Ina wa va xonipha vamwani?

1. Ngu kutxani vathu va txi tsaka mbimo yi va xoniphwako? (Mavingu 22:1)

INA wa tsaka mbimo yi vathu vamwani va ku xoniphako? Kha ti kanakanisi ti to xamulo i ina. Votshe vathu va ti lava kuxoniphwa. Ha tsaka ngutu mbimo yi vathu vamwani va hi xoniphako. Ngu toneto, ta pfala aku Bhiblia yi wombako to “wunene mwendo kuxoniphwa i tshuko kupinda nzalama”!—Lera Mavingu 22:1.

2-3. Ngu kutxani mbimo yimwani ti txi karata kuxonipha vamwani, ni ku hi na gonda txani ka gondo yiya?

² Mbimo yimwani kha ti hi hehukeli kuxonipha vamwani. Txivangelo txo khata ngu ti to ha ti wona tiphazamo tawe. Tximwani txivangelo ngu ti to hi hanya ka timbimo ti vathu va si nga ku ni txixonipho. Kambe athu kha ha fanela kuva etetela. Ngu kutxani? Nguku Jehovha a lava ti to hi kombisa txithavo ni txixonipho ka “votshe vathu.”—1 Pedro 2:17.

³ Ka gondo yiya hi na gonda ti to ti womba txani kuxonipha vamwani ni ku hi nga ti kombisa ngu nzila muni ka mwaya wathu, ka vanathu, ni ka vathu vamwani. Hi na veka ngutu mapimo ka ti to hi nga txi kombisisa kutxani txixonipho ka siemo so karata.

TIWOMBA TXANI KUXONIPHA VAMWANI?

4. Tiwomba txani kuxonipha vamwani?

⁴ U nga khawe nji txani txixonipho? Ka tidimi timwani, mapswi “txixonipho” ni “txithavo” ma yelana. Ngu nzila muni? Txo khata, “txixonipho” txi kombetela nzila yi hi wonako ngu yona m’thu. Ngaku hi txi xonipha m’thu ha m’engisa, ti nga maha ngu mhaka ya tifanelo takwe, silo si a ku naso ni txiemo txakwe. Kambe “txithavo” txi kombetela nzila yi hi ñolako ngu yona m’thu. Mbimo yi hi kombisako txithavo ka vamwani, hi va ñola ngu nzila yi va ti pfako i di va lisima ni kuxonipheka. Nda lisima kumaha toneto ti txi khukhela mbiluni.—Mat. 15:8.

5. Nji txani atxi txi nga hi vhunako kuxonipha vathu vamwani?

⁵ Jehovha a lava ti to hi xonipha vamwani. Ngu txikombiso, ene a hi gela ti to hi fanete kuengisa “wukoma.” (Var. 13:1, 7) Kambe vamwani va nga ti gela tiya: “Ani ni xonipha dwe avale va mahako ti i ku tatinene.” Ina toneto ta pfala? Kota malanda a Jehovha, athu kha hi xoniphi vathu ngu mhaka ya ti va ti mahako, kambe hi va xonipha ngu ku hi randako ngutu Jehovha ni kulava ku mtsakisa.—Jox. 4:14; 1 Pedro 3:15.

