GONDO 20

Dibhuku da Mtuletelo di womba txani ka valala va Txizimu?

“Yona mimoya yi to va tshanganisa ka wukhalo wu ngu Txihebheru wu dhanwako ku Armagedhoni.”—MTU. 16:16.

NDANDO 150 Lavani Txizimu mi na hulukiswa

A TI HI NO TI GONDAa

1. Ngu tihi a ti dibhuku da Mtuletelo di wombako mayelano ni vathu va Txizimu a hawa hamafuni?

DIBHUKU da Mtuletelo di kombisa ti to Mfumo wa Txizimu se wu khatile kufuma ni ku Sathani a hingilwe nzumani. (Mtu. 12:1-9) Eto ti tisile kudikha nzumani, kambe ti tisile sikarato a hawa hamafuni. Ngu kutxani? Ngu ku Sathani a ni txiviti ngutu se ene a wukela votshe ava va thumelako Jehovha a hawa hamafuni.—Mtu. 12:12, 15, 17.

2. Nji txani txi no hi vhuna ti to hi simama hi di thembekile?

² Hi nga maha txani ti to hi simama hi di thembekile hambi ku hi wukelwako ngu Sathani? (Mtu. 13:10) Timwani a ti ti nga hi vhunako ngu ku ziva ati ti no maheka i si nga kale. Ngu txikombiso ka dibhuku da Mtuletelo mpostoli Johani a womba-womba ngu makatekwa a ya hi no tidila ngu wona i si nga kale. Mamwani ka makatekwa onewo ngu fuviswa ka valala va Txizimu. Konkuwa he xolisisi ti to mba mani valala vonevo va Txizimu ni ku ngu tihi ti no va mahekela.

VALALA VA TXIZIMU VA TXHAMUSELWA NGU “SIKOMBISO”

Dibhokiso di di kombisako mwamilambo a txi hefemula mtamo ka sihari asi si wombwako ka dibhuku da Dhaniyeli ni da Mtuletelo. Mune wa sikalani asi si wombwako ka dibhuku da Dhaniyeli ndima 7 si txi huma ngu ha mafuni ni sona si pateka ka ka txikalani txi txa 7 wa misungo atxi ni txona txi humako ngu hamafuni. Msungo wa wu 7 wa txikalani txa 7 wa misungo wuva txikalani atxi txa titxheho timbidi, txikalani txo bhilivila atxi txi nga gadhwa ngu digelegele. Mwamilambo, txikalani txa titxheho timbidi ni txikalani txo bhilivila, sotshe si na rinzwa ka txivavula txa mndilo. Atiya ta txhamuselwa ka mapagrafu 4, 6, 9, 10, ni 19.

3. Ngu sihi simwani ka sikombiso asi si nga wombwa ka Mtuletelo?

³ Ka vhersikulo yo khata ya dibhuku da Mtuletelo di hi gela ti to a ti hi no ti lera ti txhamusetwe “ngu sikombiso” i ku ti to ti txhamusetwe ngu mawomba-wombelo o fanekisela. (Mtu. 1:1, NM) Valala va Txizimu va txhamusetwe ngu nzila yo fanekisela. Ngu msana hi wona sihari so tala sa txitinga. Ngu txikombiso kona hi wona “txikalani txi nga pfukula ngu lineneni.” Txona txi di ni “digumi da titxheho ni mtxanu wa misungo ni mimbidi.” (Mtu. 13:1) Ngu msana kutshumela ku londisa txikalani tximwani ‘txi humako ngu mafuni.’ Txikalani txonetxo txi womba-womba nga mwamilambo ni ku maha ti to “txi si kota kumaha ti to mndilo wu txhika ngu nzumani.” (Mtu. 13:11-13) Hi tshumela hi wona kambe txikalani txo hambana i ku “txikalani txo bhilivila” a txi txi nga gadhwa ngu digelegele. Sikalani soneso sa siraru si emela valala ava va lwisanako ni Jehovha Txizimu, kumweko ni Mfumo wakwe kukhukhela kale. Ngu toneto ti ni lisima ngutu ku ziva ti to mba mani valala vonevo.—Mtu. 17:1, 3.

