Ariñahani le lunbei lakutihóun lidan adamuridaguni Habagari Kristiánugu luma Heseriwidun
7-13 LIDAN SEINGÜ-HATI
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | MÁRÜKOSU 7, 8
“Ragülei luágabun le lánina asufuriruni ani falalana mararamagunga”
(Márükosu 8:34, TNM.)
nwtsty abürüdǘni lau lanwoun ariñahani luagu Mr 8:34
bulieiléi káteiñein lan: O “igiraléi sun le yuubei lun”. Mini lan lira, mosu lan wamahadun lun le wabusenrubei o wígirun lun Bungiu lan wabureme. Gayaraati lásügürawagüdün dimurei güriegu le kei “mahalá lun líchugun ugundani lúniwagua”, lugundun ñeinbei dan mosu lan wígiruni le wayumahabei o le wabusenrubei wibihin (2 Ko 5:14, 15). Lidan iñeñein le ídanbei tabürüdǘwa Bíbülia, yusu lumuti Márükosu dimureimeme güriegu le lun ladimurehan luagu leyeedagun Féduru lau Hesusu (Mr 14:30, 31, 72).
w92-S 1/8 páh. 17 pár. 14
Ida liña héibaagun lidan émeri le anügübei lidoun ibagari magumuchaditi?
14 Ariñagati Hesusu houn lani disipulugu luma houn amu gürigia: “Le busenti lafalarunina, bulieiléi káteiñein lan, ragülei luágabun le lánina asufuriruni ani falalana mararamagunga” (Márükosu 8:34, TNM). Dan le wánharun lun agunbirahani le, mosu aranseñu wamá lun wagunfulirun lau “mararamagunga”, mama ladüga weresibiruba lan uéiriguni dan le warufudun beresetima wamá hau amu sügǘ lau wawougua, ladüga gayara lan ladügün wachara o wóuserun wuriba lun weferidiruni sun le ibiha wamaalibei ani gayaraati ladügün lira lun weferidiruni chansi lun wawinwandun lun súnwandan. Liibe-agei dan, hámaruti awanseruni lidan ladügǘn umadaguaü luma Bungiu, ánhawati móunigiragun woungua gayaraabei weferidiruni lídanrügü murusun oura!
w08-S 15/10 páh. 25, 26 pár. 3, 4
Kaba hamuga híchiga lun hawinwandun lun súnwandan?
3 Lídanmeme dan ligía, ariñagati Hesusu bián katei le adügübei lun wasaminarun saragu, furumiñe aba lálügüdahan: “Kagia hu lan lun gürigia lagañeiruni sun ubóu, leferidirounme luani?”, lárigiñe, aba lariñagun: “Úati ni kata lánina ubóu le, le gayaraati líchuguni gürigia luagu tesefurun luani” (Mr 8:36, 37). Kei óunabagülei lun álügüdahani le ladügübei Hesusu, chóuruti hariñaguña lan hamuga saragu gürigia meseriwín lan lun ni kata leferidirunu gürigia luani, o libagari, dan le anihán lan áfaagua lun lagañeiruni ubóu, ladüga mahuudunti umegeguni lun gürigia anhein mabagari lubéi lun layusuruni. Danti le lariñagunbei Hesusu: “Úati ni kata lánina ubóu le, le gayaraati líchuguni gürigia luagu tesefurun luani”, másiñati haritagua hamani ha aganbubalin Hesusu le meha lariñagubei Satanási lidaaniwagu Hobu: “Aranseñu liña gürigia lun ladügüni liyaraati lun lesefuruni libagari” (Hob 2:4). Gayaraati samina hamá saragu gürigia ha máhuduraguntiña lun Heowá kei lasaminarun Satanási, lugundun hadügüña hamuga furumiñeguarügü katei lun meferidirun hamani habagari meberesenga anhein lunti lubéi hadüraaguni lugumadin Heowá. Ánheinti wagía kristiánugu, marihin wamuti katei ítara.
