ARÜTIKULU LÁNINA ATURIAHANI 37
Aranseñu wamá lun gaganbadi wamá lun Heowá
“Lúntimati waganbuni Wáguchi le siélubei” (EBÜ. 12:9).
UREMU sjj 12 Heowá Bungiu le Wéirigubei
LE LUNBEI WATURIAHANIa
1. Ka uagu lunti lubéi gaganbadi wamá lun Heowá?
LUNTI gaganbadi wamá lun Heowá. Ligía Adügübaliwa ani ligía garicha lubéi lun líchugun lúrudu houn ha ladügübaña (Aruf. 4:11). Anihein ámuya resun súdiniti lun gaganbadi wamá lun Heowá: ligaburi larúeihan ligía buídutimabei. Lidan sun dan le sügühalibei, resibihaña saragu wügüriña ubafu hawagu amu. Lau sun lira, Heowá ligía gumadimati le chútimaabei au, hínsiñehabuti, saminati hawagu gürigia ani gudemehabuti (Afu. 34:6; Rom. 16:27; 1 Huan 4:8).
2. Ka resun wadarirubei lidan Ebüréu 12:9-11 lun gaganbadi wamá lun Heowá?
2 Busenti Heowá lun gaganbadi wamá lun ladüga hínsiñe lan woun ani ariha wamuti kei aban Úguchili le hínsiñehabuti, mama ladüga wanufude luéi. Ariñagati Pábulu tidan gárada to lóunahaboun houn kristiánugu ebüréu, lunti lan aranseñu wamá lun gaganbadi wamá lun Wáguchi Bungiu lugundun arufudahati woun lun “wasagarun buiti lídangiñe” waganbadi (aliiha huméi Ebüréu 12:9-11).
3. a) Ida liña warufuduni gaganbadi wamá lun Heowá? b) Kaba álügüdahani wóunaba?
3 Gaganbaditiwa lun Heowá dan le wadügüni sun wayaraati lun wagunfulirun lau sun le lariñagubei woun luma dan le wáfaagun lun mafiñerun wamá saragu wawouguoun (Ari. 3:5). Ánhawa asubudirei lubuidun ligaburi Bungiu, ménrengunbei woun lun gaganbadi wamá lun, lugundun anihein lubuidun igaburi le lidan sun le ladügübei (Sal. 145:9). Éibume wasubudiruni Bungiu hínsiñetimabei woun. Ani anhein hínsiñe lubéi woun memegeirun báadiwa aban lísüta lau gumadi luáguti le lunbei wadügüni lumoun le moun lubéi lun wadügüni. Áfaaguatiwa lun wasaminarun kei Heowá luma lun wasubudiruni le buídubei lumoun le wuribabei lun wadireirun luéi (Sal. 97:10). Gama lumoun, másiñati anihein lan dan gürewei lan lun gaganbadi wamá lun Heowá. Ka uagu? Ka gayaraabei hafurendeiruni wéiyaaña lidan afiñeni, agübürigu, úguchurugu lúmagiñe gumadimati Neemíasi, urúei Dawidi tuma María to lúguchu Hesusu? Wadarirubei óunabagülei lidan arütíkulu le.
KA UAGU ANIHEIN LUBÉI DAN HÉNRENGU LAN WOUN LUN GAGANBADI WAMÁ LUN HEOWÁ?
4, 5. Según Rómana 7:21-23, ka uagu anihein lubéi dan hénrengu lan woun lun gaganbadi wamá lun Heowá?
4 Aban lídangiñe lébubei anihein lan dan hénrengu lan lun gaganbadi wamá lun Heowá ladüga dasei wamá ani galagante wamuti giñe figóu. Ligía anihein lubéi dan maganbadi wamá. Dan le lebedaagunbei Adán tuma Ewa lun Bungiu ani hou hagía lídangiñe tin wewe to uáguboun leweridiraña Bungiu, aba híchuguni halurudun guánarügü (Agu. 3:22). Ítara kei hagía, hiibe-agei gürigia uguñe weyu hime hamagili míchugun hamani Bungiu lidan habagari ani aba hanúadiruni houngua ka lan buídubei lumoun le wuribabei.
