Likholo ni mithumo si hi maha hi va vo lulama ngu nzila yihi

1. Ngako hi txi alakanyisisa ngu likholo la Abrahamu, ngu txihi txiwotiso txi hi nga ti mahelako?

VATHU va vangi va khala ku nga pfa ku txi wombwa-wombwa ngu Abrahamu, kambe vo ziva tatidotho ngu ngene. Kambe athu hi ziva to tala ngu ngene. Ngu txikombiso, ha ti ziva ti to Abrahamu a dhanwi ku “i tate wa va va kholwako.” (Var. 4: 11) Ti nga maha u tiwotisa tiya: ‘Ina ani ni di na sikota kukombisa likholo lo tsana lo fana ni la Abrahamu?’ Ina, ta koteka.

2. Ngu kutxani i di ta lisima kugonda ngu txikombiso txa Abrahamu? (Jakobe 2:22, 23)

² Nzila yimwani yo kota kukombisa likholo li Abrahamu a nga li kombisa ngu ku hi gonda ngu txikombiso txi a nga hi siyela txona. Msana ko va adi amukete mkongomiso wa Jehovha, Abrahamu a rurile eya ka wukhalo wa kule ngutu, ni ku kudingana malembe o tala a hanyile ka midhute, ni ku ene a ti ti emisete kuningela mwanana wakwe wo dhundeka Isaake ti to e va digandelo. Totshe tiya ti kombisile ti to Abrahamu ati ni likholo lo tsana ka Jehovha. Ni ku likholo ali Abrahamu a nga ti nalo lo patana ni mithumo li mahile ti to Txizimu txi mtumelela ti to e va mngana wa txona. (Lera Jakobe 2:22, 23.) Jehovha a lava ti to athu kumweko ni nawe hi va vangana vakwe. Ngu toneto, a nga kongomisa Paulo ni Jakobe ti to ve bhala ngu txikombiso txa Abrahamu amu ka Bhiblia. Ka gondo yiya, hi na wona ti to Varoma kapitulo 4 ni Jakobe kapitulo 2, ma hi gondisa txani ngu Abrahamu. Ka makapitulo yawa ya mambidi athu hi gonda timhaka ta lisima mayelano ni Abrahamu.

3. Ngu yihi ndimana ya Bhiblia ayi Paulo ni Jakobe va nga yi womba?

³ Paulo ni Jakobe va wombile mapswi ya ma manekako ka dibhuku da Genesisi 15:6: “Se ene [Abrahamu] a to kholwa ka MKOMA, e woneka i di m’thu wo lulama.” Ka Jehovha m’thu wo lulama ngu wule a mahako kudhunda kwakwe ni kutshumela e mtsakisa. Ta tsakisa ngutu kuziva ti to vathu vo mbi pelela, vo fana ni nathu hi nga wonwa kota vathu vo lulama ngu Txizimu! Ina awe khu ti tsakeli ti to Jehovha e womba tiya ngu ngawe? Kambe konkuwa a hi wone to Jehovha ngu kutxani a di dhani Abrahamu ti to mbwo lulama, ni ku hi fanete kumaha txani ngako hi txi lava kuwonwa ngu Jehovha ngu nzila yi yi fanako.

KASI TI TO HI VA VO LULAMA HI FANETE HI VA NI LIKHOLO

4. Nji txani txi tsivelako vathu ku ve va vo lulama?

⁴ Ka dipasi dakwe di a nga bhalela Varoma, Paulo a txhamusete ti to votshe vathu va onhile. (Var. 3:23) Se, ti kotekisa kutxani to Txizimu txi wona vathu vo kari i di vo lulama ni ku va si na txisolo? Kasi kuvhuna Makristu kupfisisa mhaka yiya, Paulo a wombawombile ngu Abrahamu.

5. Ngu kutxani ti di fanete ku Jehovha a dhana Abrahamu kota wo lulama? (Varoma 4:2, 4)

⁵ Ku vite mbimo yi Abrahamu a nga ti zumba ka ditiko da Kanana, a ha Jehovha a nga womba to Abrahamu m’thu wo lulama. Ngu kutxani Jehovha a di wombile toneto? Ina i nga va ngu ku Abrahamu a nga txi londisela ngu kupelela mlayo wa Mosi? Ahim-him. (Var. 4:13) Ha ti ziva toneto nguko mlayo wa Mosi wu ningilwe Vaisrayeli ku di pindile 400 wa malembe msana ka kuva Txizimu txi di wombile to Abrahamu m’thu wo lulama. Se ngu kutxani Jehovha a di wombile to Abrahamu m’thu wo lulama? Jehovha a kombisile wunene wu wu si faneliko ka Abrahamu se e womba ti to mbwo lulama ngu kona hawa ka likholo lakwe.—Lera Varoma 4:2-4.

