Tani Watchtower LÍBURU-AGEI LIDAN INTERNET
Watchtower
LÍBURU-AGEI LIDAN INTERNET
Garifuna
Ǘ
  • á
  • Á
  • é
  • É
  • í
  • Í
  • ó
  • Ó
  • ú
  • Ú
  • ü
  • Ü
  • ǘ
  • Ǘ
  • Ñ
  • ñ
  • BÍBÜLIA
  • AGUMEIRAGUAGÜDÜNI
  • ADAMURIDAGUNI
  • mwbr20 sisi-hati páh. 1-8
  • Ariñahani le lunbei lakutihóun lidan adamuridaguni Habagari Kristiánugu luma Heseriwidun

Úati bidéu lidan fánreinti le.

Sarí wamuti, anihein mégeiti, siñati larihíniwa bidéu.

  • Ariñahani le lunbei lakutihóun lidan adamuridaguni Habagari Kristiánugu luma Heseriwidun
  • Ariñahani le lunbei lakutihóun lidan adamuridaguni Habagari Kristiánugu luma Heseriwidun irumu 2020
  • Arütíkulu burí
  • 1-7 LIDAN SISI-HATI
  • ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | AGUMESEHANI 44, 45
  • 8-14 LIDAN SISI-HATI
  • ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | AGUMESEHANI 46, 47
  • Darí wamá pérüla lánina lichú aau
  • 15-21 LIDAN SISI-HATI
  • ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | AGUMESEHANI 48-50
  • 22-28 LIDAN SISI-HATI
  • ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | ÁFURIDUNI 1-3
  • 29 LIDAN SISI-HATI DARÍ 5 LIDAN SEDÜ-HATI
  • ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | ÁFURIDUNI 4, 5
Ariñahani le lunbei lakutihóun lidan adamuridaguni Habagari Kristiánugu luma Heseriwidun irumu 2020
mwbr20 sisi-hati páh. 1-8

Ariñahani le lunbei lakutihóun lidan adamuridaguni Habagari Kristiánugu luma Heseriwidun

1-7 LIDAN SISI-HATI

ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | AGUMESEHANI 44, 45

“Feruduna lumutiña Hosé líbirigu”

w15-S 1/5 páh. 14, 15

“Siñati níchaagun nungua kei Bungiu”

Murusun dan lárigiñe, aba lóunahan Hosé áluahaña líbirigu lun hagiribudagüdüni luerun lun. Dan le ladarirúnbei weru tidan lisagüte Benhamín, iridahóua ligía luagu líweruhan lan, aba hagiribudun súngubei lúbiñoun Hosé. Anihán meha lichansin Hosé lun lasubudiruni ka lan hawuyeri gürigia líbirigu. Aba lariñagun Hudá lerederuba lan lidamunme Hosé hau sun líbirigu. Máhati Hosé, ábarüga lariñagun Benhamínrügüba lan eredera Ehiptu (Agumesehani 44:2-17).

Aba lariñaguni Hudá dimurei burí le luagu Benhamín tídangiñe sun lanigi: “[Wéiriti] línsiñe wamulen [...] lun wáguchi, ladüga ligíarügüñein liráü erederuti lun hádangiñe tirahüñü aban hádangiñe lúmarigu”. Háfuga hingí lanu dimurei burí le lanigi Hosé, le meha giñe tisaanibei Rakeli, tomeme lúguchu Benhamín. Ítara kei lúguchi, haritaguati meha giñe Hosé lau ínsiñehabuni tuagu Rakeli, to óunweboun dan le tágurahanbalin Benhamín. Másiñati meha ligía lan weiri lubéi línsiñe lamulen lun (Agumesehani 35:18-20; 44:20).

Ábaya layanuhan Hudá luagu lufulesein Benhamín lun manügün lani Hosé lidamunme, darí lun lariñagun ligíaba lan eredera kei idamuni leweñegua lamulen. Ábati ladügüni ayumuraguni le lun: “Ida lubagia nagiribudun lun núguchi anhein midin irahü le numa? Mabusenruntina narihini wuribati le lunbei lasufuriruni núguchi” (Agumesehani 44:18-34). Furanguti sánsihali lan meha Hudá. Mama arufudarügüti asakürihaali lan, arufudati giñe samina lan hawagun amu, areida lan ani gudemehabu ligía.

Siñá meha lun Hosé. Ligía aba lubéi lasagaruniña lubúeingu ñéingiñe ani aba lagúaragun ayahuaha; hanarimeti layahun darí lun laganbún tidoun luban urúei. Ligíaaliti lariñaguni Hosé houn líbirigu káteiñein lan. “Hosé au” liña houn. Ábati tadilirun hanigi líbirigu Hosé. Aba lóuburuniña ani chu laña, arufudei ítara feruduna laaña lan (Agumesehani 45:1-15). Ítara liña larufuduni lugudemehabu Heowá, le gíchigadibei ferudun (Sálumu 86:5). Agia wagía, ítara waña giñe san?