Sihari sa mune asi si wombwako ka dibhuku da Dhaniyeli ndima 7, si txi huma ngu lineneni. Txihari txo khata txi fana ni ngonyamo ni kuva ni mabhapi o nga digama. Txihari txa wumbidi txi fana ni txingwingwi ni ku txi ni timbanvhu mkanani ka txona. Txa wumbidi txi fana ni yingwe ni ku txi ni mune wa mabhapi ni mune wa misungo. Txa wumune txi ni mtamo ngutu ni ku txi ni makwasa a tisimbi ni digumi da titxheho. — **MUNE WA SIKALANI SA HOMBE**

Sona si pfukula ngu “lineneni.” (Dhan. 7:1-8, 15-17) Sona si emela mifumo mwendo wukoma wa hamufuni kotshe awu wu nga fuma amu ku ku ni vathu va Txizimu. (Wona paragrafu 4, 7)

4-5. Ati ti nga txhamuselwa ka dibhuku da Mtuletelo 7:15-17 ti hi vhunisa kutxani ku pfisisa txhamuselo ya sikombiso?

⁴ Na hi si se kugonda ti to mba mani valala vonevo hi fanete kupfisisa ti to txikalani ni digelegele si emela txani. Nzila ya yinene yo pfisisa a tiya ngu kuleka Bhiblia yi txhamusela yipune. Kutala ka sikombiso asi si manekako ka dibhuku da Mtuletelo se si txhamusetwe ka mabhuku mamwani a mu ka Bhiblia. Ngu txikombiso mprofeti Dhaniyeli a vite ni mloro a ha a nga wona ku txi “pfukula mune wa sihari sa hombe sa mixowo yo hambana ngu lineneni.” (Dhan. 7:1-3) Dhaniyeli a tshumete e txhamusela ti to si emela txani. Mune wa sihari soneso a nga si wona si emela “vafumeli” mwendo mifumo. (Lera Dhaniyeli 7:15-17.) Txhamuselo yoneyo yo hehuka yi hi vhuna kupfisisa ti to sikalani asi si ku ka dibhuku da Mtuletelo ni sona si emela wukoma wa vathu.

⁵ Konkuwa he xolisisi sikombiso soneso si nga txhamuselwa ka dibhuku da Mtuletelo. Mbimo yi hi mahako toneto zama kuwona ti to Bhiblia yi hi vhunisa kutxani ku tumbula ti to sikombiso soneso si emela txani. Hi na khata ngu kubhula ngu sikalani. Kukhata hi na wona ti to si emela txani. Hi na wona ti to njitxani txi no maheka ka sikalani soneso. Ngu magwito hi na wona ti to simahakalo soneso si hi gwesisa kutxani.

MBA MANI VALALA VA TXIZIMU

Txikalani txa 7 wa misungo, txi txi huma ngu lineni i ku hamafuni. Txona txi ni digumi da titxheho ni digumi da mibhoti ni ku txi fana ni yingwe, txi ni minenge ya txingwi-ngwi ni kuva ni txisofu txa ngonyamo. — **TXIKALANI TXA 7 WA MISUNGO**

Txona txi “pfukula ngu lineneni” ni ku txi ni 7 wa misungo, digumi da titxheho ni digumi da mibhoti. (Mtu. 13:1-4) Txikalani txiya txi emela yotshe mifumo ayi yi nga fuma ni ku yi fumako vathu kala nyamsi. Misungo ya 7 yi emela mtxhanu wa mifumo ni mimbidi ayi yi nga ti fuma amu vathu va Txizimu va manekako kona, ni ku va va xanisa. (Wona paragrafu 6-8)

