1921—100 Wa malembe Msana

DIREVHISTA da Torre de Vigia da 1 ka Janeiro wa 1921 di mahile txiwotiso txiya ka vagondi va Bhiblia: “Ngu wuhi mthumo awu hi wu rinzelako ku wu maha dilembe diya?” Xamulo ya kona yi seketetwe ka dibhuku da Isaya 61:1, 2, a di di va khumbutisako ngu mthumo wawe wo txhumayela. Dona di womba tiya: “MKOMA a ni totile, kasi kuya txhumayela mahungu a manene ka sisiwana . . . ni kupeka nyiwo ya dilembe do kateka da MKOMA, ni ditshiku da kuphota ka Txizimu txathu.”

VATXHUMAYELI WO MBI NA DIZOWA

Ti to ve hetisisa mthumo wawe wo txhumayela, vagondi va Bhiblia va sa fanela kuva ni dizowa. Vona va sa fanela kugwitela ko txhumayela “mahungu a manene” dwe ka va va timbilu ta tinene, kambe va ti fanete ve txhumayela “ditshiku da kuphota” ka vabihi.

Mwanathu J.H.Hoskin, awu a nga ti hanya Canadá atxi txhumayela ngu txibindi hambi ku a nga ti kanetwa. Kona mu ka ma Setembro wa 1921, ene a mananile ni mfundisi wa Metodhista. Mwanathu Hoskin a womba to a khatile mabhulo ngu ku womba tiya: “Ni tsakela ku hi bhula ngu Bhiblia hambi ku hi hambanako ka ti hi ti kholwako, hambi i di to hi na mbi tumelelana hi nga simama hi va vangana.” Kambe eto kha ta maheka. Mwanathu Hoskin a womba tiya: “Hi to bhula nyana ngu timinuto ta tidotho dwe, se mfundisi wule a to vhala ditimba ngu mtamo wa hombe ngutu ha ni nga pimisa ti to hambi mavhidru ma fayekete.”

Se mfundisi a to xamula ngu dipswi do guleka a txi khene: “Ngu kutxani u si ya txhumayela mahedheni kani?” Se mwanathu Hoskin kha womba txilo a to khukha e teka nzila yakwe e womba tiya ngu mbiluni ‘dihedheni da kona ngawe adi ni nga txi bwabwata nado!’

Ditshiku di di nga londisela mfundisi wule a simamile a womba-womba wubihi ngu mwanathu. Hoskin a womba tiya: “Ene a ti ya gela valondeteli va txhetxhe yakwe to khene, ani ni ti mkanganyisi wa hombe ngutu, awu a fanelwako ngu kuhophoswa.” Hambi keto ene kha godhola ene a simamile e txhumayela ni ku a humelete. Ene a womba tiya: “Kha ni khali ku txhumayela ngu nzila yo tshamba yo fana ni yile. Vathu vamwani va vekile ni ku womba tiya: ‘Athu ha tiziva to awe u to rumwa ngu Txizimu’ ni ku vamwani va kombete kuziva to va nga ni vhunisa kutxani ti to ni si txhotelwi ngu txilo.’’

KUHUMISWA KA MAPROGRAMA A TXIEMISO TXO GONDA BHIBLIA

Kasi kuvhuna ava va tsakelako ti to ve kula ngu didhawa da moya, vagondi va Bhiblia va humisile programa yo gonda ayi yi nga txita ka direvhista da A Idade de Ouro.a Programa yoneyo yi txi vhuna vaveleki kasi ku ve gondisa vanana vawe. Vaveleki va ti fanete kuthumisa siwotiso si nga txita ka programa yile, kasi kuvhuna vanana vawe kumana tixamulo amu ka Bhiblia. Siwotiso simwani i ti so fana ni siya: “Mabhuku mangahi ma wumbako Bhiblia?” Siwotiso soneso si txi gondisa tigondo to khata ta Bhiblia. Siwotiso simwani i ti so fana ni siya: “Ina Mkristu mmwani ni mmwani a na xaniswa?” A txiya ni txona txiwotiso txi txi lulamisela vaphya ti to ve va vatxhumayeli vo mbi na dizowa.

Kutshumetwe kuhumiswa programa yimwani ayi yi nga txi kongoma ka vagondi va Bhiblia ava va nga vitwa ayi yi ngati ni siwotiso si nga ti seketetwe ka dibhuku adi di ku Estudos das Escrituras. Valeri vo tala va wuyetwe ngutu ngu maprograma yawa, kambe direvhista da A Idade de Ouro da 21 ka Dezembro wa 1921, di zivisile ti to otshe maprograma yawa ma ndi na fuviswa. Ngu kutxani?