Darí wamá pérüla lánina lichú aau

it-2-S páh. 788

Taheiridawagún daüguaü

Ligaburi harufuduni huríu hagarigu, hama lílana amu burí fulasu ha yarafabaña houn, dántima le híchugun fe hilá lan somu haduhe. Liibe-agei dan, héirigua hamutu hadaüragun darí lun larihíniwa haniguagu, lau sun dísegua lan haheiridagunu sunsuinagubei darí lun siñá lan hadaürünu.

Iridúati échuni le luagu furumiñeti wéiyaasu tidan Bíbülia dan le tabahüdagunbei ñüdün lan Rubén, le lígirama Hakobu, áluahei Hosé lidan fusu ani madari lumuti ligíati laheiridagunbarun ladaüragun ariñageina: “Úaali Hosé lidan fusu! Kábati nadüga guentó?”. Kei meha ligía lan íbugañaünbei, ligíatima meha lunbei larihin lau lamulen. Héirigua lumutu giñe Hakobu ladaüragun ani aba ladaürün daüguaü súsutu dan le ladügǘnbei lun lasaminarun hilá lan lisaani (Agu 37:29, 30, 34). Arufuda hamuti giñe líbirigu Hosé hagarigu Ehiptu lau haheiridagunu hadaüragun dan le ladügǘnbei lun lasaminarúniwa híweru lan Benhamín (Agu 44:13).

w04-S 15/8 páh. 15 pár. 15

Iyereegutiwa houn gürigia mébunouga

15 Kaba íderaguawa lun magüürün wamá wuribani habá ha iyereehabúbaña woun mébunouga? Haritagua huméi Satanási lan hama lumafianu wáganiñubaña (Éfesuna 6:12). Lau sun añahein lan gürigia ha éibaahabaliwa ladüga busén hamá hadügüni, gíbetiña gürigia mínsiñehabutiña woun, wagía le lumutuniña Bungiu, ladüga ibidiñe wamá houn o inchahóuarügü hamá lun hadügüni (Danieli 6:4-16; 1 Timotéu 1:12, 13). Busenti Heowá lun gachansin hamá “sun gürigia” lun “hasubudiruni inarüni” gayara láamuga hasalbarun (1 Timotéu 2:4). Añahein hádangiñe gürigia ha meha mínsiñehabubaña lun inarüni, wábiriguhaaña guentó ladüga harihini lubuidun wóuserun (1 Féduru 2:12). Gayaraati giñe wafurendeirun aban katei súdiniti lúmagiñe Hosé, le liráü Hakobu, lugundun lau sun meha adüga hamá líbirigu lun lasufurirun saragu, magüürünti wuribani habá. Ka uagu? Ladüga ariha lani lúhabu Heowá lidan le asuseredubei luma ida liña lan lahandilihani Heowá katei lun lagunfulirun Lisuuni (Agumesehani 45:4-8). Ítarameme, dan le wásügürüña lan lídangiñe furumiñeguarügü asufuriruni le mébunati, gayaraati giñe lahandilihani Heowá katei lidan aban igaburi le ruti uéiriguni lun liri (1 Féduru 4:16).

8-14 LIDAN SISI-HATI

ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | AGUMESEHANI 46, 47

“Éigini lidaaniwagu ilamaü”

w87-S 1/5 páh. 15 pár. 2

Lakipurúniwa ibagari lidan lidaani ilamaü

2 Aba lagumuchun sedü irumu le ídanbei gibe lan éigini ani kei buga lariñaguni Heowá, aba lagumeserun ilamaü... mámarügüñein Ehiptu ladagara ilamaü, dagati “lidan sun fulasu”. Dan le hagumeserunbei ehiptuna ha lamabaña amuriaha éigini luma harúeite, aba lariñagun houn: “Heiba lumoun Hosé, hadügeime le lubeibei hun”. Alugurahati Hosé ilaü houn ehiptuna darí herederun maseinsunga. Ábati lagumeserun ánhara lun hafayeihan hau habiñanigu. Lagumuhóun, aba hayabin gürigia ariñaga lun Hosé: “Agañeihabawa lau sun wamúan luagu türigu. Werederuba lidamunme urúei”. Ítara liñati lagañeinhani Hosé sun hamúan ehiptuna lun urúei (Agumesehani 41:53-57; 47:13-20).

