Ariñahani le lunbei lakutihóun lidan adamuridaguni Habagari Kristiánugu luma Heseriwidun
3-9 lidan Gádürü-hati
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | HEREMÍASI 17-21
“Ígira humá lun lawadigimariduni Heowá hisaminan luma hóuserun”
(Heremíasi 18:1-4.)
w99-S 1/4 páh. 22 pár. 3
Ka awadigimaridubalin hisaminan?
Óunaha lumuti Heowá profeta Heremíasi lúbiñe aban nadagimeinti múa, le ñein lubéi layusura aban hénpulu dǘgüdati lun larufuduni mégeiwa lan aranseñu tan anigi lun tánharun lun ladundehan Heowá luma lun gaganbadiwa lan lun gayara láamuga layusuruni Lubafu wawagu lun lasansiruniwa. Ariha lumuti Heremíasi sánsigua lan laritagun nadagimeinti múa libügürü le lasaminarubei ladügün lau aban ágeidinaü lárigiñebei “lagünrinchagun lúhaburugu”. Ábati lariñagun Heowá: “Siñati funagia nadügün hau huguya Ísüraelina kei ladüga nadagimeinti múa le lau lumúan?” (Heremíasi 18:1-6). Mini lan san lira ítara haña lan ísüraelina lúhaburugu Heowá kéirügü aban murusun múa mabagariti le lawadigimaridubei kei auti ladagaragua luagu lun ladügün lun aban hamá luwuyeri ágeidinaü o amu?
(Heremíasi 18:5-10.)
it-1-S páh. 215 pár. 1
Asakürihani
Gayaraati lagumeserun aban nadagimeinti múa adüga aban luwuyeri ágeidinaü ani anhein agünrinchagua “lúhaburugu”, ladügün amu luwuyeri ágeidinaü lídangiñe ligiaméme múa. (Her 18:3, 4.) Lau hénpulu le, mama larufudaguña Heowá lungua kei nadagimeinti múa le agünrinchagubalin ágeidinaü lúhaburugu, larufudarügüñein gabafu lan hawagu gürigia lun lasansiruni ligaburi lóuseruniña según hóunabun lun lugudemehabu. (Konparárü huméi luma Isa 45:9; Rom 9:19-21.) Gunfurandawati lubeiti, gayara lan desidírü lan Heowá móunahan lani “abeichúni le yebe lunbei [l]óunahani hawagun” lílana somu néchani o móunahan lani “buiti le yebe lunbei [l]óunahani houn” según ligaburi hóunabun lílana néchani ligía lun ligaburi lóuseruniña. (Her 18:5-10.) Ani mama chararügüti Heowá, Nadagimeinti múa le Wéirigutimabei, lubaragiñe lira, gürigia ha ítarabaña kei “múa” asansirubalin hagaburi lau aranseñu tiña lan hanigi lun hánharun lun ladundehan Heowá, ligíati adügübei lun lasansiruni laritagun libügürü le yebe lunbei lanügüni hawagun o le lasandirubei hawagu.
(Heremíasi 18:11.)
w99-S 1/4 páh. 22 pár. 4, 5
Ka awadigimaridubalin hisaminan?
Maweiyasunbei Heowá ayusurei lubafu lun lafosuruniña gürigia adüga katei le mabusenrun hamuti hadügün; mama giñe lidurun Heowá anhein masali somu wadagimanu buidu, kei lasuseredun lidan likesin gürigia le awadigimaridubei múa (2 Lúrudu 32:4). Wuribati lasalirun wadagimanu dan le mafalarun hamani gürigia ha lálugubaña Heowá lasansirun adundehani le líchugubei houn. Lidan lira mítaran wamá kei aban murusun múa mabagariti. Gayaraati desidírü wamani kaba lan wadüga. Ligía gayara lubéi wanúadiruni anhein wígiruba lubéi o mígirunbadiwa lan lun layusuruni Heowá lubafu wawagu lun lasansiruniwa.
