Ati hi ti gondako ka wuprofeti wa Jakobe—Txienge 2

1. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

VANANA va Jakobe va ti tshanganile kasi kuengisa a ti tate wawe a ndi no va gela tona. Nga ha hi nga ti wona ngu kona ka gondo yi nga pinda, Rubheni, Simiyoni, Levhi ni Judha ti nga maha va di xamate ngu ti tate wawe a nga va gela. Ti nga maha va di ti wotisile ti to nji txani atxi tate wawe a ndi no gela vanana vakwe ava vamwani. Konku he woneni ti hi nga ti gondako ka ti Jakobe a nga gela Zebhuloni, Isakari, Dhani, Gadhi, Aseri, Naftali, Josefa ni Bhenjamini.a

ZEBHULONI

2. Ngu tihi ti Jakobe a nga gela Zebhuloni ni ku mapswi oneyo ma hetisekile ngu nzila muni? (Genesisi 49:13) (Wona ni dikwadru.)

² Lera Genesisi 49:13. Jakobe a wombile ti to vatukulu va Zebhuloni va ndi na zumba hafuhi ni linene, wuphemba ka Ditiko da Txithembiso. Ku di pindile 200 wa malembe, wuprofeti wuwa wu hetisekile. Wukhalo wu wu nga ti ningilwe Zebhuloni wu ti maneka hagari ka Linene la Galileya ni Linene la Hombe (Mediterrâneo). Mosi a profetile tiya: “Tsaka Zebhuloni amu mapfhumbani kwako.” (Dhewut. 33:18) Ti nga maha Mosi a di wombile toneto nguku aku va nga ti zumba hagari ka tinene timbidi, ti ndi na va hehukela kumaha mabhindu ni vathu va makhalo mamwani. Ngu ditshuri, vatukulu va Zebhuloni va ti ni sivangelo so ve tsaka.

3. Nji txani txi no hi vhuna ku hi tsaka ngu si hi kunaso?

³ Hi gonda txani? Hi ni sivangelo sasingi so hi tsaka ti si nga ni mhaka ni mu hi zumbako kona mwendo txiemo txathu. Kambe kasiku hi simama hi di tsakile, hi fanete kueneliseka ngu si hi kunaso. (Mas. 16:6; 24:5) Mbimo yimwani ta hehuka kuveka mapimo ka si hi si nga kunaso, kupinda kuveka mapimo ka silo sasinene si hi kunaso. Se zama kuveka mapimo ka silo sasinene si u kunaso, u tsaka ngu sona.—Vag. 6:4.

ISAKARI

4. Ngu tihi ti Jakobe a nga gela Isakari ni ku mapswi onewo ma hetisekile ngu nzila muni? (Genesisi 49:14, 15) (Wona ni dikwadru.)

⁴ Lera Genesisi 49:14, 15. Jakobe a fananisile Isakari ni mbongola, i ku txihari atxi txi si kotako kurwala thundu yo nemela. Jakobe a wombile toneto nguku Isakari i ti m’thu wo dhunda kuthuma. Jakobe a tshumete e womba ti to Isakari a ndi na mana wukhalo wa wunene. Phela ngu toneto ti nga maheka. Vatukulu va Isakari va a mukete ditiko da hombe do nona a di di nga ti anamile kala ka Mnambo wa Jordhani. (Jox. 19:22) Vona va thumile ngutu kasi kudima wukhalo wonewo ni kumaha totshe kasi kuvhuna vamwani ka silaveko sawe. (1 Vafu. 4:7, 17) Ngu txikombiso, mbimo yi Bharake ni mprofeti wa txisikati Dhebhora va nga kombela Vaisrayeli kasiku veya vavhuna kulwa ni Sisera, lihunzu la Isakari li tsute li ya va vhuna.—Val. 5:15.

5. Ngu kutxani hi di fanete ku ti karatela kuva vathumi vavanene?

⁵ Hi gonda txani? Jehovha wa ninga lisima mthumo wu hi mmahelako nga ha a nga maha ngu kona ka lihunzu la Isakari. (Ekl. 2:24) Ngu txikombiso, vanathu va maha mizamo ya hombe kasi kukhatalela dibanza. (1 Tim. 3:1) Vona kha ti lavi velwa yimbi ya ditshuri, kambe va maha totshe ti va nga tikotako kasi kuvhikela vathu va Txizimu ngu didhawa da moya. (1 Vak. 5:1, 5; Judha 17-23) Va tshumela ve maha mizamo kasi kululamisela madhixkursu a ya ma no tsanisa ni ku kuzeta dibhanza.—1 Tim. 5:17.