kr-S páh. 234, 235 pár. 11, 12

Ladügüni Larúeihan Bungiu lugundan ubouagu

11 Líbenouga. Ítara kei tariñaguni Bíbülia lidan profesía, mibihin hamuti lílana ubóu le hemegeirubei lun buidu lan hamadagua luma Heowá, Bungiu le ariñagubei: “Anitebei weyu lun nóunahan ilamaü ubouagun; mama ilamaü tun fein, ni mágürabu lun duna, ilamaü lun laganbún nererun” (Amos. 8:11). Anti ha lábugiñebaña Larúeihan Bungiu? Hawanduña giñe san halama? Uá. Ariñagati Heowá houn láganiñu ámubei lan katei hadan lumutuniña hawéi: “Géiginbaña nubúeingu, anhein huguya, hasufuriruba ilamaü; hagía ganiñebaña, huguya háfaguba mágürabu; hagía hagundaaruba, huguya hanügüba busiganu” (Isa. 65:13). Ariha humaali san lagunfulirun profesía le?

12 Uguñe weyu, anihein saragu ariñahani wama le ítarabei kei lésehan lísensen duna le dabubereti ani huliliti le íderagubaliwa lun buidu lan wamadagua luma Heowá: agumeiraguagüdüni, ariñahani aganbahóuarügüti, bidéu, adamuridaguni, adamurini luma aban páhina lidan Internet le buinbei lau ariñahani. Ítara liña, íderagua lumutiwa ariñahani le lun buidu lan wamadagua luma Heowá lidan aban ubóu le ítarabei kei fulasu mageirawati (Ese. 47:1-12; Hoe. 3:18). Ma inarüni gúndaagüda lanün harihini lagunfulirun profesía luáguti líbenouga le uágubei layanuha Heowá? Háfaaguña san lun haturiahani sun ariñahani ítarati kei éigini le líchugubei Heowá woun?

Darí wamá pérüla lánina lichú aau

nwtsty abürüdǘni lau lanwoun ariñahani luagu Adü 7:14

75 gürigia hadan súngubei: Dan le líridunbalin Esütéban númeru le, másiñati mama lan lídangiñe somu bérusu lídangiñeti Abürüdǘni Ebüréu lasagarei. Madarirúnwati númeru le lidan abürüdǘni masorétiku lánina Abürüdǘni Ebüréu. Kei hénpulu, ariñagati Agumesehani 46:26: “Ǘrüwa-wein-sísiñanu gürigia ha achülürübaña luma Hakobu Ehiptun ha liduheñu, ani mabahüdünga hámarigu lirahüñü Hakobu”. Ani lidan bérusu 27, ariñagati: “Ǘrüwa-wein-díisiñanu lubeiti gürigia ha liduheñu Hakobu achülürütiña Ehiptun”. Genegeti hawagurügüñein lan ladügawagun Hakobu layanuhóua lau furumiñeti númeru le, ánheinti lau le libiaman, layanuhóuña hawagu sun ha ebelurubaña Ehiptun. Ariñawagúati giñe lidan Áfuriduni 1:5 luma 2 Lúrudu 10:22 ǘrüwa-wéinñanu lan diisi ladügawagun Hakobu ebelurutiña Ehiptun. Ánheinti Esütéban, íridati amu númeru: 75 gürigia. Añahein sásaamu lidan taturiahóun Bíbülia asaminarutiña abahüdǘwa hamá amu liduheñu Hakobu hadan 75 gürigia ha, háfuga fiu hádangiñe lirahüñü hama libañan Manasési luma Éfürain (lirahüñü Hosé), ha iridúbaña lidan Agumesehani 46:20 tidan Septuahínta güriegu. Añahein sásaamu asaminarutiña abahüdǘwa hamá lídiñugu Hakobu ha miridúnbaña lidan Agumesehani 46:26 lidan númeru le. Genegeti abahüda lániña Esütéban sun gürigia ha ebelurubaña Ehiptun. Másiñati giñe tídangiñe lan burí kopia lánina Abürüdǘni Ebüréu to meha lídanboun furumiñeti sígulu lasagarei Esütéban númeru le. Luagu saragu irumu, saminatiña yebe sásaamu tídanrügüñein lan Septuahínta güriegu láfuacha númeru 75 le iridúbei lidan Agumesehani 46:27 luma Áfuriduni 1:5. Gama lumoun, dariwati númeru le lidan bián fánreinti lídanti ebüréu lánina Áfuriduni 1:5 tidan hóuburatu to adarirúboun yarafa lun barana Hilaali lidan sígulu wein. Ligía másiña lubéi giñe tídangiñe lan binadu dugumedu burí to lasagarei Esütéban númeru le. Meberesenga ídatima liña lan, larufudarügüñein Esütéban amu ligaburi habahüdǘn ladügawagun Hakobu.