4 Subudi wamuti miabin lan Hesusu ubouagun lun líchugun seinsu, átuadi buiti luma limigifen ibagari woun. Ñǘbuinti lun líchugun chansi woun lun wawinwandun lun súnwandan lidan aban iseri ubóu le buídutimati luéi le (Huan 3:16). Ligíati, dan le laliihani kristiánu álügüdahani le ladügübei Hesusu, másiñati gunfuranda lani ítara: “Kagia un hu lan lun gürigia lagañeiruni sun ubóu ani leferidireime chansi lun lawinwandun lun súnwandan?”. Furanguti óunabagülei: mahuudunti lira lun ni kata (1 Huan 2:15-17). Lau libiaman katei le lariñagubei Hesusu, gayaraati wadügüni álügüdahani le wóuniwagua: “Ka burí katei aranseñu nubéi lun nígiruni lun leferidirun lun gayara lan nawinwandun lun súnwandan?”. Arihúati lóunabagüle álügüdahani le lidan ligaburi wawinwandun ani arufuda wamuti giñe anhein afiñe wabéi luagu emenigini le (konparárü huméi luma Huan 12:25).
jy-S páh. 143 pár. 4
Katei san Wügüri Garaüwarügüti?
Lun gunda lan Hesusu hau lani disipulugu, mosu harufuduni ganigi hamá ani aranseñuhaña lan lun hadügün sákürifisiu. Ariñagati Hesusu: “Le anügüti busiganu nuagu luma luagu nererun hagibugiñe gürigia múarantiña ani gafigountiña ha, nanügüba giñe busiganu lau, au le Wügüri Garaüwarügüti, danme le niabin siélugiñe lau luéirigun Núguchi, hau ánheligu ha sándubaña” (Márükosu 8:38). Ani danme lagiribudun, lasusereduba le lafuranguagüdübei dan le lariñagunbei: “Ábameti nafayeiruniña gürigia según le hadügübei” (Matéu 16:27).
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
Álügüdahani burí le hadügübei aliihatiña
Ka meha uagu weiri lubéi lisudinin houn láganiñu Hesusu hachibuni háhabu?
▪ Anihán aban lídangiñe saragu katei le meha uágubei hayanuha láganiñu Hesusu wuriba hawagu lani disipulugu. Ariñagati meha lilurudun Moisesi anihein lan katei le adügübei lun wiye lan gürigia ligibugiñe Bungiu. Kéiburi lasandirun gürigia lau lépüra, o laguurun lúgubu aban gürigia hilaali o lúgubu aban animaalu hilaali. Ka lunbei meha ladügüni aban gürigia lun larumadun? Ariñagati meha Lúrudu gayara lan ladügǘn somu sákürifisiu lánina arumani o achibúni (Fádirigu kapítulu 11 darí 15; 1 Lúrudu, kapítulu 19).
Ru hamuti lábutigu relihión huríu halurudun guánarügü lanwoun lilurudun Moisesi. Ariñagatu aban líburu aba lan híchugun lúrudu luagu ida liña lan gayara lan lawiyedun aban gürigia luma ida luba lan lawiyeduniña amu. Adügatiña meha giñe aban lísüta lau umegeguni le gayaraabei haruma lan o wiye lan. Ani aba giñe hariñaguni échuni burí le lunbei hafalaruni gürigia lunya haruma hamá.
Aba hálügüdaguni láganiñu Hesusu: “Ka san uagu mafala habalin bani disipulugu binadu hagaburi wagüchagu, héiginbei lau liwiye háhabu?” (Márükosu 7:5). Mama hayanuharügüña luagu lachibún úhabu. Hayanuhaña meha luagu aban binadu échuni lánina héserun duna luagun lúhabu gürigia le lunbei leigin. Ariñagatu líburu to uáguboun wayanuha lidan le aban párafu asigeneha hamá meha fariséugu luagu kaba lan burí ágeidinaü ayusurúa, kaba lan luwuyeri duna hayusura, kaba lan éserei luma darí halíaba lan lébeda hachibuni.
Ka lisaminanbei Hesusu luagun lúrudu burí le hasagahabei gürigia? Ariñagati houn lábutigu relihión huríu: “Linarün profeta Isaíasi, dan le lariñagunbei huagu luagu biangua lan higibu. Lariñahare: gürigia ha, hayumárurügüñein híchiga inebesei nun, ánhounti hanigi, dísetu nuéi [lidan amu dimurei, luéi Heowá]. Málati háhuduragun nun, ladüga lérügüñein hagumadin wügüriña harufudaha’. [...] Ígira humaali lugumadin Bungiu lun hafalaruni binadu hagaburi binadu gürigia” (Márükosu 7:6-8).
w00-S 15/2 páh. 17, 18 pár. 9-11
Ítara liña san ligaburi wasaminan kei lisaminan Kristu?