5 Íbini wagía le subudihabúbei lun Heowá ani hínsiñeti woun másiñati wáfaaguña lan lun gaganbadi wamá lun sunsuinagubei. Ligía meha asuseredubei lun apostolu Pábulu (aliiha huméi Rómana 7:21-23). Ítara kei ligía, busentiwa wadügüni le buídubei ligibugiñe lagu Bungiu. Lunti wáfaagun lun madügün wamani le wuribabei.
6, 7. Ka amu katei gayaraabei ladügün lun hénrengu lan woun gaganbadi wamá lun Heowá? Ru humá aban hénpulu.
6 Gayaraati giñe ladügün échuni burí le ídanbei wagüriarúa lun hénrengu lan woun lun gaganbadi wamá lun Heowá. Saragu lídangiñe hasaminan gürigia múaranti luma le lariñagunbei Bungiu, háfuga wáfaaguña lan sagü weyu lun wagidarun somu ligaburi saminaü wawariua le kamanibei uguñe weyu. Ariha wamá ábanrügü hénpulu.
7 Lidan fiu ageiraü maribanti lun ladügüdarúniwa hawagu nibureintiña lun hayusuruni habagari lun hagañeirun saragu seinsu. Anihán le asuseredubei tun aban íbiri gíritu Mary.b Lubaragiñe tafurendeirun luagu Heowá, aturiahatu meha tidan aban luban furendei íñuti to súdinitimaboun lidan ageiraü. Dǘgüdatiña tiduheñu tuagu lun táluahan aban wadagimanu le fáyeiti luma lun súdini tan. Ani ligía yebe tabusenrubei. Gama lumoun, aba lasansirun gádantu dan le tasubudirunbalin Heowá ani aba línsiñedun tun. Íbini ítara, ariñagatu: “Anihein dan narihin luagu gayara lan níchugun nani bísinisi le gayaraabei ladügün lun nagañeirun saragu seinsu; gayaraabei meha ladügün katei le lun leberesehani neseriwidun lun Heowá. Hénrengugili nun nariñagun uá, ladüga ligaburi nagüriarún. Mosu burí nayumuragun lun Heowá lun líderagunina amahara lun wadagimanu le gayaraabei ladügün lun meseriwidun nan lun” (Mat. 6:24).
8. Kaba wakutiha?
8 Kei le aubei warihei, buídubei lidin woun ánhawa gaganbadi lun Heowá. Lun lira, anihein ábanya resun lun gaganbadi hamá ha gabafubaña hawagu amu lun Heowá, kei burí wéiyaaña lidan afiñeni, agübürigu hama úguchurugu: gayaraati hídehan lun gaganbadi hamá amu lun Heowá. Wakutihan fiu sügǘ tídangiñe Bíbülia le lunbei larufudahan woun lun wayusuruni wabafu lidan aban igaburi le aubei lagundaara Heowá.
KA GAYARAABEI HAFURENDEIRUN WÉIYAAÑA LIDAN AFIÑENI LÚMAGIÑE NEEMÍASI?
Ídehatiña wéiyaaña lidan afiñeni lidan wadagimanu le adügǘbei tidan Luban Adamuridaguni, ítara kei meha lídehan Neemíasi lidan lararamagüdün lubarieirun Herusalén. (Ariha huméi párafu 9-11).c
9. Ka lénrengunga úmabei lagagibudagua Neemíasi?
9 Ru laali Heowá dasi súdiniti le houn wéiyaaña lidan afiñeni lun hóunigiruniña lubúeingu (1 Fe. 5:2). Gayaraati hafurendeirun wéiyaaña lidan afiñeni saragu lídangiñe lóuseruniña gumadimati Neemíasi lumutuniña Heowá. Kei meha aban lubéi gumadimati Neemíasi Hudá, wéiriti meha lubafu (Neem. 1:11; 2:7, 8; 5:14). Ariha waméi ka lan sügǘ hénrenguti úmabei ladunragua. Aba líchugun fe wíyeda hamaaru lan huríu ténpulu ani míchugun hamani huríu seinsu le lariñagubei Lúrudu lun lichugún houn Lewitagu. Ábaya katei, úati inebe lan weyu samudi houn ani añahein hádangiñe maríeitiña hama terencha. Mosu meha ladügün Neemíasi somu katei libügürü katei le (Neem. 13:4-30).