Ma lubuidun katei le wafurendeirubei! Buídutimati waganbuni lumalali Heowá sügǘ lau wariñagun lau anaaguni unguaü: “Miabinlá ni aban ariñagei nun kaba lan nadüga!”. Sun wagía mégeitiwa lun layusuruni Heowá lubafu wawagu lun lasansiruniwa (Huan 17:3). Ítara wamá kei Dawidi, abürühati Sálumu le amuriahabei lidan lafurieidun: “Nabureme, arufudabéi bémeri nun, barübana luéigiñe bǘmate” (Sálumu 25:4). Haritagua waméi le lariñagubei urúei Salomón: “Gürigia chu tau ha aganbuti dimurei le, lachuudatimaba hau” (Ariñawagúni 1:5). Agiati wagía, waganbuba san? Anhein wadüga, “lóunigirunibadi[wa] lichú [w]au luma gunfurandaü le [wá]danbei súnwandan” (Ariñawagúni 2:11).
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Heremíasi 17:9.)
w01-S 15/10 páh. 25 pár. 13
Góunigiboun banigi
13 Eweridihati Heremíasi: “Úati ni kata geyeedaguaditi ani salufuri kei hanigi gürigia” (Heremíasi 17:9). Teyeedaguñadiwa wanigi dan le wouchun waricharaguagüdüni wachara, wíchugun mebereseni lun igaburi le wuribabei wawagu o wíchugun lanwoun dan le wayanuhan luagu buiti le ibiha wamaalibei. Gayaraati giñe tadügün aban anigi to magurabaguaditu lun biangua lan ligibu gürigia luma lun layanuhan lau libimen lau sun arihúa lan lidan ligaburi lóuserun mama lan lau linarün ladimureha (Sálumu 12:2; Ariñawagúni 23:7). Ligía súdini lubéi lun wóuserun lau arumani akutiha wameime ka lan áfuridubei tídangiñe wanigi.
(Heremíasi 20:7.)
w07-S 15/3 páh. 9 pár. 6
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Heremíasi
20:7. Ida liña ladaürüni Heowá Heremíasi lidan lererun ani here ligía luéi? Másiñati samina lan meha Heremíasi siñaali lan lasigirun lubaruaguóun ladüga meberesen hamá gürigia lau, maha hagía haganbuni ani éibaaha haméi ladüga lapurichihani lasiadihan Heowá. Gama lumoun, yusu lumuti Heowá lubafu lun lagidaruni saminaü le luéi Heremíasi, ru ligía erei lun. Ítara liña ladaürüni Heowá Heremíasi lidan lererun lau líderaguni agunfulira lau aban wadagimanu le yebe lasaminarubei siñá lubéi lan agunfulira.
10-16 lidan Gádürü-hati
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | HEREMÍASI 22-24
“Aranseñu tiña san hanigi lun hasubudiruni Heowá?”
(Heremíasi 24:1-3.)
Aranseñu tiña san hanigi lun hasubudiruni Heowá?
2 Lidan aban ókaasion ayanuhati Heowá tuagu igu, gama lumoun, mama lun layanuhan luagu buidu tan lun átuadi. Konpararü lumutu hama gürigia. Le lariñagubei liyumulugugiñe profeta Heremíasi wéiriti yarafagua lan tuma wanigi luma tuma hanigi waduheñu. Danme awanha lan akutihei lererun, samina wamá ka lan mini lubéi houn kristiánugu.
(Heremíasi 24:4-7.)
Aranseñu tiña san hanigi lun hasubudiruni Heowá?