w04-S 15/5 páh. 16 pár. 5, 6

Hani kristiánugu buligasion hóunigiruniña wéiyaaña mutu

5 Lau sun meha barühali lan Hosé lóugiñe wein irumu lúmagiñe marihin lani weiriei mutu le lúguchibei, Hakobu le hachügüdina liduheñu, menefánti sandimémegili lan meha ínsiñeni luagu. Ligía lárigiñe lubéi lariñaguni houn líbirigu káteiñein lan, aba lálügüdüniña: “Wínwangili san núguchi?” (Agumesehani 43:7, 27; 45:3). Kei méhati anihein lubéi ilamaü lóubawagu Kanán lidoun dan ligía, aba lóunahan Hosé ariñaga lun lúguchi: “Higabu arihana. Madarasahabá. Baganóuba lóubawagu Gosén [...]. Ítara luba yarafañu ban nun. Níchuguba éigini bun ñein” (Agumesehani 45:9-11; 47:12). Kei warihini, arufudatiwa inebesei houn wagübürigu ha wéiyougaaña dan le wóunigiruniña, anuriaha wamaña dan le siñaali lan hadügüni houngua (1 Samueli 22:1-4; Huan 19:25-27). Gúnfuliti Hosé lau buligasion le lau sun lugundan.

6 Lau lídehan Heowá, ábanhali meha hádangiñe wügüriña hátima rísibaña Ehiptu Hosé ani gabafu ligía (Agumesehani 41:40). Íbini ítara, masaminarunti meha Hosé gíbeya lan luberesegun o wéiriya lan lisudinin lun larufudun inebesei lun lúguchi, le meha gúnfulihalibei 130 irumu lidoun dan ligía. Dan meha le líchugunbei Hosé fe yarafaali lan Hakobu (o Ísüraeli), aba líchugun “dimurei lun taranserun aban karü lun lidin eresibirei lúguchi. Dan lachülürün lumoun lúguchi, aba lóuburuni, aba lerederun ayahuaha lüti dan luagu lege” (Agumesehani 46:28, 29). Lau buiti achülürüni le líchugubei Hosé lun lúguchi, mama meha larufudarügüña inebesei lun, larufuduñein meha giñe lun hínsiñe lan lun tídangiñe sun lanigi ani mabusigari lan larufuduni. Anhein wéiyougaaña lubéi wagübürigu, arufudatiwa giñe san ínsiñeni houn?

15-21 LIDAN SISI-HATI

ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | AGUMESEHANI 48-50

“Gayaraati wafurendeirun saragu hámagiñe íbirigu ha derebuguhaña”

it-2-S páh. 12 pár. 1

Hakobu

Murusun dan lubaragiñe lounwen Hakobu, aba labiniruniña libañan ha lisaanigu Hosé ani lau ladundehan Bungiu ru lumuti Hakobu Éfürain, le amuleñein, lubaragiñe Manasési, le íbugañaü. Lárigiñe, aba lariñagun lun Hosé ligíaba lan eresibirei dóbuli alagan le yuubei lun íbugañaü: “Rúhadina gíbeti bun sügǘ lau houn bíbugañanu: Ru numuti Sikemü bun, le nanügübei hawéi Amoruna lidan nawuribuhan hama” (Agu 48:1-22; 1 Kr 5:1). Kei lidan lan meha darangilaü lagañeihei Hakobu fulasu le yarafabei lun Sikemü hámagiñe lirahüñü Amoru (Agu 33:19, 20), genegeti larufuduñein lan meha Hakobu lafiñen lau füramasei le ladügübei lun Hosé, layanuhaña meha lidan profesía luagu hárügüdüni ladügawagun lumúan Kanán kamá hamuga susereeli ani ligía guánarügü lan awuribuhabei lun lagañeiruni (ariha huméi AMORREO). Dóbuliti meha múa le leresibirubei Hosé lidan fulasu le hárügüdübei ísüraelina ladüga resibi lan lani Éfürain türibu aban fánreinti, resibi ligía lani Manasési türibu aban fánreinti.

it-2-S páh. 1167

Líteme

Profesía le líridubei Hakobu murusun dan lubaragiñe lounwen. Dan le lariñagunbei Hakobu houn lisaanigu: “Yarafa humá, nariñagaali hun le lunbei lasuseredun hun líteme” layanuhaña meha luagu dan le ídanba lubéi meha lagumesera le lariñagubei agunfulira (Agu 49:1). Sügühali meha lóugiñe bián-san irumu lúmagiñe lariñagun Heowá lun Abürámü (Abüraámü), le láruguti Hakobu, houserúba lan ladügawagun wuriba luagu gádürü-san irumu (Agu 15:13). Ligíati, dan le layanuhanbei Hakobu luagu “líteme” layanuhaña meha luagu dan le lunbei lagumeserun danme lagumuchun gádürü-san irumu le ídanba lubéi houserúa ladügawagun wuriba. (Darí humá lanwoun ariñahani luagu kapítulu 49 le tídanbei líburu Agumesehani lidan burí arütíkulu le ayanuhabei hawagu lisaanigu Hakobu lábugiñe liri kada aban hádangiñe). Agurabúati giñe lun lagunfulirun profesía le hawagu “Ísüraelina lánigu Bungiu le tímatimaati” dan lárigiñe (Gal 6:16; Rom 9:6).