9 Maganbunti meha wügüri ligía ani mayanuhanti meha buidu. Másiñati ariha lani meha Hesusu nibusigari lan wügüri ligía ani adadagara lan, ligía ladügünbei aban katei le madügünñaha lágili. Diñuti Hesusu lau wügüri ligía hádangiñe ha híbiri gürigia, ábati lariñaguni lun lau seini kaba lan ladüga. Aba ládarun Hesusu bián lídangiñe lirahüñü lúhabu larigeirugun wügüri maganbunti ligía, ani aba lásuerun, lárigiñe aba laguurunu liñeñe (Márükosu 7:33). Ábati larihin Hesusu sielun ani aba lawaragun. Ídehati bián katei le ladügübei Hesusu lun lasubudiruni wügüri ligía lauba lan lubafu Bungiu lareidaguagüdei. Lárigiñe, aba lariñagun Hesusu lun: “Daraba” (Márükosu 7:34). Lídanmeme oura ligía, aba gayaraahali lan laganbun wügüri ligía ani ayanuha ligía buidu.
10 Gudemehabuti meha Hesusu houn amu. Gunfuranda lumuti meha le hasandirubei, ligía aba lubéi lóuserun según le lasandirubei kada gürigia. Kei kristiánugu, súdiniti lun wáyeihani Kristu luma ligaburi lisaminan. Ariñagatu Bíbülia: “Abagarida humá sun huguya lidan úarani luma lau gudemehabu hídangua, hínsiñegua huguyame hungua keisi iduheñu luéigiñe Hesukrístu. Areida humá, ǘnabugu ligíame hanaagun hungua” (1 Féduru 3:8). Lun wóuserun ítara, mosu wasaminarun luagu ida luba lan hasandiragun amu houngua danme wayanuhan o wadügün somu katei.
11 Gayaraati giñe wóuseruniña íbirigu lidan damuriguaü lau gudemehabu lau wóuseruniña lau inebesei, ítara kei wabusenrun lun hóuseruniwa amu (Matéu 7:12). Lun lira, mosu wóunigiruni ka lan wariñagubei luma ida liña lan wariñaguni (Kolosana 4:6). Haritagua waméi añahein lan gürigia ha abuleseihatiña láurügü hererun (Ariñawaguni 12:18). Kábati wariñaga hawagu iduheñu? Dan le hínsiñegua hamá maríeitiña hámagua, saminatiña luagun le lasandirubei kada aban hádangiñe (Éfesuna 5:33). Mariñaguntiña dimurei le gáriti hóuniwagua, machuragun hamuti le ladügübei le aban, máhurerun hagía siñagei le adügüti lun lasandiragun aban hádangiñe lungua wuriba, lugundun hénrenguti tareidagun aban anigi gagarigutu. Beresetiña agübürigu hínsiñehabutiña luagu le hasandirubei hasaanigu. Dan le lunti lan hererehan houn, óusera hamutiña lau inebesei ani madügüntiña lun hasandirun busiganu hagibugiñe amu gürigia (Kolosana 3:21). Dan le warufudun gudemehabu luma inebesei houn amu, arufuda wamuti ítara liña lan ligaburi wasaminan kei lisaminan Kristu.
14-20 LIDAN SEINGÜ-HATI
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | MÁRÜKOSU 9, 10
“Aban arufudúni le éredagüdübalin wafiñen”
(Márükosu 9:1.)
w05-S 15/1 páh. 12 pár. 9, 10
Lidan Kristu lagunfulira saragu profesía
9 Sügühali lóugiñe aban irumu lúmagiñe larufuduni Hesusu ligía lan Mesiasibei ani lidaanihali meha lefeduhóun Luéyuri Esefuruni lidan irumu 32. Mafalarun hamaali saragu hádangiñe ha meha afalarubalin, másiñati ladüga lan éibaahouni, línsiñegu seinsu o idiheri le lánina sagü weyu. Gayaraati giñe ua lan gunfuranda hamani katei buidu o másiñati hiru hamá ladüga mígirun lan Hesusu lun hadügüni urúeime. Ani mafala lumutiña giñe alidihatiña relihión huríu ha álugubaña hóuchaguni lau hamuriahan aban seini le siélugiñeti luma lun líchugun uéiriguni lúniwagua (Matéu 12:38, 39). Másiñati adüga lan lira lun ñein hamá asandirutiña machouruni. Luagu amu oubaü, gumeseti Hesusu ayanuha luagu aban katei le úabei gunfuranda hamani lani disipulugu buidu, luáguti “lunti lan lidin Herusalén, luagu giñe hasufuriragüdübei lan wügüriña wéirigutiña lidan hafiñen huríu, hama hábutigu hafadirinigu huríu, hama arufudahatiña lilurudun Moisesi. Ariñagati houn luagu lafarúba lan hilagubei” (Matéu 16:21-23).