4 Ariñagati Heowá hawagu ísüraelina ha ítarabaña kei igu to buíduboun: “Níchuguba aban anigi houn lun hasubudiruni luagu au lan Heowábei; ábame hagía lan numutuniña” (Her. 24:7, TNM ). Anihán lubuidun bérusu le ídangiñebei lasagarúa arütíkulu le waturiahabei. Busenti Bungiu líchugun aban anigi woun lun wasubudiruni! Dimurei anigi lidan bérusu le, layanuhaña luagu katei le ínchahabaliwa lun wadügün somu katei. Chóuruti busén wamá hádangiñe wamá gürigia ha busenbaña hasubudiruni Bungiu ani lun lumutuniña wamá. Lun wibihini, mégeitiwa waturiahanu Lererun ani gaganbadi wagíame tun, mosu giñe wasakürihan, wasansirun, wederegeragun woungua lun luma wabadiseirun lidan liri Úguchili, Irahü luma sífiri sandu (Mat. 28:19, 20; Adü. 3:19). Añahein gürigia ru hamaali pasu burí le, ani añahein amu hagumeseruña adügei ani habasihaña adamuridagua wama.
(Heremíasi 24:8-10.)
Aranseñu tiña san hanigi lun hasubudiruni Heowá?
3 Lun wagumeserun, ariha waméi le lariñagubei Bungiu lun Heremíasi. Lawanseruña meha irumu 617 lubaragiñe lidaani Hesusu; féridi hamaali meha lílana Hudá hamadagua luma Heowá. Aba lariñaguni Bungiu lun profeta lidan aban arufudúni kaba lan buga asusereda habaruaguóunmeme ani yúsuti bián tuwuyeri igu kei hénpulu: to buitu tuma to wuribatu (aliihoualá Heremíasi 24:1-3). To wuribaboun, aban sínbolu lani urúei Sedekíasi hama amu gürigia ha lúnbaña hasufurirun kei ligía lúhaburugu urúei Nabukodonosoru hama lisudaranigu. Ka gayarabei wariñaguni luagu Esekiéli, Danieli hama ǘrüwa lánigu paaná, ha meha añaheinhañabaña Babilónia? Agia huríu ha meha lúnbaña hanügǘn hageiragiñe lun ñeinhin? Ítara haña meha kei igu to buíduboun. Lau lásügürün dan, hagiribuduba meha fiú lun lábunawagunya Herusalén tuma litenpulun. Ani ligía asuseredubei (Her. 24:8-10; 25:11, 12; 29:10).
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Heremíasi 22:30.)
w07-S 15/3 páh. 10 pár. 9
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Heremíasi
22:30. Adügati san gumadi le lun maricha lan Hesukrístu lun lañuurun luagu lálana larúeihan Dawidi? (Matéu 1:1, 11.) Uá, lugundun mígirunti gumadi le lun lañuurun ni aban hádangiñe ladügawagun Hoakímü luagu “lálana larúeihan Dawidi [...] Hudá”. Ánheinti Hesusu, siélugiñeba larúeiha, mama Hudaagiñe.
(Heremíasi 23:33.)
w07-S 15/3 páh. 11 pár. 1
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Heremíasi
23:33. Kátaña san ítarabaña lun Heowá kei aban ihürügu? Lidan meha lidaani Heremíasi, ítara liña meha uganu lánina asiadihani le lapurichihabei profeta libügürü lagünrinchawagun Herusalén houn lílana lageira kei aban ihürügu. Ánhaña méhati gürigia ha máhabaña haganbun, ítara haña meha lun Heowá kei aban ihürügu ani málühali meha ígiragüdaña luáriua. Ítarameme, aban giñe ihürügu houn kristiánugu mama inarünitiña uganu tídangiñeti Bíbülia libügürü málühaña lan agünrinchawagúa ani ítara haña giñe gürigia ha madügünbaña gasu lau eweridihani le lun Heowá kei aban ihürügu.
17-23 lidan Gádürü-hati
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | HEREMÍASI 25-28
“Ganigi wamá kei meha Heremíasi”
(Heremíasi 26:2-6.)
w09-S 1/12 páh. 24 pár. 6
Meredeti lapurichihan Heremíasi
Óunaha lumuti Heowá Heremíasi eweridiraña lumutuniña lagünrinchawaguba lan Herusalén anhein merede hamá hadügüni le wuribabei. Aba hagañidun gürigia dan le haganbunbalin le lariñagubei profeta houn, ábati hariñagun: “Lunti lasiadirún wügüri le lun lounwen”. Íbini ítara, ayumuraguati Heremíasi houn: “Aganba huméi [...] Hubungiute [Heowá]”. Lárigiñe, aba lariñagun houn anhein lan háfara hilagubei, háfaruña lan aban gürigia madurunti le lóunahabei Bungiu ayanuha hama. Subudi bumuti ka lan asuseredubei lárigiñe?...