DHANI

6. Ngu txihi txiavelo atxi lihunzu la Dhani li nga txi amukela? (Genesisi 49:17, 18) (Wona ni dikwadru.)

⁶ Lera Genesisi 49:17, 18. Jakobe a fananisile Dhani ni mnyoka awu wu nga txi luma sihari sa hombe so fana ni dikavhalo da yimbi. Ngu kuya ngu wuprofeti wonewo, lihunzu la Dhani li ndi nava ni txibindi li tiemisela kuxasela votshe valala va Vaisrayeli. Eto ti mahekile ngu ditshuri. Mbimo yi Vaisrayeli va nga txiya ka Ditiko da Txithembiso, lihunzu la Dhani ngu lona li nga ti saletile ngu msana ka totshe tihunzu li thuma kota “vawoneleli” ava va nga txi vhikela ditiko. (Mit. 10:25, NM) Ngu toneto, tihunzu timwani ti si tizivi a ti lihunzu la Dhani li nga ti ti maha. Hambiketo, etxo i ti txiavelo txa lisima ngutu.

7. Ngu tihi ti hi fanelako ku ti khumbula mbimo yi hi amukelako txiavelo txo kari?

⁷ Hi gonda txani? Ina u khala kumaha mthumo wo kari u pimisa ti to kha ngaho wu a nga kuwona? Ti nga maha u di vhunetile ko basisa mwendo kulungisa Nyumba ya Mfumo, u di ti ningetete ko vhuneta ka Asembleya mwendo ka Kongresu mwendo kumaha mithumo yimwani. I di toneto, ha kubonga ngutu ngu mthumo wako. Mbimo yotshe khumbula ti to Jehovha wa wu wona ni ku wu ninga lisima mthumo wu u mmahelako. Jehovha wa tsaka ngutu mbimo yi u mahako mthumo wuwa ngu mbilu yako yotshe i si nga ngu kulava kuwonwa.—Mat. 6:1-4.

GADHI

8. Ngu kutxani ti nga txi hehuka ku valala ve xasela lihunzu la Gadhi? (Genesisi 49:19) (Wona ni dikwadru.)

⁸ Lera Genesisi 49:19. Jakobe a wombile ti to Gadhi a ndi na xaselwa ngu makhamba. Ku di pindile 200 wa malembe, lihunzu la Gadhi li ti ya zumba wutxani ka Mnambo wa Jordhani aha i nga ti hafuhi ni valala vawe. Ngu toneto, ti ti hehuka ku valala vawe ve va xasela. Hambiketo, lihunzu la Gadhi li ti ti lava kuzumba ka wukhalo wuleya nguku ku ti ni makhalo a hombe o ve dyisa sihari sawe. (Mit. 32:1, 5) Ngu ditshuri, vatukulu va Gadhi va ti ni txibindi ni ku va tithemba ti to Jehovha a ndi na va vhuna ku ve lwela ditiko dile a nga ti va ningile. Themba yoneyo yi ti tsani aha ko kudingana malembe a mangi, vona va vhuni tihunzu timwani kasiku ve teka Ditiko da Txithembiso a di di nga ti ka didhawa dimwani da Mnambo wa Jordhani. (Mit. 32:16-19) Vona va txi tiziva ti to Jehovha a ndi na vhikela timwaya tawe mbimo yi va ku yimbini. Jehovha a va katekisile ngu mhaka txibindi txi va nga txi kombisa ni kutiemisela kwawe kuvhuna vamwani.—Jox. 22:1-4.

9. Hi nga kombisisa kutxani ti to ha themba Jehovha?

⁹ Hi gonda txani? Ngaku hi txi themba Jehovha hi na simama hi mthumela hambi hi di ka txiemo txo karata. (Mas. 37:3) Vathu vo tala nyamsi va kombisa kuthemba Jehovha ngu kuseketela mthumo wo aka, ngu kuya thuma a mu ku ku ni txilaveko txa hombe txa vatxhumayeli ni kukhatalela siavelo simwani. Vona va maha toneto ngu ku vathemba ti to Jehovha mbimo yotshe a nava khatalela.—Mas. 23:1.