w07-S 1/6 páh. 28 pár. 10

Aban abiniruni wéiyaaña mutu houn nibureintiña

10 Gayaraati hafurendeirun kristiánugu saragu katei buiti hámagiñe íbirigu ha derebuguhaña. Dan meha le laweiyadunbei Hosé, le lisaani Hakobu, adügati aban katei manarimeguti le aubei larufudei lafiñen ani barüti saragu buiti houn saragu míñunu lubúeingu Heowá inarünitiña ha awinwandubaña dan lárigiñe. San meha diisi irumu lau dan le lariñagunbei houn ísüraelina “lun hanügüni labu hámagua danme le hígiruni” Ehiptu (Ebüréu 11:22; Agumesehani 50:25). Lidan sun dan le haubei ísüraelina amudirawagúa Ehiptu lárigiñebei lounwen Hosé, adügati meha gumadi le lúntima hemenigi hamá lachülürüba lan dan lun hesefurún.

Darí wamá pérüla lánina lichú aau

w04-S 1/6 páh. 15 pár. 4, 5

Gúndaatiña ha íchugubaña uéiriguni lun Bungiu

4 Lubaragiñebei meha hebelurun ísüraelina lidoun Fulasu Füramasewati, amuriahatiña lílana türibu Gadü lun herederun luéigiñe oubaü le ñéingiñe lubéi laboucha Weyu libiti duna Hordán ladüga gibe lan sagadi ñein houn habiñanigu (1 Lúrudu 32:1-5). Adügati meha hawinwandun ñein lun hagagibudagun luma óunwenbu burí lénrengunga. Góunigi lumutiña meha fulasu wayati ani gadunariti Hordán türibu burí le awinwandubei luéigiñe oubaü le ñéingiñe lubéi lálüda Weyu (Hosué 3:13-17). Ánheinti fulasu burí le erederubei luéigiñe oubaü le ñéingiñe lubéi laboucha Weyu, —según lafuranguagüdüni George Adam Smith tidan líburu Geografía histórica de la Tierra Santa— “irirati luagun fulasu wayati arabiga ani anihein burí katei eberesehati ñein. Ligía lúmagiñe lubéi furumiñeti dan ménrengun lan houn gürigia lamatiña ha yagüroun yárounbaña hebelurun ñeinhin kamá hamuga gúlunu animaalugu ábürüha luagu sagati”.

5 Ida lubati buga lidin lun Gadü lau turobuli magumuchaditi le? Murusun dan lubaragiñe lounwen Hakobu, le lagücha, saragu irumu lubaragiñe lira, ariñagati lidan profesía: “Hábürühaba súdaragu luagun Gadü, gama lumoun [...], ligíahalime éibaahaña” (Agumesehani 49:19). Lau sun genege lan mabuidun lan dimurei burí lira, le linarün katei, aban meha gumadi lira houn gádüna lun hageindagun haweigiñegua. Chóurugüda lumuti Hakobu houn ánhaña lan ageindagua, héibaaguba lan ha ábürühabaña hawagun hawéi ani hagíaaña lanme éibaahaña ha erederubaña arigí.

it-1-S páh. 313 pár. 5

Benhamín

Lidan profesía le líridubei Hakobu lubaragiñe lounwen, ariñagati gawuribuhadibaña lan ladügawagun Benhamín. Ariñagati luagu isaani hínsiñewati le: “Aban ounli áraabuna hanarimeti Benhamín, le éigibalin líliru binaafin, aba lafanreinhani lígiragun rábounweyu” (Agu 49:27). Subudiwati meha gǘhüne hamá ladügawagun Benhamín, dandu lau hóunwenren kei lau habaünan, gayaraati meha hachüürün aban dübü tau chilinchádi “luagun aban ídiburi” machararunga (Ali 20:16; 1 Kr 12:2). Ladügawagun meha Benhamín Eudu, aguseragüdüti báünati le agumuchubei lau aban urúei wuribati gíriti Egülón (Ali 3:15-21). Gayaraati giñe larihíniwa lídangiñe lan lani Benhamín türibu, “le ñǘraütimabei hádangiñe lani Ísüraeli türibu” láfurida furumiñeti lurúeite Ísüraeli: Saulu, le liráü Kisü, lidan “binaafin” le lánina larúeihan Ísüraeli, ageindaguati meha Saulu lau sun lere hama filistéana (1 Sam 9:15-17, 21). Ítarameme, lidan giñe “rábounweyu” le lánina néchani Ísüraeli, tayusurúa Esütérü luma gumadimati Marüdokéu, ha lídangiñebaña lani Benhamín türibu, lun hesefurúniwa ísüraelina luéi lagumuchúniwa hau lábugiñe harúeihan pérüsiana (Esüt 2:5-7).