(Heremíasi 26:8, 9, 12, 13.)
jr-S páh. 21 pár. 13
Seriwi wamá lun Bungiu lidan lagumuhóun dan le
13 Kei meha hérouga lubéi Hudá lidan luáguti polítika luma relihión, ida liña hóunabun alidihatiña relihión lun uganu le lapurichihabei Heremíasi? Abahüdaguatu Bíbülia aba lan hárügüdüni fádirigu, profetagu hama sun lílana fulasu Heremíasi, hariñaga lun: “Bounwe!”. Aba hariñagun buin lau igañi: “Lunti lasiadirún wügüri le lun lounwen” (aliihoualá Heremíasi 26:8-11). Gama lumoun, mibihin hamuti láganiñu Heremíasi le habusenrubei; ñeinñein Heowá luma lun lesefuruni. Luéigiñe amu oubaü, mígirunti Heremíasi lun lanufudedaguagüdüni hiibe láganiñu ni luriban igibu le híchugubei. Lunti giñe wadügüni ligiaméme.
(Heremíasi 26:16, 24.)
w09-S 1/12 páh. 25 pár. 1
Meredeti lapurichihan Heremíasi
Ariñagatu Bíbülia: “Ábati hariñagun ábutigu houn fádirigu, houn profetagu luma houn lílana fulasu: ‘Mébunati lasiadirún gürigia le lun lounwen; lidan liri [...] Wabungiute ladimureha woun”. Kei mígiraguagüdün lan Heremíasi lungua lun anufudei, sefu lumuti Bungiu. Guentó, ariha waméi le asuseredubei lun Uríasi, amu lani Heowá profeta, le meha móuserunbei kei Heremíasi.
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Heremíasi 27:2, 3.)
jr-S páh. 27 pár. 21
Seriwi wamá lun Bungiu lidan lagumuhóun dan le
21 Lidan lagumeseha larúeihan Sedekíasi chülütiña lóunagüle lurúeite Edomu, lurúeite Moabü, lurúeite Amón, lurúeite Tiru luma lurúeite Sidón Herusaléun, genegeti lun lan haransehani ida luba lan hiñuragun houngua luagun Nabukodonosoru. Ánheinti Heremíasi, ariñagati lun Sedekíasi buídubei lan ladüga anhein íchaagua lungua lábugiñoun lubafu lurúeite Babilónia. Deregeti fiu yugu houn íchaahatiña uganu lun larufuduni houn mosu lan giñe habuluchagun íbini lílana néchanigu le ñéingiñe lubéi hayabin hagibugiñe kalüdéana (Her. 27:1-3, 14). Magundantiña gürigia lau ligaburi lóuserun Heremíasi, ani adügati aban profeta yeeti gíriti Ananíasi lúntima lagüreweidun luadigimari lánina lasubudirawagüdün aban uganu le mínsiñewati, lau lariñagun hagibugiñe saragu gürigia lidan lan liri Bungiu layanuha ani láhalachawaguba lan yugu le híchugubei babilóniana hawagu gürigia. Ábati ladügün Heowá lun lariñagun Heremíasi lóunweba lan marasualuguti Ananíasi lubaragiñe lásügürün aban irumu. Ani ligía asuseredubei (Her. 28:1-3, 16, 17).