ASERI

10. Ngu tihi ti lihundzu la Aseri li nga tandeka ku ti maha? (Genesisi 49:20) (Wona ni dikwadru.)

¹⁰ Lera Genesisi 49:20. Jakobe a wombile ti to vatukulu va Aseri va ndi nava vathu vo ganya ngutu ni ku e to ti mahekile ngu ditshuri. Wukhalo wu lihunzu la Aseri li nga ti zumba ka wona wu tipata ni tithembwe to nona ngutu ta khe Israyeli. (Dhewut. 33:24) Wukhalo wonewo wu ti tshumela wu maneka hafuhi ni Linene la Hombe a ha ku nga ti ni txititxhi txa mabhoti atxi txi dhanwako ku i Sidhoni aha ku nga ti mahwa mabhindu o tala. Kambe ngu mhaka tithomba ti va nga ti nato ni mkuzetelo wa Vakanana, va khatile kuhola ngu didhawa da moya. (Val. 1:31, 32) Ngu txikombiso, mbimo yi Bharake a nga kombela Vasrayeli ti to ve mvhuna kuya lwa ni Vakanana, vatukulu va Aseri va lambile kuya vhuneta. Ngu toneto, va luzile mkhanjo wo wona txidiwukiso txa Jehovha txo hulukisa Vaisrayeli “mabambe ka mati a Megidhu.” (Val. 5:19-21) Ti nga maha lihunzu la Aseri li di xowokile mbimo yi li nga pfa Bharake ni Dhebhora va txi embelela va txi: “Aseri a ti ti zumbile mabambe ka linene.”—Val. 5:17.

11. Ngu kutxani hi sa fanela kuteka male i di ya lisima ngutu ka wutomi wathu?

¹¹ Hi gonda txani? Hi lava kumaha totshe ti hi nga ti kotako ka mthumo wa Jehovha. Ngu toneto, hi lava kutiwonela kasiku hi si fani ni vathu va ditiko diya va tekako male i di ya lisima ngutu ka wutomi wawe. (Mav. 18:11) Hambiku hi yi lavako male, kha hi lavi ku yi wona i di ya lisima ngutu kupinda kuthumela Jehovha. (Ekl. 7:12; Vaheb. 13:5) Kha hi lavi kugaxtara mbimo yathu ni mtamu wathu ngu kulavetela silo si i si nga kutxilaveko, nguku eto ti nga hi maha hi hola ngu didhawa da moya. Konku i mbimo yo hi maha totshe ti hi nga tikotako ka mthumo wa Jehovha, nguku ngene dwe a no ta hi ninga wutomi wo thamba ka mbimo yi tako.—Mas. 4:8.

NAFTALI

12. Mapswi aya Jakobe a nga ma womba mayelano ni Naftali ma hetisekile ngu nzila muni? (Genesisi 49:21) (Wona ni dikwadru.)

¹² Lera Genesisi 49:21. “Mapswi o tshura” aya Jakobe a nga ma womba, ti nga maha ma txi kombetela ka nzila yi Jesu a nga womba-womba ngu yona mbimo yi a nga ti txhumayela. Jesu wu a nga txi ziwa kota m’gondisi wamnene, a zumbile mbimo yo lapha Kapernawume i ku didhoropa a di di nga txi lumba lihunzu la Naftali. Ngu toneto, Kapernawume ku txi ziwa kota ‘didhoropa da Jesu.’ (Mat. 4:13; 9:1; Joh. 7:46) Isaya a profetile to Jesu a ndi nava “liwoningo la hombe” ka vathu va Zebhuloni ni Naftali. (Isaya 9:1, 2) Ngu mhaka nzila yi Jesu a nga ti gondisa ngu yona, ene a vite “liwoningo la ditshuri ali li woningako totshe tixaka ta vathu.”—Joh. 1:9.

13. Hi nga maha txani kasiku mapswi athu me tsakisa Jehovha?

¹³ Hi gonda txani? Jehovha wa khatala ngu nzila yi hi wombawombako ngu yona ni ti hi ti wombako. Mapswi athu ma nga tsakisa Jehovha ngu nzila muni? Txo khata, ngu womba-womba ditshuri. (Mas. 15:1, 2) I singa eto dwe, hi nga kuzeta vamwani ngu kuva ndunduzela i singa kuzumbela kuva sola-sola. (Vaef. 4:29) Hi nga tshumela hi tshukwatisa nzila yi hi wombawombako ngu yona hi di ka mthumo wo txhumayela.

JOSEFA

14. Wuprofeti mayelano ni Josefa wu hetisekile ngu nzila muni? (Genesisi 49:22, 26) (Wona ni dikwadru.)

¹⁴ Lera Genesisi 49:22, 26. Ti nga maha Jakobe a di ti gete ngutu ngu mwanana wakwe Josefa. Jehovha a ti ‘msawute hagari ka vanawe’ kasiku e mthumisa ngu nzila yo sawuleka. Jakobe a dhani Josefa kota “didhavi do veleka ngutu.” Jakobe i ti mndonga se Josefa i ti didhavi da kona. Josefa a vite mwanana wo khata awu Jakobe a nga veleka ni Rakeli. Jakobe a wombile ti to Josefa a ndi na amukela thomba ya Rubheni awu i nga ti matiwula a Jakobe ni Leya. (Gen. 48:5, 6; 1 Mak. 5:1, 2) Wuprofeti wonewo wu hetisekile mbimo yi vanana va Josefa, Efrayimi ni Manasi va nga va tihunzu timbidi, ni ku mmweyo ni mmweyo wawe amukete wukhalo wo zumba ka wona ka Ditiko da Txithembiso.—Gen. 49:25; Jox. 14:4.

