Me nga yene mbunane bobejañe vôm ase me nga ke

Me nga woé ajô te amu me mbe me yeme’e na mvôé jame ja bisi ki ajô miñyebe. Ane me nga sili nye na: “Jé wo yem a lat a Kalate Zambe?” Nde a nga ku évôle mone nté. Ane a nga su’ulane kate ma na nyia wé a ne Ngaa Yéhôva, a nga ye’ele nye mame méziñe ya Kalate Zambe. Nde me nga taté na ma sili nye abui minsili.

Bi nga laan akekui alu. Mvôé jam é nga kate ma na Bible a ye’ele na Satan nnye a ne njôô ya émo ji. (Jean 14:30) Éko éziñe be nga ye’ele wo jam éte aso mongô, ve mfa’a wome ñye’elan ôte ô mbe mfefé a me mbe fe me yene wo aval étam. Aso mongô be nga ye’ele ma na Zambe a ne zôsô a mvam a na nnye a jôé émo ji. Ve mame me nga yen ényiñe me nga bo na me bo teke kañese jam éte. Akusa bo me mbe me bili ve mimbu 26, me mbe me yeneya angôndô ya mbia be mam ényiñe jam.

Ésa wom a mbe a dutu’u avion nkane bita ya États-Unis. Ajô te, éyoñe me mbe mongô me mbe me yeme’ na bezimbi be bili bombe atomique a na be ne wua nye éyoñ ése. Bita ya Vietnam bi nga bobane me too collège e Californie. Me nga ke nyiine nsamba bongô be sikôlô be mbe be bo’o éngana’a. Bezimbi be nga taté na ba leñe bia, ane bi nga tup nde be nga wua bia begaze asu na bi bo teke kôme beta yen. Ézezam é mbe fo’o abui éyoñ éte a bôte be mbe be bo’o éngana’a. Bôte be Pôlitik be mbe be wôék bôt, ane bôte be nga taté na ba wô’ô ôluñ a bo ézezam. Éyoñ éte môt ase a mbe a bili ôsimesane wé a lat a aval mame ma yiane boban. Jo’ojo’o a mbe fo’o nya abuii.

Mbu 1970, me nga taté na ma bo ésaé éziñ e nord ya Alaska a ésaé éte é mbe é va’a ma abui moné. Mvuse ya valé, me nga kuse metôtô London, nde me nga tyi’i na ma ke vôm ase nlô wé jô ma na me ke. Mvus abui bengon, me nga kui Afrika. Mesi ya wôé, me nga yene bôte be mbe be kômbô’ô kôlô minlame miap asu na be tube minju’u ba tôbane mie.

Mame mese me nga yen a wôk, me nga bo na me kañese fo’o ñye’elane ya Kalate Zambe wo jô na mbia nsisime nnye a solô mvuse minjuk ya si. Ve me mbe me sili’i mamiene na nge sake Zambe nnye a jôé si nyi, jé nye a bo ñhe? Me mbe fo’o me kômbô’ô de yem.

Me nga bi éyalane ya nsili ôte bengone be nga tôé valé. Ane éyoñ é nga lôt, me nga yemban abui bôt, befam a binga be nga liti na ba kabetane nya Zambee akusa bo bité bise be mbe be tele’e. Me nga nye’e bôte bete nya abuii!

NORD YA IRLANDE​—“NLAME BEBOMBE A MENGAL”

Éyoñe me nga bulane London, me nga laan a nyia mvôé jam, ane a nga ve ma Bible. Éyoñe me nga ke Amsterdam, tisone ya Pays-Bas, Ngaa Yéhôva éziñe é nga yene me lañe’e Bible lambe si, ane é nga volô ma na me kôme yeme Kalate Zambe. Mvuse ya valé me nga ke Dublin, tisone ya Irlande, nne me nga yene wofise Bengaa be Yéhôva wôé. Nde me nga ke kute mbé. Nne bia étôtôlô mojañ Arthur Matthews bi nga yenane wôé. Me nga sili nye nge a ne me bo ayé’é Bible, ane a nga kañese.

Me nga taté na ma yé’é a éva’a ése, me mbe fe me lañe’e bekalate Bengaa be Yéhôva. Me mbe me lañe’e fe Kalate Zambe émien. Me mbe me nye’e mame me mbe me yé’é angôndô ya abui! E bisulane ya akônda, me nga yene na to’o bongô ba yeme biyalane ya minsili beyeme mame be jaéya zu ba sili den a nto mintete mimbu ve teke bi benya biyalan, aval ane: ‘Abé da so vé? Za a ne Zambe? Jé ja boban éyoñe môt a wu?’ Ane me nga tyi’i na bemvôé bame bese ba zu fo’o bo ve Bengaa be Yéhôva. Jam éte é mbe tyi’ibi amu me nji be me yeme’e môte mfe si éte. Be nga volô ma na me tu’a nye’e Yéhôva, a na me bi nkômbane ya bo mame a wô’ô mvaé.