6. Ina ta koteka ku xonipha m’thu awu a si ku xoniphiko? Txhamusela. (Wona ni mfota wa kapa.)

⁶ Vamwani va nga ti wotisa tiya, ‘ti nga kotekisa kutxani ku ni xonipha m’thu awu a si ni xoniphiko?’ Wona sikombiso so kari sa mu ka Bhiblia. Mkoma Sawule a dhanisile mwanana wakwe Jonatani masoni ka vathu vamwani. (1 Sam. 20:30-34) Hambiketo, Jonatani a simamile e xonipha tate wakwe ni ku mseketela ka tiyimbi kala ditshiku di Sawule a nga fa ngu dona. (Eks. 20:12; 2 Sam. 1:23) Mprista wa Hombe Eli a lumbetile Ana atxi khene a levile. (1 Sam. 1:12-14) Hambiketo, Ana a wombawombile nayo ngu nzila ya txixonipho, hambiku votshe Israyeli va nga txi ti ziva ti to ene wa xuleka kota mprista wa hombe ni ko laya vanana vakwe. (1 Sam. 1:15-18; 2:22-24) Vavamna vo kari va khe Atena va ruketete Paulo ve m’gela ti to ene i “nyamwombe.” (Mith. 17:18) Hambiketo, Paulo a wombawombile navo ngu nzila ya txixonipho. (Mith. 17:22) Lirando li hi ku nalo ngu Jehovha ni kulava ku mtsakisa si fanete ku hi kuzeta ku hi xonipha vamwani hambi i di ti to hi ka siemo so karata. Konku a hi woneni ti to mba mani va fanelwako ngu txixonipho txathu ni ku ngu kutxani?

XONIPHA VAMWAYANI KWAKO

7. Ngu sihi sivangelo si nga mahako ti to siro sa mwaya si si xoniphani?

⁷ Txikarato. Hi heta mbimo ya yingi ni vamwayani kwathu. Se ha ti ziva tifanelo tawe ni mu va tandekako kona. Vamwani ti nga maha va di ni malwati a hombe aya ti nga mahako ti karata ku va khatalela, vamwani ti nga maha va txi xuphwa ngu kuvilela ngutu. Vamwani va nga maha mwendo kuwomba to kari ati ti nga hi henyisako. Hi fanete kuhanyisana ngu kurula hamwayani, kambe ngaku vamwani va si nga ni txixonipho, eto ti wusa mazunga. Wuyelo ya kona, kha ku na mbi va ni kurula hamwayani. Hi nga fananisa mwaya ni mmidi. Ngaku hi txi lwala, mmidi kha wu thumi khakwati. Nguha kufanako, ngaku siro sa mwaya si si xoniphani, eto ti nga maha ti to va si thumisani kwati. Kambe kufana ni ku malwati ma thumwako, ta koteka ku siro sa mwaya si gonda nzila yo kombisana txixonipho.

8. Ngu kutxani i di ta lisima ku xonipha siro sa mwaya wathu? (1 Timoti 5:4, 8)

⁸ Ngu kutxani hi txi kombisa txixonipho? (Lera 1 Timoti 5:4, 8.) Ka dipasi dakwe do khata a nga bhalela Timoti, Paulo a wombile ti to ngu kutxani siro sa mwaya si di fanete kukhatalelana. Ene a wombile ti to txivangelo txa lisima atxi txi hi mahako hi xonipha vamwayani kwathu hi nga ku ti fanelako dwe, kambe ngu ku ‘ti tsakisako Txizimu.’ Eto ti lava kuwomba ti to hi xonipha maxaka athu ngu ku hi dhundako Jehovha ni ku ti mahako txienge txa wukhozeli wathu. Mbimo yi hi kombisako txithavo ka siro sa mwaya wathu, hi xonipha Jehovha, nguku ngene a nga vanga mwaya. (Vaef. 3:14, 15). Etxo txivangelo txa lisima txo hi xonipha siro sa mwaya wathu.