10 Subudi lumuti Hesusu lígirubei lan “ubóu le lun lidin lumoun Lúguchi” nefu o diisi hati lárigiñe lira (Huan 13:1). Kei nidiheri lan hawagu lani disipulugu ha úaraguabaña, aba füramase lan houn harihiba lan aban seini siélugiñeti, le aubei maha lan houn alidihatiña relihión huríu ha múaragunbaña. Ariñagati: “Ninarün hau luagu añahein lan hádangiñe ha yáabaña guentó, móunwenbaña darime harihini liabin narúeihan, au le Wügüri Garaüwarügüti” (Matéu 16:28). Furanguti mama lan layanuhaña Hesusu luagu hawinwanduba lan fiu hádangiñe lani disipulugu lun harihini lagumeserun Larúeihan Mesíasi lidan irumu 1914. Lariñaguña meha ñéinbaña lan ǘrüwa hádangiñe lani disipulugu hátima yarafabaña lun ariha murusun lídangiñe uéiriguni le lunbei libihini kei Urúei lidan aban arufudúni le ídanbei lámuñedagua larihín.
w05-S 15/1 páh. 12 pár. 11
Lidan Kristu lagunfulira saragu profesía
11 Sisi weyu lárigiñe, aba lanügüni Hesusu Féduru, Santiagu luma Huan luagun aban wübü íñuti, másiñati lugudina lan wübü le gíribei Erümón. “Aba lámuñedagun larihín Hesusu ñein hagibugiñe, aba lámiridun ligibu kei weyu, aba táharudun ladaüragun kei larugounga”. Aba giñe harihini profeta Moisesi luma Elíasi ayanuha luma Hesusu. Másiñati guñoun lan lasusereda lubuidun arufudúni lira ani ligía adügübei lun wéirigutima lan. Arihúati kamá hamuga inarüni lasusereduña lan lira, darí lun lariñagun Féduru ladügüba lan ǘrüwa dibasein lun lerederun Hesusu, Moisesi luma Elíasi ñein. Másugili layanuhan Féduru, dan le lararirunbei aban dúeri miriti, ábati ladouragun hau, ábati laganbúniwa lariñagun aban umalali lídangiñe dúeri ligía: “Anihán niráü le hínsiñebei nun, le aubei óunwenbu lan nugundan; adüga huméi le lubeibei” (Matéu 17:1-6).
(Márükosu 9:7.)
nwtsty abürüdǘni lau lanwoun ariñahani luagu Mr 9:7
aban umalali: Anihán libiaman lídangiñe ǘrüwa wéiyaasu le ídanbei lariñawagúa lidan ewanhéliu luagu ayanuha lan Heowá hama gürigia (Mr 1:11; Hn 12:28).
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
w08-S 15/2 páh. 30 pár. 8
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Márükosu
10:6-9. Busenti Heowá lun herederun maríeitiña hámagua lun sun habagari. Ligíati, lubaragiñe hígiragun lau lóufudagun, mosu háfaagun lun hafalaruni adundehani le tídanbei Bíbülia gayara láamuga hagagibudagun luma furumiñeguarügü turobuli lidan habagari (Mat. 19:4-6).
nwtsty abürüdǘni lau lanwoun ariñahani luagu Mr 10:17, 18
Máisturu buiti: Yusu lumuti wügüri ligía dimurei “Máisturu buiti” lun lalawahani Hesusu, lugundun ítara liña meha habusenrun alidihatiña relihión huríu lun houserúniwa. Íbini anha lan meha Hesusu lun lariñawagún lun “Máisturu” o “Nabureme” (Hn 13:13), súnwandan meha líchuguni sun uéiriguni lun Heowá.