Me nga duban mbu 1972. Mvuse ngume mbu, me nga nyoñ ésaé nkpwa’a mefan a ke akônda ya Newry, Nord ya Irlande. Me nga ke tabe mone nda éziñ a mbe minkôle yôp. Benyak be mbe vôm ate, ajô te me mbe me ba’alane minkañete miame me tele benyak bete ôsu. É mbe é yené’é ve ane ba kôme vô’ôlô ma nté ba bo’ote bidi menyu map. To’o fo’o be nji ve ma melebe méziñ, ve be nga volô ma na me yem avale ma yiane bo me fombô bôte nté ma bo nkañete. Mbu 1974, me nga bo nkpwa’a mefan a ne ngum aval a saé nsamba a mojañ Nigel Pitt, bia nye bi nga bo benya bemvôé.

“Ézezam” é mbe Nord ya Irlande biyoñe bite. Bôte béziñe be nga loone Nord ya Irlande na “nlame bebombe a mengal.” É mbe tyi’ibi ya yene bôte be juane minjoñ, be luma’ane mengal, a bebombe be tôtane bemetua. Ézezam éte é mbe é tii a mame me pôlitik a miñyebe. Beprotestant a bekatôlôs bebiene be nga meme na Bengaa be Yéhôva étam mbe be nji nyoñe ngap a mame me pôlitik, ajô te bi mbe fili ya kañete teke ko jôm éziñe woñ. Bôte bi mbe bi kañete be mbe be yeme’e bevôm évô jé boban a mewolo ja boban; jôme te nje be mbe be kate bia asu na mbia jam a bo teke bia kui.

É mbe tyi’ibi na bi tebe mbia bité. Môs éziñ, bia Denis Carrigan, nkpwa’a mefan mbok, bi nga kañete tison é mbe bia bebé, Bengaa be Yéhôva be nji ne wôé, ve bi mbe bi keya tison éte fo’o ve éyoñe jia. Minga éziñ a nga bôte bia ajô na bi ne belo si asu nkane bita ya Grande-Bretagne, éko éziñ amu teke môt éziñe ya be bia a mbe a kobô’ô ane bôte ya vôm ate. Jam éte é nga bo na bi ko woñ. Be mbe ve wôé môt tyi’ibi nge lume nye ngal meboñe fo’o ve amu a yeñ a bezimbi. Nté bi mbe bi ye’e wu a aveb nseñ bi yange’e metua, bi nga yen ane metua a tebe vôme minga a nga bôté bia ajô a mbe a kuan. Ane minga ate a nga kui nseñ a ke kobô a bôte bebaé be mbe metua été a liti’i ônyui mfa’a bi mbe a ôlun ôse. Nde bôte bete be nga zu vôme bi mbe a sili bia bone minsili a lat a awolo metua a lôt. Éyoñe metua a soya, nde bôte bete be nga ke laan a ndutu metua. Bi nji be bi wô’ô jôme be mbe be jô’ô. Bia étame bi mbe bi yange metua valé, ane bi nga yeme na be maneya tyi’i na bé ke bo bia mbia jam éyoñe bi kôlô tison. Ve be be nji bo bia jam é ne abé. Éyoñe me kuiya vôme metua a mbe, ane me nga sili môt a mbe a dutu’u nye na: “Bôte bana bebaé be mbe be jô’ô bia aya?” Nde a nga yalane na: “Ma te be kate na ma yeme mia. Bôônané nleme si. Jôm éziñe ja ye ke mia bo!”

Me nga yene Pauline Lomax Beta étôkan a nga bobane Dublin mbu 1976a, a mbe nkpwa’a mefan a ne ngum aval a so’o Angleterre. A mbe étôtôlô sita, é to éjote nyul, é nye’e fe bôt. Ba mone ndôme wé Ray, be nga yaé benya mejôô été. Mvuse ngume mbu, bia Pauline bi nga lu’an a bi nga ke ésaé nkpwa’a mefane jangan ôsu e Ballymena, Nord ya Irlande.