6. Ngu kutxani Jehovha a nga dhanako vathu vo mba pelela kota vo lulama?

⁶ Paulo a txhamusete ti to mbimo yi m’thu a ku ni likholo ka Txizimu, “kukholwa kwakwe kuwombwa ku ngu lulama.” (Var. 4:5) Paulo a simamile a womba tiya: “Ngu toneto nene Dhavhidha a wombwako kukateka ka m’thu wu Txizimu txi mu wombako ku mbwo lulama, na i si nga mhaka ya mithumo, ngako a txi khene: ‘Va katekile avava sihoxo sawe si nga divalelwa; avava sionho sawe si nga fenengetwa. A katekile m’thu wu asi wombwiko ku i muonhi ngu Mkoma.’” (Var. 4: 6-8; Mas. 32: 1, 2) Jehovha a divalela sionho sa vale va ku ni likholo kwakwe. Ene a divalela da magwito ni ku kha zumbeli ku alakanyela sionho sa m’thu eneyo. Ka Txizimu m’thu eneyo mbwo lulama ni ku kha na txisolo ngu kona hawa ka likholo lakwe.

7. Ngu kutxani hi nga wombako to malanda ya Jehovha ya mbimo yi yi nga pinda i ti vo lulama?

⁷ Ditshuri ti to, Abrahamu, Dhavhidha, ni malanda mamwani o thembeka a Jehovha va dhanwi to vathu vo lulama, hambiketo va simamile i di vaonhi ni ku va vathu va kwa mbi pelela. Kambe ngu kona ha ka likholo li va nga ti nalo, Jehovha a va woni i di vathu va va si ngako ni txisolo, ngutu-ngutu va txi dinganiswa ni vale va nga ti si mkhozeli. (Vaef. 2:12) Ka dipasi di a nga bhalela Varoma Paulo a txhamusete ti to, ngako hi txi lava ku va vangana va Txizimu hi fanete hi va ni likholo. Se, kufana ni Abrahamu ni Dhavhidha, hi di ni likholo ka Jehovha hi nga sikota ku va vangana vakwe.

NGU KU HI KUYELANA KA LIKHOLO NI MITHUMO?

8-9. Ngu yahi mawonelo o biha ma kuho ka mibhalo ya Paulo ni Jakobe, ni ku ngu kutxani?

⁸ Kukhukhela ka malembe ya kale, vathangeli va wukhongeli va kanetisana ngu ti to ngu txihi txi i ku txa lisima likholo mwendo mithumo. Vamwani va gondisa ti to ka si ku u hulukiswa, u fanete u kholwa ka Mkoma Jesu Kristu. Ha themba ti to u ta nga pfa vamwani va txi kha vona: “Kholwa ka Jesu u na hulukiswa.” Vakhongeli vamwani va za va thumisa mapswi ya Paulo aya ma ku khene: “Txizimu txi mu wombako to mbwo lulama, na i si nga mhaka ya mithumo.” (Var. 4:6) Ngu didhawa dimwani, vamwani va womba ti to “awe u nga hulukiswa” ngako u txi endela makhalo yawa titxhetxhe ti ma wonako i di o sawuleka mwendo kumaha simaho sasinene. Ti nga maha ve womba mapswi ya ma ku ka Jakobe 2:24: “Ma ti wona ti to m’thu a mahwa wo lulama ngu mithumo, i si nga ngu likholo dwe.”

⁹ Ngu mhaka ya mawonelo oneyo o hambana, sigondi simwani sa Bhiblia si pfisisa ti to ka mhaka yiya ya likholo ni mithumo Paulo ni Jakobe va womba timhaka to hambana. Ngu kuya ngu vakhongeli vamwani, Paulo a txi kholwa ti to kasi ku m’thu e tsakisa Txizimu a fanete ku va ni likholo, ani Jakobe a txi kholwa ti to kasi ku m’thu e tsakisa Txizimu ti lava mithumo. Txigondi tximwani txi wombile ti to: “Jakobe a ti si ti pfisisi to ngu kutxani Paulo a txi womba ti to m’thu a fanete a va ni likholo a txi lava ku va wo lulama. Ni ku ngu ditshuri, Jakobe a si tumelelani ni ti Paulo a nga ti womba.” Kambe totshe ti Paulo ni Jakobe va nga bhala ti txi ta ngu ka Jehovha. (2 Tim. 3:16) Kuhambana ku ku wonekako nga kuho ka mapswi ya Paulo ni Jakobe ku ni txhamuselo—se mapswi mamwani ya ma ku ka mapasi ya Paulo ni Jakobe ngu wona ma no hi vhuna kupfisisa mhaka yiya.