9. Mwamna ni msikati va nga kombisa ngu nzila muni ti to va xoniphana? (Wona ni mifota.)

⁹ Nzila yo kombisa txixonipho. Wamwamna awu a xoniphako msikati wakwe a kombisa ti to ene mbwa lisima va di vokha mwendo va di ka vathu vamwani. (Mav. 31:28; 1 Pedro 3:7) Ene kha thuki e m’peka, e m’dhanisa mwendo ku mmaha e ti pfa a si vhuni txilo. Mwanathu Ariel,a awu zumbako Argentina, a womba tiya: “Aku msikati wangu a lwalako, mbimo yimwani wa womba mapswi aya ma ni tholako mbilu. Mbimo yi eto ti mahekako, ni zama kukhumbula ti to hi nga tona ti a nga ti lava kuwomba. Ka timbimo to nga toneto, ni khumbula 1 Vakorinto 13:5, ayi yi ni vhunako ti to ni womba-womba ngu nzila ya yinene ni sa henya.” (Mav. 19:11) Wamsikati a kombisa ti to wa xonipha mwamna wakwe ngu kuwombawomba tatinene ngu ngene ka vathu vamwani. (Vaef. 5:33) Ene kha mpoyileli nem kha mruketeli, nguku wa tiziva ti to ngaku a txi maha eto, ti nga tisa sikarato ka wukati wawe. (Mav. 14:1) Mwanathu wa txisikati a zumbako Italiya, awu mwamna wakwe a xuphwako ngu malwati o zumbela kuvilela a womba tiya: “Mbimo yimwani ni ti pfa nga mwamna wangu o vilela ngutu ko pindisa mpimo. Msananyana khe, mapswi angu ni khohe yangu si ti kombisa ti to kha ni mxoniphe mwamna wangu. Kambe ni tumbute ti to kuzumba ni vathu ava va wombawombako ngu vamwani ngu nzila ya txixonipho, eto ta ni vhuna ku ni kombisa txixonipho ka mwamna wangu.”

10. Vanana va nga kombisisa kutxani ti to va xonipha vaveleki vawe?

¹⁰ Anu vanana, engisani ati vaveleki vanu va mi gelako tona. (Vaef. 6:1-3) Wombawombani navo ngu nzila ya txixonipho. (Eks. 21:17) Mbimo yi va yako ve kumba, va kombeni txixonipho ni ku va ninga txivhuno txi va txi lavako. Maha totshe ti u nga ti kotako kasiku u va khatalela. Wona txikombiso txa mwanathu Maria awu tate wakwe i si nga ku Fakazi ya Jehovha. Mbimo yi tate wakwe a nga lwala, ti mkaratete ku e m’khatalela nguku a ti m’ñola ngu nzila yo biha. Mwanathu Maria a womba tiya: “Ni mahile mkombelo ka Jehovha kasiku e ni vhuna ti to ni va ni txixonipho ni kutshumela e ni vhuna ku ni sikota ku txi kombisa. Ni ti gete ti to ngaku Jehovha a txi ni gela ti to ni xonipha vaveleki vangu, ene a na ni ninga mtamo wo ni sikota kumaha toneto. Ngu kutsimbila ka mbimo, ni pfisisile ti to kha ti lavi ku tate wangu e txitxa kasiku ani ni sikota ku mxonipha.” Mbimo yi hi xoniphako vamwayani kwathu, hambi i di ti to va hi ñola ngu nzila yo biha, hi kombisa ti to hi xonipha Jehovha awu i ku ene a nga vanga mwaya.

XONIPHA VANATHU

11. Ngu kutxani ti nga hi karatelako kuxonipha vanathu?

¹¹ Txikarato. Hambiku vanathu va mahako mizamo yo hanya ngu ti Bhiblia yi ti wombako, mbimo yimwani va nga hi ñola ngu nzila yo biha, ve pimisa to biha ngu ngathu mwendo hi swireka ngu ti va ti mahako. Ngaku mwanathu a txi hi ninga txivangelo txo “hi sola,” ti nga hi karatela ngutu ku mxonipha. (Vakl. 3:13) Nji txani atxi txi no hi vhuna kuxonipha mwanathu eneyo?