Ábanrügüñein buiti, Bungiu: Lau dimurei le larufudei Hesusu Heowá lan íchugubalin gumadi luáguti le buídubei. Kei Heowá lan Suntigabafubei lidan sun ubóu, ligíarügüñein garicha lun lariñaguni ka lan buídubei luma ka lan wuribabei. Lau leigin Adán tuma Ewa lídangiñe tídibu wewe to lánina lasubudirúniwa le buídubei lumoun le wuribabei, hebedaaguña meha lun Bungiu ani háluguña meha hagidaruni le yuubei lun luéi. Ánheinti Hesusu ǘnabuguti, subudi lumuti lun lan Lúguchi yu lan líchugun gumadi. Íderagua tumutiwa Lererun Bungiu lun wasubudiruni le buídubei, según lisaminan Heowá (Mr 10:19).
WABAGARI KEISI KRISTIÁNUGU
“Le lóundarubei Bungiu...”
nwtsty abürüdǘni lau lanwoun ariñahani luagu Mr 10:4
gárada lánina ígiraguni: O “dugumedu lábugiñetu lúrudu lánina ígiraguni”. Lidan meha Lúrudu, ariñawagúati meha mosu lan ladügün maríeiti aban dugumedu lábugiñetu lúrudu anhein busén lubéi lígiragun tuma lani weiriou, lun lira, háfuga meha mosu lan lidin ayanuha hama wéiyaaña furumiñe. Ruti meha lira dan lun lun lasaminaruni buidu anhein busén lubéi lígiragun. Furanguti adüga lan meha Lúrudu le lun móufudahan hamá gürigia ígiragua luma lun lídehan murusun lun hounigirúniwa würiña (2 Lu 24:1). Gama lumoun, lidan meha lidaani Hesusu, adügatiña meha lábutigu relihión lun ménrengun lan houn gürigia lun hígiragun. Ariñagati Hosefu —aban abahüdaguti huríu le awinwandubei lidan furumiñeti sígulu, fariséu ani ígiraguaali—, gayara lan meha lígiragun maríeiti tuma lani weiriou “luagu furumiñeguarügü katei, ani hadan wügüriña gíbeti lébuna ladügǘniwa lira”.
nwtsty abürüdǘni lau lanwoun ariñahani luagu Mr 10:11
Le ígirutu lúmari: O “lamuriahan tuma lani weiriou lun tidin”. Lun gunfuranda wamani dimurei le buidu, mosu gabaroun wamani le lariñagubei Matéu 19:9, ñein lubéi lariñaga “mámarügaali ligía ladüga tagamaridun ligibuagun”. Dan le layanuhanbei Hesusu luagu ígiraguni tidan liliburun Márükosu, layanuhaña meha luagu lígiragun aban gürigia luagu aban katei le mama luáguti “magíaguni” (lidan güriegu porneía).
lagabarahañoun: Magundanti meha Hesusu lau ligaburi hasaminan máisturugu huríu luáguti gayara lan lígirunu wügüri lani weiriou “luéigiñe furumiñeguarügü katei” (Mt 19:3, 9). Houn hiibe-agei huríu, siñati meha lasiadirún aban wügüri kei gagabarahati. Ariñagatiña meha máisturugu hagía würiñarügüñanu lan gayara hasiadirúniwa kei gagabarahatiña. Adügati Hesusu lun inebewa tan würi kei tadüna dan le lariñagunbei lunti lan lagunfulirun dandu wügüri kei würi lau gumadi luáguti laruman ibagari.
21-27 LIDAN SEINGÜ-HATI
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | MÁRÜKOSU 11, 12
“Gíbetimati tíchugun hawéi ha híbiri”
nwtsty abürüdǘni lau lanwoun ariñahani luagu Mr 12:41, 42
gafu to lagei seinsu: Lidan burí binadu abürüdǘni huríu, ariñawagúati ítara liña lan meha ligaburi tesetirun gafu tuguya kei aban fidu o liganchun animaalu ani anihein meha aban liraüraü fuduti íñugiñe libiti. Rútiña meha gürigia seinsu ñeinhin lun ámuñegueinarügü katei. Fuati giñe dimurei güriegu le lidan Huan 8:20. Genegeti layanuhóuña lan meha lidan bérusu ligía luagu fulasu le lídanbei yadü múnadati habá würiña (ariha huméi sgd, seksióun 15). Según le habürühabei máisturugu huríu, anuhein meha 13 gafu to lagei seinsu geyegu lau yadü ligía. Afiñewati anihein lan meha giñe aban rumu tidan ténpulu le ñein lubéi lichugúa seinsu le asagarúbei tídangiñe gafu burí tuguya.