22-28 LIDAN SISI-HATI

ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | ÁFURIDUNI 1-3

“Au, Le adügübalin le nabusenrun”

w13 1/3 páh. 28 pár. 4

Inebelá luéirigun liri Heowá woun

4 Aliihoualá Áfuriduni 3:10-15. Dan meha 80 lubéi irumu lau Moisesi, aba líchuguni Bungiu gumadi le lun: “Beiba [...] lun basagaruniña numutuniña Ísüraelina Ehiptugiñe”. Lau saragu inebesei, aba ladügün Moisesi aban álügüdahani súdiniti lun Heowá. Álügüda lumuti ka lan líribei. Kei meha subudiwaali lan liri Bungiu saragu dan lubaragiñe lira, ka meha labusenrubei Moisesi lasubudirun lau álügüdahani le ladügübei? Furanguti busén lan meha lasubudirun amu katei luagu gürigia le gíribalin iri ligía, busenti meha lasubudirun katei burí le gayaraabei ladügün lun hafiñeruni lumutuniña lesefurubaña lan. Gébunati meha lidiheri, lugundun kei meha barühaña lubéi ísüraelina saragu dan amudirawagúa, másiñati meha machourun hamani anhein lesefurubaña lubéi Habungiute hagüchagu. Añahein meha hádangiñe, huduguatiña houn búngiugu ehiptuna (Ese. 20:7, 8).

kr-S páh. 43

LE MINI LUBÉI LIRI BUNGIU

LÍDANGIÑE aban dimurei ebüréu le mínibei “liabin lun ítara lan” lasagarúa liri Heowá. Añahein sásaamu asaminarutiña arufuda lan dimurei le ámuba lan adügei katei. Ligía añahein lubéi asaminarutiña “Ligía [lan] adügübei lun ítara lan” mini lubéi liri Bungiu. Úarati le mini lubéi dimurei le luma ligaburi Heowá keisi Le adügübalin sun katei. Adüga lumuti sun katei íbini sun le wínwanbei. Ani mámarügüñein lira ladüga: anihagua adüga lun lagunfulirun lugundan luma lisuuni.

Ida luba gunfuranda wamani álügüdahani le ladügübei Moisesi lun Heowá lidan Áfuriduni 3:13, 14, TNM? Álügüdahati Moisesi: “Ánhanati ñüdün ariñaga houn ísüraelina: ‘Lóunahañadina Habungiute hagüchagu humoun’. Ani ábame hálügüdünina ‘Ka líribei?’. Kábati nariñaga houn?”. Aba lóunabuni Heowá: “Au, Le adügübalin le nabusenrun”.

Ariha wamá mama lan lálügüdüñein Moisesi Heowá luagu liri. Dandu ligía kei ísüraelina subudi hamaali meha liri. Kei méhati megei lan Moisesi lederebudagüdüni lafiñen, amuriahati luma Heowá lun lasubudiragüdün somu katei lun luagu ka lan luwuyeri Bungiu ligía, le gayaraabei larihíniwa lidan le mini lubéi liri. Lau lóunabun Heowá: “Au, Le adügübalin le nabusenrun”, lasubudiragüdüña meha aban lubuidun katei luougua: lidan furumiñeguarügü kesi, adüga lumuti Bungiu le mégeiwabei lun lagunfulirun lisuuni. Kei hénpulu, seriwiti Heowá lun Moisesi luma houn ísüraelina kei esefuhati, íchaahati lúrudu, óunigihati luma saragu amu katei. Ítarati, Heowá guánarügü anúadirubei ladügün lun ítara lan katei según mégeiwa lan lun lagunfuliruni füramasei le ladügübei houn lumutuniña. Ani lau sun ligía lan mini lubéi liri Heowá, mámarügüñein luougua lagunfulira dimurei burí le: layanuhaña giñe luagu gayara lan libihin Bungiu lun lagunfulirun sun le adüga laalibei lau le mégeiwabei lun lagunfulirun lisuuni.