10. Ka ladügübei Neemíasi dan le lagagibudagunbei luma lénrengunga?
10 Mayusurun lumuti Neemíasi lubafu wuriba lau lafosuruniña huríu lun gaganbadi hamá lun lúrudu le líchugubei. Ayumuraguarügüti lun Heowá lun ladundehani luma lun larufudahani Lúrudu le líchugubei lun houn lumutuniña (Neem. 1:4-10; 13:1-3). Ǘnabuguti giñe ani nadagimeinti úara hamá líbirigu araramagüdeiya lubarieirun Herusalén (Neem. 4:15).
11. Según 1 Tesalónikana 2:7, 8, ida luba hóuseruniña wéiyaaña lidan afiñeni lílana damuriguaü?
11 Gayaraati magagibudagunbaña lan wéiyaaña lidan afiñeni luma turobuli libe le úmabei lagagibudagua Neemíasi. Gama lumoun, gayaraati háyeihani lidan ámuñegueinarügü igaburi. Kéiburi, lau hawadigimaridun here lun híderaguniña íbirigu. Luma lun masandiragun hamá houngua iñu hamá hawéi ladügarügü ubafu le habihibei, lunti hóuseruniña amu buidu (aliiha huméi 1 Tesalónikana 2:7, 8). Arufuda hamuti hínsiñehabu luma ǘnabugu hamá lidan ligaburi hayanuhan houn amu. Ariñagati aban wéiyaali lidan afiñeni gíriti Andrew: “Ariha naali dan le lan buidu lan harufudun wéiyaaña lidan afiñeni ínsiñehabuni le inarüniti buíduti hasandiragun íbirigu houngua. Ínchaha lumutiña igaburi le lun hídehan hama wéiyaaña lidan afiñeni”. Ariñagati giñe Tony aban wéiyaali lidan afiñeni le barühali saragu irumu eseriwida kei wéiyaali: “Áfaaguatina lun nafalaruni adundehani le lídanbei Filipuna 2:3 ani súnwandan náfaagun lun nanügüniña amu buidu nuéi. Íderagua lumutina le lun móuserun nan kei aban gagumadiheiti”.
12. Ka uagu mosu lubéi ǘnabugu hamá wéiyaaña lidan afiñeni?
12 Mosu ǘnabugu hamá wéiyaaña lidan afiñeni ítara kei Heowá. Íbini ligía lan Suntigabafu, lemuti lun liñuraguni gudemeti múarugugiñe (Sal. 18:35; 113:6, 7). Mínsiñetiña ha pántabaña lun (Ari. 16:5).
13. Ka uagu mosu lubéi hóunigiruni wéiyaaña lidan afiñeni le lunbei hariñaguni?
13 Wéiyaaña lidan afiñeni ha gaganbadibaña lun Heowá lunti hóunigiruni le lunbei hariñaguni. Anhein madügün hamá, ladügüba le lun hóunabun wuriba dan le larufudun somu gürigia menebenehabuni houn (Sant. 1:26; Gal. 5:14, 15). Ariñagati Andrew, le buga uágubei wayanuha: “Anihein dan busén nan lun yebe nóunabuni aban íbiri wuriba le genegebei nun óusera lánina wuriba. Lau nasaminarun luagu hénpulu le tídanbei Bíbülia hawagu burí wügüriña úaraguatiña, íderagua láadina arihei lisudinin lunti lan ǘnabugu nan”. Arufuda hamuti wéiyaaña lidan afiñeni gaganbadi hamá lun Heowá lau harufudun ínsiñehabuni luma lau hayusurun dimurei buiti dan le hayanuhan hama wábirigu, íbini dan le hayanuhan hamá ha híbiri wéiyaaña (Kol. 4:6).
KA GAYARAABEI HAFURENDEIRUN AGÜBÜRIGU LÚMAGIÑE URÚEI DAWIDI?
14. Ka dasi líchugubei Heowá houn agübürigu, ani ka lagurabubei hámagiñe?
14 Ru laali Heowá dasi le houn agübürigu lun hachügüdina hamá iduheñu ani agurabati lun harufudahan houn luma lun hererehan houn hasaanigu (1 Ko. 11:3; Efe. 6:4). Gébehati halurudun agübürigu. Haguseruba ligibugiñe Heowá le ídangiñebei heresibirei sun iduheñu ha ubouagubaña hiri (Efe. 3:14, 15). Arufuda hamuti giñe agübürigu gaganbadi hamá lun Bungiu lau harufuduni habafu lidan aban igaburi le buiti. Lau haturiahani lani urúei Dawidi hénpulu gayaraati hafurendeirun saragu katei lídangiñe.