Bi nga jome mekônda ayab éyoñ, bi nga jome bobejañe ya Belfast, Londonderry, a bevôme befe mbia be mame be mbe be boban. Mbunane bobejañ a besita be nga tyi’i minkañ a évuse ñyebe a kañese tôban étibila’a amu Yéhôva, ô nga nambe bia angôndô ya abui a ve bia éva’a ya ke ôsu a jome be. Teke bisô na Yéhôva a nga botane be a ba’ale be!

Me nga nyiñe si ya Irlande mimbu awôm. Mbu 1981 be nga bañete bia sikôlô ya Galaad aba 72. Mvuse ya valé, be nga lôme bia Sierra Leone Ouest ya Afrika.

SIERRA LEONE​—MBUNAN AZOÉ ÉTÉ

Bi nga nyiñe nda bemissionaire a mbamba be bobejañe ya nsisim 11. Bia bese bi mbe bi belane kisine jia, bidu’u bilal, biwobane bibaé, téléfône wua, minsini ba sôbe biyé wua, a nyi ba kôtô biyé wua. Be mbe be tyi’i bia éfufub éyoñ ése a é mbe ayaé na ô yem éyoñe jé beta so. Bidu bi mbe njalan andile, nde fe benyo be mbe be kele’e ba wulu nda si.

Ényiñ é nji fo’o be tyi’ibi, ve ésaé nkañete é mbe é so’o bia mevak. Bôte be mbe be semé Kalate Zambe a vô’ôlô bia. Abui é mbe é yé’é Kalate Zambe a kañese benya mejôô. Bôte ya vôm ate be mbe be loone ma na “Monti Robert.” Be lo’one ki Pauline na “Masa Robert.” Éyoñ ésaé ya wofise ya Béthel é nga taté na ja nyoñe ma abui éyoñ, me mbe teke fe dañe kui nkañete, nde bôte be nga taté na ba loone Pauline na “Masa Pauline.” Be lo’one ki ma na “Monti Pauline.” Pauline a mbe a nye’e jam éte!

Akusa bo abui bobejañ é mbe azoé, Yéhôva a mbe a jalé’é miñyiane miap éyoñ ése, biyoñe biziñ aval be nji be ve simesan. (Matt. 6:33) Ma beta simesane sita éziñ a mbe a li’iya a bili fo’o ve mone moné ya kuse bidi asu nda bôte jé, ve a nga ve mojañ a mbe a konô’ô tit moné ate asu na a kuse mebiañ, amu mojañ ate nnye a mbe teke moné ya saéban. Mvuse ya valé môs ôte ôbien, minga éziñ a nga zu yene sita ate a ve nye moné asu na a fene nye. Bi nga jaé yen avale mam éte.

BIA YÉ’É MIMFEFÉ METUM​—NIGÉRIA

Bi nga tabe Sierra Leone mimbu ébul. Ane be nga lôme bia Béthel ya Nigéria. Béthel ya wôé a mbe anen. Me nga ke ôsu a bo ésaé me mbe me bo’o Sierra Leone, ve mame me nga tyendé asu Pauline, a ésaé jé é nji ve’ele be tyi’ibi. E Sierra Leone, a mbe a yiane kañete mewolo 130 ngon ése, a mbe fe a bili mbamba meyé’é. Ve Nigéria, ésaé jé é ne na a kôme biyé bi bobejañ a besita. É nga sili abim éyoñ éziñ asu na a yemban ésaé éte, ve a nga yene na bôte bevok be mbe be kôme nye’e ésaé a mbe a bo’ok, nde a nga ve ngule ya bo je a nleme wé ôse.

Bi nji be bi yeme metume ya Nigéria ajô te é mbe é sili’i na bi yé’é me. Môs éziñe mojañ a nga soo sita éziñ a mbe a ndôme so Béthel vôme me mbe na a zu batane ma. Nté me mbe me same nye wo, me nga tem a kuteya meboñe si. Me mbe fe’e ne vema! Me nga simesane bifuse bibaé ya Kalate Zambe, Mame minlôman 10:25, 26 a Nlitan 19:10. Nde me nga sili mamiene na, ‘Ye me jô nye na te bo avale jam éte?’ Ane me nga fas éyoñ été ébien na, nge ba te kañese na a zu saé Béthel, nalé a tinane na a yeme miñye’elane ya kalate Zambe.