bián gáwanaü: O “bián lepütón, le ábanbei líbiuma”, mini lan, aban katei le wéiriti liñüraü ani fadati. Lauti meha kóbüre o buronse gáwanaü ligía ani ligía meha gáwanaü ñǘraütimati le ayusurúbei lidan binadu Ísüraeli (1 denariu = 128 lepütón) (ariha huméi sgd, seksióun 18). Murusunrügüñein lebegi, ítara kei lebegi aban kuadrante (o líbiuma). Lidan güriegu, dan le layusurún dimurei kodrántes (lídangiñeti latín quadrans) layanuhóuña luagu aban gáwanaü rómana le lauti kóbüre o buronse (1 denariu = 64 kuadrante). Yusu lumuti Márükosu haseinsun rómana lun lafuranguagüdüni lebegi gáwanaü le meha hayusurubei huríu (ariha huméi sgd, seksióun 18).
w97-S 15/10 páh. 16, 17 pár. 16, 17
Ariha lumuti Heowá weseriwidun lun tau sun wanigi kei aban katei le wéiriti lebegi
16 Fiu weyu lárigiñe, 11 lidan hati Nisán, aba lásügürün Hesusu saragu dan tidan ténpulu ñein lubéi lariñawagúa dimurei burí le adügübei lun mafiñerúniwa lan luagu lubafu ani álügüdawagua ligía luagu liseinsuna gumadi, águyuguni luma luagu amu burí katei. Siadi lumutiña Hesusu lábutigu relihión huríu, fariséugu hama burí amu, lugundun aba meha hagidarunu “haban würiña ha hilaañabaña úmarigu hawéi” (Márükosu 12:40). Lárigiñe, másiñati aba lan lañuurun Hesusu lidan yadü múnadati le hounti würiña, le ñein tubéi meha 13 gafu to lagei seinsu, según lariñaguni aban binadu abürüdǘni huríu. Aba lañuurun luagu murusun oura aríaguei híchaahan gürigia budagia tidoun gafu. Ñǘdüntiña saragu gaseinsuntiña íchiga budagia, añahein meha hádangiñe adüga hamuti lau pantaü o abulofuheina (koparárü huméi luma Matéu 6:2). Tuáguntima aban würi líchigei Hesusu larihin. Amu gürigia, háfuga marihinbei hamuga adüga tan würi tuguya somu katei súdiniti lau budagia le tíchugubei. Kei gayara lubéi meha larihini Hesusu le tídanbei hanigi gürigia, subudi lumuti meha gudeme tan würi hilaali túmari tuguya. Subudi lumuti meha giñe átiriñein lan seinsu tíchugun: “bián gáwanaü” (Márükosu 12:41, 42).
17 Aba lagúarun Hesusu houn lani disipulugu lugundun busenti meha lun hagía guánarügü lan aganbei le lunbei larufudahani houn. Aba lariñagun Hesusu “gíbetimati lan tíchugun würi to sügǘ hau sun ha íchugubaña seinsu tidoun gafu”. Saminati meha gíbetima lan seinsu tíchugun sügǘ lau le híchugubei sun ha íchugubaña. Lugundun “ru tumuti sun le túmabei” ani ítara, rúguatu tungua lábugiñoun laríaahan Heowá, Bungiu le gíchigadibei. Ligía aba lubéi lanúadirunu Hesusu würi tuguya keisi hénpulu buiti luáguti ida luba lan lichugún budagia lun Bungiu íbini gudeme lan gürigia o maweirin lan lebegi le líchugubei. Wéiriti meha lebegi budagia ligía lun Bungiu (Márükosu 12:43, 44; Santiagu 1:27).