(Heremíasi 28:11.)
jr-S páh. 187, 188 pár. 11, 12
“Siñati námanichun”
11 Mosu gabaroun wamani mama lan meha aban gürigia Heremíasi le wéiriti lageindagun luagu le lafiñerubei minebenga hasaminan amu lun. Óuserati meha lau lichú aau hagibugiñe láganiñu ani subudi lumuti meha kaba lan dan ladiñura. Ítara liña larufuduni le asuseredubei dan le ladunragunbei luma aban profeta yeeti gíriti Ananíasi. Dan lariñagunbei Ananíasi hagibugiñe saragu gürigia mítaranbei lan lasuseredun katei kei lariñaguni lani Heowá profesía, ererehati Heremíasi lun, afuranguagüdalei lun ida liña lan hasubudirúniwa profetagu ha inarünitiña. Anihein meha aban yugu lauti fulansu luagu ligiina Heremíasi le aubei larufudei heseriwiduba lan huríu keisi idamuni Babilónia. Lau óunwenbu igañi, aba lagidaruni Ananíasi yugu luéigiñe ligiina Heremíasi, aba láhalachaguni. Kaba hamuga funa amu katei ladüga salufuriti le! Ka ladügübei Heremíasi? “Aba lidin”. Meredeti ñein. Dan lárigiñe, ariñagati Heowá lun Heremíasi lun lagiribudun íchigei uganu le lun Ananíasi: Lederegerubaña Bungiu huríu labun lubafu lurúeite Babilónia, áfaraleime Ananíasi hilagubei (Her. 28:1-17).
12 Lídangiñe abahüdaguni lúmagiñeti Bungiu le, furendeitiwa mámarügübei lan ganigi warufuda dan le wapurichihan, mosu giñe wóuserun lau lichú aau. Anhein maha gürigia lun inarüni le warufudahabei tídangiñe Lererun Bungiu, aba lagañidun ani ariñaga ligía woun ladüga lan somu katei wuribati woun, diñú wamá ñéingiñe, ábame woudin tidoun to aban muna. Moun lumuti wasigenehan ni ka uma. Ánhawa “gaguraasun”, wígirubei bena hunren lun wíderaguni gürigia ligía danme ñein lan aban chansi buiti (aliihoualá 2 Timotéu 2:23-25; Ari. 17:14).
24-30 lidan Gádürü-hati
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | HEREMÍASI 29-31
“Ayanuhati Heowá luagu iseri daradu lidan aban profesía”
(Heremíasi 31:31.)
it-2-S páh. 575 pár. 3, 4
Daradu
Iseri daradu. Lidan meha sígulu sedü lubaragiñe lidaani Kristu, yusu lumuti Heowá profeta Heremíasi lun lasubudiragüdün profesía luáguti aban iseri daradu ani ariñagati mítaranbei lan buga daradu ligía kei meha daradu lánina Lúrudu le hadüraagubei ísüraelina. (Her 31:31-34.) Guñoun le lubaragiñebei lounwen Hesukrístu, weyu 14 lidan hati Nisán, irumu 33, ariñagati lidan adamuridaguni le aubei lagumeserei Ladinerun Aburemei, leseriwiduba lan buga lani sákürifisiu lun lañuurun iseri daradu ligía. (Luk 22:20.) Dimí-san weyu lárigiñe láguyugun ani diisi weyu lárigiñe lamudeirun lumoun Lúguchi, óunaha lumuti Hesusu sífiri sandu le leresibirubei lúmagiñe Heowá hawagun lani disipulugu ha óundaragubaña lidan rumu le tóugiñebei aban muna uburugu Herusalén. (Adü 2:1-4, 17, 33; 2 Ko 3:6, 8, 9; Ebü 2:3, 4.)