12. Ngu kutxani i di ta lisima kuxonipha vanathu? (2 Pedro 2:9-12)

¹² Ngu kutxani hi txi kombisa txixonipho? (Lera 2 Pedro 2:9-12.) Ka dipasi dakwe da wumbidi, Pedro a wombile ti to vamwani dibanzani ka timbimo tile va ti womba-womba ngu nzila ayi yi si kombisiko txixonipho ngu “sivangwa so sawuleka,” i ku madhota. Tingilozi to thembeka ati ti nga ti wona tiya, ti angulisile kutxani? Aku ti nga ti xonipha Jehovha, tona kha ta ruketela vathu vale vo biha. Hi nga wona kutshura ka tona! Tingilozi tiya kha ta nga za ti di wombile mapswi o biha ngu vathu vale vo ti guleta, hahanze keto, tona ti txi tsaniseka ti to Jehovha ngene a no va lamula ni kutshumela e va tsayisa. (Var. 14:10-12; fananisa ni Judha 9.) Hi nga gonda to kari ka tingilozi tiya. I di ti to kha ha fanela kuñola avale va hi wukelako ngu nzila yo biha, hi ni sivangelo so pfala sa ti to hi xonipha vanathu. Ngu toneto, hi fanete “kuva vo khata” ko kombisa txithavo. (Var. 12:10) Ngaku hi txi maha toneto hi na kombisa ti to hi xonipha Jehovha.

13-14. Hi nga kombisa ngu nzila muni txixonipho ka vanathu dibanzani? Ningela sikombiso. (Wona ni mifota.)

¹³ Nzila yo kombisa txixonipho. Madhota, mbimo yi mi gondisako vamwani, mahani toneto ngu nzila ya lirando. (Film. 8, 9) I di ti to mi lava kuningela txialakanyiso, ningelani ngu nzila ya yinene na mi sa henya. Vanathu va txisikati, mi nga vhuna vanathu dibanzani ku ve xoniphana ngu kwa mbi womba-womba kubiha ni kwa mbi womba-womba makuhu ngu vamwani. (Tit. 2:3-5) Hotshethu hi nga kombisa ti to ha xonipha madhota ngu kuthumisana navo ni kuva bonga ngu mthumo wu va wu mahako wo tsimbitisa mitshangano, kuthangela ka mthumo wo txhumayela ni kuvhuna avale “va nga maha ta walo.”—Vag. 6:1; 1 Tim. 5:17.

¹⁴ Mwanathu wa txisikati Rocio ti m’karatete kukombisa txixonipho ka didhota dimwani adi di nga ti mningile txialakanyiso. Ene a womba tiya: “Ni ti henyile nguku kha womba-womba ni nani ngu nzila ya lirando. Se mbimo yi ni nga ti mtini ni wombawombile kubiha ngu ngene. Ni zamile ku ni si ti kombise eto, ni ku ni ti pfisisile ti to mwanathu wule a ti ko ti lava ngu ditshuri ku ni vhuna, kambe ani kha na engisa txialakanyiso txakwe.” Nji txani txi nga vhuna mwanathu wuwa? Ene a womba tiya: “Ka gondo yangu ya Bhiblia, ni mani 1 Vatesalonika 5:12, 13. Mbimo yi ni nga ti pfisisa ti to ni si njo kombisa txixonipho ngu mwanathu wule, livhalo langu li khatile ku ni karata. Ni mahile mkombelo ka Jehovha ni tshumela ni maha wuxolisisi ka mabhuku athu kasiku ni mana mhaka ayi yi nga ni vhunako ku ni txitxa mawonelo angu. Ni ti pfisisile ti to txikarato i si nga mwanathu wule, kambe ngu ku ani ni nga ti ko ti guleta. Konku na ti pfisisa ti to ku ni kuyelana ka kutiveka hahatshi ni kutiguleta. Ku ngadi ni makhalo a mangi aya ti lavako ni tshukwatisa kasiku ni kombisa ti to na xonipha vamwani ni ku na ti pfisisa ti to Jehovha wa tsaka ngu mizamo yangu.”