KUHUMISWA KA DIBHUKU DA DIPHYIA!

Dibhuku di di ku A Harpa de Deus

Txiphephana txo kombisa mapajina aya txigondiana txi nga ti fanete kulera

Siphephana sa siwotiso

Ava va nga txi thangela va woni ti to sigondiana sa Bhiblia ti ti lava si gonda tigondo ta makhato ngu kuya ngu mlongoloko wa timhaka. Ngu toneto kuhumisilwe dibhuku da A Harpa de Deus ngu Novembro wa 1921. Ava va nga txi tumela dibhuku diya va txi tshumela ve ti bhalisa ka txikolwa txi nga ti thumisa dona dibhuku diya. M’thu a ti ko ti gondela apune, se ene atxi gonda ngu txikongomelo txa Txizimu ngu vathu ni ngu wutomi wo mbi guma. Ti txi mahisa kutxani?

Ngako m’thu atxi tumela kuteka dibhuku diya ene atxi amukela txiphephana atxi txi nga ti kongomisa ka mapajina aya a nga txi fanela kuya lera ka ona. Ka divhiki di di londiselako, ene atxi tshumela e ningwa txiphephana txi txi nga ti ni siwotiso mayelano ni ti a nga ti ti gondile. Txiphephana txonetxo txa tximwetxo txi ti gwita txita ni mapajina aya a ngati fanete kugonda para divhiki di di nga txi londisela.

Divhiki ni divhiki kudingana 3 wa mitxima sigondiana sa Bhiblia si txi amukela txiphephana txa txiphya txi nga txi rumelwa ngu va va dibanza da hafuhi. Siphephana soneso si txi tolovelwa kurumelwa ngu va va nga kula ngu tanga, mwendo ava va nga ti ni sikarato sa dihanyo. Ngu txikombiso, Anna K Gardner wa Millvale Pennsylvania, khe Estados Unidos a womba tiya: “Mbimo yi di nga humiswa dibhuku da A Harpa de Deus di ningile mkhanjo wa hombe Thayle awu a nga ti tsimbila ngu txikarinyana txa marodha wo maha to tala ka mthumo, ngu kurumela siphephana siya sa siwotiso divhiki ni divhiki.” Mbimo yi kurso yi nga ti guma txigondiana txi ti endelwa kasi ku veta simama ni gondo ya Bhiblia.

Thayle Gardner a di ka txitulo txa marodha

MTHUMO AWU WU NGA HI RINZELA

Ngu magwito ka dilembe Mwanathu J. F. Rutherford a rumete mapasi ka otshe mabanza. Ene a wombile tiya: “Wufakazi mayelano ni mfumo wu nga ningelwa dilembe diya wu vile wa hombe ngutu kupinda otshe malembe.” Se a tshumete e womba tiya: “Ku nga di sate mthumo wa hombe ti to wu mahwa, se kuzetani vamwani ti to ve wu belela mthumo wuwa wo sawuleka.” Vagondi va Bhiblia ngu ditshuri va yi tekete ha msungo mhaka yiya. Ngu dilembe da 1922 va txhumayete ngutu mahungu a mfumo ngu nzila yo xamalisa.

Vangana va ditshuri vo mbi na dizowa

Vagondi va Bhiblia va txi kombisana lirando la wu mwanathu ngu kuvhunana. Vona i ti vangana va ditshuri vo mbi na dizowa, ava va nga ti “maneka i di vanawe ka mbimo ya dikhombo” nga ha matimu ya ma no tikomba ngu kona.—Mav. 17:17.

Ngu wazibili wa 31 ka Maio wa 1921 ku ve ni txitereka atxi txi nga dayela ngutu vathu, khe Tulsa, Oklahoma, Estados Unidos. Eto ti mahekile msana kova wamwamna mmwani wa mlande adi khotetwe ngu ku va txi khona a ti wukete wa msikati wa mlungo. Mbimo yi dibutho da 1.000 wa vavamna va nga wukela mtxawa wumwani wa va vavamna va valande kuvile ni kulwa ka hombe aha ku nga tshapela ka dotshe didhoropa dile ku nga ti zumba valande da Greenwood. Kona mu ka 1.400 wa tinyumba ni sitolo si phangilwe ni kuhiswa. Mahungu ma wombile ti to ku fite 36 wa vathu, kambe ti nga maha ku di fite vathu va kona mu ka 300 wa vona.