w97-S 15/10 páh. 17 pár. 17
Ariha lumuti Heowá weseriwidun lun tau sun wanigi kei aban katei le wéiriti lebegi
17 Aba lagúarun Hesusu houn lani disipulugu lugundun busenti meha lun hagía guánarügü lan aganbei le lunbei larufudahani houn. Aba lariñagun Hesusu “gíbetimati lan tíchugun würi to sügǘ hau sun ha íchugubaña seinsu tidoun gafu”. Saminati meha gíbetima lan seinsu tíchugun sügǘ lau le híchugubei sun ha íchugubaña. Lugundun “ru tumuti sun le túmabei” ani ítara, rúguatu tungua lábugiñoun laríaahan Heowá, Bungiu le gíchigadibei. Ligía aba lubéi lanúadirunu Hesusu würi tuguya keisi hénpulu buiti luáguti ida luba lan lichugún budagia lun Bungiu íbini gudeme lan gürigia o maweirin lan lebegi le líchugubei. Wéiriti meha lebegi budagia ligía lun Bungiu (Márükosu 12:43, 44; Santiagu 1:27).
w87-S 1/12 páh. 30 pár. 1
Hadügüña san óunwenbu burí áfaaguni lun gayara lan híchugun?
Gayaraati wafurendeirun saragu katei buiti lídangiñe abahüdaguni le. Le súdinitimabei, íbini lan gayara lan wídehan lidan áhuduraguni inarüniti lau wíchugun lídangiñe wámati, mama wíchuguni le memegeirun wabéi agundaaragüdübalin Bungiu, wíchuguni le gebegitimabei wama lun agundaaragüdübalin. Wíchuguñein san le ígiragubei wama o wadügüña óunwenbu burí áfaaguni lun gayara lan wíchugun budagia?
cl-S páh. 185 pár. 15
Lichú aau le tídanbei Lererun Bungiu
15 Ma wéiriti lisudinin ayanuha tan Bíbülia tuagu würi to hilaali túmari hádangiñe sun ha ñǘdünbaña íchiga budagia ténpulurugu weyu ligía? Ítara liña larufuduni Heowá geteingiradi lan, gunda lan dan le wíchugun lun lídangiñe sun taruman wanigi ani marihin lan átiriñein lan le gayaraabei wíchuguni lumoun le gayaraabei híchuguni amu. Furanguti anúadira lani Bungiu igaburi le buídutimabei lun larufudahani lubuidun inarüni le woun.
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
nwtsty abürüdǘni lau lanwoun ariñahani luagu Mr 11:17
Lúbaana afurieiduni [...] houn sun néchani: Hádangiñe ǘrüwa ha abürüdübalin ewanhéliu, Márükosurügüñein íridei dimurei burí le: “houn sun néchani [o gürigia]” (Mt 21:13; Lk 19:46). Lun yebe meha háhuduragun dandu ísüraelina kei lílana amu néchani lun Heowá luma lun hafurieidun tadügǘwa ténpulu to Herusalénboun (1 Ur 8:41-43). Ligía lasiadirunbaliña Hesusu huríu ladüga halugurahan tidan ténpulu ani barǘ humaaru meha kei haban híwerutiña. Adügati meha ligaburi hóuserun wügüriña ha lun mabuseerun hamá gürigia houdin lidan fulasu le ñein lubéi láhudurawagua lun Heowá ani adügati meha lira lun siñá lan hasubudiruni.
jy-S páh. 244 pár. 7
Layusurun aban tídibu igu lun larufudahan luagu afiñeni
Murusun dan lárigiñe, aba lachülürün Hesusu hama lani disipulugu Herusaléun. Ñǘdünti tidan ténpulu kei meha lechun, ábati lagumeserun arufudaha. Lidan weyu le lubaragiñebei lira, bugá lumutiña Hesusu alugurahatiña ñéingiñe ani másiñati ligía lan hálügüdünbalin hábutigu fádirigu hama wéiyaaña ha lídanbaña uburugu: “Ka au ubafu badaaguei sun le, o ka íchugubei ubafu bun lun badügüni?” (Márükosu 11:28).