Lunti larufuduni furíei le ladügübei aban úguchili ǘnabugu lan. (Ariha huméi párafu 15 luma 16).d
15. Ka uagu aban lubéi hénpulu buiti Dawidi houn agübürigu?
15 Írida lumuti Heowá Dawidi mámarügü kei hachügüdina liduheñu, iridúa lumuti giñe lun ichügüdinaü lan lidan ageiraü Ísüraeli. Kei meha urúei lubéi, gabafuti meha. Anihein meha dan wuribati layusuruni lubafu aba burí ladügün lanarime charati (2 Sam. 11:14, 15). Íbini ítara, gaganbaditi lun Heowá lau lánharun lun lererehan lun. Aba ladaarunu Dawidi lanigi lun Heowá lidan furíei ani adügaléi sun liyaraati lun gaganbadi lan lun (Sal. 51:1-4). Ǘnabuguti giñe saragu lau lánharun lun adundehani le híchugubei dandu wügüriña kei würiña lun (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33). Furendeiti lídangiñe lichara ani aba letenirun lun leseriwidun lun Heowá.
16. Ka gayaraabei hafurendeiruni agübürigu lúmagiñe urúei Dawidi?
16 Ariha wamá fiu katei le gayaraabei hafurendeiruni agübürigu lúmagiñe urúei Dawidi. Mayusura huméi lúrudu le líchugubei Heowá hun wuriba. Anha humá lun hichara ani anha humá lun adundehani tídangiñeti Bíbülia le ichugúbei hun. Ánhadün adügei ítara, inebebadün tun hani weiriou luma houn hisaanigu ladüga ǘnabugu humá. Ábaya katei, danme le hafurieidun hama dará humoun hanigi lun Heowá. Ítarati harihibei hiduheñu áluaha humani lídehan Heowá. Laganagua sun katei, teni humá lun heseriwidun lun Bungiu (2 Lur. 6:6-9). Aban lídangiñe idewesei le gebegitimabei le gayaraabei híchuguni houn hiduheñu, lubuidun hani hénpulu.
KA GAYARAABEI HAFURENDEIRUN ÚGUCHURUGU TÚMAGIÑE MARÍA?
17. Ka dasi líchugubei Heowá houn úguchurugu?
17 Rúhali Heowá aban gárada súdinitu luma fiu ubafu houn úguchurugu hadan iduheñu luma hawagu hasaanigu (Ari. 1:8). Gayaraati gabafu lan saragu lidan habagari isaanigu le tariñagubei luma le tadügübei úguchuru (Ari. 22:6). Ariha waméi le gayaraabei hafurendeiruni úguchurugu túmagiñe María, to lúguchu Hesusu.
18, 19. Ka gayaraabei hafurendeirun úguchurugu túmagiñe María?
18 Subuditu meha Lererun Bungiu tun María buidu. Inebeti meha Heowá tun saragu ani gamadaguatu meha tungua luma. Aranseñu tiña meha lun gaganbadi tan lun Heowá íbini mosu lan meha lasansirun tibagari sunsuinagubei (Luk. 1:35-38, 46-55).
Dan le buchá lan tuagu aban úguchuru ani gáñiñutiña, másiñati mosu lan táfaagun lun tarufudun ínsiñehabuni houn tiduheñu. (Ariha huméi párafu 19).e
19 Ariha wamá fiu katei le gayaraabei hafurendeiruni úguchurugu túmagiñe María. Furumiñe, aturiaha humoun Bíbülia ani furíei humá lun Heowá lun hakipuruni humadagua luma. Libiaman, aranseñu humá lun hadügün asansiruni lidan hibagari lun hagundaaragüdüni. Kei hénpulu másiñati heferidiruni agübürigu haguraasun lau lumenrengun lau hayanuhan lau éreguni houn hasaanigu. Másiñati lidan lan igaburi le haweirida ani samina huguya ligía lan igaburi buídubei lun hagüriaruniña hisaanigu. Íbini dan le furendeihadün ida liña lan labusenrun Heowá lun hóuseruniña hisaanigu, háfuga hénrengu lan hun lun darangilu humá luma lun gaguraasun humá habá, dántima le buchá lan huagu ani wuriba ligía hóuserun hisaanigu (Efe. 4:31). Lidan kesi le, ligíatima lun hafurieidun lun Heowá. Ariñagatu aban úguchuru gíritu Lydia “Anihein dan mosu lan nafurieidun tídangiñe sun nanigi lun mahesidu nan houn nisaanigu dan le maganbadi hamá nun. Anihein burí dan ráramaguatina, dan le anaha lan ayanuha, lun namuriahan luma Heowá lun líderagunina. Seremei nafurieidun aba burí darangilu nan” (Sal. 37:5).