Darí wamá pérüla lánina lichú aau

g04-S 8/4 páh. 6 pár. 4

Moisesi: inarüni o úraga?

Marihínti san tabudagun aban liráü urúei ehiptuna aban irahü tisaanime kei aban katei le siñabei lasuseredun? Uá, ladüga arufudahatu meha relihión to lídanboun ageiraü ligía adüga lan larufudun gürigia gudemehabu lun ladaarun üma lubá lun sielun. Lidan tayanuhan Joyce Tyldesley, aban sásaamu to akutihaboun katei binaduhali, luagu hanügǘn irahüñü isaanigume, ariñagatu: “Ábanmeme meha liricha wügüri tuma würi ehiptuna. Ligiaméme meha haricha ligibugiñe lúrudu luma lidan katei le lánina seinsu ani gayaraati meha lariñawagún, [...] garicha hamá lun hanügün irahüñü hasaanigume”. Arufudatu aban binadu dugumedu to luágutu hanügüniña gürigia irahüñü hasaanigume, anuhein lan meha aban würi anügütiña tidamun tisaanigume. Ka gayaraabei wariñaguni luagu tafayeirúniwa Hokawédi luagu tagüriaruni tisaani? Ariñagatu The Anchor Bible Dictionary: “Lidan burí daradu le meha adügǘbei Mesopotámia lun hanügǘn irahüñü kei isaanigu anihein katei le genegeguati luma tafayeirúniwa lúguchu Moisesi lun tátagüdüni tisaani guánarügü”.

w04-S 15/3 páh. 24 pár. 4

Puntu méiniti tídangiñeti líburu Áfuriduni

3:1 Ka meha luwuyeri fádiri Heturó? Lidan binadu dan, le meha hachügüdinabei iduheñu eseriwidubei houn kei fádiri. Genegeti Heturó lan meha lichügüdinabei aban lídangiñe lani Madián türibu. Kei meha ladügawagun lan Abüraámü madianna tuéigiñe Keturá, másiñati meha subudi lan áhuduraguni lun Heowá houn (Agumesehani 25:1, 2).

29 LIDAN SISI-HATI DARÍ 5 LIDAN SEDÜ-HATI

ARUFUDAHANI GEBEGITI TÍDANGIÑETI BÍBÜLIA | ÁFURIDUNI 4, 5

“Búmabadina danme le badimurehan”

w10-S 15/10 páh. 13 pár. 5

Ida liña larihini Heowá láluahan gürigia lébuna madügün lani katei?

“Sanditina siñá nubéi lan adüga”. Másiñati sandí humá mabafu humá lun hapurichihani uganu buiti. Moun lumuti lábürühan harüna: añahein meha lubúeingu Bungiu lidan binadu dan asandirutiña siñá habéi lan dasi le ichugúbei houn agunfulira. Ariha waméi likesin Moisesi. Dan le líchugunbei Heowá aban dasi lun, aba lariñagun: “Nabureme, au mariñagaditinatia buidu, ani mama luagu badimurehan nun nadagadagahanbei ítaragubeiñadina. Sagü nadimurehan nadagadagahan”. Íbini chóurugüda lani Heowá lun Moisesi líderagubei lan, amuriahamémeti luma: “Nabureme, adügabéi fulesei ligía nun, óunahaba amu gürigia” (Afu. 4:10-13). Ida liña lóunabun Bungiu?

w14 1/4 páh. 13 pár. 5, 6

Ariha wamuti san “Bungiu le marihínbei”?

5 Lubaragiñebei lagiribudun Moisesi Ehiptun, arufudahati Bungiu aban katei súdiniti lun, aban inarüni le labürüdübei Moisesi tidan liliburun Hobu: “Eseriwiduni lun Bungiu lau úaraguni, ligía lichú aubei” (Hob. 28:28). Lun líderaguni Heowá Moisesi arufudei lichú aau ligía, adügati lun larihini mítaran lan kei gürigia, lugundun ligía Bungiu suntigabafubei. Aba lálügüdüni: “Kagia adügübalin hayuma gürigia? Ma au adügübei lun mariñagadi lan, o maganbadi lan, o marihin lan o gayara lan larihin?” (Afu. 4:11).

6 Ka wafurendeirubei? Moun lumuti meha lanufudedun Moisesi. Heowá meha óunahabalin, ani ligíaba meha íchigei le lemegeirubei lun lun lanügüni uganu. Ani ni kata meha giñe faraón lun Bungiu suntigabafu. Lau sun luwuyeri, mama meha furumiñe lidan hamá peliguru lumutuniña Bungiu lábugiñe lagumadihan urúei ehiptuna. Háfuga samina lan meha Moisesi luagu ida liña lan lóunigiruni Heowá Abüraámü, Hosé ani íbini Moisesi guánarügü lábugiñe hagumadihan amu urúeigu ehiptuna (Agu. 12:17-19; 41:14, 39-41; Afu. 1:22–2:10). Kei aríagu liña lubéi meha Moisesi lun “Bungiu le marihínbei”, ráramati ligibugiñe faraón lau ganigi ani ariñaga lumuti sun dimurei le lunbei lariñaguni lun.

w10-S 15/10 páh. 14 pár. 1

Ida liña larihini Heowá láluahan gürigia lébuna madügün lani katei?

