt ete. (1 Bec. 5:11) Éyoñe mbo nsem a bene tyendé, ba telé nye feñ. Mboon ôte ô ne asu mfi bebo bisaé be Yéhôva bese, a wo liti fe na bia su’u memvinda me Yéhôva. Ve bôte béziñ be ne simesane na éyoñ ba telé môte feñ, ba bo nye njet. Ye nalé a ne été? Bi tame zu fase jam ete.

YE BA MVAMANE FO’O MÔT ÉYOÑ BA TELÉ NYE FEÑ?

9-10. Bela’ane Behébreu 12:5, 6 asu na ô liti na éyoñ ba telé môte feñ, ba mvamane nye. Nyoñe’ éve’an.

⁹ Éyoñ wo wô’ô mefoé ésulan na mvôé jôé nge évuvumane jôé nge ke môt wo yem “a nji beta bo Ngaa Yéhôva,” jam ete da bo angôndô ya mintaé nlem. Ô ne sili womiene nge e mbe e yiane’e fo’o na be telé nye feñ. Nde ñhe, ye bi ne fo’o kôme jô na éyoñ ba telé môte feñ, ba mvamane nye? Teke vaa nge beté. Éyoñ môt a te bo jam da sili melep, nga bia liti na bi ne fek a mvam a na bia nye’e nye éyoñ bia ve nye me? (Min. 13:24) Ye ntelane feñ ô ne volô môt na a tyendé? Ôwé. Abui bobejañ a besita be nga tebe feñ be nga jô na, jam ete e nga volô be na be yemelane na mboone wop ô mbe angôndô ya abé, a na be tyendé a beta bulan be Yéhôva.​—Lañe’e Behébreu 12:5, 6.

¹⁰ Bi tame zu yene nkana wo liti na ntelane feñ ô ne mbamba nta’ane mam akônda Yéhôva. Mba’ale mintômba a yene na ntômba wé éziñ wo kon. A yeme na asu na a saé ôkon ôte a yiane vaa ntômba wo kon abemba. Ve bia yeme na mintômba mi ne betit ba nye’e be nyiñe fufulu. Mia nye’e mi too abemba, ajô te éyoñ ba vaa mie été, mi ne taté na mia tat. Nde, ye nalé a tinane na mba’ale mintômba a ne njet amu a vaa ntômba ôte vôm mi mivo’o mi né? Momo. A yeme na nge a jô’é ntômba wo kon a mi mivok, mi ne kôbô ôkon ôte. Éyoñ a vaa wô nalé, a ne asu mvo’é ya abemba ese.​—Fombô’ô Lévitique 13:3, 4.

11. (a) Amu jé bi ne ve’e môt a tele feñ a ntômba wo kon? (b) Môt a tele feñ a ne fili ya bo jé, a mvolan ôvé a ne bi?

¹¹ Bi ne ve’e môt ba te telé feñ a ntômba wo kon. A kon nsisim amu élate jé a Yéhôva é ne ndaman. (Jc. 5:14) Ôkone ya nsisim ô ne kôéban aval ane akon éziñe ya minsôn. Ajô te, e ne sili biyoñ biziñe na be vaa môt a kon nsisim akônda Yéhôva. Ntelane feñ wo liti abim avé Yéhôva a nye’e bebo bisaé bé, ô ne fe volô môt ba te telé feñ na a kôñelane nlem. Éyoñ ba telé môte feñ, a ne ke ôsu a tabe bisulan asu na a nyoñ miñye’elane ya Kalate Zambe, a na a beta yemete mbunane wé. A ne fili ya nyoñe bekalate bangan asu ayé’é étam dé, a ne fe yene Télé Bengaa be Yéhôva. Éyoñ bemvendé bé yene mintyendan a bo, be ne bo be va’a nye melep biyoñ biziñ asu na be volô nye na a beta kôm élate jé a Yéhôva, a na a beta bulan akônda.b

12. Nye’an a mvam bi ne tindi bemvendé na be bo jé éyoñ môt a sem teke jôban?

¹² Bia yiane ba’ale na fo’o ve bôt ba bene jôban abé dap mbe ba telé feñ. Ôsusua na bevemdé ba nyoñe ntyi’ane ya telé môte feñ, ba taté nyoñ éyoñe ya tu’a fas ajô dé. Ba kôme yeme na Yéhôva a nye’e “zôsôô ntyi’ane mejô.” (Jr. 30:11) Ba nye’e bobenyañ a bekale bap, a be nji yi na jam éziñ e ndaman élat jap a Yéhôva. Biyoñ biziñ, nye’an a fulu mvam bi ne tindi be na be telé môte feñ.