6. Txikalani a txi txa 7 wa misungo txi nga wombwa ka Mtuletelo 13:1-4 txi emela txani?

⁶ Njitxani txikalani txa 7 wa misungo? (Lera Mtuletelo 13:1-4.) Hi wona ti to txikalani txiya txi fana ni yingwe txi ni minenge ya txingwi-ngwingwi ni ku va ni mdhonvu wa ngonyamo ni ku tshumela txi va ni 10 wa titxheho. Sikalani sa muni a si si ku ka dibhuku da Dhaniyeli ndima 7 ni sona si na ni mazumbelo yawa. Kambe a hawa ka dibhuku da Mtuletelo hi wona ti to mazumbelo yawa ma maneka ka txikalani txa tximwetxo i si nga ka mune wa sikalani so hambana. Txikalani txiya kha txi emeli mfumo wa wumwewo dwe mwendo mfumo wa hamafuni kotshe. I si nga eto basi ku wombwa ti to txikalani txiya txi fuma “txitimwi ka totshe tixaka matiko tidimi ni mifumo.” Se ti ha kubasani ti to txikalani txiya kha txi emeli wukoma wa ditiko dimwedo dwe. (Mtu. 13:7) Se txi emela yotshe mifumo ya vathu a yi yi nga fuma hamafuni kukhukhela kale kala nyamsi.b—Ekl. 8:9.

7. Msungo wumwani ni wumwani wu emela txani?

⁷ Msungo wumwani ni wumwani wa txikalani wu emela txani? Xamulo hi yi mana ka Mtuletelo ndima 17, a ha kutxhamuselwako txithombe txa txikalani atxi txi nga wombwa ka ndima 13 ya dibhuku da Mtuletelo. Ka dibhuku da Mtuletelo 17:9, 10 hi mana tiya: “Mtxhanu wa vona va wite, mmweyo a ngadi ho, mmwani kha nzi kuta; kambe mbimo yi a no ta, a na ta fungala mbimo ya yidotho.” Ka yotshe mifumo yi Sathani a nga yi thumisa kasi ku fuma vathu, 7 wa yona yi fananiswa ni “misungo.” Ngu kona ha ka mtamo wa yona. Mifumo yoneyo nja ha mafuni kotshe ni ku yi fumile mwendo yi fuma amu ku ku ni vathu va Txizimu. Ka mbimo ya Johani mtxhanu wa yona se yi ti pindile i nga ti Egipta, Asiriya, Bhabhilona, Medho-Peresiya ni Grécia. Se wa wu 6 i nga ti Roma wu txi ngadi wu txi fuma mbimo yi Johani a nga ningwa muwoniso. Se i ndi na va wuhi wukoma wa wu 7, mwendo msungo?

8. Msungo wa wu 7 wa txikalani wu emela txani?

⁸ Nga ha hi no ti wona ngu kona wuprofeti awu wu ku ka dibhuku da Dhaniyeli wa hi vhuna ku tumbula msungo wa wu 7 wa txikalani. Ngu wuhi mfumo wa ha mafuni kotshe awu wu fumako ka masiko yawa ya magwito ka timbimo tiya ta “ditshiku da Mkoma”? (Mtu. 1:10) Ngu mfumo awu wu wombwako ngu madhawa a mambidi i ku Grã-Bretanha ni Estados Unidos, ngu mapwsi mamwani i mfumo wa hamafuni kotshe wa Anglo-Americano. Se hi nga womba ti to Anglo-Americano ngu wona msungo wa wu 7 wa txikalani awu wu ku ka Mtuletelo 13:1-4.