Mwanathu Richard J Hill, awu i ngati mlande a nga ti hanya khe Greenwood, a womba ti ti nga maheka: “Ka wusiku wu txi nga khata txitereka hi yile mitshanganoni kota mtolovelo. Msana kova mitshangano yi di gumile hi pfiti sibhamu si txi hophoselwa. Hi tiya otela ku txi nga di ku txi nunga mpuva.” Ni mixo ya kona i nga ti wazithathu i nga ti 1 ka Junho, txitereka txile txi txi ya txi hisa. Mwanathu wuwa a womba tiya: “Vathu vamwani va tile ve ta hi gela ti to nga ku hi txi lava kuvhikeleka hi ti fanete hi khukha hi ka nyumba ya hombe ya wukoma.” Mwanathu Hill kumweko ni msikati wakwe ni vanana vakwe va 5 va tsute ka yona nyumba yoneyo. Kuwombwa ti to konemo ku ti ni kona mu ka 3.000 wa vavamna ni vavasikati va valande, ava va nga ti wonelelwa ngu masotxhwa aya ma nga ti dhanilwe kasi ku ta emisa txitereka txile.

Ka mbimo yoneyo mwanathu Arthur Claus, awu i nga ti mlungo a mahile txisungo atxi txi nga ti la txibindi. Ene a womba tiya: “Mbimo yi ni nga pfa ti to txitereka txi tiya masoni txi hisa, ni ku vathu amule Greenwoord va txi phanga ni kuhisetela tinyumba ni sungile kutsula ni ya wona ti to mngana wangu Hill aka ti to txani.”

Arthur Claus a di ni sigondiana sakwe sa 14 wa sona. Va gonda ngu kuthumisa dibhuku da A Harpa de Deus

Mbimo yi a nga hoka mtini ka mwanathu Hill ati ya mana dijaha dimwani da mlungo di di ni txibhamo. Dijaha dile i ti vhizinyo ni ku i ti mngana wa mwanathu Hill, se dona di ti pimisa to mwanathu Arthur ti nga maha i di mmweyo wa vale va ku ka txitereka. Se a to ni wotisa tiya: “Se u lava txani mtini ka mamoyuwa?”

Mwanathu Arthur a womba tiya: “I di ku ni to ko mninga txhamuselo yo mbi pfisiseka adi ni hophosile. Se ni mtsanisekisile to ani ni ti mngana wa mwanathu Hill, ni ku ni ni makhambi o tala ni txita mtini kwakwe.” Mwanathu Arthur kumweko ni vhizinyo wule wa mwanathu Hill va vhikete mti wa mwanathu kasi ku wu si handwi.

Se mwanathu Arthur a tumbute ti to mwanathu Hill kumweko ni mwaya wakwe va ti kheya ka nyumba ya wukoma yo maha mitshangano. Arthur a getwe to vathu va valande va nge humi kheya, va sa tumelelwa ngu mthangeli wa masotxhwa awu a nga ti dhanwa ku i Barrett. Arthur a womba tiya: “Ti karatile ngutu ku ni ya wombawomba ni mthangeli wa masotxhwa.” Kambe mbimo yi ni nga mgela ngu ta maplanu angu ani wotisile tiya: ‘Ina awe u na ya wu wonelela mwaya wuwa ni ku tshumela u khatalela silaveko sa wona?’ Ani ni to xamula ni txi, ina ni di tsakile ngutu!”

Aku se a nga ti ningilwe diphepha di nga ti mtumelela, mwanathu Arthur a to wulela nyumbani mule e kombisa diphepha dile ka diphoyisa adi di nga txi wonelela. Dona di to xamala ditxi khene: “Hewena, diphepha diya di sinarilwe ngu mthangeli wa masotxhwa apune! Phela wa ziva ti to ngawe wo khata kuhumisa m’thu ka wukhalo wuwa nyamsi?” Se mwanathu Arthur a to tsimbila a lava mwanathu Hill ni mwaya wakwe e va mana, se ve bela ka mmovha wakwe ve tsula mtini.

Mwanathu Arthur a lavile kutsaniseka ti to mwanathu Hill kumweko ni mwaya wakwe va ti kwati. Mbimo yi vamwani va nga wona txikombiso txakwe txa txibindi ni lirando ti xamatisile vathu vamwani. Arthur a womba tiya: “Vhizinyo wule wa mwanathu Hill awu a nga mvhuna kuwoneleta mti wakwe a khatile kuxonipha ngutu tifakazi ta Jehovha. Ni ku vathu vo tala va khatile kutsakela mahungu a manene ngu kuwona to athu hi si na txisawu-sawu. Hotshethu ha fana masoni ka Txizimu, kota vathu va va nga tiningetela kwakwe.”

a Direvhista da A Idade de Ouro di txitxilwe di va Consolação ngu 1938 konkuwa i ku Despertai! kukhukhela 1947.