13. Amu jé é mbe é sili’i na be telé Kristen éziñe ya akônda ya Corinthe feñ?

¹³ Bi tame zu yene jame nlômane Paul ô nga bo éyoñe Kristene éziñe ya ntete mimbu ôsu é nga sem teke jôban. Kristen éziñe ya Corinthe é mbe é diñe’e minga ésaa wé. Jam ete e mbe angôndô ya nyé! Paul a mbe a yeme’e na melu mvus, Yéhôva a nga jô bone b’Israël na: “Fam ja jô’ôbô nga ésaa a maneya kuli soé ya ésaa wé; ba ye fo’o wôé be bebaane.” (Lv. 20:11) E ne été na Paul a nji be ve jô bobejañe ya akônda na be wôé Kristen éte. Ve a nga jô be na be telé nye feñ. Mboon Kristen éte ô mbe ô nga joñôlô bobejañe ya akônda, amu be nga taté na ba simesane na jam môt ate a nga bo e nji bo mbia nsem.​—1 Bec. 5:1, 2, 13.

14. Aval avé Paul a nga mvamane Kristene ya Corinthe é nga tebe feñ, a amu jé? (2 Becorinthien 2:5-8, 11)

¹⁴ Éyoñ mon éyoñ a lôteya, Paul a nga wô’ô na môt ate a tyendéya abo dulu dé. Mbo nsem ate a nga jôban abé dé nya njôbane. Akusa bo jam môt ate a nga bo e nga wo’o akônda mvite nyul, Paul a nga jô bemvendé na a nji kômbô “dañe tibi adit,” nge bo môt ate njet. A nga jô be na be “dañe jamé nye a volô nye nlem.” Paul a liti be amu jé ba yiane bo de a jô’ô na: “A za bo a zen éziñe na, avale môt ete da ye mineban amu abui ôlune dé.” Paul a nga wô’ô môt ate éngôngol. A nji be a yi na jam a nga bo e taé nye nlem angôndô aval e ne na, a ntoo teke fe ngule ya beta sili njaman.​—Lañe’e 2 Becorinthien 2:5-8, 11.

15. Aval avé bemvendé ba liti fulu ayo’o nlem a fulu nkoon éngôngol éyoñ ba volô môt a te sem?

¹⁵ Ane Yéhôva, bemvendé fe ba liti fulu mvam. Ba nyoñ mintyi’an a ayo’o nlem ese éyoñ nalé a sili, ba liti fe fulu nkoon éngôngol éyoñ be bili beamu ya bo de. Ve bemvendé ba ba’ale na nge ba dime mise mbia jam môt a te bo, ba liti ki fulu nkoon éngôngol, ba viane liti na ba su’u mbia mboon ate. Nde, ye bemvendé mbe étam ba yiane mvamane bobejañ a besita ya akônda?

JÉ É NE VOLÔ BIA NA BI MVAMANE BÔTE BEVOK?

16. Kalate Minkana 21:13 a liti na Yéhôva é bo bôt ba bene mvamane bôt bevok aya?

¹⁶ Bekristene bese ba yiane jeñe na be vu fulu mvam Yéhôva. Amu jé? Amu ôsu a ne na, Yéhôva a ne teke vô’ôlô meye’elan me bôte ba bene mvamane bôt bevok. (Lañe’e Minkana 21:13.) Teke môt éziñe ya be bia a yi na Yéhôva a bo te vô’ôlô meye’elan mé, ajô te bi nji yiane bi ayete minlem. A lôte na bi dibe melo éyoñ mojañ a tat, bia yiane jeñ kom ése na bi baa alo éyoñ “minzôzoé mia yôn.” Nde fe, bia kôme yem abendé ya Kalate Zambe di: “Ntyi’ane mejô ô ne te mvam mfa’a ya be nyô a nga bo te mvam.” (Jc. 2:13) Nge bia bo te vuane na e ne mfi asu dangan na bôt bevok be mvamane bia, bia fe bii liti bôte bevo’o mvam. Bia yiane dañe liti fulu mvam éyoñ môt a nga tebe feñ a bulan akônda.

17. Aval avé Njôô bôt David a nga liti fulu nkoon éngôngol?

¹⁷ Minkañete ya Bible mi ne volô bia na bi bo te bi ayete minlem, ve minleme ya mvam. Bi tame kobô ajô njôô bôte David. A mbe a bili fulu ya mvamane bôt. Akusa bo Saul a mbe a jeñe’e na a wôé nye, ve a mbe a koo ñwo’one Yéhôva ôte éngôngol. A nji ve’ele jeñe na a kun émiene môs éziñ.​—1 Sa. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Biyoñ bibaé bivé David a nga bo te koo bôt bevok éngôngol?