Txikalani atxi txa titxheho timbidi nga txinvutana a txi txi nga wombwa ka dibhuku da Mtuletelo. Txona huma ka txikalani msungo wa 7 wa txikalani txa 7 wa misungo ni ku txi na rinzwa ka txiziva txa mndilo. — **TXIKALANI TXA TITXHEHO TIMBIDI NGA TXINVUTANA**

Txikalani txiya txi huma ngu “mafuni” txi txi womba-womba “nga mwamilambo.” Txona txi maha “mndilo wu txhika ngu nzumani” ni ku maha sidiwukiso kota “mprofeti wa makuhu.” (Mtu. 13:11-15; 16:13; 19:20) Txikalani txiya txa titxheho timbidi mwendo mprofeti wa makuhu i ku wukoma wa Anglo-Americano wu kanganyisa votshe vathu ni ku va gela ti to ve maha “txithombe” txa “txikalani” atxi txi ku ni 7 wa misungo ni 10 wa titxheho. (Wona paragrafu 9)

9. “Titxheho timbidi nga txinvutana” ti emela txani?

⁹ Mtuletelo ndima 13 yi hi gela ti to msungo wa wu 7 i ku mfumo wa ha mafuni kotshe wa Anglo-Americano, wu tshumela wu va txikalani a txi txi ku ni “titxheho timbidi nga txinvutana kambe txi womba-womba nga mwamilambo.” Txikalani txiya ‘tximaha sixamaliso sa hombe ahawa koza txi sikota kumaha ti to mndilo wu txhika ngu nzumani, wu txi wa hamafuni wu wonwa ngu vathu.’ (Mtu. 13 :11-15) Mtuletelo ndima 16 ni 19 yi txhamusela ti to txikalani txiya txi tshumela txi va “mprofeti wa makuhu.” (Mtu. 16:13; 19:20) Mprofeti Dhaniyeli nene a wombile timhaka ti ti fanako i ku ti to mfumo wa hamafuni kotshe wa Anglo-Americano wu ndi na “haxula ngu kuxamalisa.” (Dhan. 8:19, 23, 24.) A tiya ngu ti ti nga maheka ka Yimbi ya Wumbidi ya Mafu. Kurinzilwe mabhomba mambidi a ya ma nga yawa ka ditiko da Japão, mabhomba onewo ma mahilwe ngu vasiyentista va madhawa mambidi i ku Grã-Bretanha ni Estados Unidos. Se mfumo wa hamafuni kotshe wa Anglo-Americano wu mahile ti to “mndilo wu txhika ngu nzumani wu txi wa ha mafuni” ngu kumaha mabhomba yawa a mambidi.

Digelegele di di gadhile txikalani txo bhilivila txa 7 wa misungo ni digumi da titxheho. Txikalani txiya kumweko ni digelegele si na rinzwa ka txiziva txa mndilo. — **TXIKALANI TXO BHILIVILA**

Txikalani txiya txi gadhilwe ngu digelegele i ku Bhabhilona wa Hombe. Kuwombwa ti to txikalani txiya i mkoma wa wu 8. (Mtu. 17:3-6, 8, 11) Makhatoni digelegele ngu dona di kontrolarako txikalani, kambe ngu msana ngu txona txikalani txi gwitako txi di jikela txi di fuvisa. Digelegele diya di emela wotshe wukhongeli wa makuhu. Txikalani txiya txi emela Nações Unidas, awu a kuzetelako ku vathu ve ema ni mifumo ya vathu. (Wona paragrafu 10, 14-17)

10. Txithombe txa txikalani “txi emela txani”? (Mtuletelo 13:14, 15; 17:3, 8, 11)

¹⁰ Konkuwa hi na wona txikalani tximwani. Atxiya txa fana ni txi txa 7 wa misungo kambe ku hambana ka kona ngu ti to atxiya njo bhilivila. Txona txi dhanwa ku “txithombe txa txikalana” ku wombwa ti to i “mfumeli wa wutxhanu ni vararu.”c (Lera Mtuletelo 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) Bhiblia yi womba ti to “mfumeli” yuwa a khatile ku vaho a nyamalala e tshumela e humelela kambe. Mfumeli yuwa a emela sengeletano ya ma Nações Unidas ayi yi seketelako wukoma wa vathu ha mafuni kotshe. Mbimo yi a nga khata kuhumelela a ti dhanwa ku i Liga das Nações. Ene a nyamalate ngu mbimo ya Yimbi ya Wumbidi ya Mafu. E tshumela e ta humelela nga ti a ziviswako tona nyamsi kota Nações Unidas.