Jam éte e nga deñele fo’o ma nté ôse bi nga laan, mvuse ya valé nde me nga jeñe na me tu’a fak jame te. Ane me nga yeme na sita ate a nga bo avale metume méziñe ya si éte ma jô, a na bôte béziñe be ngenane be bo’o nalé bevôme béziñe ya si éte. To’o befame fe ba bo nalé. Éyoñe ba bo nalé ba liti fulu ésemé. A nji bo na ba kañe môt, minkañete ya Kalate Zambe fe mia liti na bôte béziñe be nga bo de. (1 Sam. 24:8) Me mbe mevak amu to’o me nji be me yeme’e amu jé sita ate a nga bo nalé, me nji jô jôm éziñ é mbe ve ndeñele kale jam.

Bi nga tôban abui bobejañe ya Nigéria é nga zuya ja liti na é bili ngule mbunan. Bi tame kobô ajô Isaiah Adagbona.b A nga yeme benya mejôô a to ésoé, mvuse ya valé be nga bi nye zam. Ane be nga lôme nye vôme minzezame mia tabe, nnye étam a mbe Ngaa Yéhôva wôé. Akusa bo a nga tôban étibela’a, a nga volô minzezam e lôte 30 na mi kañese benya mejôô a bo fe na akônda é tebe vôm ate.

BOBEJAÑE YA KENYA BE NGA JIBI MA

Be nga lôme ma wofise ya Kenya mbu 1996. Ane ô vaa éyoñe me mbe wôé avale ma te kate mia yôp, me nga beta telé abo Kenya fo’o ve éyoñ éte. Bi mbe bi nyiñi’i Béthel. É mbe é kui biyoñe biziñe bekoé fe be zu jome Béthel. Be mbe be “wubu’u” besita be mbe be za’a bia ve bibuma ya dil. Môs éziñ, sita ya Béthel a nga vuane fete vundu wé. Éyoñ a nga bulan, a nga koone ngume nda bôte bekoé ô jaéya nye étune nda, ô bu’uban bidi be nga koone bie. Ane a nga ko jam éte angôndo ya woñ a tup. Ane bekoé be nga taté ba yele a dañe vundu.

Bia Pauline bi nga ke akônda ya nkobô Swahili. Mvuse mone éyoñ be nga jô ma na me wulu ayé’é Bible (ba loone dene na ayé’é Bible ya akônda). Ve jame da, me nji be yeme’e kobô Swahili. Me mbe me taté kômesan, nalé a mbe a volô ma na me bo ngule ya lañe minsili. Ve nge biyalane bôte ba ve bia selane ve mone jôm a aval é ne ntilan, me nji be ngule ya beta wôk jôm éziñ. Jam éte é mbe fo’o é ndeñele ma abui. Me mbe me wô’ô bobejañ a besita éngôngol. Ôjibi a éjote nyule jap bi nga nambe ma angôndô ya abui, amu be nga bele kañese akusa bo mame mete mese na ma me wulu ayé’é Bible.

AMELKA​—MBUNAN AKUM ÉTÉ

Bi nji bo ngume mbu Kenya, ane be nga bañete bia Béthel ya Brooklyn, New York mbu 1997. Éyoñe ji bi nto fo’o si é ne njalan a akum, ve akum éte fe é bili minju’u mié. (Mink. 30:8, 9) To’o nalé, bobejañ a besita be bili ngule mbunan. Ba belan éyoñ jap, biôme bi mo biap sake asu na be fulu akum, ve asu na be suk mbamba ésaé a boban ékôane Yéhôva.

Ane mimbu mi nga lôt, bi nga yen ane bobejañ a besita ba liti na be bili ngule mbunan bité bise be nga tebe. E Irlande, bobejañe be nga liti ngule mbunan akusa bo évô é mbe é boba’ane wôé. E si ya Afrika, bobejañ ba kabetane Yéhôva akusa bo azoé a étibila’a. E si ya Amelka, bobejañe ba liti ngule mbunane to’o ba nyiñe si é ne njalan a akum. Ngo’o abim mevak Yéhôva a wô’ô éyoñ a yen ane bebo bisaé bé ya mesi mese ba liti na ba nye’e nye bité bise be ne tebe!

Mimbu mia lôt avôl​—“a dañe mvé [nge ke minsinga mi] ntiñe biôm.” (Job 7:6) Bia saé éyoñe ji a bôte bevok wofise wo tebele ésaé já bobane si se Warwick, New York, a bi ne meva’a ya ke ôsu a saé nsamba a bôte ba liti nya nye’ane zañe jap. Bi ne meva’a ya bo mame mese bi ne ngule ya bo asu na bi suk Njôô wongane Yésus Krist, nnye ate a mbeme zu ya’ane bizu’u bebo bisaé be Yéhôva ba ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye.​—Matt. 25:34.