Kátaña lídanbaña iseri daradu le? Heowá hama lílana “Ísüraeli le lani Bungiu”, hameme kristiánugu anuadirúaaña lau sífiri sandu ani lídanñanu aban luma Kristu, ha ítarabaña kei lúgubu o lani damuriguaü. (Ebü 8:10; 12:22-24; Gal 6:15, 16; 3:26-28; Rom 2:28, 29.) Lita Kristu le láwiyurubei dan le lederegerunbalin libagari keisi gürigia ani deregeléi lebegi liñúarü Heowá dan lamudeirunbei sielun, ligía añuuragüdübalin iseri daradu. (Mat 26:28.) Dan lagúarun Bungiu lun aban gürigia lun haganóun luma sielu (Ebü 3:1), yusu lumuti lubafu lani Kristu sákürifisiu lun lebelaagüdüni lidoun daradu le ladügübei (Sal 50:5; Ebü 9:14, 15, 26.) Hesukrístu ayusurúbei lun ladügǘn iseri daradu (Ebü 8:6; 9:15) ani ligía ladügawagun Abüraámü létima súdinibei. (Gal 3:16.) Kei Hesusu lubéi ayusurúbei lun ladügǘn iseri daradu, íderagua lumutiña ha lídanbaña daradu ligía lun hádangiñe hamá ladügawagun Abüraámü ha tímatimaatiña (Ebü 2:16; Gal 3:29) lau ferudunawa lan hafigoun. Arufuda lumutiña Heowá kei gürigia richaguatiña. (Rom 5:1, 2; 8:33; Ebü 10:16, 17.)
(Heremíasi 31:32, 33.)
jr-S páh. 173, 174 pár. 11, 12
Buiti le lanügübei iseri daradu
11 Ka amu katei ídanbei amu lan iseri daradu luéi Lilurudun Moisesi? Ka lan idan labürüdǘwa ligía ábanbei lídangiñe katei le súdinitimabei (aliihoualá Heremíasi 31:33). Luagu meha dübü fadati labürüdǘwa Diisi Gumadi le meha lídanbei daradu lánina Lúrudu, ani fériditi lau lásügürün dan. Ánheinti lúrudu burí le lídanbei iseri daradu, ariñagati Heremíasi lidan profesía tídanba lan hanigi gürigia labürüdǘwa ani magumuchadibei lan. Kristiánugu anuadirúaaña, lídanbaña iseri daradu le, ani wéiriti lebegi lúrudu burí le lídanbei houn. Kati hasaminarubei “amu mudún” ha úabaña lidan iseri daradu, ani hemenigitiña hawinwandun lun súnwandan ubouagu luagu lúrudu burí le? (Huan 10:16.) Wéiriti giñe hagundan lau lilurudun Bungiu. Ítara haña kei meha terencha ha Ísüraelibaña, gürigia ha ánharubaña lun Lilurudun Moisesi sagá hagía buiti lídangiñe (Fad. 24:22; 1 Lur. 15:15).
12 Kaba hamuga wóunaba ánhawa álügüdüwa katei lan lúrudu le abürüdǘbei tidan hanigi kristiánugu anuadirúaaña? Wáwati giñe lun lúrudu le “lilurudun Kristu”, ani houn lílana Ísüraeli le lani Bungiu, ha lídanbaña iseri daradu, lichugúa furumiñe (Gal. 6:2; Rom. 2:28, 29). Gayaraati ladimurehóun luagu lúrudu le láurügü aban dimurei: ínsiñeni (Mat. 22:36-39). Ida liña labürüdǘniwa tidan hanigi kristiánugu anuadirúaaña? Láutima lídehan furíei luma taturiahóun Lererun Bungiu. Ligía súdini lubéi lun héchudun sun kristiánugu afurieida sagü weyu, íbini ha úabaña lidan iseri daradu ani busentiña heresibiruni abiniruni le lunbei lanügüni.
(Heremíasi 31:34.)