15. Josefa a mahile txani mbimo yi a nga txi wonisana ni kuxaniswa?

¹⁵ Jakobe a tshumete e womba-womba ngu vafuli ava va nga ti “fuletela [Josefa] ngu tingove, ngu ku m’venga kwawe.” (Gen. 49:23) Vafuli vonevo i ti vakoma va Josefa nguku va m’bavete ve tshumela ve m’xanisa. Kambe Josefa kha veketela txiviti ni ku kha sola Jehovha ngu mhaka ya ti ti nga txi humelela. Ngu toneto, Jakobe a wombile tiya mayelano ni Josefa: “Aniko wulaho wakwe wu zumbile wu di tsani, ni misiha ya mawoko akwe yi tsanisilwe.” (Gen. 49:24) Mbimo yi a nga ti wonisana ni sikarato, Josefa a txi themba Jehovha. Ene a divalete vakomwakwe a tshumela eva ñola ngu nzila ya wunene. (Gen. 47:11, 12) Josefa a londote mbimo yi a nga ti wonisana ni sikarato kasiku e tshukwatisa wuthu wakwe. (Mas. 105:17-19) Ngu nzila yoneyo, Jehovha a mthumisile kasiku e maha timhaka to xamatisa.

16. Hi nga txi etetelisa kutxani txikombiso txa Josefa ngaku hi txi wonisana ni sikarato?

¹⁶ Hi gonda txani? Khaha fanela kutumelela sikarato si hi hambanisa ni Jehovha kumweko ni vanathu. Mbimo yotshe khumbula ti to Jehovha a nga londola mbimo yi hi wonisanako ni sikarato kasiku e hi trenara. (Vaheb. 12:7) Trenamentu yoneyo yi nga hi vhuna kuetetela tifanelo ta Jehovha to fana ni wuxinji ni kudivalela. (Vaheb. 12:11) Hi nga tsaniseka ti to ngaku hi txi timisela, Jehovha a na hi hakela ngaha a nga maha ngu kona ka Josefa.

BHENJAMINI

17. Wuprofeti mayelano ni Bhenjamini wu hetisekile ngu nzila muni? (Genesisi 49:27) (Wona ni dikwadru.)

¹⁷ Lera Genesisi 49:27. Jakobe a wombile ti to Bhenjamini a ndi na fana ni dixolwa mwendo ku a ndi nava m’lwi wa hombe wa tiyimbi. (Val. 20:15, 16; 1 Mak. 12:2) Sawule mkoma wo khata wa Israyeli i ti wa lihunzu la Bhenjamini. Ene a lwite ni Vafilista ngu txibindi. (1 Sam. 9:15-17, 21) Ku di pindile malembe o tala, Esteri ni Mordhekayi ava i nga ti va lihunzu la Bhenjamini va hulukisile Vaisrayeli kasiku va si dawelwi ngu Vaperesiya.—Est. 2:5-7; 8:3; 10:3.

18. Hi nga kuetetelisa kutxani kuthembeka ka lihunzu la Bhenjamini?

¹⁸ Hi gonda txani? Ti nga maha vatukulu va Bhenjamini va di ti guletile ngu kuva Sawule a di vite mkoma. Kambe mbimo yi Jehovha a nga sawula Dhavhidha wa lihunzu la Judha kasiku e va mkoma, lihunzu la Bhenjamini li seketete kutxitxa koneko. (2 Sam. 3:17-19) Ngu kutsimbila ka mbimo, tihunzu timwani ti wukete lihunzu la Judha, kambe vatukulu va Bhenjamini va simamile ve thembeka ka mkoma a wu a nga ti sawutwe ngu Jehovha i nga ti wa lihunzu la Judha. (1 Vafu. 11:31, 32; 12:19, 21) Nathu hi fanete kuseketela ava Jehovha a nga va sawula kasiku ve hi thangela.—1 Vat. 5:12.

19. Ngu kutxani i di ta tinene kugonda wuprofeti wa Jakobe?

¹⁹ Mbimo yi hi gondako ngu wuprofeti wa Jakobe ni nzila yi wu nga hetiseka ngu yona, ta tsanisa themba yathu ya ti to sotshe sithembiso sa mu ka Bhiblia si na hetiseka. Kuwona nzila yi vanana va Jakobe va nga katekiswa ngu yona, ta hi vhuna kuwona ti hi nga ti mahako kasiku hi tsakisa Jehovha.