11. Ngu tihi a ti wukoma wu ti mahako ni ku ngu kutxani hi sa fanela kuthava txilo?

¹¹ Sikalani siya mwendo wukoma wa mafu wu kuzeta vathu ti to ve wukela Jehovha ni vathu vakwe. Wukoma wonewo wu segeleta “vakoma va dotshe ditiko” kasi ku ya va tshanganisa ku yalwa yimbi ya Armagedhoni ngu ditshiku da “Txizimu txa Mtamo wotshe.” (Mtu. 16:13, 14, 16) Kambe athu kha ha fanela kuthava txilo. Txizimu txathu txa mtamo Jehovha a na vhikela votshe ava va seketelako Mfumo wakwe.—Eze. 38:21-23.

12. Njitxani txi no maheka ka sotshe sikalani?

¹² Ngu tihi ti no maheka ka sikalani siya? Mtuletelo 19:20 wa xamula a txi: “Kambe txikalani txi to ñolwa kumweko ni mprofeti wa makuhu, awu, ngu kuthumela txikalani, a nga ti mahile sixamaliso so kanganyisa ngu sona vale va nga amukela txixambanyo txa txikalani, ve khozela txithombe txa txona. Txikalani ni mprofeti wa makuhu va to rinzwa, va txi hanya, digovani ka mndilo, wu turako ngu txivavula.” Se va txi ngadi va txi fuma vakoma ava va i ku valala va Txizimu va na loviswa da magwito.

13. Ngu tihi a ti mifumo ya vathu yi sinzisako Makristu ti to me ti maha?

¹³ Hi gonda txani? Hi gonda ti to kota Makristu hi fanete kuthembeka ka Txizimu ni ka Mfumo wa txona. (Joh. 18:36) Ti to hi timaha toneto hi fanete kusimama hi si ti beteli ka tipolitika ta mafu yawa. Ku ti hambanisa koneko ni ta tipolitika kha ti hehuki nguko mifumo yi lava ti to hi yi seketela ngu mapswi ni ngu simaho. Kambe ava va tumelako kuseketela mifumo yoneyo va na amukela txixambanyo txa txikalani. (Mtu. 13:16, 17) Se ava va amukelako txixambanyo txonetxo kha va na mbi tsakelwa ngu Jehovha ni ku va na mbi wu mana wutomi wo mbi guma. (Mtu. 14:9, 10; 20:4) Se ti ni lisima ku mwani ni mwani wathu e simama a txi ti hambanisa ni ta politika ti si nga ni mhaka ni ti ti no hi humelela.

MAGWITO A WALO A DIGELEGELE

14. Ngu tihi ti mpostoli Johani a nga ti wona ti nga mu xamalisa a ti ti ku ka Mtuletelo 17:3-5?

¹⁴ Mpostoli Johani a tshumela e womba ti to a woni to kari ti nga maha e “xamala ngutu.” Ngu tihi ti a nga ti wona? Ene a woni wamsikati a di gadhile tximwetxo txa sikalani sile so thisa. (Mtu. 17:1, 2, 6) Wamsikati eneyo kuwombwa ti to “digelegele da hombe” ni ku di dhanwa ku i “Bhabhilona wa hombe.” Ene a maha “wugelegele” ni “vafumeli va mafu.”—Lera Mtuletelo 17:3-5.

15-16. I mani “Bhabhilona wa hombe,” ni ku hi ti zivisa kutxani?