jr-S páh. 177 pár. 18
Buiti le lanügübei iseri daradu
18 Ligíati, adügati iseri daradu lun furangu lan warihin aban lubuidun igaburi le luágubei Heowá lidan lóuserun hama gürigia gafigountiña, dandu hama kristiánugu anuadirúaaña, ha ebelurubaña lidoun iseri daradu, kei hama ha hemenigibaña hawinwandun ubouagu. Gayaraati wachoururuni dan le lan ferudunalani Heowá wafigoun, machiginya laali lan hilaali. Gayaraati lubeiti lafurendeirun kada aban wádangiñe aban katei súdiniti lídangiñe füramasei le ladügübei Bungiu libügürü iseri daradu. Mosu wálügüdagun woungua: “Hóuchatina san náyeihani Heowá lau merede nan adimureha luagu figóu sügühali le hadügübei amu o charati le uágubei nariñaga feruduna naali lan?” (Mat. 6:14, 15). Mámarügüñein lun feruduna wamá lirahüñü katei lahuuda arufudahani le woun, huuti giñe íbini dan le weiri lan charati le adügǘbei woun, kéiburi dan le adügaali lan aban kristiánu aban figóu lánina agabarahani. Anhein desidírü maríeiti le madurunbei feruduna lanu lani weiriou to asakürihaaruboun o desidírü tan maríeitu to madurunboun ferudunatani tani weiriei le asakürihaalibei, lunti maritagundigia hamá luagun figóu ligía. Másiñati hénrengu lan wíchuguni wanagan luagun hachara amu, gama lumoun, anhein wadüga, wáyeihañein Heowá.
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
(Heremíasi 29:4, 7.)
w96-S 1/5 páh. 11 pár. 5
Bungiu luma urúei
5 Saragu sígulu lárigiñe, adügati Heowá lun labürühan Heremíasi, lani profeta le úaraguabei, houn huríu ha anügǘbaña Babilónioun lun lariñagun houn lun herederun lábugiñe hererehan ha agumadihabaña uburugu amuriaha hagíame luma Bungiu luagu lufulesein Babilónia. Ariñagati houn tidan gárada tuguya: “Lariñahare Aburemei Suntigabafu, le Lubungiute Ísüraeli, houn sun ha lasagaragüdübaña Herusaléngiñe lun Babilónioun: [...] ‘Huádigimarida luagu lufulesein uburugu le ñeinhin lubéi nanügagüdaün, hamuriaha numa luagu, ladüga anhein buidu lidin lun, buídubei giñe lidin hun’ ”. (Heremíasi 29:4, 7.) Súnwandan megei hamá lumutuniña Heowá hawadigimaridun luagu lufulesein néchani le ídanbei hawinwanda lun ñein lan darangilaü maturobulin hamaamuga lun háhuduragun lun Heowá. (1 Féduru 3:11.)
(Heremíasi 29:10.)
g-S 6/12 páh. 14 pár. 1, 2
Bíbülia, aban líburu lánina profesía le chóuruti. Fánreinti 2
Lagunfulirun: Lárigiñe ǘrüwa-wein-diisi irumu lúmagiñe hasagarúniwa huríu hageiragiñe lun hanügǘniwa adaürǘwa Babilónia (lúmagiñe irumu 607 darí 537 lubaragiñe lidaani Hesusu), aba lígiragüdüniña Siru, le lurúeite Pérüsia, ígira laña lun hagiribudun hageiroun lunya hábunagunu ténpulu to Herusalénboun (Ésüdürasi 1:2-4).
Le larufudubei ariñahani le abürüdǘbei libügürü binadu dan
● Rédeitiña san ísüraelina adaürǘwa Babilónia luagu ǘrüwa-wein-diisi irumu kei tariñaguni Bíbülia lidan profesía? Akutiha waméi le lariñagubei aban sásaamu ísüraelina le subudiwati gíriti Ephraim Stern, libügürü katei le: “Lúmagiñe irumu 604 darí 538 lubaragiñe lidaani Hesusu úati ni kata arufuduti añahein lan meha gürigia awinwandutiña ageiraü [Hudá]. Lidan meha sun dan ligía, úati nírügü aban uburugu le hagünrinchagun babilóniana ídounti hagiribuda gürigia”. Lúmagiñe irumu 607 darí 537 ligía dan ídanbei ua hamá awinwandutiña o agiribudutiña lidoun burí uburugu le ábürühabei labun habafu babilóniana ani ligiaméme dan haubei ísüraelina adaürǘwa Babilónia (2 Krónikasi 36:20, 21).