10. Ngu yihi “mithumo” ayi Paulo a nga txi wombawomba ngu yona? (Varoma 3:21, 28) (Wona ni mfota.)

¹⁰ Se ngu yihi “mithumo” ayi Paulo a nga txi womba-womba ngu yona ka Varoma 3 ni 4? Ene a txi womba-womba ngutu-ngutu ngu “mithumo ya mlayo,” mlayo wa Mosi, awu wu nga ningelwa ka mmango wa Sinayi. (Lera Varoma 3:21, 28.) Ka timbimo ta Paulo ti woneka nga Makristu mamwani ya i nga ti Vajudha ti txi va karatela kupfisisa to mlayo wa Mosi ni mithumo ya wona si ti pindetwe. Ku ve ngu mhaka yoneyo Paulo a nga womba-womba ngu txikombiso txa Abrahamu kasi kukombisa ti to, ku va wo lulama masoni ka Jehovha, kha ti yi ngu “mithumo ya mlayo” kambe ngu likholo. Toneto ta hi tsakisa ngutu, nguko ti hi gondisa ti to ngako hi di ni likholo ka Txizimu ni Jesu hi nga tsakelwa ngu Txizimu hi wonwa hi di valulami.

11. Ngu yihi “mithumo” ayi Jakobe a nga txi wombawomba ngu yona?

¹¹ Ngu didhawa dimwani, “mithumo” yi Jakobe a nga womba-womba ngu yona ka kapitulo 2 hi nga yona “mithumo ya mlayo” yi Paulo a nga womba-womba ngu yona. Jakobe a txi womba-womba ngu mithumo, mwendo simaho, asi Makristu ma nga ti fanela ku si maha ditshiku ni ditshiku. Ngu yona mithumo yoneyo yi kombisako to Mkristu a ni likholo la ditshuri ka Txizimu mwendo ahim-him. Wona sikombiso sa simbidi asi Jakobe a nga si thumisa.

12. Jakobe a txhamusete ngu nzila muni kuyelana ku kukuho ka likholo ni mithumo? (Wona ni mfota.)

¹² Ka txikombiso txo khata, Jakobe a wombile to Makristu ma fanete kuñola votshe ngu nzila yi yi fanako. A wombawombile ngu txifananiso txa m’thu wu a nga ñola ngu nzila ya yinene m’thu wo ganya kambe e wonela hahatshi m’thu wa txisiwana. Jakobe a ti vekile ha kubasani to m’thu wuleya a nga txi womba to a ni likholo, kambe ati a nga txi ti maha ti ti si tsimbitisani ni ti a nga txi ti womba. (Jak. 2:1-5, 9) Ka txikombiso txa wumbidi, Jakobe a wombawombile ngu m’thu wo kari awu a nga wona mwanathu ‘a txi pwatekelwa ngu so ambala ni sakudya sa ditshiku’ kambe a si mahi txilo kasi ku m’vhuna. Hambi a txi womba to a ni likholo, mithumo yakwe yi komba to kha nga nalo likholo. Nga ha Jakobe a nga womba ngu kona, “likholo ni lona ngako li si na mithumo li fite.”—Jak. 2:14-17.

13. Ngu txihi txikombiso txi Jakobe a nga txi thumisa kasi kukombisa to ti lava hi va ni likholo ni mithumo ya yinene? (Jakobe 2:25, 26)

¹³ Jakobe a wombawombile ngu Rahabhi kota txikombiso txa txinene txa m’thu wu a ku ni likholo ni kutshumela e li kombisa ngu simaho. (Lera Jakobe 2:25, 26.) Rahabhi a ti khala kupfa ku txi womba wombwa ngu Jehovha, ni ku a txi ti ziva to Jehovha a txi seketela Vaisrayeli. (Jox. 2:9-11) Ngu toneto ene a kombisile likholo ngu simaho ngu kuvhikela sipiyawu sa Vaisrayeli asi wutomi wa sona wu nga ti phangoni. Ngu toneto, wamsikati wuwa wa kwa mba pelela, ni ku i ti singa Muisrayeli, a dhanwi ku mbwo lulama kufana ni Abrahamu a nga dhanwa ku mbwo lulama. Txikombiso txa Rahabhi txi hi gondisa to likholo lathu, li fanete li seketelwa ngu mithumo.