¹⁸ Ve biyoñ biziñ, David a nji kui na a mvamane bôt. Éve’an é ne na, éyoñ Nabal, akute môt e nga kobô David ébiasé, a bene ve bôte bé bidi, David a nga nyoñe ntyi’ane na a ke wôé Nabal a befam bese ya nda bôte jé. Ve Abigaël, minga Nabal, a mbe mbamba nlem a ôjibi, ane a nga ji’a mane kômesane bidi a ke ve David ba be bôte bé. Nalé a nga bo na David a vobô nlem, a na a bo te kuli metyi.​—1 Sa. 25:9-22, 32-35.

¹⁹ David a nga jembane fe fulu nkoon éngôngol éyoñ éfe. Nkulu mejô Nathan a nga kobô nye ajô nkukume môt ô nga ke wube susu’a ntômba nzôzoé môt éziñ ô mbe ô bili, ô nye’e ke wô abui. Ane David a nga wô’ô jam ete mbia ôlun a jô na: “Ane Yéhôva a vee, môt a nga bo jam ete a yiane wu.” (2 Sa. 12:1-6) David a mbe a yeme’ Atiñe Moïse. Atiñ ete ki e mbe e jô’ô na môt a wub éza jôm, a yiane ya’ane jôm éte biyoñ binyin. (Nk. 22:1) Ve a nga bele jô na ba yiane wôé môt ate. Za avale njete di! Nkulu mejô Nathan a nga belan nkañete ôte asu na a volô David na a yemelane na mam émien David a nga bo, me mbe angôndô ya abé. Yéhôva a nga mvamane David nya abuii, ve David nye a nji koo môt a nga wube ntômba éngôngol. ​—2 Sa. 12:7-13.

20. Jé nkañete David wo ye’ele bia?

²⁰ Ôlun ñwô ô nga bo na David a nyoñ ntyi’ane ya ke wôé Nabal ba be bôte bé. Nde fe, éyoñ a nga mane wô’ô nkañete nkulu mejô Nathan, a nga ji’a tyi’i na nkukume môt ôte wo yian awu. Bia yeme na David a mbe mbamba nlem, ajô te, bi ne sili biabebiene amu jé a nga tyi’i môt ate ajô a njet ése nalé. Tame fas mam me mbe me ndôme kui ényiñe David. Melu mete, mone môte ya nleme wé a mbe a bôme’e nye amu mam a nga bo. Éyoñ môt a ne njet, nalé a liti na a kone nsisim. Ajô te, Yésus a nga jô beyé’é bé na: “Te veane bôte mekua, mi za nyoñe mekua. Amu mekua mia ve bôt, mekua mete mia ye nyoñ.” (Mt. 7:1, 2) Nde ñhe, bia yiane jeñe na bi sa’ale nsisime njet, a bo “mvam abui” aval ane Zambe wongan.

21-22. Bone be mam bevé bi ne bo asu na bi mvamane bôte bevok?

²¹ E mvamane bôt a nji bo ve na bia wô’ô be éngôngol. Fulu mvam ja tindi bia na bi volô bôte bevok. Môt ase ya be bia a yiane jeñe na a yemelan bôte ba sili mvolan nda bôte jé, akônda dé, a vôm a too. Nya ajôô a ne na, mezene ya mvamane bôt ma jembane ki. Ye môt éziñ a yi mvolan? Bi ne bo bone be mam béziñ aval ane e ke ve nye jôme ya di, nge ke bo mam mefe me ne bo nye mfi. Ye mojañ nge sita éziñ a ndôme bulan ékôane Yéhôva? Ô ne ke late ngbwa a nye asu na ô ve nye ngule nyul. Bi ne fe kañete bôte mbamba foé asu na bi ve be ngule nyul, zene jia ya mvamane bôte bese bia tôbane be nje le.​—Job 29:12, 13; Bero. 10:14, 15; Jc. 1:27.

²² Nge bi bôô évevé a miñyiane mi bôte bevok, bii yene na bi ne ngule ya bo abui mam asu na bi mvamane be. Nge bia jeñe na bi fulu ya mvamane bôte bevok, bii ve Ésaa wongane ya yôp nlem avak, nnye ate a ne Zambe ya “abui mvam.”