¹⁵ I mani “Bhabhilona wa hombe”? Wamsikati wuwa kha nge vi a txi emela tisengeletano ta politika nguko kuwombwa ti to ene a maha wugelegele ni vakoma va hamafuni kotshe va mafu yawa. (Mtu. 18:9) Ni ku ene a zama kukontrolara vakoma vonevo ati ti fanako ni kuva a txo va gadha. Ku engetela keto ene kha na kuva a txi emela timhaka ta mabhindu ta mafu yawa a Sathani. Nguko ka dibhuku da Mtuletelo vanyamabhindu va dhanwa kota “vaxavisi va ha mafuni.”—Mtu. 18:11, 15, 16.

¹⁶ A mu ka Mibhalo dipswi di di ku “digelegele” di nga womba vale va tigelako ti to va khozela Txizimu kambe va txi khozela sizimu sa walo mwendo kuva va di ni mahanyelo a ditiko. (1 Mak. 5:25; Jak. 4:4) Ku hambana ni eto ava va khozelako Txizimu ngu kuthembeka va dhanwa ti to i “timbiri to basa.” (2 Vak. 11:2; Mtu. 14:4) Bhabhilona wa kale i ti mzinda wa wukhozeli wa makuhu. Se ngu toneto Bhabhilona wa hombe a emela wotshe wukhozeli wa makuhu wa hamafuni kotshe.—Mtu. 17:5, 18; wona msungo mhaka awu wu ka site ya jw.org wu ku “O que é Babilônia, a Grande?”

17. Njitxani txi no maheka ni Bhabhilona wa hombe?

¹⁷ Njitxani txi no maheka ka Bhabhilona wa hombe? Mtuletelo 17:16, 17 a xamula txiwotiso txonetxo ngu nzila yiya: “Titxheho ti ta digumi u nga ti wona kumweko ni txikalani, si na vengela wu wa digelegele, si na mtshambula tinguwo, si mu leka i di tximbwiri; si na dya nyama yakwe, si mu hisa ngu mndilo. Nguko Txizimu txi si ningile mbilu ya kumaha makungo a txona.” Ina Jehovha a na maha ti to matiko me thumisa txikalani txi txo bhilivila i ku ma Nações Unidas ti to txi wukela wotshe wukhongeli wa makuho ha mafuni kotshe ni kutshumela e wu lovisa kala magwito.—Mtu. 18:21-24.

18. Hi nga maha txani kasi ku tiveka hakubasani ti to kha hi seketeli Bhabhilona wa hombe?

¹⁸ Hi gonda txani? Hi fanete kusimama hi va ka “wukholwa wa ditshuri wo mbi na dikhwiti masoni ka Txizimu, Tate wathu.” (Jak. 1:27) Kha ha fanela kutumelela tigondo ta makuhu ku pateka ka mikhuva yi yi si tsakisiko Txizimu, ku tekelela mahanyelo a ditiko diya, mwendo kutumelela tigondo ta makuhu ta Bhabhilona wa hombe! Ni ku hi fanete kusimama hi txhumayela kasi kuvhuna vathu ti to ve ‘huma’ ka Bhabhilona wa hombe kasi ku va si ta loviswa.—Mtu. 18:4.

KULAMULWA KA MLALA WA HOMBE WA TXIZIMU

Mwamilambo wa 7 wa misungo, digumi da titxheho ni 7 wa mibhoti a txi futeta mtamo ka sikalani asi si nga txhamuselwa ka dibhuku da Dhaniyeli ni da Mtuletelo. Mwamilambo nene a rinzwa ka mndilo. — **MWAMILAMBO WO BHILIVILA**

Sathani ngene a ningako mtamo txikalani. (Mtu. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10) Sathani mlala wa hombe wa Jehovha a na khotelwa ka diphala do hokoma kudingana 1.000 wa malembe. Msana keto, Sathani a na “vinzwa txizivani ka mndilo ni txivavula.” (Wona paragrafu 19-20)

19. “Mwamilambo wa hombe ngutu wo bhilivila” a emela txani?