28 LIDAN SEINGÜ-HATI DARÍ 3 LIDAN SISI-HATI
ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | MÁRÜKOSU 13, 14
“Mígiraguagüda humá hungua lun anufudei hawéi gürigia”
ia-S páh. 200 pár. 14
Furendeiti ferudun lúmagiñe Lumaisturun
14 Éibugeina liña Féduru lau duari darí lachülürün tubenari aban tídangiñe muna to wéiritimaboun Herusalén. Luban Gáifasi, fádiri íñutimati le rísitimabei ani gabafu ligía. Bunawatu burí muna tuguya lamidangua bürürü, lau aban gedi tigibugiñe. Chülüti Féduru ligibugiñe gedi ani migirúnti lun lebelurun. Kei beluhali lan Huan ani subudi lumuti fádiri le íñutimabei, aba lidin ayanuha tuma to óunigirubalin bena lun lebelaagüdüni Féduru. Genegeti merede lan Féduru louba louba Huan; máfaagun ligía lun lebelurun múnadoun lun lerederun lóubagiñe Lumaisturun. Aba lerederun lidan bürürü, ñein habéi músugu hama eseriwidutiña abacharagua ligibugiñe watu, aríaguei hebelurun luma háfuridun gefentiña ha eyeehabaña luagu Hesusu (Márükosu 14:54-57; Huan 18:15, 16, 18).
it-2-S páh. 624 pár. 2
Féduru
Lau lídehan amu disipulu, le ñǘdünbei lárigi lárigi o úara luma Féduru, lebelura lidoun tibürürün luban fádiri le íñutimabei (Huan 18:15, 16). Meredeti Féduru muñugu ni maniñu lidan somu kaaná le búrigati, ábarüga lidin abacharagua lubadu watu. Adügati ligemeri watu lun hasubudiruni gürigia lúmañein lan meha Hesusu, ani buyá lumuti giñe ligaburi layanuhan lugundun ayanuhati kei galiléana. Dan lariñawagúnbei lun Féduru hádangiñeti lan lánigu Hesusu, eyeedaguati ǘrüwa wéiyaasu lau lariñagun ibidiñegubei lan Hesusu lun ani adüga lumuti lau íñaraguni luma fiñú. Lidan somu fulasu uburugu, aba layuguruhan gayu luagu libiaman wéiyaasu, “aba ladigiragun Wabureme Hesusu ariha luagun Féduru”. Ábati láfuridun Féduru, aba layahun lau igarigu (Mt 26:69-75; Mr 14:66-72; Lk 22:54-62; Hn 18:17, 18; ariha huméi CANTO DEL GALLO; JURAMENTO). Ounabúati furíei le meha ladügübei Hesusu luagu Féduru murusun dan lubaragiñe, lugundun meferidirun lumuti Féduru lafiñen sunsuinagubei (Lk 22:31, 32).
Darí wamá pérüla lánina lichú aau
w08-S 15/2 páh. 30 pár. 6
Puntu méiniti tídangiñeti liliburun Márükosu
14:51, 52. Katei funa san nibureinti le anurahabei surusu? Márükosurügüñein ayanuha luagu sügǘ lira, ligía gayara lubéi wasaminarun layanuhaña lan luougua.
jy-S páh. 287 pár. 5
Barǘ hamuti lun Anasi lárigiñe aba hanügüni lun Gáifasi
Subudi lumuti meha Gáifasi mínsiñe lan houn huríu lun lariñagun somu gürigia luougua Liráü lan Bungiu. Murusun dan lubaragiñe lira, álugaaña meha huríu háfaruni Hesusu hilagubei ladüga lariñagun luagu Bungiu lan Lúguchibei, ariñageina hagía luagu líchaaguña lan lungua kei Bungiu (Huan 5:17, 18; 10:31-39). Subuditi meha lun Gáifasi ka lan hasaminarubei huríu, ligía aba lubéi lóuserun lau sumadi lau lariñagun lun Hesusu: “Luagu liri Bungiu le wínwanbei nariñaguña bun lun bariñaguni inarüni. Ariñagabéi woun anhein buguya lubéi Krístubei le Liráü Bungiu” (Matéu 26:63). Le linarün katei, ariñagañahaali meha Hesusu luagu Liráü lan Bungiu ligía (Huan 3:18; 5:25; 11:4). Lun hamuga meha mariñagun lani oura ligía, gayaraabei meha hasaminarun ha ñéinbaña luagu iyeeni lan le lariñagubei luagu ligía lan Krístubei le Liráü Bungiu. Ligía lóunabunbei: “Anha, au. Ani huguya, harihubadina, au le Wügüri Garaüwarügüti, ñun luéigiñe lóunwenren Suntigabafu, ariha humeime niabin lidan dúeri siélugiñe” (Márükosu 14:62).