14. Ngu kutxani hi nga wombako to Paulo ni Jakobe va womba timhaka ta timweto?

¹⁴ Se Paulo ni Jakobe va ti txhamusela kuyelana ka likholo ni mithumo, kambe ngu tinzila to hambana. Paulo a txi womba ti to Makristu ya i nga ti Vajudha ma si na ku sikota kuamukeleka ka Jehovha ngu kumaha dwe mithumo ayi yi nga ti lawa ngu Mlayo wa Mosi. Jakobe a ti junyatisa ti to otshe Makristu, ma fanete me kombisa likholo lawe ngu kumaha tatinene ka vathu vamwani.

15. Ngu tihi tinzila ti hi nga kombisako ngu tona likholo ngu mithumo? (Wona ni mifota.)

¹⁵ Jehovha a si wombi to kasi ku hi dhanwa to hi vo lulama hi fanete kumaha totshe nga ha Abrahamu a nga maha ngu kona. Ngu ditshuri ti ho tinzila to tala ati hi nga kombisako ngu tona ti to hi ni likholo ngu kona hawa ka mithumo yathu. Hi nga sikota kuhoyozela kwati ava i ku vaphya dibanzani, hi vhuna vanathu va va ku ni txilaveko txa ditshuri ni kumahela tatinene va ha mwayani kwathu. Mamahelo oneyo Jehovha wa ma tsakela ni ku ma katekisa. (Var. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Joh. 3:18) Nzila yimwani ya lisima yo kombisa ngu yona to hi ni likholo ngu kutxhumayela ngu kuhiseka mahungu a manene. (1 Tim. 4:16) Hotshethu hi nga sikota kukombisa ngu mithumo yathu to hi ni likholo ka ti to sithembiso sa Jehovha nza ditshuri ni ku totshe ti a ti mahako ta hi vhuna. Hi txi maha toneto, hi nga tsaniseka ti to Txizimu txi na hi wona hi di vo lulama ni ku hi na va vangana va txona.

THEMBA YA LAVEKA KASI KU HI VA NI LIKHOLO

16. Ngu yihi themba yi Abrahamu a nga ti nayo yi nga m’vhuna ti to e va ni likholo?

¹⁶ Kapitulo 4 ya dibhuku da Varoma yi womba-womba ngu gondo yimwani ayi hi nga yi thavisako ka Abrahamu: lisima la themba. Jehovha a thembisile ti to ngu kona hawa ka Abrahamu “totshe tixaka” ti ndi na katekiswa. Hi nga alakanya ngu kutsaka aku Abrahamu a nga kupfa mbimo yi a nga pfa tiya! (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Var. 4:17) Kambe, mbimo yi to pinda Abrahamu se ati ni 100 wa malembe Sara ati ni 90, kambe va ti si se va ni mwanana. Ngu mawonelo a vathu, ti si na kukoteka ku Abrahamu ni Sara ve va ni mwanana, toneto ti vite txikarato ka Abrahamu. “A verete ati ti nga ti si koteki kuverelwa, e kholwa ti to a na va tate wa tixaka to tala.” (Var. 4:18, 19) Ngu magwito, a velekilwe mwanana wu a nga ti veretwe ngu kale, Abrahamu e va tate wa Isaake.—Var. 4:20-22.

17. Hi ti zivisa kutxani to hi nga wonwa kota vo lulama ngu Txizimu ni ku tshumela hi va vangana va txona?

¹⁷ Nga ha hi nga ti wona ngu kona, athu hi nga sikota kuamukeleka ka Jehovha, hi wonwa ngu ngene hi di vo lulama kufana ni Abrahamu. Ngu ditshuri, Paulo a wombawombile to engeteleka ngu mhaka yiya, mbimo yi a nga khene: “Kha ta bhalelwa ene [Abrahamu] dwe ti to ‘a wombilwe mlulami’, aniko ti bhaletwe ni kwathu hi kholwako ka wule a nga wusa ka vafi Jesu Mkoma wathu.” (Var. 4:23, 24) Kufana ni Abrahamu, ti lava hi va ni likholo, mithumo ni themba. Paulo a simamile e womba-womba ngu themba yathu ka Varoma kapitulo 5, i ku toneto hi no ta ti wona ka gondo yi yi londiselako.