20. Ka turobuli úmabei hagagibudagua fiu úguchurugu ani ida luba hiñuragun lídangiñe?
20 Añahein úguchurugu gagibuguatiña luma amu turobuli, ani hénrenguti houn lun harufuduni houn hasaanigu hínsiñe hamá houn (Titu 2:3, 4). Ladüga dan meha le ñǘbürigiña marufuduntiña meha hagübürigu ínsiñehabuni houn. Mama mosu háguyuguagüdüni le meha asuseredubei hun houn hisaanigu. Úguchurugu ha afurendeirubaña adügei lugundan Heowá másiñati mosu lan hafurendeirun arufuda ínsiñehabuni houn hasaanigu. Háfuga hénrengu lan houn lun hasansiruni ligaburi hasaminan luma ligaburi hadügüni katei, gama lumoun, gayaraati hadügüni. Ánhadün adügei ítara, dandu huguya kei hiduheñu gúndaabadün saragu.
GAGANBADI MEME WAMÁ LUN HEOWÁ
21, 22. Según Isaíasi 65:13, 14, kaba wibiha ánhawa gaganbadi lun Heowá?
21 Subudi lumuti meha urúei Dawidi buidu lan lun gaganbadi wamá lun Heowá. Abürühati: “Richaguati buriti lilurudun Aburemei, ladüga barüti ugundani tun anigi. Harumati lugumadin Aburemei, ani harugoungadagüda lumuti agu”. Sigiti ariñaga: “Eweridihani giñe burí ligía nun au le bubuein, ani buiti nun lun nafalaruni” (Sal. 19:8, 11). Uguñe weyu, ariha wamuti ida liña lan amu hamá ha gaganbadibaña lun Heowá hamoun ha máhabaña lun lubuidun ladundehan. Ha gaganbadibaña lun Heowá “heremuhaba ladüga ugundani le tídanbei hanigi” (aliiha huméi Isaíasi 65:13, 14).
22 Dan le gaganbadi hamá wéiyaaña lidan afiñeni, agübürigu, hama úguchurugu lun Heowá, buiti habagari, gúndaatiña haduheñu ani lídanñanu aban lílana damuriguaü. Ani le súdinitimabei gúndagüda hamutu lanigi Heowá (Ari. 27:11). Ka amu katei wabusenrubei?
UREMU sjj 123 Falá waméi tadundehan lóundarun Heowá
a Sánsiwaali fiu iri.
b Lidan arütíkulu le, warihibei ka lan uagu lunti lubéi gaganbadi wamá lun Heowá. Wakutihabei giñe le ladügübei gumadimati Neemíasi, urúei Dawidi tuma María to lúguchu Hesusu, warihibei giñe ka lan gayaraabei hafurendeirun wéiyaaña lidan afiñeni, agübürigu, úguchurugu hama sun ha gabafubaña lun harihin hau amu.
c LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ. Aban wéiyaali lidan afiñeni laransehaña fiu katei tidan Luban Adamuridaguni úara luma lisaani, ítara kei meha lídehan Neemíasi lidan lararamagüdüya lubarieirun Herusalén.
d LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ. Aba úguchili lafurieiduña hama liduheñu lun Heowá ani ladaaruñu lanigi lun.
e LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ. Aban irahü barühali saragu oura áhurera ani madügün láagili dasi le ichugúbei lun leskuelarugu o le ichugúbei lun hábiñe. Aba tererehan lúguchu lun lau gurasu sin tahesidun lun íbini buchá lan tuagu.