Mesefu lumuti Heowá Moisesi luéi lagunfulirun lau wadagimanu le ichugúbei lun, óunaharügü lumuti Aarón íderaguei (Afu. 4:14-17). Ani lidan sun irumu le asigirubei, mígirun lumuti Heowá lábugua ani ru lumuti sun le lemegeirubei lun lun lagunfulirun lau dasi le ichugúbei lun. Uguñe weyu, ínchaha lumutiña giñe Heowá íbirigu ha barühañabaña saragu dan eseriwida lun lun híderaguniwa lidan apurichihani. Ani le súdinitimabei, chóurugüda lani Heowá woun tidan Lererun líchugubei lan arufudahani le wemegeirubei woun lun wagunfulirun lau wadagimanu le ru laalibei woun (2 Ko. 3:5; arihualá rekuáduru “Los años más felices de mi vida”).

Darí wamá pérüla lánina lichú aau

w95-S 1/8 páh. 10 pár. 6

Heowá, Bungiu le arufudahabei

6 Saragu dan lárigiñe, lidan lidaani Moisesi, aba ladügün Heowá aban daradu hama ísüraelina. Lúmagiñeti dan ligía, aba lumutuniñahaaña lan ha lanúadirubaña ani wati houn “nirahüñü” (Áfuriduni 4:22, 23; 19:3-6; 2 Lúrudu 14:1, 2). Adügati meha daradu ligía lun gayara lan hariñagun ísüraelina lun Heowá: “Buguya wáguchibei!”, ítara kei lariñaguni profeta Isaíasi (Isaíasi 63:16). Gúnfuliti Heowá lau lani buligasion keisi úguchili ani arufudahati houn lirahüñü, ha ísüraelina (Sálumu 71:17; Isaíasi 48:17, 18). Íbini dan le hebedaagunbei lun ayumuraguati houn lau gudemehabu: “Giribu humá nun isaanigu mabuchahatiña” (Heremíasi 3:14).

it-2-S páh. 42 pár. 5

Heowá

Láurügü wasubudirun somu katei luagu aban gürigia, úati mini lan lira “subudi” wamani gürigia ligía. Lau sun meha subudi lani Nawali, aban wügüri ibidiougua tau, liri Dawidi, álügüdahati: “Káteigia Dawidibei?”, kéigubeirügü lariñaguña lan: “Káteiñeingia Dawidi?” (1 Sa 25:9-11; konpararualá luma 2 Sa 8:13). Ítarameme, ariñagati giñe lurúeite Ehiptu lun Moisesi: “Káteiñeingia Heowá lun nadügüni le lariñagubei lun nóunahaniña ísüraelina? Ibidiñegubeiti Heowá nun ani mígiragüdün nubaña ísüraelina” (Afu 5:1, 2, TNM). Lau lariñaguni lurúeite Ehiptu dimurei burí le, lariñaguña meha marihin lani Heowá kei Bungiu le inarünibei, ni kei le gabafubei luagu luma luagu le ladügübei, samina ligía mabafu lan Heowá lun lagunfulirun lau lugundan kei lariñaguni Moisesi luma Aarón. Íbini ítara, lasubudiraali meha lurúeite Ehiptu hau sun lánigu, ítara kei ísüraelina, létima mini lubéi iri Heowá luma Le anügübalin iri ligía. Kei larufuduni Heowá lun Moisesi, lasusereduba meha lira danme lagunfuliruni Heowá lisuuni houn ísüraelina: lesefuruniña luma lanügüniña lidoun Fulasu Füramasewati, agunfulira ítara lau daradu le meha ladügübei hama hagüchagu. Ítarati, kei lariñaguni Bungiu: “Hasubudirubei Au lan Heowabei le Hubungiute” (Afu 6:4-8, TNM; arihualá TODOPODEROSO).

    Garifuna | Biblioteca en Línea (2009-2025)
    Áfurida lídangiñe sesióun
    Agumesera sesióun
    • Garifuna
    • afanreinha huméi
    • Ligaburi larihín
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ida luba layusurún
    • Wani polítika
    • Laranserawagún dátosu
    • JW.ORG
    • Agumesera sesióun
    afanreinha huméi