¹⁹ Dibhuku da Mtuletelo di tshumela di womba-womba ngu “mwamilambo wa hombe ngutu wo bhilivila.” (Mtu. 12:3) Mwamilambo wuwa a lwa ni Jesu kumweko ni tingelozi takwe. (Mtu. 12:7-9) Ene a wukela vathu va Txizimu e tshumela e ninga mtamo vakoma va mafu yawa. (Mtu. 12:17; 13:4) I mani mwamilambo? Mwamilambo “i mnyoka wa kale, i ku Dhiyabhulosi mwendo Sathani.” (Mtu. 12:9; 20:2) Ene ngene a rumako votshe valala vamwani va Txizimu.

20. Ngu tihi ti no humelela mwamilambo?

²⁰ Njitxani txi no humelela mwamilambo? Mtuletelo 20:1-3 yi txhamusela ti to ngelozi yo kari yi na rinza Sathani ka diphala do hokoma adi di emelako jele. Ka mbimo yoneyo Sathani a no va a di jele kha na mbi “kanganyisa mifumo kala me guma malembe a 1.000.” Ngu magwito Sathani ni madhimoni akwe va na loviswa da magwito, eto ngu ti Bhiblia yi wombako yi txi khene vona va na vinzwa “txizivani ka mndilo ni txivavula.” (Mtu. 20:10) Hi nga alakanya kuhanya ka mafu ya ku si nga ku ni Sathani ni madhimoni akwe. Ngu ditshuri i na va mbimo yo tsakisa!

21. Ngu kutxani hi di fanete kutsaka ngu ti hi ti gondako ka dibhuku da Mtuletelo?

²¹ Ngu ditshuri ta tsanisa nguto ku pfisisa txhamuselo ya sikombiso asi si ku ka dibhuku da Mtuletelo! Kha ha gwitela ko tumbula ti to mba mani valala va Txizimu dwe kambe hi tshumete hi wona ati ti no maheka ngu vona. Ngu ditshuri “a katekile awule a gondako ni vale va engisako dipswi da txiprofeto txiya.” (Mtu. 1:3) Se msana ko va valala va Txizimu va di lovisilwe ngu yahi makatekwa a ya hi no tidila ngu ona? Hi na bhula ngu tona ka gondo yo gwita ya mxaxamelo wuwa.

NDANDO 23 Jehovha a khatile kufuma

a Dibhuku da Mtuletelo da womba ti to mba mani valala va Txizimu ngu kuthumisa sikombiso. Dibhuku da Dhaniyeli ni dona da hi vhuna kupfisisa ti to sikombiso soneso si womba txani. Ka gondo yiya hi na fananisa wuprofeti a wu wu ku ka dibhuku da Dhaniyeli ni wuprofeti awu wu ku ka dibhuku da Mtuletelo. Ngu nzila yoneyo hi na si kota ku tumbula ti to mba mani valala va Txizimu. Hi na tshumela hi wona ti to ku na maheka txani ngu vona.

b Timwani ti kombisako ti to txikalani a txi txa 7 wa misungo txi emela yotshe mifumo ngu ti to txona txi ni “digumi da titxheho.” Ngu ku numero ya 10 yi thumiswako ka Bhiblia makhambi o tala yi emela ti to txilo txonetxo njo enela mwendo nja kompleto.

c Ku hambana ni txikalani txi txo khata txithombe txiya kha txi nga ni mibhoti ka titxheho ta txona. (Mtu. 13:1) Ngu ku txona txi khukhela ka txikalani txa 7 wa misungo ni ku txona kha txi nga ni wukoma wa txona txi pune txi dependerwa ngu txile txa 7 wa misungo.—Wona msungo mhaka ka site ya jw.org awu wu ku “O que é a fera cor de escarlate de Apocalipse capítulo 17?”