KOMBISA TXIXONIPHO KA VATHU VA I SI NGA KU TIFAKAZI TA JEHOVHA

15. Ngu kutxani ti nga hi karatelako kukombisa txixonipho ka vamwani?

¹⁵ Txikarato. Hi di kutxhumayelani ha mana vathu ava va si nga ku ni mhaka ni ditshuri da mu ka Bhiblia. (Vaef. 4:18) Vamwani nem kha va lavi ni kuengisa didungula dathu. Ti nga maha vathu va hi gondako navo, va hi thumako navo mwendo vagondisi vathu txikolwani va si tsaki ngu ti hi ti mahako. Se eto ti nga hi maha mbimo yimwani hi si va xoniphi mwendo hi si va ñoli ngu nzila ya yinene.

16. Ngu kutxani i di ta lisima kukombisa txixonipho hambi ka vale va si khozeliko Jehovha (1 Pedro 2:12; 3:15)

¹⁶ Ngu kutxani hi di fanete kukombisa txixonipho? Khumbula to Jehovha wa wona nzila yi hi ñolako ngu yona avale va si mthumeliko. Mpostoli Pedro a khumbutisile Makristu ti to mahanyelo awe a manene ma nga kuzeta vamwani ti to “ve dhumisa Txizimu.” Ngu toneto, ene a va gete ti to va fanete kutxhamusela ati va ti kholwako “ngu kuthutha ni txithavo.” (Lera 1 Pedro 2:12; 3:15.) Hambi i di ti to ti lava hi txhamusela ati hi ti kholwako ka wukoma, ka vaakelani mwendo ka vathu vamwani, mbimo yotshe tilava hi kombisa txixonipho. Jehovha wa tiwona ati hi va ñolisako tona vathu, ati hi ti wombako ni nzila yi hi ti wombako ngu yona. Ngu toneto, hi fanete ku kombisa txixonipho ka votshe vathu.

17. Hi nga txi kombisisa kutxani txixonipho ka vathu vamwani?

¹⁷ Ngu kutxani hi di fanete kukombisa txixonipho. Mbimo yi hi txhumayelako, kha hi lavi kumaha vathu ve tipfa i singa va lisima ngu ku va si ngako ni wuzivi wa Bhiblia. Ngu toneto, hi lava kuwona vathu i di va lisima masoni ka Jehovha na va di gulekile ku hi pinda. (Hag. 2:7; Vaf. 2:3) Se ngako m’thu a txi kuruketela ngu mhaka ya ti u ti kholwako, u nga mruketeli nawe. Ngu txikombiso, athu kha hi lavi kuwomba ati ti no va maha ve henya mwendo kutipfa i singa va txilo. (1 Pedro 2:23) Se ngako u di phazamile u womba ati ti nga m’henyisa, kombela divalelo ngu txikuluveta. Se u nga txi kombisisa kutxani txixonipho mthumoni? Vana mthumi wamnene, u va ni mahanyelo a manene ni kuzama kuwona tatinene ka vale u thumako navo ni vale u va thumelako. (Tit. 2:9, 10) Ngako u txi va wo thembeka, u hiseka ni kuthuma ngu mtamo wako wotshe, ti nga maha vathu va si tsaki mbimo yotshe, kambe u na va u txi tsakisa Jehovha.—Vakl. 3:22, 23.

18. Ngu kutxani i di tatinene ku kombisa txixonipho ka vamwani?

¹⁸ Hi ni sivangelo sasingi so hi xonipha vamwani. Hi woni ti to ngako hi txi kombisa txixonipho hamwayani, hi kombisa txithavo ka Jehovha i ku ene Msungo wa mwaya. Nguha kufanako, hi txi kombisa txixonipho ka vanathu hi kombisa txithavo ka Tate wathu wa nzumani. Se ngako hi txi kombisa txixonipho ka vale va si thumeliko Jehovha, hi tula mkhanjo wo ni vona ve dhumisa ni kuxonipha Txizimu txathu txa Hombe. Hambi i di ti to kha va hi xoniphi, nda lisima ku mbimo yotshe athu hi va xonipha. Ngu kutxani? Nguko Jehovha a na hi katekisa. Ene a thembisa tiya: ‘Ni na xonipha avale va ni xoniphako.’—1 Sam. 2:30.